مشاهیر ایران و جهان - تجدد، محمدرضا

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد اول)

معروف به شیخ‏العراقین‏زاده، در 1267 در عراق متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتى وارد حوزه‏ى علمیه‏ى كربلا و نجف شد و علاوه بر تحصیل زبان و ادبیات فارسى و عربى، معالم و رسائل و فقه و اصول را نزد اساتید به خوبى آموخت و چندى نیز دروس خارج فقه و اصول را تلمذ نمود. در 1298 به اتفاق برادرش زین‏العابدین رهنما، به ایران بازگشت و در محافل و مجالس سیاسى ایران رفت و آمد پیدا كرد. رهنما امتیاز روزنامه‏ى ایران را گرفته، به انتشار آن مبادرت كرد. تجدد كه در آن تاریخ به شیخ‏العراقین‏زاده مازندرانى معروف بود، روزنامه‏اى به نام تجدد دائر نمود. در انتخابات دوره‏ى چهارم مجلس شوراى ملى، شیخ‏العراقین‏زاده از سارى به وكالت انتخاب شد و از همان روزهاى اول، وكیل پرتلاش و فعال و جنجالى بود ولى تدریجاً راه خود را پیدا كرد و جزو طرفداران سردارسپه وزیر جنگ شد و در راه موفقیت او قدم برداشت. روزنامه‏ى تجدد در 1302 در جهت سردارسپه انتشار یافت و یك هیئت تحریریه قوى كه همه‏ى آنان نماینده‏ى مجلس شوراى ملى بودند، روزنامه را اداره مى‏كردند. آن عده عبارت بودند از: تدین، عدل‏الملك دادگر، سركشیك‏زاده، على‏اكبر داور، شریعت‏زاده، مشاراعظم و دبیراعظم بهرامى. این روزنامه كه در آغاز تغییر و خلع سلطنت از قاجاریه تأسیس شده، ارگان فرقه‏ى دموكرات مستقل ایران بود. شیخ‏العراقین‏زاده در دوره‏ى پنجم مجلس شوراى ملى مجدداً از سارى به وكالت مجلس انتخاب شد و یكى از طرفداران پروپا قرص سردارسپه بود. در اسفند 1302 در روزنامه‏ى خود قطعنامه‏اى را مشتمل بر چهار ماده انتشار داد كه عبارت بود از خلع احمد میرزا از سلطنت، تغییر قانون اساسى از طرف مجلس شوراى ملى، اجراى مفاد قطعنامه توسط حكام و اجراى مفاد قطعنامه به وسیله‏ى وكلاى مجلس. این قطعنامه كه مقدمه‏ى خلع احمدشاه از سلطنت و تغییر رژیم از سلطنتى به جمهورى بود، با مخالفت سید حسن مدرس و عده‏ى زیادى از روحانیون روبرو شد و جنجال بزرگى در كشور پیش آورد كه سردارسپه ناچار شد تغییر رژیم را منتفى نماید. تجدد در دوره‏ى پنجم مجلس شوراى ملى، از نمایندگان برجسته و از طرفداران انقراض قاجاریه بود و در این راه مجاهدت زیادى معمول داشت. پس از خلع احمدشاه و تفویض سلطنت به رضاخان، روزنامه‏ى تجدد تعطیل شد و صاحب آن بنا به دعوت مرحوم على‏اكبر داور، به خدمت قضا دعوت گردید و با رتبه‏ى 9 قضائى، چندى رئیس استیناف كرمان و زمانى رئیس دادگسترى خراسان و مدتى مستشار دیوان كشور شد. در 1314 رضاشاه به عده‏اى از رجال كشور بدبین شد و آنها را دستگیر و زندانى نمود، از جمله همین محمدرضا تجدد و برادرش زین‏العابدین رهنما مدیر روزنامه‏ى ایران و وكیل مجلس بود. چندى در زندان بسر بردند تا هر دو برادر به عراق تبعید شدند. پس از استعفا و خروج رضاشاه، هر دو برادر به ایران بازگشتند و مجدداً فعالیت سیاسى خود را آغاز نمودند. محمدرضا تجدد در 1320 در كابینه‏ى محمدعلى فروغى، به معاونت وزارت فرهنگ انتخاب شد و چندى هم معاون وزارت دادگسترى بود تا در دوره‏ى چهاردهم از سارى به وكالت مجلس شوراى ملى برگزیده شد. تجدد مردى دانشمند و باسواد بود. او با ترجمه‏ى كتاب معروف الفهرست ابن‏ندیم بغدادى از عربى به فارسى، خدمت فرهنگى و علمى بزرگى انجام داد. در 1352 در 85 سالگى در تهران درگذشت.