فضیلت شب زنده داری
فضیلت شب زنده داری
1. دستیابی به مقام محمود: « وَمِنَ اللَّیلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَی أنْ یبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً»؛ ( 1 ) « و پاسی از شب را به تهجّد بپردازد تا برای تو به منزلة نافله ای باشد، باشد كه پروردگارت تو را به مقام محمود برساند.»
2. رسیدن به رحمت الهی: « أمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّیلِ ساجِداً وقائِماً وَیحْذَرُ الاخِرَةَ وَیرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ»؛ ( 2 ) « [آیا چنین كسی که کفر می ورزد بهتر است] یا كسی كه در طول شب در سجده و قیام، خدا را پرستش می كند و از آخرت می ترسد و رحمت پروردگارش را امید دارد؟»
شب تاریك دوستان خدای می بتابد چو روز رخشنده
وین سعادت به زور بازو نیست تا نبخشد خدای بخشنده
آثار نماز شب
1. عن ابی عبد الله علیه السلام أنَّهُ قالَ: « صَلوةُ اللَّیلِ تُحْسِنُ الخَلْقَ وَتُطیبُ الرِّیحَ وَتَدُرُّ الرِّزْقَ وَتَجْلِبُهُ وَتَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَتَجْلُو البَصَرَ؛( 3 ) نماز شب صورت را نیكو و بدن را معطّر و روزی را ریزان و جلب می سازد و اندوه را بر طرف ساخته و چشم را روشنی می بخشد.»
2. عن الصادق علیه السلام عن آبائه عن امیر المؤمنین علیه السلام أنَّهُ قالَ: قالَ رَسُولُ اللهِ صَلی الله علیه وآله: « صَلوةُ اللَّیلِ مَرْضاةٌ لِلرَّبِّ وَحُبُّ المَلائِكَةِ وَسُنَّةُ الاَنْبِیاءِ وَنُورُ الْمَعْرِفَةِ وَأصْلُ الایمانِ وَراحَةُ الْاَبْدانِ وَكَراهِیةُ الشَّیطانِ وَسِلاحٌ عَلَی الْاَعْداءِ وَإجابَةٌ لِلدُّعاءِ وَقَبولٌ لِلاَعْمالِ وَبَرَكَةٌ فی الرِّزْقِ وَشَفیعٌ بَینَ صاحِبِها وَبَینَ مَلَكِ الْمَوْتِ وَسِراجٌ فی قَبْرِهِ وَفِراشٌ مِنْ تَحْتِ جَنْبَیهِ وَجَوابُ مُنْكِرٍ وَنَكیرٍ وَمونِسٌ وَزائِرٌ فی قَبْرِهِ؛ ( 4 ) نماز شب سبب خشنودی پروردگار و دوستی فرشتگان و سیرة پیامبران و نور معرفت و پایه ایمان و آسایش بدنها و نادوست داشتنی شیطان و سلاحی به روی دشمنان و مایه برآورده شدن دعا و پذیرش اعمال بندگان و بركت روزی [آنان] و شفاعت كننده بین نمازگزار و فرشته مرگ و چراغی در قبر او و بستری در زیر پهلوهایش و پاسخ منكر و نكیر و همدم و زیارت كنندة وی در قبرش می باشد.»
نشانه شیعه
امام سجاد علیه السلام در خانه نشسته بودند كه كنیز حضرت عرض كرد: مولای من! عده ای در خانه آمده-اند و می گویند كه از شیعیان شما هستند و اجازه ورود می خواهند. امام با شنیدن این سخن بسیار خوشحال شد و سراسیمه به سوی در حركت كرد؛ به گونه ای كه نزدیك بود با صورت بر زمین افتد. پس از سلام و احوال پرسی در چهره های آنان خوب نگریست و بدون آنكه چیزی بگوید داخل خانه برگشت و فرمود: اینان شیعیان ما نیستند. شیعه ما از آثار عبادت و بندگی در سیمایش شناخته می شود. در پیشانی اش اثر سجده پیداست و از كثرت نمازهای نیمه شب، چهره اش زرد است و هنگامی كه همگان در خواب به سر می برند او غرق در راز و نیاز با معبود خود است، اما اینان چنین نیستند.» ( 5 )
پی نوشت:
2) زمر / 9.
3) بحار الانوار، ج84، ص153.
4) همان، ص 68.
5) ضیات نور، ص 199: به نقل از بلاغه علی بن الحسین علیهما السلام، ص 54.
ادامه مطلب
بعد از نماز صبح عاشورا
بعد از نماز صبح عاشورا
آنگاه كه امام حسين علیه السلام نماز صبح روز عاشورا را بجاي آورد، رو به سوي ياران نمازگزارش پس از حمد و سپاس خداوند به آنان چنين فرمود: خداوند به شهادت شما در اين روز، اذن داده است و بر شماست صبر و شكيبايي.1
حضرت در اين گفتار حكيمانه دو نكته را تذكر مي دهد: يكي اصل شهادت كه به امر پروردگار است و ديگري پايداري و استقامت در برابر دشمن كه هر دو نكته با نماز، ارتباط مستقيم دارد؛ چرا كه روح استقامت و پايداري در جهاد بايد از همان نماز و ارتباط با پروردگار به دست بيايد و از عبادت و معنويت نيرو بگيرد كه: «وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَاة».2
سپس چون امام علیه السلام در مقابل خويش موجي خروشان از دشمنان خيانتكار را ديد، دستها را به سوي آسمان بلند كرد و با توكلِ خالصانه به خداوند، اين دعا را خواند:
«اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِي فِي كُلِّ كَرْبٍ وَ أَنْتَ رَجَائِي فِي كُلِّ شِدَّةٍ وَ أَنْتَ لِي فِي كُلِّ أَمْرٍ نَزَلَ بِي ثِقَةٌ وَ عُدَّةٌ كَمْ مِنْ هَمٍّ يَضْعُفُ فِيهِ الْفُؤَادُ وَ تَقِلُّ فِيهِ الْحِيلَةُ وَ يَخْذُلُ فِيهِ الصَّدِيقُ وَ يَشْمَتُ فِيهِ الْعَدُوُّ أَنْزَلْتُهُ بِكَ وَ شَكَوْتُهُ إِلَيْكَ رَغْبَةً مِنِّي إِلَيْكَ عَمَّنْ سِوَاكَ فَفَرَّجْتَهُ [عَنِّي ] وَ كَشَفْتَهُ فَأَنْتَ وَلِيُّ كُلِّ نِعْمَةٍ وَ صَاحِبُ كُلِّ حَسَنَةٍ وَ مُنْتَهَى كُلِّ رَغْبَةٍ؛3 خدايا! تو در هر غم و اندوه، پناهگاه و در هر پيشامد ناگوار، مايه اميد، و در هر گرفتاري، سلاح و ملجأ من هستی، چه بسيار غمهاي كمرشكن كه دلها در برابرش آب و راه هر چاره در مقابلش مسدود مي گردد، غمهاي جانكاهي كه با ديدن آنها دوستان، دوري می جستند و دشمنان به شماتت زبان مي گشودند، در چنين مواقعي تنها به پيشگاه تو شكايت آورده و از ديگران قطع اميد نموده ام و تو بودي كه به داد من رسيده و اين كوه هاي غم را برطرف كرده و از اين امواج اندوه نجاتم بخشيده اي. خدايا! تويي صاحب هر نعمت و تويي آخرين مقصد و مقصود من!»
پی نوشت:
1- «إِنَّ الْحُسَيْنَ علیه السلام صَلَّى بِأَصْحَابِهِ الْغَدَاةَ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَيْهِمْ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَذِنَ فِي قَتْلِكُمْ فَعَلَيْكُمْ بِالصَّبْر» بحار الانوار، علامه مجلسي، ج45، ص86.
2- سخنان حسين بن علي علیهما السلام از مدينه تا كربلا، محمد صادق نجفي، نشر اسلامي، قم، 1376ش، ص158ـ160.
3- الارشاد، ج2، ص96.
ادامه مطلب
وقت با فضیلت به نام سحر
وقت با فضیلت به نام سحر
در باره وقت سحر در قرآن کریم جنین آمده است:
الصَّابِرِینَ وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالأَسْحَارِ [۱]
[اینانند] شکیبایان و راستگویان و فرمانبرداران و انفاقکنندگان و آمرزشخواهان در سحرگاهان
در آیه دیگر چنین آمده است:
وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ [۲]
و در سحرگاهان [از خدا] طلب آمرزش مىکردند
در روایتی از پیغمبر اکرم(صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم)، در بین وصایایی که به علی(علیهالسلام) میفرمایند، آمده است که حضرت خطاب به علی (علیهالسلام) میفرماید: «یا عَلِیُّ وَ بِالأسْحَارِ فَادْعُ لاتُرَدْ لَکَ دَعْوَةٌ»؛ یعنی ای علی، هنگام سَحَر دعا کن و از خدا درخواست کن! چرا؟ چون دعایت در آن موقع رد نمیشود. «لاتُرَدْ لَکَ دَعْوَة». بعد حضرت علّت را بیان فرمودند: «وَ إنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ وَ الْمُسْتَغْفِرینَ بِالْأَسْحارِ» [3]
در حدیثی از امام صادق (ع) نقل می شود که حضرت فرمود:
«إِنَّ أَفْضَلَ مَا دَعَوْتُمُ اللَّهَ بِالْأَسْحَارِ. قَالَ اللَّهُ تَعَالَى وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ» [4]
حدیث دیگری از امام صادق(علیهالسلام) است که فرمودند: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) خَیْرُ وَقْتٍ دَعَوْتُمُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِ الْأَسْحَار»؛ بهترین وقتی که شما دعا میکنید، سَحَرها است. «وَ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ فِی قَوْلِ یَعْقُوبَ عَلَیهِ السَّلامُ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی وَ قَالَ أَخَّرَهُمْ إِلَى السَّحَر» یعنی حضرت این آیه را تلاوت کردند که وقتی حضرت یعقوب(علیهالسلام) به فرزندانش گفت بعداً از پروردگارم برایتان استغفار میکنم، دعایش را نسبت به آنها به تأخیر انداخت تا در سَحَر این کار را انجام دهد.[۵]
یک روایت دیگر از امام باقر (علیهالسلام) است که حضرت فرمود: «فَعَلَیْکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی السَّحَرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ فَإِنَّهَا سَاعَةٌ تُفْتَحُ فِیهَا أَبْوَابُ السَّمَاءِ» بر شما باد به دعا در سحر. چرا که در این ساعت، درهای آسمان باز میشود؛ «وَ تُقَسَّمُ فِیهَا الْأَرْزَاقُ»؛ در این زمان روزیها تقسیم میشود؛ «وَ تُقْضَى فِیهَا الْحَوَائِجُ الْعِظَامُ» و حاجتهای بزرگ در این زمان برآورده میشود [6]
از آنچه که بالا ذکر کردیم می توان چنین نتیجه گرفت:
وقت سحر در واقع یک وقت خاصی است که وقت اجابت دعا ها، مخصوصا دعای استغفار بندگان است. پس قدر این زمان را دانسته نباید این فرصت را از دست داد.
[1] آل عمران ۱۷؛
[2] ذاریات ۱۸؛
[3] مکارم الاخلاق ۲۹۴؛
[4] بحارالأنوار، ۸۴/۱۶۵؛
[5] الکافی، ۲/۴۷۷
[6] بحارالأنوار، ۹۰/۳۴۵؛
ادامه مطلب
سجده
سجده
جسم تو(پيشاني) به خاك سجده می كند كه اصلش از خاك است وروح به روح كُلِّ وجود، سجده می كند كه اصلش از اوصادر شده است «نَفَخْتُ فيهِ مِنْ روُحى».
وسرّت به پروردگارت سجده می كند كه صاحب مقام توست، قلب به اسماءاللّه سجده می كند نه به ذات، چون كسى را به مقام ذات راهى نيست تا بشناسند وبستايند (قابل دقت كه: شناخت ذات نيست، ولى شهود ذات هست) وسر از سجود بر نمی دارد، چون وقتى حق برايش تجلى كرد، خود را در قبضه قدرت اسماءاللّه مىنگرد كه هر لحظه اسمى دگرگونش می كند: گاهى در سجده رحمن است وگاهى در سجده رحيم وگاهى در سجده عطوف وگاهى رؤوف وهكذا، وهيچ گاه سر از سجده بر نمىدارد، چون پروردگارش در قبله اوست وهميشه جاودانه است، پس عبد هميشه در سجده است وهر لحظه در شهود اسمى است وساجد براى همان اسم، و او را حساب وعقاب در قيامت نيست، وهر كه را اين شهود نباشد، اين سجده نباشد، ودر قيامت اورا حساب وعقاب است، وسجده، فرود آمدن از رفعت موهوم است وكل ماسوى فرودينند وهميشه در حال سجده حق: «سُبحانَ مَنْ دانَتْ لَهُ السَّمواتُ والأَرضُ بالعُبُودية»(1)؛ يعنى مُنَزَّه است خدايى كه آسمانها وزمين به بندگىاش سر فرود آوردند وهم چنان در حال عبوديّت وسجودند.
پی نوشت:
(1). عروةالوثقى، ج1، ذكر قنوت، ص700.
ادامه مطلب