رکوع و سجود ياران پيامبر
رکوع و سجود ياران پيامبر
ركوع و سجود یاران پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ
مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سيماهُمْ في وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ..... [1]
محمّد فرستاده خدا است و كسانی كه با او هستند در برابر كفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند، پیوسته آنها را در حال ركوع و سجود می‌بینی، آنها همواره فضل خدا و رضای او را می‌طلبند، نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است.
محمّد ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرستاده خدا است.
ـ اوصاف ظاهر و باطن و عواطف و افكار و اعمال آنها (یارانش) را طی پنج صفت بیان كند.
1ـ كسانی كه با او هستند در برابر كفار شدید و محكم هستند.
2ـ در میان خود رحیم و مهربانند.
3ـ پیوسته در حال ركوع و سجود می‌بینی و همواره به عبادت خدا مشغولند.
ـ این تعبیر عبادت و بندگی خدا را كه با دو ركن اصلیش ركوع و سجود ترسیم شده به عنوان حالت دائمی و همیشگی آنها ذكر می‌كند.
عبادتی كه رمز تسلیم در برابر فرمان حقّ و نفی كبر و خودخواهی و غرور از وجود انسان است.
4ـ چهارمین توصیف كه از نیّت پاك و خالص آنها بحث می‌كند، می‌فرماید آنها همواره فضل خدا و رضای او را می‌طلبند.
ـ نه برای تظاهر و ریا قدم برمی‌دارند و نه انتظار پاداش از خلق خدا دارند بلكه چشمشان تنها به رضا و فضل او دوخته شده و انگیزه حركت آنها در تمام زندگی همین است و بس.
در پنجمین توصیف، از ظاهر آراسته و نورانی آنها بحث كرده می‌گوید نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است.
ـ در حدیثی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ نیز آمده است كه در تفسیر این جمله فرمود (النهر فی الصّلاه) منظور بیدار ماندن در شب برای نماز خواندن است (كه آثارش در روز در چهره آنها نمایان است).[2]
ـ مراد به این كه فرمود مؤمنین را راكع و ساجد می‌بینی این است كه مؤمنین نماز می‌خوانند و كلمه (تراحم) استمرار را می‌رساند و حاصل معنای جمله این است كه مؤمنین مستمر در خواندن نمازند.
ـ سجده آنان برای خدا و تذلل و تختع برای او است و این سجده در چهره آنان اثری گذاشته و آن اثر سیمای خشوع برای خداست كه هر كس ایشان را ببیند با آن سیماء ایشان را می‌شناسد و قریب به این معنا روایتی است كه امام صادق ـ علیه السّلام ـ درباره آن فرموده: (منظور شب زنده‌داری به نماز است).
ـ بعضی از مفسرین گفته‌اند مراد از سیما اثر خاكی است كه در پیشانی دارند چون مؤمنین همواره بر خاك سجده می‌كنند نه بر فرش و جامه.
بعضی دیگر گفته‌اند مراد سیمای مؤمنین در روز قیامت است كه محل سجده آنان در آن روز مانند چراغ می‌درخشد و نور می‌دهد. [3]
_________________________________________________________
[1] - فتح / 29
[2] - تفسیر نمونه، ج 23، ص 114 ـ 115.
[3] - تفسیر المیزان، ج 18ـ ص 473 ـ 474.
منبع سایت اندیشه قم
ادامه مطلب
نماز سبب رستگاری
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى [1]
مسلماً رستگار می‌شود كسی كه خود را تزكیه كند، و نام پروردگارش را به یاد آورد و نماز بخواند.
و در آیات مورد بحث به نجات اهل ایمان و عوامل این نجات اشاره می‌كند نخست می‌فرماید( مسلماً رستگار می‌شود كسی كه خود را تزكیه كند). قد افلح من تزكی
و نام پروردگارش را به یاد آورد و به دنبال آن نماز بخواند ، وذكر اسم ربه فصلی
به این ترتیب عامل فلاح و رستگاری و پیروزی و نجات را سه چیز می‌شمرد: (تزكیه) و (ذكر نام خداوند) و سپس (به جا آوردن نماز)
در این كه منظور از (تزكیه) چیست تفسیرهای گوناگونی ذكر كرده‌اند.
نخست این كه منظور پاكسازی روح از شرك است به قرینه آیات قبل و نیز به قرینه این كه مهمترین پاكسازی همان پاكسازی از شرك است.
منظور پاكسازی دل از رذایل اخلاقی و انجام اعمال صالح است.
رستگار شد كسی كه نفس خود را از فجور و اعمال زشت پاك كرد و به زینت تقوی بیاراست. [2]
كلمه: (تزكی) به معنای در پی پاك شدن است. و در اینجا منظور پاك شدن از لوث تعلقات مادی دنیوی است كه آدمی را از امر آخرت منصرف و مشغول می‌كند به دلیل این كه دنبالش فرموده: (بل تؤثرون الحیاه الدنیا) الخ و نیز منظور از تزكی برگشتن به خدایتعالی و توبه كردن است.
چون یكی از وسایلی كه دل انسان را از فرو رفتگی در مادیات حفظ می‌كند توبه است و نیز انفاق در راه خدا است كه باز دل را از لوث تعلقات مالی پاك می‌كند و حتی اگر دستور داده‌اند قبل از نماز وضو بگیریم و وضو گرفتن را هم تطهّر خوانده‌اند در حقیقت خواسته‌اند طهارت از آلودگی‌هایی كه صورت و دست و پای انسان در اشتغال به امور دنیا به خود می‌گیرد مجسم و ممثل كرده باشند. (و ذكر اسم ربه فصلی)
ظاهراً مراد به ذكر نام خدا ذكر زبانی و مراد به صلوه همان نماز معمولی و توجه خاص عبودی است كه در اسلام تشریع شده است.
و این دو آیه به حسب ظاهر مدلولی كه دارند نسبت به همه مصادیق طهارت كه برایتان شمردیم عمومیت دارد ولی از نظر روایات وارده از ائمه اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ تنها درباره زكات فطره نماز عید نازل شده روایات وارده از طرق اهل سنت هم همین را می‌گوید.[3]
پيامها: [4]
1- قرآن در پايان برخى آيات مىفرمايد: اميد است رستگار شويد. «لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»* زيرا كار خير از افرادى كه تزكيه نكردهاند، با ريا و غرور و گناه و منّتگذارى محو مىشود. ولى درباره تزكيه شدگان مىفرمايد: قطعاً رستگارند. «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى»
2- تزكيه خود به خود حاصل نمىشود، بايد به سراغ آن رفت. «تَزَكَّى»
3- تزكيه بدون نماز و عبادت نمىشود. «تَزَكَّى، ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى»
___________________________________________________
[1] - اعلی / 14، 15.
[2] - نمونه، ج 26 ص 202.
[3] - المیزان. ج 20، ص 634.
[4] - تفسير نور(10جلدى)، ج10، ص: 455
ادامه مطلب
كدام آیه از قرآن كریم برای شما امیدوار كننده‌تر است؟
كدام آیه از قرآن كریم برای شما امیدوار كننده‌تر است؟
در تفسیر عیاشی از ابی حمزه ثمالی روایت كرده كه گفت: من از یكی از آن دو بزرگوار (امام باقر و امام صادق ـ علیه السّلام ـ ) شنیدم كه می‌فرمود: علی ـ علیه السّلام ـ رو به مردم كرد و فرمود كدام آیه از قرآن كریم برای شما امیدوار كننده‌تر است؟
بعضی گفتند: آیه:(إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ ) فرمود: این امیدوار كننده هست، ولی آن طور كه باید باشد نیست، بعضی دیگر عرض كردند آیه:(قُلْ يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّه) فرمود: این هم خوبست ولی آن نیست. بعضی دیگر عرض كردند آیه:(وَ الَّذِينَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِم) فرمود: این هم خوب است ولی آن نیست.
مردم همه سكوت كردند حضرت فرمود: چرا سكوت كردید بگویید ببینم مسلمان‌ها؟ عرض كردند نه به خدا سوگند ما آیه دیگری به نظرمان نمی‌رسد، فرمود: من از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ شنیدم كه می‌فرمود: امیدوار كننده‌ترین آیات كتاب خدا آیه: (اقم الصّلاه طرفی النّهار و زلفاً من اللیل( الخ است و فرمود: ای علی به آن خدایی كه مرا به حق مبعوث كرده و بشیر و نذیرم قرار داده یكی از شما كه برمی‌خیزد برای وضو گرفتن، گناهانش از جوارحش می‌ریزد. و وقتی به روی خود و به قلب خود متوجه خدا می‌شود از نمازش كنار نمی‌رود مگر آنكه از گناهانش چیزی نمی‌ماند و مانند روزی كه متولد شده پاك می‌شود و اگر بین هر دو نماز گناهی بكند نماز بعدی پاكش می‌كند آنگاه نمازهای پنجگانه را شمرد.
علی ـ علیه السلام ـ از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل كرده كه فرمود:قَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّمَا مَنْزِلَةُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ لِأُمَّتِي كَنَهَرٍ جَارٍ عَلَى بَابِ أَحَدِكُمْ فَمَا يَظُنُّ أَحَدُكُمْ لَوْ كَانَ فِي جَسَدِهِ دَرَنٌ ثُمَّ اغْتَسَلَ فِي ذَلِكَ النَّهَرِ خَمْسَ مَرَّاتٍ أَ كَانَ يَبْقَى فِي جَسَدِهِ دَرَنٌ فَكَذَلِكَ وَ اللَّهِ الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ لِأُمَّتِي [1]
نمازهای پنجگانه برای امت من همچون یك نهر آب جاری است كه بر در خانه یكی از شما باشد، آیا گمان می‌كنید اگر كثافتی در تن او باشد و سپس پنج بار در روز در آن نهر غسل كند آیا چیزی از آن بر جسد او خواهد ماند (مسلماً نه) همچنین است به خدا سوگند نمازهای پنجگانه برای امت من.
[1] - عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية ج2 ص 24
ادامه مطلب
اهمیت فوق‌العاده نماز
اهمیت فوق‌العاده نماز
در روایات متعددی كه ذیل آیات فوق از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و ائمه معصومین ـ علیهم السّلام ـ نقل شده تعبیراتی دیده می‌شود كه از اهمیت فوق‌العاده نماز در مكتب اسلام پرده برمی‌دارد. [1]
نماز انسان را در برابر گناه بیمه می‌كند و نیز نماز زنگار گناه را از آیینه دل می‌زداید.
نماز جوانه‌های ملكات عالی انسانی را در اعماق جان بشر می‌رویاند.
نماز اراده را قوی و قلب را پاك و روح را تطهیر می‌كند.
نماز در صورتی كه به صورت جسم بی‌روح نباشد مكتب عالی تربیت است.
به هر حال جای تردید نیست كه هر گاه نماز با شرایطش انجام شود انسان را در عالمی از معنویت و روحانیت فرو می‌برد كه پیوندهای ایمانی او را با خدا چنان محكم می‌سازد كه آلودگیها و آثار گناه را از دل و جان او شستشو می‌دهد.[2]
[1] - تفسیر نمونه، ج 9 ـ 256 تا 267.
[2] - نمونه، ج 9، ص 269.
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا