ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد سوم)
(1358 -1289 ش)، استاد دانشگاه، ریاضیدان، محقق و نویسنده. در نائین به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات ابتدایى و متوسطه در 1306 ش به خدمت وزارت معارف درآمد و تحصیلات خود را در فرانسه و انگلستان به پایان رساند و در 1327 ش موفق به اخذ درجهى دكترا در ریاضیات، از دانشكدهى كمبریج، شد. وى در جوانى، در 1309 ش مجلهى «ریاضیات عالى و مقدماتى» را در تهران تأسیس و منتشر نمود. مصاحب در طول خدمت عهدهدار مشاغلى از جمله: ریاست كل تعلیمات عالیه و معاونت فنى وزارت آموزش و پرورش و ریاست دانشكدهى علوم دانشگاه ملى بود. وى نخستین كسى بود كه منطق صورت به معنى جدید، یعنى منطق ریاضى را وارد فضاى فكرى ایران كرد. او به زبانهاى عربى و فرانسوى و انگلیسى تسلط و با زبان آلمانى آشنایى كامل داشت. در علوم عربى و معقول و منقول تبحر و تحصیلات عمیق داشت به طورى كه با دریافت درجهى اجتهاد نیز مفتخر گردیده بود. مصاحب در رسمالخط فارسى و ضبط علائم و حروف صاحب رأى و نظر بود. از عمدهترین كارهاى مصاحب تأسیس مؤسسهاى براى تحقیق در ریاضیات و تربیت ریاضیدان بود كه توسط دانشگاه تربیت معلم به وجود آمد. یكى از كارهاى اساسى مصاحب اقدام به تهیه «دایرةالمعارف فارسى»، با همكارى عدهى بسیارى از دانشمندان در رشتههاى گوناگون بود كه در 1334 ش سرپرستى آن را بر عهده گرفت. از دیگر آثار وى: «آنالیز ریاضى، تئورى اعداد حقیقى»؛ «مدخل منطق صورت»؛ «منطق ریاضى»؛ «علوم تفریحى»؛ «جبر و مقابله خیام»؛ «توابع مستدیره»، با مشاركت احمد احسنى «هندسهى مسطحه»؛ «افراد و خانوادههاى نادرستكار»؛ «حكیم عمر خیام به عنوان عالم جبر».[1] ریاضىدان، محقق و فرهنگى، فرزند دكتر على محمد مصاحب در 1289 در تهران تولد یافت. بعد از انجام تحصیلات مقدماتى وارد دارالمعلمین شد و دوره آن را پایان داد و سپس در دارالمعلمین عالى ثبت نام نمود و در رشته ریاضیات فارغالتحصیل شد و هم چنان تحصیلات خود را در رشتههاى گوناگون مانند فقه، اصول، الهیات و فلسفه ادامه داد و در هر كدام از رشتههاى یاد شده استاد مسلم شد. ریاضیات را مدتها نزد سرتیپ بغایرى تكمیل كرد و بعد به انگلستان رفت و از دانشگاه كمبریج درجه دكترا در ریاضیات دریافت نمود. وى خدمات ادارى خود را در وزارت فرهنگ آغاز كرد. چندى شغل دبیرى و مدتى استادى دانشگاه داشت و مقامات مهمى را در وزارت فرهنگ پشت سر گذاشت، مانند ریاست تعلیمات عالیه و معاون فنى وزارت فرهنگ. ولى دلبستگى به مقامات صورى نداشت و تمام هم او صرف تألیف و تصنیف كتاب بود. نخستین كوشش فرهنگى مصاحب نشر مجلهاى بود به نام ریاضیات عالى و مقدماتى كه در 1309 تأسیس كرد و یازده شماره منتشر شد. مصاحب عالم ریاضى بود و بحق پدر ریاضیات جدید در ایران نام گرفته بود. كتابهاى او بیشتر در زمینههایى مانند «جبر خیام»، «مثلثات»، «رسمى فنى» و «مدخل منطق صورى» است، كه بعضى از آنها در مدارس متوسطه و عالى تدریس مىشد. كتابهاى مهم مدخل آنالیز ریاضى و دوره تئورى مقدماتى اعداد از تصنیفات خوب او مىباشد. وى چندى در 1322 به انتشار روزنامه یومیه برق مبادرت نمود. از دیگر كارهاى فرهنگى او سرپرستى دائرهالمعارفى است كه به اسلوب علمى جهانى آن را تنظیم و انتشار داده است. محقق، مؤلف. تولد: 1289، تهران. درگذشت: 24 مهر، 1358. غلاحسین مصاحب تحصیلات خود را در ایران، فرانسه و انگلستان انجام داد و در سال 1327 به اخذ درجهى دكترى از دانشگاه كمبریج در رشتهى ریاضیات نایل شد و به عضویت انجمن ریاضىدان لندن و انجمن فلسفى كمبریج درآمد. پس از پایان تحصیلات عالى، ضمن مشاغل ادارى از تألیف و تدریس نیز غافل نماند و در سال 1345 مؤسسهى ریاضیات را در دانشگاه تربیت معلم تأسیس كرد و تا آخرین روز حیات خود به سمت استادى در آن مؤسسه اشتغال داشت. تألیفات مصاحب این عنوانها را در برمىگیرد: مجله «ریاضیات عالى و مقدماتى» (1310 -1309، وى مؤسس این مجله بود و مدیریت آن را به عهده داشت، اولین شمارهى این مجله در تهران در اول آبان 1309 منتشر شد) جبر و مقابلهى خیام (مشتمل بر متن عربى و ترجمهى فارسى رسالهى خیام در جبر و تاریخ ریاضیات، 1317)؛ یك رسالهى انگلیسى كه در جلد چهل و ششم (مورخ سال 1950) مجلهى انجمن فلسفى كمبریج به طبع رسیده است، منطق صورت (انتشارات دانشگاه تهران، 1334)؛ دایرةالمعارف فارسى (جلد اول، 1345، بخش اول از جلد دوم، 1356)؛ آنالیز ریاضى (دو جلد، 1348)؛ تئورى مقدماتى اعداد (جلد اول در دو قسمت، 1353)؛ مجلد دوم تئورى مقدماتى اعداد (در سه قسمت، 1358، كتاب برگزیدهى نخستین دورهى كتاب سال جمهورى اسلامى ایران در رشتهى ریاضیات)؛ حكیم عمر خیام به عنوان عالم جبر (انجمن آثار ملى، 1339)؛ علوم تفریحى (1308.( غلامحسین مصاحب در زمینهى لغت و پهنهى وسیع آن آزمایشها كرد و مخصوصا در مورد وضع واژههاى جدید در قبال لغتها و اطلاحهاى خارجى فعالیت نمود، از آن جمله مىتوان فرهنگ اصطلاحات جغرافیایى را كه با همكارى تعدادى از محققان و كارشناسان در سال 1338 به چاپ رسانید نام برد.
