آيا مي توان براي حضور قلب در نماز تصور كرد كه يكي از امامان در مقابل ما ايستاده است؟
آيا مي توان براي حضور قلب در نماز تصور كرد كه يكي از امامان در مقابل ما ايستاده است؟
با توجه به روايتي که می گوید «واجعل واحداً من الأئمة نصب عينيك...» ؛ آيا مي توان براي حضور قلب در نماز تصور كرد كه يكي از امامان در مقابل ما ايستاده است؟
در خصوص اين جمله چند نكته حائز اهميت است :
اين جمله در ميان منابع روايي شيعه تنها در كتاب فقه الرضا (عليه اسلام ) ذكر گرديده و علامه مجلسی (ره) می فرماید: «اين مطلب در روايت ديگري ذكر نگرديده» و مصحّح بحارالانوار نيز می نویسد: «این جمله از افزوده های ابن ابی العزاقر الشلمغانی است که از اصحاب حلول و اتحاد بوده است».
در مورد اینکه آيا کتاب «فقه الرضا» از امام رضا عليه السلام است يا خير اقوال مختلفي مطرح است و در انتساب کتاب به آن حضرت ترديد جدي وجود دارد و کمتر فقیهی به صورت قطعي حکم به انتساب آن به حضرت رضا عليه السلام نموده است. برخي آن را کتاب فتوايي پدر مرحوم صدوق دانسته اند و برخي آن را کتاب اصحاب و يا اولاد آن حضرت دانسته اند بنابراين نمي توان مطلب مورد سوال را روايت قطعي دانست.
این جمله با آن چه در متن «فقه الرضا» آمده است متناقض است که «با تمام قلبت به خدا توجه کن تا خداوند به تو توجه کند» علاوه بر اينكه روایات صحیحی داریم که نباید در حال نماز و عبادت متوجه غیر خدا بود که در این صورت شرک محسوب می شود.
صوفیان جهت سرپوش نهادن به اعمال خلاف شرع خود، دست به دامان اين گونه احادیث متشابه و یا ضعیف شده اند که اگر چه می توان وجه صحیحی برای آن ها یافت و توضیحی خردمندانه از آن ها به دست داد، ولی آنان به جهت مقاصد خود به تأویلاتی روی آورده اند که با قرآن و احادیث ائمه (ع) قابل تطبیق نیست و هیچ سنخیتی با اصول مسلم و صحیح اسلامی ندارد.
آنها در مورد جمله «تذکّر رسول اللّه (ص) واجعل واحدا من الائمة نصب عینیک؛ رسول خدا (ص) را به یاد آر و یکی از ائمه (ع) را نصب العین خود قرار ده.» می گویند غرض از نصب العین قرار دادن یکی از ائمه (ع)، در نظر گرفتن و حاضر ساختن صورت مرشد است در دل، تا از تفرقه و وسوسه شیطان خلاصی یافته شود.
بر فرض قبولی اين جمله به عنوان روايت، دو احتمال در مورد آن مطرح می شود.
اين که مراد از نصب العين و مورد توجه قرار دادن يکي از امامان اين باشد که نماز گذار ـ نَستجيرُ بالله ـ ائمه را مورد عبادت و پرستش قرار دهد. اين مطلب، مخالف با قرآن و روايات ائمه معصومين است که «عبادت غير خداوند و شريک گرفتن براي خدا در عبادت جايز نيست و کفر است».
اين که هنگام نماز ائمه را وسيله توجه خود به خداوند قرار دهد. چنانکه امیرالمؤمنین در دعاي توجهِ هنگام نماز می فرمودند: «خدايا من متوجه مي شوم به سوي تو به محمد و آل محمد و آنها را مقدم مي دارم در مقابل نمازم و تقرب مي جويم به آنان به سوي تو. پس قرار بده مرا به سبب ايشان صاحب جاه و مقام در دنيا و آخرت و از مقرباني که منت گذاشته اي بر آنان به معرفت ايشان.»
به احتمال زياد همين مطلب مقصود از عبارت کتاب فقه الرضا عله السلام است که «هنگام شروع نماز در نظر بياور ياد خدا را و ياد رسول خدا را و يکي از امامان را در مقابل نظر خود آور.» یعنی با نصب العين قرار دادن یکی از امامان، آنان را واسطه خود و خداوند قرار دهد و به وسيله آنان به خداوند نزديک شود و اين همان مضمون آيه قرآن است که مي فرمايد: « وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَة» ؛ «به سوي خداوند وسيله بجوييد» وکدام وسيله نزدیک تر به خداوند است از شخص پيامبر اکرم و ائمه معصومين عليه السلام.
- اعترف قدّس سرّه بأن قوله «و اجعل واحدا من الأئمّة نصب عينيك» لم يذكر في خبر آخر، لكنه لم يتعرض لبيانه و لا لرده، لكنك بعد ما عرفت مرارا أن هذا الكتاب هو كتاب التكليف لابن أبي العزاقر الشلمغانى، يهون عليك قوله ذلك، و قد تحول الرجل بعد ذلك حلوليا من أصحاب الحلول و الاتّحاد. (بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج81 ؛ 217)
- حاج شیخ حسین نهاوندی غروی می نویسد: شیخ حر عاملی «فقه الرضا» را از کتب مجعوله و موضوعه می داند و در «وسائل الشیعه» ابدا از آن خبری ذکر نکرده است. هم چنین مرحوم صدوق در «عیون» و کلینی در «کافی» اسمی از فقه الرضا نبرده اند (تنبیه الغافلین، ص 30)
همچنین در این کتاب به پاره ای از احکام فقهی اشاره شده است که با فقه مذهب تشیع هیچ گونه هم آهنگی ندارد.
- (الفقه المنسوب، مقدمه، ص 34 به بعد)
- وَ أَقْبِلْ عَلَى اللَّهِ بِجَمِيعِ الْقَلْبِ وَ بِوَجْهِكَ حَتَّى يُقْبِلَ اللَّهُ عَلَيْكَ (الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام ؛ ص 102)
- (بحارالانوار، ج 4، ص 166)
- طرائق الحقائق، ج 1، ص 431؛ گنابادی، مجمع السعادات، ص 121 و 122- فصلنامه پژوهش و حوزه، شماره 8؛ نقد و تحلیل دیدگاه های متصوفه درباره حدیث، دهقان زاده، ابراهیم
- (كافي (ط - دار الحديث) ؛ ج4 ؛ ص470)
- « وَ انْوِ عِنْدَ افْتِتَاحِ الصَّلَاةِ ذِكْرَ اللَّهِ وَ ذِكْرَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ اجْعَلْ وَاحِداً مِنَ الْأَئِمَّةِ ع نُصْبَ عَيْنَيْكَ»
- (مائده : 35)
ادامه مطلب
چرا خداوند متعال شستن سر و پا را مانند شستن دست و صورت واجب نكرده است؟
چرا خداوند متعال شستن سر و پا را مانند شستن دست و صورت واجب نكرده است؟
امام رضا (عليه السلام) در پاسخ برخی علت ها را بیان فرمودند:
عبادت عبارتست از ركوع و سجود و اين دو با صورت و دو دست صورت مىگيرد نه با سر و پاها لذا صورت و دو دست لازم است شسته شوند و بدين وسيله طهارت و نظافت بيشترى پيدا مىكنند.
شستن سر و پاها در تمام اوقات نماز از طاقتِ مردم خارج بوده و تكليف به آن در همه حالات سرما و گرما، سفر و حضر، مرض و صحّت و شب و روز تكليف شاقّى است و شستن صورت و دست ها از شستن سر و پاها راحت تر است و حال آنكه عبادات واجب بر اساس طاقت ضعيفترين افراد سالم، واجب گرديده و سپس عموميت داده شده و اشخاص قوى را نيز شامل گرديده است.
سر و پاها در تمام اوقات همچون صورت و دستها منكشف و ظاهر نبوده بلكه با عمامه و كلاه و كفش يا چيزهاي ديگر (همچون كلاه و جوراب ) پوشيده هستند (كه قهرا از آلودگى مصونتر و محفوظتر مىباشند لذا شستن آنها چندان لزومى ندارد).
- (علل الشرائع ؛ ج1 ؛ ص257)
ادامه مطلب
در کجای قرآن آمده که باید قبل از نماز وضو بگیریم؟
در کجای قرآن آمده که باید قبل از نماز وضو بگیریم؟
در آيه شش سوره مائده آمده است: «اى كسانى كه ايمان آوردهايد، چون به (عزم) نماز برخيزيد، صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد؛ و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين (هر دو پا) مسح كنيد...».
معناى وضو چيست؟ چند نوع می توان وضو گرفت؟
«وضو» در لغت به معناى نظافت و پاكيزه كردن است. و در اصطلاح فقه عبارتست از: شستن مخصوص كه مىتواند ترتيبى یا ارتماسى باشد.
وضوى ترتيبى یعنی به قصد قربت و اطاعت از فرمان خدا، ابتدا صورت و سپس دست راست و بعد دست چپ را بشويد. آن گاه با رطوبتى كه از شستن دست بر كف آن باقى مانده، سر را مسح كرده و سپس پاى راست و در پايان پاى چپ را مسح نمايد.
وضوى ارتماسى عبارت است از فرو بردن صورت و دستها در آب، به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پايين. گاهى ممكن است بين اين دو شيوه تلفيق شود؛ به اين معنا كه صورت را ارتماسى و دستها را ترتيبى بشويد. اين شكل از وضو نيز صحيح است .
- «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ...» ؛ (مائده : 6)
- لسان العرب، واژه وضأ
- توضيحالمسائل مراجع، مسأله 260-236
ادامه مطلب
پشه ي فرصت طلب
پشه ي فرصت طلب
سجده ي آخر نماز جماعت بود و حاج آقا يه مقدار بيشتر از معمول طول داد. يه پشه ي فرصت طلب هم از فرصت استفاده کرد و رفت توي گوش ما. هرچي بهش گفتم: «بابا! اون نمرود بوده، تازه توي بيني اش هم رفته بوده...» گوشش بدهکار نبود! بالاخره دستم رو از جاي سجده برداشتم و گوش مبارک رو يه حالي دادم ولي نمي دونستم نمازم درسته يا نه؛ خيال مي کردم توي سجده نمي شه اعضاي سجده رو حرکت داد.
پرسيدم. نمازم درست بود. توي سجده، غير از پيشاني، مي شه بقيه ي اعضاي سجده رو بلند کني و حرکت بدي، البته به شرطي که در حال حرکت دادن، ذکر سجده رو نگي.
کتاب «دو رکعت قصه» رسول نقي ئي ؛ ص 108
به نقل از توضيح المسائل امام خميني (ره)، مسأله 1054. اعضاي سجده، همان هفت عضوي است که واجب است هنگام ذکر سجده بر روي زمين باشد، يعني پيشاني، کف دو دست، زانوها و انگشت بزرگ پاها.
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا