ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران (جلد دوم)
در 1258 تولد یافت. پدرش میرزا علینقى حكیمالممالك قمى از اطباء معروف و سرشناس تهران بود و در دربار سلاطین قاجار موقعیتى داشت. اسمعیل تحصیلات مقدماتى و زبان فارسى و عربى را در مدرسهى دارالفنون فراگرفت و براى ادامهى تحصیل عازم اروپا شد. چندى در آلمان و مدتى در روسیه به تكمیل تحصیلات پرداخت و زبانهاى فرانسه، آلمانى، روسى و تركى اسلامبولى را فراگرفت. در اوایل سلطنت مظفرالدینشاه به عنوان مترجم داخل وزارت خارجه شد. پس از چندى ابتدا نایب سوم و بعد نایب اول و سپس شارژ دافر سفارت ایران در آلمان گردید، بعد به قنسولگرى عشقآباد و كفالت ژنرال قنسول تفلیس تعیین شد و مدت سه سال در این دو پست انجام وظیفه كرد تا به ژنرال قنسولى ایران در اسلامبول منصوب گردید. در سال 1328 ه.ق از طرف مجلس شوراى ملى به نمایندگى برگزیده شد. پس از خاتمهى مجلس دوم، ریاست محاكمات وزیر امور خارجه را عهدهدار شد. گویا در این سمت خلاف امانت رفتار كرد و او را از وزارت خارجه اخراج كردند. فرزانه چون مورد حمایت وثوقالدوله بود، در 1335 كه وثوقالدوله مجددا به وزارت امور خارجه منصوب شد، او را به خدمت عودت داد و به مقام وزیرمختارى ایران در اسپانیا تعیین نمود و سه سال در آن سمت باقى ماند و بعد جاى خود را به حسین علاء سپرد و به تهران بازگشت و در 1311 ش بازنشسته شد. وفات فرزانه در 1321 ش در تهران اتفاق افتاد.
