مشاهیر ایران و جهان - بهرام دوم

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 0 منبع : ایران در عهد باستان

پس از پدر به تخت نشست. گویند در آغاز كار مردى ستمگر و سخت‏كش بود؛ تا بدانجاى كه بزرگان كشور در برداشتن او از پادشاهى توطئه كرده مى‏خواستند، او را بكشند. ولى موبد موبدان در میان افتاده او را اندرز بسیار داد، بهرام نیز رفتار خود را تغییر داده تا پایان عمر به دادگسترى پرداخت. جنگ با روم- در این زمان امپراطورى موسوم به كاروس Carus در روم سلطنت مى‏كرد. وى سردار بزرگى بود. جنگ بزرگى با سارماتها كه یكى از اقوام سكایى و آریایى نژاد ماوراء قفقاز بودند آغاز كرد و به مرزهاى ایران رسید و با سپاه انبوهى به سوى ایران روى آورد. بهرام دوم چون صولت لشگر او را دید. سفرایى را براى مذاكره‏ى صلح فرستاد. ایشان با پیرمردى روبرو شدند كه بر زمین نشسته غذایى مركب از گوشت خوك نمك‏سوز و خشك شده و چند دانه نخود سفت مى‏خورد؟ و این همان كاروس بود، كه فقط به جبه‏یى ارغوانى كه بر تن داشت شناخته مى‏شد كه امپراطور است. كاروس بدون آنكه فرصتى براى تعارفات معموله باقى بگذارد كلاه خود را كه براى پوشانیدن سر بى‏موى خویش بر سر مى‏گذاشت از سر برداشته سوگند یاد كرد، كه هرگاه شاهنشاه ایران سر طاعت پیش نیارد، ایران را چنان عارى از درخت خواهم كرد؛ كه سر من خالى از مو است! او به قول خود وفا كرد، و همه جا مقاومت ایرانیان را درهم شكست و سرزمین‏هاى بین‏النهرین را به تصرف درآورد، و تا تیسفون پیش رفت. اما ناگهان رعد و برق شدیدى درگرفت و فى‏الحال امپراطور را در خیمه‏اش مرده یافتند. او ظاهراً گرفتار برق‏زدگى شده بود. سربازان رومى مرگ او را علامت خشم خدا دانسته عقب نشستند، و ایران زمین با این معجزه‏ى شگفت‏انگیز از شر سردار جاه‏طلبى چون كاروس نجات یافت و نومیران Mumerian قیصر جدید متاركه جنگ را اعلام داشت. در سال 283. م پیمانى بین ایران و روم بسته شد، كه به موجب آن ارمنستان و بین‏النهرین به تصرف روم درآمد، واگذارى این دو ایالت از طرف شاهنشاه در وقتى كه ناتوان شده بود بى‏جهت نبود. و سبب آن شورش بزرگى بود كه در مشرق ایران علیه حكومت مركزى روى داده بود. توضیح آنكه هرمزد برادر شاهنشاه كه نیابت سیستان را داشت به قصد تصرف تاج و تخت عصیان كرده، و پادشاه كوشان كه بر اثر مشاهده‏ى كمى قدرت شاهنشاه، در فكر كسب قدرت مجدد افتاده بود، به او یارى مى‏كرد. سكه‏هاى معروف به سكه‏هاى سكایى و ساسانى Scytho - Sassanide كه از طرف نواب سلطنت قسمت شرقى دولت ایران یعنى خراسان ضرب شده بود، حاكى از این است كه تا زمان بهرام دوم این ایالت بزرگ در زیر فرمان یكى از شاهزادگان خانواده‏ى سلطنتى ملقب به كوشان شاه بوده است. پیروز برادر شاهپور اول در سكه‏هایى كه ضرب كرده خود را كوشان شاه بزرگ خوانده است. بعد از سال 252 میلادى شاهپور اول پسرش هرمزد را كه بعداً هرمز اول خوانده شد، به حكومت خراسان گماشت و لقب شاهنشاه بزرگ كوشان- كه از القاب شاهزادگان پیشین بزرگتر بود- به او داده شد. بهرام اول و دوم پیش از اینكه بر تخت ایران بنشینند، كوشانشاه خوانده مى‏شدند. در زمان پادشاهى بهرام دوم برادرش هرمزد فرمانرواى خراسان بود و در هنگام جنگ ایران و روم علم طغیان افراشت و به یارى سكاها و كوشانیان و گیلها مى‏خواست در مشرق ایران دولتى مستقل تأسیس نماید به همین جهت است كه بهرام دوم با شتاب به جنگ با روم خاتمه داده، به سركوبى شورشیان پرداخت و سكستان (سیستان) را دوباره مسخر كرد، و شاهزاده‏اى را كه بهرام نام داشت و سپس بهرام سوم خوانده شد، لقب سكانشاه داد زیرا چنانكه هر تسفلد مى‏نویسد: معمولا ولیعهد ایران را به حكومت مهمترین ایالت یا ایالتى كه پس از دیگر ایالات تسخیر شده بود مى‏گمارند. در نقش رستم در كنار صورت تاجگذارى اردشیر اول سنگنبشته‏اى است كوچكتر از آن به فرمخان بهرام دوم كنده شده است و شاه را پیاده در میان خانواده‏اش نشان مى‏دهد. بر سكه‏هاى او شاه و ملكه به طور نیمرخ منقوش شده‏اند، و در مقابل آنان صورت شاهزاده‏ى كوچكى دیده مى‏شود. بهرام دوم در كوه شاهپور نقشى دارد كه حاكى از پیروزى او بر دشمن است. پنجین پادشاه ساسانى و فرزند بهرام اول است (جل. 276- ف. 293 م.)