ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد اول)
از تجار و بازاریان معتبر صدر مشروطیت است و اصلاً از كاشان است، ولى سالهاى طولانى در بازار تهران از وزنههاى معتبر و باارزش بود. در 1248 در كاشان متولد شد. از كودكى به تهران آمد و در بازار به شغل بنكدارى پرداخت. از آغاز جوانى مردى جسور و ماجراجو و حراف بود و به علت داشتن همین صفات، مورد توجه اصناف تهران قرار گرفت و به طور غیررسمى نمایندهى آنها بود. در صدارت شاهزاده عینالدوله كه مردم در حضرت عبدالعظیم متحصن شدند و بعد در تحصن مردم در سفارت انگلیس براى تأسیس عدالتخانه و مجلس ملى، حاج محمدتقى نقش مهمى ایفاء كرد. وى با جمعآورى اعانه و استقراض از اصناف، كلیه هزینههاى شام و ناهار متحصنین در سفارت انگلیس و سفارت عثمانى را تهیه و تأمین مىكرد و به این ترتیب گردانندهى اصلى تظاهرات آن روز بود. به همین دلیل معروفیت زیادى یافت و همه روزه حجره و منزل او مركز تجمع افراد زیادى بود و به دستور وى آتش مشروطه شعلهور مىشد. پس از صدور فرمان مشروطیت، در دورهى اول مجلس از طرف بزازهاى تهران وكیل مجلس شوراى ملى گردید. در مجلس نیز خود را نشان داد و یك از افرادى بود كه براى تأسیس بانك ملى تلاش مىنمود. پس از توپ بستن مجلس و ظهور استبداد صغیر، به دستور محمدعلى شاه دستگیر و در باغشاه زندانى شد ولى كارش به محاكمه و مجازات نكشید. چندماهى زندان بود بعد آزاد شد. بعد از خلع محمدعلى شاه، مرجعیت كامل یافت. مشیر و مشار دولتها بود و چون مردى با جوهر و جسارت بود، در تمام امور مملكت مدالخه مىكرد و حركت بازار تهران در ید ارادهى او بود. ابقاء و سقوط دولتها به اشارهى او صورت مىگرفت. در سال 1329 هجرى قمرى كه دولت روس به ایران اولتیماتوم داد، حاج محمدتقى بازار تهران را علیه روسها بسیج كرد و گروههاى زیادى در میدان بهارستان اجتماع كرده علیه مظالم روسها دست به تظاهرات خشونتآمیز زدند و به واسطهى همین تظاهرات شدید مردم، مجلس دوم اولتیماتوم روسها را رد كرد ولى ناصرالملك نایبالسلطنه و صمصامالسلطنه رئیسالوزراء اولتیماتوم را پذیرفته و در صدد بستن مجلس برآمدند و ابتكار این برنامه به عهدهى یپرم خان رئیس نظمیه قرار گرفت. یپرم براى ارعاب مردم و نمایندگان مجلس توسط مجاهدین خود دست به اقدامات حادى زد، از جمله علاءالدوله را به قتل رسانید و مشیرالسلطنه نیز مورد سوء قصد قرار گرفته به سختى مجروح شد. چون حاج محمدتقى نیز از مخالفین روسها و حركتدهندهى بازار و اصناف تهران بود، مورد سوء قصد قرار گرفته پنج تیر به سوى او شلیك كردند و به سختى مجروح شد. مدتى تحت عمل جراحى قرار گرفته و سرانجام بهبود یافت و همچنان بدون داشتن مسئولیت سیاسى به عنوان لیدر تجار و اصناف در تمام امور دولتى با جسارت كامل مداخله مىنمود. در تغییر سلطنت و انقراض قاجاریه با رضاخان مساعدت كرد و دستجات مختلفى را به تظاهرات علیه قاجاریه و له رضاخان بسیج نمود. بعد از آنكه رضاخان به رضا شاه تبدیل شد، مزد حاج محمدتقى نمایندگى مجلس بود و بدین ترتیب در دورهى ششم وكیل مجلس شوراى ملى از تهران گردید. در دورهى هشتم نیز وكیل تهران گردید و در دورهى نهم نیز كرسى تهران را در مجلس براى خود حفظ كرد. ولى از آن تاریخ به بعد به علت كهولت و تجاوز سن او از 70 سالگى، دیگر به پارلمان راه نیافت. لقب بنكدار در بین مردم آن روز، حاج سفارتى بود.
