مشاهیر ایران و جهان - صادقی افشار

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1018 / 1017 -940 / 933 ق)، نقاش، خطاط و شاعر، متخلص به صادقى. معروف به صادقى كتابدار. از بزرگان ایل خدا بنده‏لو بود كه در نزدیكى محله‏اى به نام ورجو یا ویجویه‏ى تبریز به دنیا آمد. بیست ساله بود كه پدرش كشته شد. پس از آن مدتى با امیرخان موصول و بدرخان و سكندر خان افشار به سر مى‏برد. در عهد شاه اسماعیل دوم به كتابخانه‏ى دولتى راه یافت و در زمان سلطنت محمد خدابنده و شاه عباس كبیر منصب كتابدارى را عهده‏دار بود. تا آن كه علیرضا عباسى در حدود 1007 ق این منصب را از او گرفت، ولى صادقى تا آخر عمر، مواجب كتابدارى را از دیوان اعلى دریافت مى‏داشت. صادقى در نظم و نثر فارسى و تركى مهارت داشت و از دوران جوانى نیز به هنر نقاشى و طراحى علاقه‏ى زیادى نشان مى‏داد و از شاگردان استاد مظفر على هروى نقاش محسوب مى شد. وى در هنر خطاطى نیز دست داشت و به روایتى شاگرد میر على هروى بود. او در 1010 ق، در اصفهان، تألیفات خود را جمع‏آورى و تدوین نمود و شرح حال مختصرى بر آنها نوشت. اثر معروف وى «مجمع الخواص»، به زبان تركى جغتایى است كه شرح حال بسیارى از شاعران معاصر خود را در آن آورده و از آن معلوم مى شود كه سفرهاى بسیارى به شهرهاى مختلف كرده است. از دیگر آثار وى: «زیده الكلام»؛ مثنوى «فتح نامه‏ى عباس نامدار»؛ منظومه‏ى «قانون الصور»، در نقاشى؛ «دیوان» غزلیات پارسى و تركى؛ مقالات و حكایاتى موسوم به «شرح حال منظوم»؛ مثنوى «سعد و سعید»؛ مجموعه‏ى «منشأت و مكاتبات»، به فارسى و تركى؛ «تذكره الشعرا»یى مشتمل بر رباعیات معمایى؛ «حظیات». از آثار نقاشى او: تصویر مردى كه در شیوه‏ى اصفهان ترسیم شده و در پشت سرش، درخت پرحالتى جلب نظر مى كند، با رقم: «صادقى افشار»؛ تصویر زن زیبایى در شیوه‏ى فرنگى كه دستارى از گردنش آویزان است، با رقم: «راقمه صادقى كتابدار 1015»؛ تصویر رستم، پهلوان قدیمى ایران، كه كلاه پردار سفید به سر گذاشته و دیو تیره‏رنگ سهمناكى را به قتل مى‏رساند و رقم «صادقى» دارد. در «احوال و آثار نقاشان» به هشت اثر دیگر وى اشاره شده است.