مشاهیر ایران و جهان - ناصری، ناصرالدین

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد سوم)

مالك عمده، والى خراسان، نماینده مجلس، و فرزند مظفرالدینشاه قاجار در 1275 همزمان با فوت ناصرالدینشاه در تبریز تولد یافت. مادرش حضرت علیا دختر فیروز میرزا فرمانفرما، فرزند عباس میرزا، نایب‏السلطنه بود. وى تحصیلات خود را در دربار مظفرى در تهران بخوبى انجام داد و زبان فرانسه را فرا گرفت. در اواخر سلطنت پدرش (مظفرالدینشاه) كه وى طفلى دهساله بود تلاش همه جانبه‏اى از طرف عین‏الدوله صدر اعظم وقت و مادرش حضرت علیا و سایر منسوباتش به عمل آمد تا محمد على میرزا را از ولیعهدى خلع و او را به ولیعهدى تعیین نمایند. گویا مبالغ قابل ملاحظه‏اى هم در این زمینه از طرف مادرش به بعضى از افراد رشوه داده شد ولى این كار سرنگرفت. وقتى محمد على میرزا از سلطنت خلع شد و احمد شاه در 12 سالگى به پادشاهى رسید براى تربیت و تعلیم وى عده‏اى از معلمین نخبه داخلى و خارجى دعوت شدند تا شاه نزد آنها تحصیل نماید. همین ناصرى كه عموى شاه ولى هم سن و سال او بود در تحصیل با احمدشاه مشاركت داشت. مدتى هم در اروپا تحصیل نمود. وقتى احمدشاه زمام امور را در دست گرفت ناصرى را به فرمانروایى خراسان برگزید. وى در آن تاریخ هیجده ساله بود. چند سالى استاندارى خراسان با او بود تا به تهران احضار گردید و شهریه قابل ملاحظه‏اى براى او تصوب شد كه هرماهه دریافت مى‏كرد. در دوران سلطنت احمدشاه وى دور از سیاست به اداره املاك وسیع خویش در آذربایجان مى‏پرداخت. گاهى در تهران و زمانى در اروپا با گنج بادآورده به سیر و سیاحت و گشت و گذار مشغول بود. در 1325 كه قوام‏السلطنه حزب دموكرات ایران را پى‏ریزى كرد ناصرى را به آن حزب دعوت نمود و او را عضو شورایعالى كرد و كاندیداى مجلس شوراى ملى از تبریز گردید. سرانجام در دوره پانزدهم از تبریز به نمایندگى برگزیده شد. در مجلس حسن ارسنجانى با اعتبارنامه او به مخالفت برخاست و او در دفاع از خود و پاسخ به ارسنجانى چند جمله‏اى بیش نگفت. ماحصل اظهارات و مدافعات او این بود كه این مجلس شوراى ملى را پدر تاجدارم به ملت ایران ارزانى داشت و آن روز تصور نمى‏كرد كه یك صندلى آن را به پسرش ندهند. حال شما نمایندگان مختارید مرا به عضویت این مجلس بپذیرید و یا مرا محروم سازید. وقتى اظهارات او پایان یافت تمام نمایندگان فریاد برآوردند كه شما باید در مجلس باشید. و بدین ترتیب اعتبارنامه او به تصویب رسید. دو سالى در مجلس صرف عمر كرد و پس از انقضاى مجلس به همان ملكدارى پرداخت و زندگانى راحتى دور از غوغاى سیاست پیش گرفت. در 1356 در اروپا درگذشت. ناصرالدین ناصرى مردى ثروتمند، باسواد، خوشگذران، جدى و كتاب دوست بود و از بذل و بخشش در حد متعارف دریغ نداشت.