مشاهیر ایران و جهان - هدایت، رضاقلی

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

معروف به نیرالملك فرزند اكبر و ارشد محمد جعفرخان نیرالملك رئیس دارالفنون، متولد 1250 ش است. تحصیلات خود را در دارالفنون به اتمام رسانید و پس از چندى به استادى در دارالفنون ارتقاء مقام یافت. بعد از مرگ پدرش در 1333 ه.ق به ریاست دارالفنون رسید و لقب نیرالملك گرفت و سالها در آن سمت بود و مدتى نیز با حفظ سمت معاونت وزارت معارف را داشت. در 1299 در كابینه مشیرالدوله به وزارت پست و تلگراف معرفى گردید. بعد از كودتاى 1299 كه سید ضیاءالدین به ریاست وزراء انتخاب گردید نیرالملك را به وزارت معارف و اوقاف معرفى كرد و مادام كه سید ضیاء بر سر كار بود و او هم وزارت داشت در اسفند 1300 ش در كابینه مشیرالدوله مجددا به وزارت معارف معرفى شد. در 1306 كه داور عدلیه جدید را بنیاد نهاد حاج مخبرالسلطنه هدایت وزیر فوائد عامه را به ریاست دیوان عالى كشور معرفى كرد. حاج مخبرالسلطنه ریاست شعبه اول دیوانعالى كشور را به عمو زاده خود نیرالملك هدایت داد. مخبرالسلطنه بعد از چند ماه به نخست‏وزیرى منصوب شد و نیرالملك به كفالت دیوانعالى كشور برگزیده شد و تا سال 1315 در آن سمت باقى بود كه جاى خود را به حاج سید نصرالله تقوى داد. نیرالملك در علوم ریاضى، فلسفه، ادبیات فارسى و عربى استاد بود و زبانهاى انگلیسى و فرانسه را به حد كافى مى‏دانست. یكى از فرزندان او در ارتش به نام شكرالله هدایت درجه سرتیپى یافت. بعد از شهریور 1320 مجددا فعالیت سیاسى را آغاز كرد و در تشكیل حزب اراده ملى با سید ضیاءالدین همكارى نزدیك داشت و ریاست شورایعالى حزب با او بود. وفات او در 1324 ش اتفاق افتاد. (1324 -1250/ 1249 ش)، مترجم و استاد دانشگاه. ملقب به نیرالملك. در تهران به دنیا آمد و پس از طى علوم مقدماتى وارد دارالفنون شد و به فراگیرى علوم عالى پرداخت. او به زبان‏هاى انگلیسى و فرانسه تسلط داشت و پس از فراغت از تحصیل در دارالفنون به تدریس زبان پرداخت و پس از مدتى به نیابت ریاست و نظامت دارالفنون منصوب گشت. هدایت در زمان مظفرالدین شاه به علت خدمات فرهنگى به دریافت نشان لیاقت نایل شد. در 1289 ش در دوران پادشاهى احمد شاه به معاونت و در كابینه سید ضیاءالدین طباطبایى به وزارت علوم و معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه منصوب گردید. او در 1288 ش به طور افتخارى به عضویت آكادمى علوم فرانسه پذیرفته شد و به دریافت نشان لژیون دونور نایل گردید. نیرالملك در تهران درگذشت. از آثارش: «پرورش روح و جسم و اخلاق»، ترجمه؛ «سیاحت‏نامه‏ى استانله به افریقا»، ترجمه.[1]