آداب در هنگام گفتن : إِيّاكَ نَعْبُدُ، وَ إِيّاكَ نَسْتَعينُ
آداب در هنگام گفتن : إِيّاكَ نَعْبُدُ، وَ إِيّاكَ نَسْتَعينُ (1)
توجّه داشته باش كه شايسته است بنده در هنگام گفتن إِيّاكَ نَعْبُدُ. صادق باشد. و مقصودم از اين سخن آن است كه : هنگام به زبان آوردن آن مقصود عبادت خداوند - جلّ جلاله - به اميد نيل به منافع زودرس دنيوى يا ثواب ديررس اُخروى ، يا دفع امورى كه در دنيا يا در روز قيامت كه مردگان به اراده خداوند سبحان زنده مى شوند - از آن بيم دارى باشد، در حقيقت نَفْس خود را عبادت نموده اى ، و عبادتت به خاطر نَفْس خويش و براى اميال و خواسته ها و لذّاتت بوده ، و از آن جهت كه خداوند - جلّ جلاله - شايسته عبادت است او را عبادت ننموده اى ، لذا إِيّاكَ نَعْبُدُ گفتن تو دروغ و بهتان بوده ، و تو را از نيل به كاميابى و رسيدن به سلامت و نيكبختى جلوگيرى نموده ، و نامت در ديوان و دفتر دروغگويان ثبت خواهد شد، و مسلّماً با اين كار نفس خويش را در معرض هلاكت و نابودى قرار خواهى داد. آيا كلام پاك و خجسته الهى را نشنيده اى كه مى فرمايد:
إِنَّما يَفْتَرِى الْكَذِبَ الَّذينَ لايُؤْمِنُوَن . (2)
- تنها كسانى كه ايمان نيآورده اند، به دروغ به ديگران افتراء مى بندند.
و همچنين سزاوار است در گفتنِ وَ إِيّاكَ نَسْتَعينُ نيز صادق باشى ، و در دل حقيقتاً و يقيناً جز از خداوند - جلّ جلاله - يارى نجويى ؛ زيرا اگر در اين حال در دل از نيرو و قدرت خويش و يا از دنيا و يا مال يا از افراد نيرومند طرفدار خويش يا از آمال و آرزوها و امور ديگر غير از اينها يارى بجويى ، ولى در هنگام گفتن إِيّاكَ نَسْتَعينُ قصد كنى كه يار و ياورى جز خدا ندارى ، دروغ گفته و خود را به خطر انداخته اى و خدا را خوار و كوچك شمرده ، و به او بهتان زده اى ، و مستحقّ عواقب كوچك شمردن مولاى خود مى گردى .
1- حمد: 5.
2- نمل (16): 105.
منبع : فلاح السائل
مؤ لف : علاّمه بزرگوار سيّد بن طاووس
ادامه مطلب
آداب در هنگام گفتن : مالِكِ يَوْمِ الدّينِ
آداب در هنگام گفتن : مالِكِ يَوْمِ الدّينِ (1)
توجّه داشته باش كه يوم الدّين ، روز حساب و عرضه بر پادشاه عالَميان و آشكار شدن باطن انسانهاست در محضر تمام كسانى كه بنده اسرار خود را از آنان پنهان مى كرد، لذا شايسته است كه نمازگزار در اين حال از امورى كه در روز حساب و سؤ ال بيم آن مى رود، بيم و هراس داشته باشد.
در روايت آمده كه مولايمان امام زين العابدين (ع )، هم او كه صاحب مقام والايى ، در عبادت خداوند بود، هنگامى كه مالِكِ يَوْمِ الدّين . مى فرمود، مكرّر آن را قرائت مى نمود، تا بحدّى كه هركس آن حضرت را مى ديد، گمان مى كرد كه حضرتش نزديك است جان بسپارد.
وَ مَا الْخوْفَ مِنْهُ يَحْذَرُونَ، وَلاَ الْخَنا |
عَلَيْهِمْ، وَلكِنْ هَيْبَةً هِىَ ماهِيا(2) |
- اين بزرگواران به خاطر خوف گناه ، از خدا نمى هراسند، و هيچ نقصى در اعمالشان ، و يا سخن نامربوطى در گفتارشان نيست ، بلكه به خاطر هيبت و بيم از عظمت الهى چنينند، هيبتى آنچنانى كه قابل توصيف نيست .
و خود آگاهى كه مولايمان امام زين العابدين (ع ) الگو و مقتداى ما در امور دنيوى و اُخروى است ، پس با توسّل جستن به هدايت و انوار خداوند - جلّ جلاله - سوار بر مركبهاى يقين ، گام به گام از او پيروى كن ، كه خداوند - جلّ جلاله - قادر است تو را به مقامات عارفان كه خود سبحانه زيبنده آن است ، نايل گرداند.
1- حمد (1): 4.
2- در برخى از نسخه هاى كتاب ، ابتداى شعر به اين صورت آمده است : وَما لِخَوْفٍ...
منبع : فلاح السائل
مؤ لف : علاّمه بزرگوار سيّد بن طاووس
ادامه مطلب
سجده
مرحوم محدث قمى در سفينه البحار مى گويد: سجده نهايت تذلل و خاكسارى انسان در برابر خداوند، و عالى ترين درجه ى عبوديت است .
از نظر اسلام ، سجده مخصوص خداوند است . سجده ى ملائكه نسبت به حضرت آدم و سجده ى برادران يوسف درباره ى يوسف ، از باب تعظيم و تكريم بوده ، نه سجده اصطلاحى كه در نماز هفت عضو بدن را بر زمين مى گذريم .
در مصباح الشريعه آمده است : كسى كه به خوبى در سجده به خدا نزديك شود، هيچ گاه از خدا دو نخواهد شد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: اقرب مايكون العبد من ربه و هو ساجد فاكثروا من الدعاء.
يعنى : سجده بهترين عمليست كه انسان مى تواند در پرتو آن ، به خداوند متعال نزديك شود و در بارگاه الهى قرب و منزلت پيدا كند. پس در سجده زياد دعا كنيد.
قرآن كريم وقتى اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم را معرفى مى كند؛ مى فرمايد: سيماهم فى وجوهم من اثر السجود ع . يعنى : اثر سجده در چهره ى آنان آشكار است .
يكى از القاب مبارك امام زين العابدين عليه السلام سجاد است ، و علت آن اين است كه اثر سجود در مواضع سجده ى حضرت ديده مى شد.
درباره امام كاظم عليه السلام مى خوانيم :
حليف السجده الطويله و الدموع الغريزه و المناجاه الكثيره و الضراعات المتصله .
امام كاظم عليه السلام هم پيمان با سجده هاى طولانى و همدم اشك هاى فراوان بود، و مناجات فراوانى با خدا داشت . و تضرع و ناله اى او به درگاه الهى به طور پيوسته بود.
از حضرت على عليه السلام در رابطه با علت دو سجده سؤ ال كردند، فرمودند: معناى سجده اول كه نماز گزار سر بر خاك مى گذارد، آن است كه : بارالها! تو ما را از اين خاك آفريدى . و چون سر از سجده بر مى دارد، مفهومش اين است كه تو ما را از اين خاك خارج ساختى . معناى سجده ى دوم آن است كه ، دوباره ما را به خاك بر مى گرداند (مى ميرانى ). و چون سر از سجده بر مى دارد تاويلش اين است كه : دوباره او را از اين خاك خارج خواهى نمود. (اشاره به روز قيامت دارد.)
خداوند در قرآن مى فرمايد: منها خلقناكم و فيها نعيدكم و منها يخرجكم تاره اخرى .
يعنى : ما شما را از خاك آفريديم و به سوى خاك بر مى گردانيم ، و بار ديگر شما را از خاك خارج مى كنيم . (1)
خداوند به حضرت موسى عليه السلام وحى كرد: اى موسى ! علت اينكه ما تو را كليم و هم سخن خويش قرار داديم ، آن است كه ، تو در نماز بهترين و عزيزترين جاى بدنت را (پيشانى و دو طرف صورتت ) بر روى خاك مى گذارى .
1- سورة طه - الآية 55
منبع : كليد سعادت
نام مؤ لف : رحمت الله عرب نوكندى
ادامه مطلب
فلسفه سجده بر خاک
قال علی (علیه السلام):
و لمافی ذلک من تعفیر عتاق الوجوه بالتراب تواضعاً و التصاق کرائم الجوارح بالارض تصاغراً:
(نهج البلاغه خطبه 234)
هنگامی که انسان نماز می خواند، ساییدن گونه ها به خاک نشانه تواضع و گذاردن اعضاء شریف بر زمین دلیل کوچک و حقارت است.کلام برتر «سخنان حضرت علی (ع) درباره نماز »نویسنده : خدابخش کرمیان زیارانی
ادامه مطلب