مشاهیر ایران و جهان - والی، قاسم

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد سوم)

معروف به «سردار همایون» فرزند سردار على خان و او فرزند قاسم‏خان والى از سرداران رشید دوره ناصرى است. سرلشكر قاسم والى در 1253 ش تولد یافت و پس از تحصیلات مقدماتى براى ادامه تحصیل عازم اروپا و به مدرسه معروف سن‏سیر وارد شد و دانشكده نظامى آنجا را به پایان رسانید. پس از مراجعت به ایران بنا به پیشنهاد و صلاحدید امیر نظام گروسى به ژنرال آجودانى محمد على میرزا ولیعهد منصوب شد. اولین اقدام قاسم والى در تبریز آوردن یك دستگاه ماشین چاپ با حروف سربى بود كه مطبعه مجهزى درست كرد و همچنین گارد مخصوص تشكیل داد. هنگامى كه حسین قلى‏خان نظام‏السلطنه با سمت پیشكار ولیعهد به آذربایجان رفت براى قاسم خان درجه امیر تومانى گرفت و او را به معاونت قشون آنجا تعیین نمود. در 1324 ه.ق به فرماندهى قشون آذربایجان منصوب شد و در این سمت نسبت به تأسیس بلدیه در شهر تبریز همت گماشت. در 1331 ه.ق درجه سردارى به او داده شد و به ریاست نظمیه مركز رسید و در همان سال لقب «سردار همایون» دریافت كرد. سپس به حكومت تهران منصوب شد و مدتى نیز فرماندهى بریگاد مركزى بر عهده او بود. در 1297 در كابینه وثوق‏الدوله به كفالت وزارت جنگ معرفى شد و در اواخر 1299 فرماندهى دیویزیون قزاق را عهده‏دار گردید. سردار همایون اولین افسر ایرانى است كه به ریاست دیویزیون قزاق منصوب گردید. در كودتاى 1299 نیز همین سمت را داشت. قبل از سردار همایون افسران روسى فرماندهى دیویزیون قزاق را عهده‏دار مى‏شدند. پس از كودتاى 1299 چند تن از سرداران قزاقخانه به خدمت ارتش جدید ایران پذیرفته شدند كه به آنها درجه امیرلشكرى كه عالیترین درجه نظامى بود داده شد. این سرداران عبارت بودند از سردار مقتدر (سرلشكر غفارى)، سردار مدحت (سرلشكر جلایر)، سردار عظیم (سرلشكر توفیقى)، سردار رفعت (سرلشكر نقدى)، و سرلشكر قاسم والى (سردار همایون). سرلشكر والى در تشكیلات جدید قشون مدتى عضو شوراى عالى نظام و مدتى هم رئیس تفتیش مالى ارتش و چند سالى هم حكومت اراك را عهده‏دار بود. وفات سردار همایون در 23 مرداد 1312 ش در 59 سالگى اتفاق افتاد. سرلشكر والى افسرى تحصیلكرده و اروپا دیده بود شوق خدمت در او به حد كمال وجود داشت چنانچه در آذربایجان علاوه بر مطبعه مجهز نسبت به تأسیس شركت تلفن و كارخانه برق اقدام نمود. دو فرزند ذكور او به خدمت ارتش وارد شدند كه هر دو به درجه سرتیپى رسیدند.