ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(ح 1359 -1264 ق)، نقاش. ملقب به كمالالملك. از احفاد قاضى عبدالمطلب غفارى بود كه در كاشان چشم به جهان گشود. تا دوازده سالگى تحصیلات خود را در زادگاهش گذرانید و سپس به تهران آمد و توسط دایى خود، میرزا على محمد خان مجیرالدوله، جهت تحصیل هنر نقاشى به دارالفنون رفت. در هجده سالگى به دستور ناصرالدینشاه وارد دربار شد و در آنجا به تكمیل هنر خود پرداخت خود ناصرالدین شاه نیز چندى نزد وى به فراگرفتن نقاشى پرداخت و با دیدن نبوغ خارقالعادهاش به او لقب كمالالملك داد. تابلو معروف «تالار آینه» كه وى مدت پنج سال بدان پرداخت، اولین تابلویى است كه با امضاء كمالالملك تهیه شد. كمالالملك در چهرهپردازى و شبیهسازى و منظرهآرایى و تصویر دشت و دمن و طبیعت زنده متبحر بود و در رنگ روغن و آبرنگ نیز مهارت بسزایى داشت و در رنگ آمیزى و عمق سایهها و پیرایش تزئینات از استادان طراز اول ایتالیایى پیروى مىنمود. در مجسمه سازى نیز قوى دست بود ولى كمتر به آن مىپرداخت. از آثار مجسمهسازى وى، قیافهى تخیلى فردوسى، شاعر نامدار است كه در اندازهى بزرگتر از طبیعى ساخته شده است. او در 1314 ق جهت تكمیل اطلاعات هنرى به اروپا رفت و مدت سه سال در موزههاى فلورانس، لوور و ورساى به مطالعهى نقاشى پرداخت. در 1329 ق مدرسهى صنایع مستظرفه را تأسیس كرد و در همین دوره بود كه هنر وى به اوج كمال رسید. كمالالملك در خوشنویسى نیز دست داشت و خط شكسته را استادنه مىنوشت. به شعر و موسیقى نیز علاقهمند بود. وى در اواخر عمر به صورت تبعید از تهران به نیشابور منتقل گشت و در حسین آباد آن شهر سكنى گزید و در همان جا نیز درگذشت و در كنار آرامگاه عطار نیشابورى به خاك سپرده شد. از شاگردان معروف او، اسماعیل آشتیانى، ابوالحسن صدیقى، حسین خان شیخ، حسنعلى خان وزیرى و صنیع السلطان در خور ذكرند. آثار كمالالملك بالغ بریكصد و هفتاد اثر مىباشد. بعضى از آثار او: تصویر رنگ روغنى حوضخانهى صاحب قرانیه، با رقم: «خانه زاد میرزا محمد خان نقاش باشى غفارى سنه 1300 ق»؛ تصویر دو دختر گدا كه از مدلهاى اروپایى كپى شده، با رقم: «كمالالملك 1319 ق»؛ تصویر رنگ روغنى میدان كربلا، با رقم: «... محمد غفارى كمالالملك 1320 ق»؛ تصویر رنگ روغنى دهكدهى دماوند، با رقم: «كمالالملك 1333 ق»؛ پرترهى خود نقاش، در آبرنگ، با رقم: «كمالالملك 1336 ق»؛ تصویر دورنماى تهران، حدود شمیرانات، در رنگ روغن، با رقم: «محمد غفارى كمالالملك».[1] محمد غفارى (منسوب به ابوذر غفارى) ابن میرزا بزرگ كاشانى، از مفاخر هنر نقاشى ایران (و. قریهى كله (كاشان) 1264 ه.ق- ف. نیشابور 27 مرداد ماه 1319 ه.ش). وى پس از طى تحصیلات مقدماتى در كاشان به تهران عزیمت كرد و در مدرسهى دارالفنون به كسب دانش پرداخت و در نقاشى كه هنر مورد علاقهاش بود به موفقیتهاى بزرگى نایل آمد. محمد غفارى به دربار ناصرالدین شاه راه یافت و مدتها در كاخ گلستان به تهیهى تابلوها و ایجاد آثار نفیس پرداخت و بر اثر استعداد شگرفى كه از خود نشان داد در سال 1310 (ه.ق) به لقب كمالالملك مفتخر گردید. كمالالملك با هزینهى شخصى به اروپا مسافرت كرد و پس از سه سال مطالعه در آثار نقاشان اروپا به ایران برگشت. وى در سال 1329 ه.ق مدرسهى صنایع مستظرفه را در تهران افتتاح كرد و در آن مدرسه شاگردان هنرمندى پرورش داد. در سال 1307 ه.ش از كار كناره گرفت و به ملك شخصى خود حسینآباد نیشابور رفت و تا آخر عمر به انزوا گذرانید و در آنجا از یك چشم نابینا شد. مدفن وى در جوار آرامگاه شیخ عطار در نیشابور است. از آثار مهم او تابلوهاى: «یهودى فالگیر بغدادى»، «زرگر بغدادى و شاگردش»، «میدان كربلا»، «عرب خوابیده»، «صورت سردار اسعد بختیارى»، «صورت خود نقاش»، «نوازندگان دربار قاجار»، «شكارچى»، «باغچه و حوض كاخ گلستان» را باید نام برد.
