ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(ح 1340 -1258 ش)، طبیب، خطاط، نقاش، موسیقیدان و شاعر، متخلص به صفاءالحق. وى گاهى در شعر صفا نیز تخلص مىكرد. نسبش از جانب پدر به امام زینالعابدین (ع) مىرسد و از طرف مادر منسوب به علاءالدوله سمنانى است. در كردستان به دنیا آمد و در پنج سالگى همراه خانوادهاش به همدان منتقل شد و مقدمات علوم فنون را نزد استادان آنجا آموخت. وى طبیعیات و الهیات و فلكیات را نزد مشكاة الملك، محمدعلى میرزا پسر خسرو میرزا قاجار، و طب قدیم را نزد حاج میرزا حسین، نوادهى كوثر علیشاه، و نقاشى و تذهیب را نزد صنیعالملك و میرزا حسین، پسر سمیعاى نقاش، و طب جدید را نزد میرزا محمد صحت بخش و دكتر نجفقلى خان عراقى و موسیقى را نزد میرزا حسینقلى و سید احمد خان ساوجى و عرفان را نزد حاج عبدالوهاب شوشترى فراگرفت. صفاءالحق در فاصلهى سالهاى 1284 -1275 ش به ایرانگردى و سپس جهانگردى پرداخت و از مصر و سودان و عراق دیدن كرد و چند سال در بمبئى سكنى گزید و معلومات و تجربیات طبى خود را تكمیل كرد و در آنجا به سبك هندى شعر سرود و بعد از 150 سال، كه پیروى از این سبك در ایران منسوخ شده بود، آن شیوه را به این كشور بازگرداند. در واقع صفا مجدد غزل سبك هندى در ایران است. وى در هندوستان از محضر بزرگان اهل عرفان نیز بهرهها برد. پس از بازگشت از هند، با معلوماتى كه از طب قدیم داشت و تجاربى كه در معالجات جدید آموخته بود مطبى در همدان گشود. در ح 1293 ق وزارت معارف به وى گواهینامهى طبیب مجاز اعطا كرد و او را به عنوان نمایندهى دولت جهت آبلهكوبى منطقهى اسدآباد و سپس ریاست بهدارى آن منطقه اعزام نمود. او در موسیقى نیز دست داشت و سه تار را نیكو مىنواخت. وى همچنین خط خوبى داشت و به فن نقاشى و سوزندوزى آشنا بود. او «سفرنامه»اى به خط خود نوشته و آن را به نقاشىهایى از هنر خود مزین ساخته است. وى را در كنار مرقد باباطاهر، در همدان، به خاك سپردند. از دیگر آثارش: «رساله پدگجى» یا «پداگوژى»، در تربیت؛ رسالهى «نمكدان»، آمیزهاى از نظم و نثر و جد و هزل؛ مثنوى «پهلوى نامه»، در انتقاد بر حكومت رضاخان و مخالفت با كشف حجاب؛ رساله «بزبزگان»، در دامپزشكى؛ «كلیه» در پاسخ به سؤالات ادبى و كلام و مذهبى، كه ناتمام است؛ قصاید و مثنویات و قطعات، كه از جهت مواد تاریخ و فولكلور همدان داراى فواید است؛ «دیوان» غزلیات، كه در آن بیشتر به صائب و سبك هندى نظر دارد.
