ملیت : ایرانی - قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(وف 1290/1285 ق)، نقاش رنگ و روغن، قلمدانكار و خطاط. نقاشى را در مدرسهى دارالفنون و زیر نظر زبدهترین استادان زمان خود آموخت. در اغلب رشتههاى هنرى، از قبیل: آبرنگ و سیاهقلم و نقطهپردازى و شبیهسازى پراستعداد بود. آثار رنگ و روغنى خود را با رنگهاى شاد و زنده تصویر مىكرد و بعضى اوقات از رنگ سیاه و سفید استفاده مىكرد و رنگ و روغن را به روش سیاهقلم مىساخت. وى زمینهى آثار خود را با گل و برگهاى شاد و زنده و ابتكار مخصوص پر مىكرد. در خطاطى نیز روش خاصى داشت. و از روى خطوط میرزا غلامرضا خوشنویس باشى مشق و با قلممو نقاشى مىكرد. به خاطر اعتقاد باطنى خاصى كه به حضرت على (ع) داشت، موضوعات هنرى را از بین اقطاب و اخوان صفا و قلندران پاكباخته انتخاب و ترسیم مىكرد. وى شاگردان بسیارى را تربیت كرد و از آن جمله: علىاكبر مصور معروف به حجار. از آثار وى: تابلوى «ذبح اسماعیل»، در اندازهى بزرگ كه تصویر خیالى ابراهیم و اسماعیل و شمارى چند از فرشتگان را نقشبندى كرده و با نبوغ هنرى خود جنبهى ملكوتى چشمگیرى به آن تابلو داده است. و این اثر عالى جزو آثار فاخر تزیینى مىباشد؛ مجلس چایخورى مانند، قصهى معروف یوسف و زلیخا، با رقم: «اسمعیل- غرض نقشى است كز ما باز ماند»؛ دو تابلوى زیبا، به خط نستعلیق استادانه شش دانگ با نام والقاب امینالسلطان اتابك، با رقم:«اسماعیل»؛ شمایل آبرنگ امیرالمؤمنین با حسنین، با: «رقم كمترین فدویان اسماعیل جلایر»؛ تصویر رنگ و روغن میرزا حسینخان سپهسالار بر روى اسب كه صورت تصویر را در شیوهى امپرسپونیسم و با تكه رنگهاى گوناگون تصویر كرده است، با رقم: «عمل نقاش دولت علیه ایران اسمعیل بن المرحوم حاج زمان خان جلایر». در «احوال و آثار نقاشان» به پانزده اثر دیگر وى نیز اشاره شده است.
