مشاهیر ایران و جهان - پورخمامی، ایرج

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : مردان موسیقی سنتی و نوین ایران (جلد سوم)

شهرستان زیبا و هنرپرور رشت، زادگاه و محل پرورش هنرمندان خوب و بااستعدادى بوده كه یكى از آنان ایرج پورخمامى است. وى به سال 1305 در این شهر سرسبز و همیشه بهار متولد شد ولى هنوز خیلى كوچك بود كه بنا به مقتضاى شغل پدر به تهران آمد، در تهران پس از طى دوران تحصیلات ابتدایى كه در دبستان بصیرت واقع در تكیه دباغخانه از محلات سنگلج بود، با موسیقى از طریق كلاس سرود این مدرسه آشنا و مأنوس گردید. پدر وى كه هم طبیب و مدیر دبستان بصیرت بود، چون علاقه و ذوق و شوق فرزند خود را به موسیقى دید، بنا به توصیه معلم موسیقى مدرسه مرحوم امیرى، قره‏نى كوچكى براى فرزند خردسال خود خرید و او را به كلاس درس این استاد كه در ابتداى خیابان بوذر جمهرى بود برد، البته پورخمامى پیش از این كه به كلاس این معلم قره‏نى راه یابد در سازمان پیش آهنگى پیش قطعاتى را با فلوت براى هم شاگردى‏هاى خود مى‏نواخت ولى از این زمان به بعد نزد این هنرمند در كلاس شروع به فراگیرى موسیقى كرد. پایه‏هاى اولیه یادگیرى قره‏نى را، وى در كلاس موسیقى این معلم به‏سرعت طى كرد كه متأسفانه باید یادآورد شد كه امیرى و همسرش در یكى از بمباران‏هاى هوایى عراق در كوى گیشا «نصر» شهید شدند. ایرج پورخمامى، بعدها، با قره‏نى فعلى كه به سى‏بمل پركلید معروف است براى تكمیل اندوخته‏هاى هنرى خویش به كلاس شبانه هنرستان عالى موسیقى در شمال محل فعلى تالار فرهنگ رفت. وى مدت‏ها از محضر استاد معلم این ساز شادروان حسنعلى‏خان وزیرى‏تبار بهره‏ها برد و براى آشنایى با سبك و سیاق سایر نوازندگان و هنرمندان قره‏نى، مدت‏ها نزد شادروانان رضا گلشن‏راد و ولى‏اله البرز رفت و از كلاس و مصاحبت ایشان استفاده كرد. پورخمامى، از هنرمندان بافرهنگ و هنردوستى است كه ساز را فقط براى دل خود و به نفع مؤسسات فرهنگى و هنرى و عام‏المنفعه استفاده كرد. وى در سال 1324 از دانشسراس مقدماتى تهران فارغ‏التحصیل شد و در سال 1330 به دانشسراى عالى و در سال 1344 به دانشكده حقوق رفت و مدت سى سال از عمر پرثمر و بابركت خود را در راه تعلیم و تربیت فرزندان ایران زمین صرف كرد كه عمدتا دبیر ریاضى دبیرستان‏ها بوده، وى در دوران خدمت در آموزش و پرورش دبیرى براى شاگردان خود بود كه همه او را پدر خویش مى‏دانستند و همین پدر از نظر شاگردان، در جشن‏هاى دبیرستان‏ها و دانشكده‏ها غیر از نواختن ساز، در تئاترهایى كه توسط انجمن گروه‏هاى هنرى ترتیب مى‏یافت شركت مى‏كرد و بیشتر در نقش‏هاى هنرى ظاهر مى‏كردید و تمام این‏ها را به صورت رایگان افقط براى شادى آنان و پیشرفت برنامه‏هاى فرهنگى و هنرى انجام مى‏داد. ایرج پورخمامى، هم‏اكنون در سن 65 سالگى، قره‏نى را به خوبى مى‏نوازد و با صداى این ساز زندگى كرده و مى‏كند و خودش مى‏گوید، صداى قره‏نى براى من از هر صدایى جان‏بخش‏تر و آرامش‏بخش‏تر است.