مشاهیر ایران و جهان - مصاحب تهرانی، شمس الملوک

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س چهاردهم ق)، شاعر، مترجم و روزنامه‏نگار. در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایى و متوسطه را در مدرسه‏ى ناموس و تحصیلات عالى را در دانشسراى عالى و دانشگاه تهران، در رشته‏ى ادبیات فارسى، به پایان رساند. شمس‏الملوك به زبانهاى فرانسه و انگلیسى و عربى آشنایى داشت و رساله‏ى دكتراى خود را درباره‏ى «ادبیات غنایى» در 1322 ش نوشت. او مطالعات خود را رشته‏ى تعلیم و تربیت در دانشگاه‏هاى كانادا و آمریكا تكمیل نمود. وى مدتى سرپرستى ماهنامه‏ى «زندگى روستایى» را به عهده داشت. مصاحب در شعر توانا بوده و پنج هزار بیت شعر سروده ولى دیوانش چاپ نشده است. در تذكره‏ها قطعه‏هایى از او آمده است از جمله: «هدیه‏ى مادر»، «چنگ گسسته» و «یار مهربان». برخى از مشاغلى كه وى عهده‏دار آنها بود عبارتند از: ریاست چند دبیرستان دخترانه در تهران، مشاور وزیر آموزش و پرورش در امر مبارزه با بى‏سوادى و معاونت وزارت آموزش و پرورش. از آثار ترجمه‏ى وى: «افسانه‏هاى شیرین»؛ «باغ اسرارآمیز»؛ «بعد از باسوادى»؛ «در انتظار مادر شدن»؛ «ساده‏نویسى در زبان فارسى»، كلیاتى در فن سهولت كلام؛ «سرزمین و مردم اسپانیا»؛ «غرور و تعصب».[1] ادیب، دانشمند و سیاستمدار فرزند دكتر على محمد مصاحب در 1292 در تهران تولد یافت. پس از انجام تحصیلات مقدماتى و متوسطه وارد دانشكده ادبیات تهران شد و در رشته ادبیات و زبان فارسى با احراز رتبه اول لیسانس گردید. در همان سال دوره دكتراى ادبیات در دانشگاه تهران تأسیس شد و وى جزء معدود دانشجویانى بود كه واجد شرایط براى ورود به دوره دكترا تشخیص داده شد و دوره دكتراى ادبیات را در 1318 پایان داد و رساله دكتراى او در 1322 با قید عالى به تصویب رسید. چندى نیز به امریكا و كانادا براى تكمیل تحصیلات مسافرت نمود. مصاحب خدمات ادارى خود را از فرهنگ آغاز كرد، چندى دبیر بود بعد ریاست چند دبیرستان مهم تهران مانند دبیرستانهاى «پروین»، «شاهدخت» و «نوربخش» به او سپرده شد. از دیگر مشاغل او در فرهنگ كشور ریاست اداره تعلیمات متوسطه و تربیت معلم و فرهنگ روستائى است. در 1342 در مغز او سوداى سیاست پیش آمد و كاندیداى نمایندگى مجلس شد، ولى توفیقى نیافت. سوراخ دعا را پیدا كرد و سراغ مقام بالاترى را گرفت و داوطلب نمایندگى مجلس سنا گردید. چون براى آن كار شرایط لازم را نداشت براى او شرط صورى درست كردند و به او ابلاغ معاون وزارت فرهنگ دادند. یك روز بعد فرمان سناتور انتصابى او صادر شد. وى مجموعا 17 سال مقام سناتورى داشت. علاوه بر آن ریاست قسمت فرهنگى بنیاد پهلوى هم با او بود و در این سمت اختیارات زیادى داشت. وى شاعر و نویسنده است و قسمتى از نوشته‏هاى خود را به چاپ رسانیده ولى ارزش ادبى زیادى ندارد. مصاحب چندى در وزارت فرهنگ مجله زندگى روستائى را انتشار مى‏داد و در رادیوى ایران هم برنامه‏هائى تحت نظر او تهیه مى‏شد. در 1376 در تهران درگذشت.