ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : مردان موسیقی سنتی و نوین ایران (جلد سوم)
ایرج جهانشاهى، در سال 1313 در شهر باختران (كرمانشاه) متولد شد. از شش سالگى به هنر موسیقى علاقمند شد و اولین بار به نواختن ضرب روى آورد ولى پس از مدتى یك روز یكى از بستگان نزدیك وى یك نىلبك به رسم هدیه به او داد و از آن روز بود كه كار دمیدن وى در نىلبك آغاز گشت و آنقدر دمید و دمید كه در دمیدن استاد شد و هنوز كه هنوز است با نفس گرم و مسیحایى خویش مىدمد و از این دمیدنها دل خلقها و بندگان خدا را شاد و ایشان را محظوظ مىكند. ایرج جهانشاهى، نواختن نىلبك را ابتدا نزد برادر هنرمند خود رضا جهانشاهى به صورت سنتى و سینه به سینه فرا گرفت و در مدرسه و جشنهاى خانوادگى دوستان و آشنایان مجلسآرایى مىكرد تا اینكه روزى یك نى خیزران خریدارى كرد و از آن یك فلوت براى خویش ساخت كه اتفاقا زیبا و خوشصدا از كار درآمد و از این زمان به بعد وى روى به نواختن فلوت آورد. سالها از این تاریخ گذشت ایرج حالا شاگرد دبیرستان رهنماى تهران بود كه در جشنها و اعیاد ملى كه به مناسبتهایى در مدرسه برپا مىشد شركت مىجست و هنرنمایى مىكرد، روزى در یك مسابقه هنرى كه با حضور وزیر فرهنگ وقت و مقامات فرهنگى و هنرى دبیرستانهاى مختلف از جمله: دبیرستانهاى رهنما، خاقانى و پیرنیا و یك مدرسه دیگر برگزار شده بود، وى با آقایان: جلال مبین كه نوازنده تار بود، از مدرسه خاقانى، امیرعباس صفوى نوازنده ویولن از مدرسه پیرنیا و ایرج پورخمامى كه ایشان درس ریاضى تدریس مىكردند و نوازنده قرهنى بودند و جمال مبین كه نوازنده ضرب بودند آشنا شد و خود تشكیل اركسترى را دادند كه سالها در جلسات هنرى مدرسه كه برپا مىگشت فعالانه شركت مىكردند. كار جدى و پرثمر ایرج جهانشاهى در موسیقى از زمانى آغاز شد كه با هنرمند شایسته و ارجمند پرویز یاحقى آشنا شد و در اركستر این هنرمند كه مركب بود از پرویز یاحقى (ویولن اول) سرپرست اركستر، امیرعباس صفوى (ویولن دوم)، ایرج پورخمامى نوازنده كلارینت، مجید نجاحى نوازنده سنتور، ایرج جهانشاهى نوازنده فلوت، فخرالدین حكیمى نوازنده تار، ایرج علىاله نوازنده ضرب به خوانندگى هوشنگ شوكتى كه آهنگها از پرویز یاحقى و اشعار از بیژن ترقى بود. آهنگها و اشعارى كه حاصل زحمات این گروه هنرمندان بود در زمان خود خیلى زود شهرت یافتند و سر زبانها افتادند و در هر كوى و برزن و كارخانه توسط مردم خوانده و زمزمه مىگردید كه مىشود از این آهنگها مثل: شكوه شب، «فرشته»، «شب تار» و تعدادى دیگر نام برد. ایرج جهانشاهى پس از چندى همكارى خود را با اركستر ابراهیم سلمكى به خوانندگى قاسم جبلى، مهرگان (ویولن)، هادى طاهرى (ضرب)، باشوكى (ویولن سل)آغاز و علاوه بر اجراى برنامههاى متعدد و گوناگون در رادیوها، كنسرتهاى مختلفى در تهران و شهرستانها بر پا كردند. سالها بعد، هنرمند ارجمند و والا، محمود ذوالفنون از وى دعوت به عمل آورد تا با اركستر ایشان همكارى نماید كه ایرج با افتخار و شادمانى از این دعوت استقبال كرد و همكارى خود را با اركستر این هنرمند بزرگ آغاز كرد، نوازندگان اركستر ذوالفنون عبارت بودند از: محمود ذوالفنون رهبر اركستر و نوازنده ویولن اول، تقى مشكاتى نوازنده ویولن دوم، ایرج پورخمامى نوازنده قرهنى، ایرج چهانشاهى نوازنده فلوت، منصور صارمى نوازنده سنتور و كهندانى نوازنده ضرب به خوانندگى احمد ابراهیمى كه علاوه بر اجراى برنامههاى متعدد در رادیو، كنسرتهاى بزرگى نیز در شهرستانها و مجالس و محافل و مراكز فرهنگى و هنرى و مؤسسات عامالمنفعه اجرا كردند. پس از چندى وى همكارى خود را با اركستر بهرام حسنزاده كه به خوانندگى احمد ابراهیمى، ملوك ضرابى و جعفر بزرگى و نوازندگانى چون: حسین صمدى، امیرعباس صفوى نوازندگان ویولن، رضا مهران، ایرج پورخمامى نوازندگان قرهنى و سنتور منصور صارمى آغاز و برنامههاى متعددى در رادیو و در سراسر كشور اجرا كردند. از كارها و فعالیتهاى هنرى دیگر وى، همكارى در برنامه كارگران بود كه با اركستر نادر نیاكان (برادر شاپور نیاكان) به خوانندگى خواننده هنرمند گیلان، شاپور جفرودى و عبدالعلى همایون روزهاى چهارشنبه هر هفته در مركز رادیو ایران در میدان ارك اجرا مىگردند. ایرج جهانشاهى، یكى از اولینهایى است كه درموسیقى تلویزیون با هنرمندانى چون: حسن مقراضى (بابك) نوازنده پیانو و آكوردئون، پرویز شهبازى كلارینت، ایرج شهبازى جاز، امیرعباس صفوى آهنگهایى ساخته و اجرا كردهاند. از جمله شعر و آهنگ «خاطره» كه در مایه شوشترى منصورى ساخته شده بود كه بعدها با شعر دیگرى به نام «شمع سحرى» پوران اجرا كرد و برنامه دیگر تلویزیونى به نام «بزم آدینه» بود كه خوانندگان آن عبارت بودند از خواننده خوشصدا بیژن فرشاد، رشید مستقیم، تورج و پرویز باقرى به نوازندگى میلاد كیائى سنتور، امیرعباس صفوى ویولن، فخرالدین حكیمى تار، رضا بهنام ضرب كه از برنامههاى جالب و پرطرفدار آن وقت تلویزیون بود. وى بارها در پیسهاى متعددى كه در تئاتر فردوسى به روى سن مىرفت آهنگهایى را همراه با ایرج پورخمامى، سالكى بابك و قاسم جبلى در پیس «شبى در بغداد» و «باله بهار» بهاجرا درآورد و براى فیلمهاى: «پنجمین ازدواج» از ساختههاى نصرتاله وحدت، «میهن پرست» به كارگردانى درم بخش آهنگهایى ساخت كه با صداى ایرج اجرا گردید. ایرج جهانشاهى، سالهاى متمادى در رادیو با اركسترهاى عباس شاپورى، شاپور حاتمى و مهدى تاكستانى همكارى كرد و خود غیر از نواختن فلوت كه ساز تخصصى وى مىباشد، با نواختن سازهاى، سنتور، ضرب و آكوردئون آشنایى كامل دارد. وى در سال 1335 به شهرستان رشت منتقل گشت و از همین سال همكارى خود را مؤسسات فرهنگى و هنرى و رادیو رشت آغاز كرد و اولین كلاسى موسیقى خود را به نام «هنرگاه موسیقى» در كوچه حمام حاجآقابزرگ دایر كرد كه شاگردان خوبى از این كلاس بیرون آمدند. ایرج جهانشاهى، هماكنون همراه با صمد پیوند خواننده هنرمند همراه با تنى چند از هنرمندان در اعیاد اسلامى و جشنهاى ملى در تالار رودكى (وحدت)، سازمان آب، سالن وزارت كار و شهربانى برنامههاى موسیقى اجرا مىكنند. در مورد سبك و سیاق نوازندگان فلوت وى مىگفت «نوازندگان باسابقه فلوت كه همزمان با دوران نوازندگى ما شهرت داشتند و بسیار خوب مىنواختند عبارت بودند از: سیروس فرصت، پرویز فرصت، سیروس حدادى، چنگیز عسگرپور، اللهزارى، تقوامنش، عماد رام كه ایشان از مازندران آمدند و با آهنگها و نواى گرم فلوت خودشان برنامههایى تا اواخر داشتند و ما سبك نوازندگى وى و صداى گرم و آهنگهاى گرم و آهنگهاى دلنشین او همیشه براى من الهامبخش بوده و آهنگهاى این هنرمند را با صداى كمى كه دارم براى خودم و محافل دوستانه به یادشان با فلوت اجرا مىكنم و همیشه یادشان را گرامى داشته و دارم و براى همه هنرمندان عزیز كشورم آرزوى سلامت از درگاه خداوند یكتا دارم».
