مشاهیر ایران و جهان - مشکاتیان، پرویز

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : مردان موسیقی سنتی و نوین ایران (جلد اول)

پرویز مشكاتیان در 24 اردیبهشت ماه سال 1334 در نیشابور چشم به جهان گشود، جهانى كه با گشودنش، شنودن آواى مترنم و سرمست سرچشمه‏ها و دشتهاى بینالود از یك سو، و از دیگر شیهه‏ى سواران و تاراج تتاران و مغولان و... آنچه كه بر نیشابور رفته بود، را براى او ناگزیر مى‏كرد. مشكاتیان از 6 سالگى به فراگیرى موسیقى پرداخت، از ابتدا علاقه‏ى وافرى به سنتور پیدا نمود و به علت ارتباط مداوم به استاد خود (پدرش حسن مشكاتیان) در 8 سالگى اولین كنسرت خود را در یك مراسم گردهمایى دانش‏آموزان مدرسه‏ى امیر معزى نیشابور انجام داد. مشكاتیان از كودكى متوجه ارتباط تنگاتنگ ادبیات منظوم و منشور ایران با راهى كه برگزیده بود شد و در این راه نیز پدرش راهنماى او بود. از دوران دبیرستان در اردوهاى رامسر شركت مى‏جست و در مسابقات آموزشگاههاى سراسر كشور ركورددار بود. پرویز مشكاتیان پس از اتمام تحصیلات متوسطه وارد دانشكده‏ى هنرهاى زیباى دانشگاه تهران شد. ردیف عالى موسیقى ایران «ردیف آقا میرزا عبداللَّه» را در دانشگاه نزد استاد فقید نورعلى‏خان برومند و دكتر داریوش صفوت آموخت. همزمان با این آموزشها از محضر اساتیدى چون: دكتر محمدتقى مسعودیه، شادروان عبداللَّه خان دوامى، شادروان سعید هرمزى، شادروان یوسف فروتن نیز بهره گرفت. او همچنین در مركز حفظ و اشاعه‏ى موسیقى سنتى ایران به عنوان سرپرست گروه و استاد سنتور مشغول كار شد. پرویز مشكاتیان در آزمون باربد كه به ابتكار استاد نورعلى‏خان برپا شده بود در رشته‏ى سنتور به مقام اول با (پشنگ كامكار) و در كل آزمون به مقام ممتاز با (داریوش طلایى) دست یافت. مشكاتیان پس از استعفا از رادیو تلویزیون، به اتفاق چند تن از موسیقیدانان، مؤسسه فرهنگى و هنرى چاووش را بنیاد نهادند. او به عنوان سرپرست گروه و استاد رشته‏ى سنتور مشغول خدمت به هنرجویان موسیقى شد. مشكاتیان داراى قریحه‏اى ذاتى است، او به گفته‏ى دست‏اندركاران موسیقى، قدرت خارق‏العاده‏اى در تصویرسازى و تبحر زیادى در انواع ریتم و خاصه آهنگسازى روى اغزال و اشعار مورد علاقه‏اش دارد. آهنگهایى كه تاكنون از وى شنیده‏ایم عبارتند از: «مرا عاشق»، «شورانگیز»، «نغمه» شعر از مولانا خواننده شهرام ناظرى اجرا گروه عارف. «آستان جانان»، «شیدایى»، «سرانداز»، «سروناز»، «بیداد» شعر حافظ خواننده شجریان دونوازى در ایران- گروه عارف در اروپا، «بیداد» اجرا گروه عارف و شیدا. «یادباد»، «كرد بیات» شعر حافظ خواننده شجریان اجرا گروه عارف و شیدا «كرد بیات» اجرا گروه عارف «رزم مشترك»، شعر آذرمهر خواننده شجریان اجرا گروه عارف. «وطن» شعر آذرمهر خواننده ناظرى اجرا گروه عارف. «ایرانى»، گروه شیدا. «چوپانى» شعر جواد آذر خواننده شجریان اجرا گروه عارف. «پیروزى» شعر جواد آذر خواننده شجریان اجرا «پگاه»، «در غم» شعر جواد آذر خواننده شجریان دونوازى (با ناصر فرهنگفر). «طلوع» شعر جواد آذر خواننده شجریان اجرا گروه عارف. «جان جهان» شعر مولانا خواننده شجریان اجرا گروه عارف. «سركش» شعر مولانا خواننده شجریان دونوازى. «دل‏انگیزان» شعر مولانا خواننده شجریان اجرا گروه عارف. «گلنوش» شعر مولانا خواننده شجریان اجرا گروه عارف. «صبح است ساقیا»، «چكاد» شعر حافظ خواننده شجریان اجرا گروه عارف. «افسرده حال» شعر باباطاهر خواننده پریسا اجرا گروه مركز حفظ و اشاعه‏ى موسیقى سنتى ایران. «شكر و شكایت»، «پیش‏درآمد ابوعطاء»، «چند مضراب حجاز» شعر حافظ خواننده على جهاندار اجرا گروه عارف. این بخش اندكى از كارهاى پرویز مشكاتیان بود و در حال حاضر چند كار با اركستر سنفونیك تهران و گروه عارف در دست تهیه دارد و همانطور كه گفته شده روى اكثر غزلهاى حافظ و مولانا و سعدى كار كرده است. پرویز مشكاتیان چند كار او روى اشعار نیما، سایه، سپهرى، مشیرى و شعراى نوپرداز دارد كه جزو برنامه‏هاى آماده‏ى وى مى‏باشد. وى تاكنون كتابى به نام بیست قطعه منتشر كرده است و در ادامه این كتاب، كتابى در دست تهیه دارد. كتاب دیگرى براى دستور سنتور نوشته است كه در دست اتمام است. او براى انتقال موسیقى به نسلهاى آینده، روش نفس به نفس یا سینه به سینه را لازم نمى‏داند ولى براى كفایت بر آن است كه روشى مدون و معین و مشخص از طریق گفتار و نوشتار و تحقیق و بررسى به وجود آید. پرویز مشكاتیان كنسرتهاى متعددى در داخل و خارج از كشور انجام داده است كه یكى از آنها با شجریان بود كه در آلمان فدرال، شهرهاى: بن، دوسلدرف، مونیخ بوده است. غزلى كه آقاى مهدى ستایشگر در كتاب راز خلوتیان براى مشكاتیان سروده و نام غزل را «سروناز» (یكى از كارهاى مشكاتیان) نام نهاده و در طول غزل نام آثارى از مشكاتیان همچون (غم‏انگیز، گلریز، سروناز، سرانداز، در غم) را نام برده است: بنواز اى كه دلها همه شب كشیده نازت بزن اى هزاردستان، به بیان رسیده سازت ز كمال بى‏نیازى، به سخن رسیده سازى نكند زبان گشاید كه فتد ز پرده رازت «شب عاشقان بیدل چه شب دراز باشد» گذرد اگر به پاى تو و ساز دلنوازت شب من شبى غم‏انگیز، به یاد باغ رویت نگهم به اشكت گلریز، به پاى سرو نازت دل عاشق سرانداز، نشسته باز در غم مگرش بسازى اى دوست، به ساز چاره‏سازت همه سر به جیب باطن، به اذان عشق مؤمن همه در تو و تو مشغول به ركعت نمازت چه تغافلى نمودم، كه سرایمت به شعرى همه شعر مى‏سراید نغمات جانگدازت به زبان راز گویم زغمم كه اهل دردى نفتد به هیچ خوارى گل ناز من، نیازت