مهدی عج ادامه حسین ع است و انتظار، ادامه عاشورا و بر آمده از آن.مهدی عج فرزند حسین ع است و فرهنگ انتظار برآمده از فرهنگ عاشورا و انتظار حسین دیگری را کشیدن. این دو پیوندی دیرین و مستحکم با هم دارند. یکی پشتوانه فرهنگی و زمینه ساز برای دیگری است. یکی رمز قیام و به پا خاستن شیعه است و دیگری، عامل حفظ و استمرار آن. عاشورا، دریچه ای به انتظار است و انتظار، تجلی آرزوها و آمال کربلا. انتظار، ثمره کربلاست. بدون کربلا، انتظار بی معناست. یاران مهدی، همه کربلایی اند و در فراز و فرود تاریخ، غربال شده و آب دیده اند. مگر می توان بی عاشورا، انتظار داشت؟ انتظار بی عاشورا، انتظار بی پشتوانه است. انتظار و عاشورا، دو بال پرواز شیعه است؛ اگر این دو نبود، چشمه غدیر هم می خشکید.پیوند فرهنگ عاشورا و انتظار، دلایل و شواهد متعددی دارد.

در کتاب های شیعه، در روایاتی چند به نخستین سخنان امام مهدی(عج) پس از ظهور اشاره شده است. از جمله محدث بزرگوار شیخ علی یزدی حائری(ره) روایتی را نقل می کند که می گوید: « زمانی که حضرت مهدی(عج) ظهور می کند، ما بین رکن و مقام می ایستد و پنج ندا می دهد و در این پنج ندا، خود را به جهانیان معرفی می کند. حضرت ندا می دهد:آگاه باشید ای اهل عالم که منم شمشیر انتقام گیرنده، بیدار باشید ای اهل عالم که جد من حسین ع را تشنه کام کشتند، بیدار باشید که جد من حسین ع را عریان روی خاک افکندند. آگاه باشید ای اهل عالم که جد من حسین را از روی کینه توزی پایمال کردند.» حضرت در این سخنان، از امام حسین ع سخن گفته و یکی از دلایل قیام خود را گرفتن انتقام خون امام حسین ع می داند.

امام حسین(ع) عصاره همه آموزه های الهی و تجسم و عینیت همه کمالات خداوندی است که پیامبران(ع) از آدم(ع) تا خاتم(ص) بدان دعوت کرده اند. از این رو در زیارت وارث از مقام وراثت آن حضرت(ع) نسبت به همه پیامبران به ویژه پیامبران اولوالعزم که شاخص همه پیامبران الهی هستند، سخن به میان آمده است. اگر بخواهیم امام حسین(ع) را در یک کلمه کامل بیان کنیم همان وارث پیامبران بودن ایشان است. وارث کسی است که همه چیز را از گذشتگان خویش به ارث می برد. امام حسین(ع) همه صفات، مأموریت ها و مقامات پیامبران پیشین را به ارث برده و به عنوان عصاره و تمام کمال آنان معرفی شده است. بنابراین، هر آنچه در پیامبران دیگر به عنوان کمال می توان یافت، در ایشان به تمامیت یافت می شود، و هرآنچه که پیامبران پیشین به عنوان مأموریت الهی خود انجام داده اند، ایشان آن را انجام داده و هرآنچه در پیامبران دیگر از سوی خداوند به عنوان مقام و منزلتی بیان شده است، در آن حضرت موجود می باشد.

نبردحق و باطل را پایانی نیست، تا حق، حاکمییت مطلقه یابد. کربلا، حلقه‏ای از حلقات زنجیره مبارزه حق و باطل بود. و خون شهیدان‏کربلا، هنوز بدون انتقال مانده است، تا آنکه مهدی علیه‏السلام قیام کند، و در رکابش یارانی جان برکف و شهادت‏طلب‏ و قویدل و آهنین اراده و مومن و صبور و بصیر، به خوانخواهی آن مظلومان برخیزند. چه توفیقی است جهاد در این راه، و در رکاب امام منتظر. تعالیم زیارتنامه‏ها، تداوم این راه‏ را می‏آموزد، و اوج پرشکوه این خط را عصر آن موعد نشان میدهد. زائر، هم ‏آرزومند است و هم خواستار، که آن روزگار درخشان را دریابد و خوانخواه شهیدان کربلا باشد.

سوگند به خدا که خون امام حسین(ع) از حرکت و جوشش نمی‌ایستد تا اینکه خداوند مهدی(عج) را برانگیزد. امام زمان(عج) به انتقام خون امام حسین(ع) از منافقان، فاسقان، کافران انتقام می‌گیرد. امام زمان(عج) عهده دار تمام خون‌هایی است که به ناحق در طول تاریخ ریخته شده است و با ایجاد عدالت و پایان دادن به جریان ظلم سبب می‌شود انتقام مظلومان جهان را بگیرد. مظلوم‌ترین فردی که در عالم کشته شده است، حضرت سیدالشهدا(ع) است از این رو امام مهدی(عج)خونخواه و منتقم خون امام حسین(ع) است. از امام رضا(ع) سؤال کردند آن افرادی که امام حسین(ع) را کشتند. نیستند که از آنها انتقام بگیرند. در قرآن می‌خوانیم نباید گناه دیگری را به گردن فرد دیگری انداخت؛ امام رضا(ع) می‌فرمایند که هرکسی در عصر ظهور راضی باشد به کاری که یزید و یزیدیان با امام حسین(ع) انجام دادند، امام مهدی(عج) از آنها انتقام می‌گیرد.
حال که ما به امام مهدی(عج) چنین لقبی می‌دهیم معنایش این نیست که ما می‌گوییم امام زمان(عج) منتقم است، امام سجاد(ع) فرمودند: سوگند به خدا که خون امام حسین(ع)از حرکت و جوشش نمی‌ایستد تا اینکه خداوند مهدی(عج) را برانگیزد. امام زمان(عج) به انتقام خون امام حسین(ع) از منافقان، فاسقان، کافران انتقام می‌گیرد و در روایات این چنین آمده است و لقب منتقم را ائمه اطهار(ع) در روایات به امام زمان(عج) نسبت دادند.

ابوحمزه ثمالی به امام باقر(ع) عرض می‌کند: آیا شما قائم نیستید؟ حق را به پا نمی دارید؟ پس چرا تنها ولی عصر امام زمان(عج) را قائم می‌خوانند. امام محمد باقر(ع)می‌فرمایند: چون جدم امام حسین(ع) کشته شد، فرشتگان صدا به گریه و ناله بلند و عرض کردند پروردگارا! آیا قاتلان بهترین بندگانت و برترین اشرف برگزیدگانت را رها می‌کنید و خداوند فرمود: ای فرشتگان من ناراحت نباشید، به عزت و جلالم سوگند از آنها انتقام خواهم گرفت. هر چند بعد از گذشت زمان‌ها باشد. آن لحظه خداوند حجاب را از مقابل دیدگان فرشتگان برداشت و امامان از فرزندان امام حسین(ع) را یکی پس از دیگری به آنها نشان داد، فرشتگان وقتی دیدند، جریان ولایت و امامت امام حسین(ع) بعد از شهادتشان ادامه دارد شاد شدند، دیدند یکی از فرزندان امام حسین(ع) ایستاده مشغول نماز است، خداوند فرمود با این قائم یعنی همین شخص ایستاده، از قاتلان امام حسین(ع) انتقام خواهیم گرفت، بحارالانوار، دلایل الامامه

-1 بقای شریعت اسلام:

مقاومت و پایداری سید الشهدا(ع) بود که شریعت اسلام را بعد از اینکه در اثر طغیان معاویه و جور و بیداد او رو به اضمحلال گذارده بود و تغییر و تبدیلی که او و پسر ناخلفش یزید در این دین بنا گذاشته و اساس دیانت را متزلزل بلکه مشرف به انهدام نموده بودند نجات بخشید. نهضت این بزرگوار و قیام نیرومندانه‌اش، بقای دین را باعث گردیده و با خون خود و اصحاب و یارانش، گلستان دین را آبیاری و نهال گلستان شریعت را سرسبز و شاداب نمودند. اگر نهضت مقدس حسین نبود از اسلام به غیر از اسلام اموی و از دین جز دین یزیدی ودین تشریفاتی چیزی باقی نمانده بود.

-2 احیای امر به معروف و نهی از منکر:

آشکار ساختن اسلام صحیح و احیای امر به معروف و نهی از منکر نتیجه قیام بود تا بطلان اسلام انحرافی اموی که پس از رحلت نبی اکرم(ص) صورت گرفت، روشن شود.
در زیارت وارث می‌خوانیم:" اشهد انک قد اقمت الصلوه و اتیت الزکوه امرت بالمعروف و نهیت عن المنکر" . بنابراین نهضت و شهادت سید الشهدا(ع) دو معنی داشت : الف- نفی آنچه به نام اسلام مطرح بود ب- اثبات آنچه از اسلام فراموش گشته و انکار شده بود مانند امر به معروف ونهی از منکر و این هر دو با هم یعنی احیای اسلام محمدی.

3-دمیدن روح استقامت و آزادیخواهی

یکی دیگر از آثار و برکات سیاسی اجتماعی سید الشهدا(ع) این بود که نه فقط با حرف که درعرصه عمل هم روح استقامت و پایداری و آزادیخواهی و حفظ کرامت و عزت نفس را در کالبد بی‌روح مسلمین در همه اعصار دمید. امام حسین(ع) با استقامت خود در برابر بنای شرک و اساس کفر و الحاد و بذل جان و تمام هستی خود در این را هم قدس باعث دمیده شدن روح پایداری و آزادگی در بین مردم گشت، به طوری که در قیام‌های بعد این امر به خوبی مشهود است .

4- قیام حسینی الگوی قیام‌های مقدس دیگر

اثرات نهضت امام حسین(ع) از خود دستگاه اموی و دشمنان حضرت شروع شد. درست مثل آبی که با حرارت رو به جوشیدن می‌رود، پس از به جوش آمدن نخست حبابهایی از ته دیگ بالا آمده و در روی آب می‌ترکد، پس از آن کم کم جوشیدن آغاز می‌گردد. انقلاب یک جامعه علیه دستگاه ظلم نیز به همین شکل است ، اول انتقادها و فریادهای عدالتخواهی و تظلم که به حکم حبابهای ته دیگ هستند از گوشه و کنار کشور برمی‌خیزند و رفته رفته جان گرفته و دیگ جامعه ، جوشیدن آغاز می‌کند و دستگاه ستم را آن قدر بالا و پایین می‌برد که به صورت کف بی‌ارزشی بر روی زمین می‌ریزد. بعد از شهادت امام حسین (ع) بلافاصله این فریادها و انتقادها که مقدمه فرو ریختن ارکان حکومت منحوس بنی امیه بود بلند شد.

پیام قیام با شکوه سیدالشهداء (ع)منحصر به آن زمان نیست, بلکه این پـیام پـیامى جاوید و ابـدى است, هرجا و در هر جامعه اى که به حق عمل نشود, و از بـاطل خوددارى نشود, بدعتها زنده, و سنتها نابود شود, هرجا که احکام خدا تغییر و تحریف یابد و حاکمان و زمامداران بـا زور و ستمگرى بـا مردم رفتـار کنند, در هر جـا معه اى که ویژگى هاى جـاهلیت را داشته باشد آن جامعه, جامعه اى یزیدى بوده , و مبـارزه و مخالفت بـا مفاسد و آلودگى ها و آمران و عاملان آنها, کارى حسینی خواهد بود. امام سال‌ها قبل از قیام عاشورا یکى از مسائلى که سخت بر آن تکیه و پافشارى نمود افشاگرى علیه چهره فاسد و نقاب‌دار معاویه و همین طور بیان رسوائى‏ها و مفاسد یزید ملعون بود، امام حسن ع هم توطئه‏اى شوم معاویه، باعث شهادتش شد.

نتایج نهضت کربلا را عبارت می‏داند از:
1ـ پیروزی مکتب اسلام و حفظ آن از نابودی‏.

2ـ هزیمت امویان از عرصه فکری مسلمین‏.
3ـ شناخت اهل بیت (ع) به عنوان نمونه‏ های پیشوایی امت‏.
4ـ تمرکز شیعه از بُعد اعتقادی بر محور امامت‏.

5ـ وحدت صفوف شیعه در جبهه مبارزه‏.
6ـ ایجاد حس اجتماعی در مردم‏.

7ـ شکوفایی موهبت های ادبی و پدید آمدن ادبیات عاشورایی.
8 ـ منابر وعظ و ارشاد، به عنوان وسیله آگاه کردن مردم‏.
9ـ تداوم انقلاب به صورت زمینه سازی نهضت های پس از عاشورا.
حادثه کربلا، گشاینده جبهه اعتراض علیه حکومت امویان و سپس عباسیان شد، چه به صورت فردی که روح های بزرگ را به عصیان و افشاگری واداشت و چه به شکل مبارزه‏ های گروهی و قیام های عمومی در شهری خاص یا منطقه‏ ای وسیع. خون او تفسیر این اسرار کرد ملت خوابیده را بیدار کرد منابع : 1-کلیات اقبال لاهوری، ص 75 2-کتاب فرهنگ عاشورا، جواد محدثی

به گواهی تاریخ، قیام امام حسین (ع)سرمنشا بسیاری از نهضت‌ها و قیامهای برحق در اسلام بوده است. این قیام باعث تحکیم و بقای اسلام بود. امام حسین (ع) با قیام خود در ابتدا حاکم زمان را رسوا ساخت.یزید که قبل از حادثه عاشورا شخصی منفور در بین مردم بود بعد از حادثه عاشورا مردم او را بسیار لعن و نفرین می‌کردند. از دیگر نتایج قیام عاشورا این بود که بار دیگر مسلمین روحیه سلحشوری را به دست آورند. از جمله قیام‌هایی که بعد ازعاشورا رخ داد و می‌توان آن را از نتایج قیام عاشورا دانست،: .

شهادت مظلومانه سیدالشهداء (ع) و یارانش در کربلا، تأثیر بیدارگر و حرکت آفرین داشت و خونی تازه در رگ های جامعه اسلامی دواند، جو نامطلوب را شکست و امتداد آن حماسه، در طول تاریخ، جاودانه ماند.حتی در همان سفر اسارت اهل بیت علیهم السلام نیز تأثیرات سیاسی این حادثه در اندیشه‏ های مردم آشکار شد. گروهی از اسرا را که به شام می ‏بردند، چون به تکریترسیدند، مسیحیان آنجا در کلیساها جمع شدند و به نشان اندوه بر کشته شدن حسین ع ، ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند. به شهر ینا نیز که رسیدند، مردم آنجا همگی گرد آمدند و بر حسین (ع) و دودمانش سلام و درود فرستادند، امویان را لعن کردند و سربازان را از آنجا بیرون کردند. چون خبر یافتند که مردم جهینههم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند. به قلعه کفر طاب رفتند، به آنجا نیز راهشان ندادند. به حمص که وارد شدند، مردم تظاهرات کردند و شعار دادند: اکفرا بعد ایمان و ضلالا بعد هدی؟ و با آنان درگیر شدند و تعدادی را کشتند.

حماسه عاشورا و قیام امام حسین (ع) به حدّی عظیم و مقدس بود که با گذشت حدود چهارده قرن از این حادثه، هنوز مردم با عزاداری در این ماه و زنده نگه‌ داشتن یاد امام تلاش می نمایند تا عظمت و ارزش حرکت انقلابی عاشورا را پاس دارند و از این حماسه بزرگ در حیات فردی و اجتماعی خود بهره برند. تأثیرات سیاسی، اخلاقی، اعتقادی و فرهنگی ماه محرم توانسته است، آرمان‌ها و اهداف دینی را در طول تاریخ زنده نگه‌ دارد. در تحلیل قیام عاشورا می توان مسائل و آموزه ‌های متعددی چون ظلم ‌ستیزی، نفی استبداد، حفظ اصول و احکام دینی، خردمداری و انسان دوستی، آزادگی و حریت، عزت و کرامت انسانی و در نهایت از خودگذشتگی در مسیر عشق الهی را بررسی نمود. اما یکی از جنبه ‌های مهم قیام امام حسین (ع) در باب اخلاق سیاسی می باشد که همواره الگویی برای فعالیت‌ های اجتماعی و بُعد سیاسی جامعه بوده است

ارزيابى حادثه خونين كربلا و آثار و نتايج اين قيام پرشور و فداكارى بى نظير ، نيازمند مطالعه اى گسترده است اين حقيقتى است كه از مطالعه نوشته هاى دانشمندان به دست مى آيد . درسهايى كه قيام امام حسين ( عليه السلام ) به ما مى آموزد بسيار است كه به بعضى از آنها اشاره مى كنيم :

ارزيابى حادثه خونين كربلا و آثار و نتايج اين قيام پرشور و فداكارى بى نظير، نيازمند مطالعه اى گسترده است; اين حقيقتى است كه از مطالعه نوشته هاى دانشمندان به دست مى آيد. درسهايى كه قيام امام حسين(عليه السلام) به ما مى آموزد بسيار است كه به بعضى از آنها اشاره مى كنيم:

عاشورا عالی‌ترین‌ درجة‌ تجسّم‌ عملی‌ و عینی‌ در اجرای‌ تمامی‌ دستورات‌ حق‌ تعالی‌ كه‌ در آیات‌ قرآن‌ كریم‌ فرموده‌ است‌ می‌باشد و عالی‌ترین‌ درجه‌ تجسّم‌ عملی‌ و عینی‌ ویژگی‌های‌ برجسته‌ و ارزشمندی‌است‌ كه‌ حق‌ تعالی‌ تحت‌ عنوان‌ ویژگی‌های‌ مؤمنین‌ و متقین‌ و ابرار و عبادالرّحمن‌ و حزب‌ الله و رجال‌ الهی‌ و موقنین‌ و صابرین‌ و سابقین‌ و تائبین‌ ومقیمین‌ الصلوة‌ و ده‌ها عنوان‌ دیگر از خواص‌ بندگان‌ خویش‌ در قرآن‌ كریم ‌مطرح‌ فرموده‌ است‌ . به‌ عنوان‌ مثال‌ حق‌ تعالی‌ در قرآن‌ كریم‌ به‌ مؤمنین‌ امر می‌فرماید تا با بذل‌مال‌ و امكانات‌ و موقعیت‌ اجتماعی‌ و حدّ اكثر تلاش‌ و كوشش‌ در راه‌ خدا و بذل‌ جان‌ و استقبال‌ از مرگ‌ و قتل‌ و شهادت‌ خود و دوستان‌ و اقوام‌ و خاندان‌ و استقبال‌ از اسارت‌ و شكنجه‌ و زندان‌ و تبعید و تهدید برای‌ رضای‌ خدا و دفاع‌ از دین‌ خدا مجاهدت‌ نمایند و امر به‌ معروف‌ و نهی‌ از منكر نمایند و انجام‌ این‌ همه‌ جانبازی‌ و ایثار و اطاعت‌ و تحمّل‌ مشقّات‌ و استقامت‌ و صبر در تحقق‌ دستورات‌ خدا را از ویژگی‌های‌ تائبین‌ و عابدین‌ راستین‌ توبه ‌حقیقی‌ و حامدین‌ آگاه‌ از حقیقت‌ حمد و روزه‌داران‌ مخلص‌ و نمازگزاران ‌عارف‌ و سجده‌كنندگان‌ خاضع‌ و امر به‌ معروف‌ و ناهیان‌ از منكر و حافظین‌ و پاسداران‌ حدود و ارزش‌های‌ الهی‌ می‌شمارد و چنین‌ مؤمنین‌ با چنین‌فضائلی‌ را به‌ مقامات‌ قرب‌ الهی‌ و پیروزی‌ بزرگ‌ بشارت‌ می‌دهد. ان‌ الله اشتری‌' من‌ المؤمنین‌ انفسهم‌ و اموالهم‌ ........ لِحُدود الله و بشّر المؤمنین‌ (توبه‌111 و 112).

اكسیر حیات‏بخشی كه به كارها و افكار، رنگ جاودانگی می‏بخشد اخلاص و انجام عمل برای رضای الهی است خداوند در قرآن از بندگان مؤمن خویش خواسته است كه كارها را فقط برای رضای او انجام دهند. «صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَة؛(1) رنگ الهی بگیرید و چه چیز از رنگ الهی نیكوتر است.» و در آیه‏ دیگر خداوند به پیامبر می‏فرماید: «أَن تَقُومُواْ لِلَّهِ مَثْنَی‏ وَ فُرَدَی؛ دو به دو و به تنهایی برای خدا به پا خیزید.» قرآن در ستایش طبقه‏ای از مجاهدان راه حق و تشویق آن‏ها می‏فرماید: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَی‏ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّة؛(2) در حقیقت خدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهای]این كه بهشت برای آنان باشد خریده است.» چنان‏كه ملاحظه می‏شود خداوند در این آیه بهشت را بهای جان و مال مؤمنان جهادگر می‏شمارد اما در آیه‏ای دیگر در ستایش تعدادی از انسان‏های بلند پرواز می‏فرماید: «وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّه»(3) در این آیه آنان كه جانشان را با عشق به خدا می‏فروشند هدفشان در بهشت فقط رضای الهی است.(4) امام حسین ع هدف اصلی سفر به كربلا را تحصیل رضای الهی می‏داند از این‏رو در آغاز سفر و كنار قبر جدّ بزرگوارش ص از خداوند می‏خواهد كه او را به این همه موفق بدارد و راهی در پیش رویش بگذارد كه رضای او و رضای رسولش در آن است.(5) این معنا در خطابه‏های دیگر آن بزرگوار نیز كاملاً مشهود است.(6)