سخن وسخنوری

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (49)

حد و اندازه نهج‌البلاغه

سبعه معلّقه و نهج‌البلاغه دو نسل متوالی هستند. هر دو نسل، نمونه فصاحت و بلاغت‌اند اما ازنظر محتوا تفاوت از زمین تا آسمان است. در آن‌یکی هرچه هست وصف اسب است و نیزه و شتر و شبیخون و چشم وابرو و معاشقه و مدح و هجو افراد و در این‌یکی عالی‌ترین مفاهیم انسانی.

حکمت 438 نهج‌البلاغه، جهل و دشمنی

 (علمی، اجتماعی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: النَّاسُ أَعْدَاءُ مَا جَهِلُوا

و درود خدا بر او، فرمود: مردم دشمن آن‌اند که نمی‌دانند

نکته‌ها

1-در این گفتار بسیار کوتاه و پرمعنا حضرت پیام روشنی به مصلحان جهان می‌دهد که برای اصلاح جوامع بشری باید کار فرهنگی کرد و جهل‌ها را به علم تبدیل کرد چراکه افراد باوجود جاهل بودن به‌طور طبیعی با هرگونه اصلاح دشمن هستند ولی با آگاه شدن خود شتابان به سوی ان می‌روند

2-آیه 216 سوره بقره مرتبط با این حکمت است

3- این حکمت به عینه در حکمت 172 آمده است

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 553

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 735

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 489، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 416

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (48)

برداشت نهج‌البلاغه از عبادت

تلقی نهج‌البلاغه از عبادت تلقی عارفانه است. بلکه سرچشمه و الهام‌بخش تلقی‌های عارفانه از عبادت‌ها در جهان اسلام، پس از قرآن مجید و سنت رسول اکرم کلمات علی علیه‌السلام و عبادت‌های عارفانه علی علیه‌السلام است... . برحسب این تلقی، مسئله کارگر و کارفرما و مزد به شکلی که میان کارگر و کارفرما متداول است مطرح نیست و نمی‌تواند مطرح باشد. برحسب این تلقی، عبادت نردبان قرب است، معراج انسان است، تعالی روان است، پرواز روح است به‌سوی کانون نامرئی هستی، پرورش استعدادهای روحی و ورزش نیروهای ملکوتی انسانی است، پیروزی روح بر بدن است، عالی‌ترین عکس‌العمل سپاسگزارانه انسان است از پدیدآورنده خلقت، اظهار شیفتگی و عشق انسان است به کامل مطلق و جمیل علی الاطلاق و بالأخره سلوک و سیر الی اللَّه است...

حکمت 437 نهج‌البلاغه، عدالت برتر است یا جودو بخشش

(اجتماعی، اقتصادی)

وَ سُئِلَ علی علیه السلام [أَیمَا] أَیهُمَا أَفْضَلُ الْعَدْلُ أَوِ الْجُودُ فَقَالَ علی علیه السلام الْعَدْلُ یضَعُ الْأُمُورَ مواضع‌ها وَ الْجُودُ یخْرِجُهَا مِنْ جهت‌ها وَ الْعَدْلُ سَائِسٌ عَامٌّ وَ الْجُودُ عَارِضٌ خَاصٌّ فَالْعَدْلُ أَشْرَفُهُمَا وَ أَفْضَلُهُمَا

و درود خدا بر او، فرمود: (از امام پرسیدند عدل یا بخشش، کدام‌یک برتر است، فرمود) عدالت: هر چیزی را در جای خود می‌نهد، درحالی‌که بخشش آن را از جای خود خارج می‌سازد. عدالت تدبیر عمومی مردم است، درحالی‌که بخشش گروه خاصّی را شامل است، پس عدالت شریف‌تر و برتر است

نکته‌ها

1-این گفتار پرمعنای حضرت در پاسخ به سؤالی مطرح‌شده است که برتری عدل را بر بخشش می‌رساند و جواب امام بسیار جامع و حساب‌شده است

2-حضرت در این حکمت به دو نکته اشاره می‌کند، اول اینکه عدالت نتیجه‌اش این است که هرکسی در جامعه به خق خویش برسد و هر چیز به‌جای خود باشد، ولی جود اضافه بر استحقاق است، دوم اینکه، عدالت امری فراگیر در جامعه است ولی جود محدود و موضعی است

3-ممکن است جود و بخشش در مواردی خاص از عدالت برتر باشد مثل برتری عفو (سوره بقره آیه 178 و 237 و سوره شوری آیه 40) ولی عدالت محدوده‌ای ندارد

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 553

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 735

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 483، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 416

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (47)

نهج‌البلاغه و اندیشه‌های فلسفی (2)‌

نهج‌البلاغه در تاریخ فلسفه شرق سهم عظیم دارد. صدرالمتألهین که اندیشه‌های حکمت الهی را دگرگون ساخت، تحت تأثیر عمیق کلمات علی علیه‌السلام بود. روش او در مسائل توحید بر اساس استدلال از ذات به ذات و از ذات بر صفات و افعال است و همه این‌ها مبتنی است بر صرف الوجودبودن واجب و آن بر پایه‌یک سلسله اصول کلی دیگر که در فلسفه عامه او مطرح است بناشده است.

حکمت 436 نهج‌البلاغه،راه شناخت بزرگواران

(اجتماعی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: أَوْلَی النَّاسِ بِالْکرَمِ مَنْ [عَرَّقَتْ] عُرِفَتْ [فِیهِ] بِهِ الْکرَام

و درود خدا بر او، فرمود: شایسته‌ترین مردم به بزرگواری آن‌که بزرگواران را با او بسنجند

نکته ها

1-کرم در اصل به معنای شرافت است و به شخص دارای صفات برجسته انسانی، کریم گویند، و اطلاق ان به خداوند به جهت انواع بخشش‌ها در برابر بندگان است، مطابق این حکمت، آن‌کس که کرامت کریمان را می‌ستاید از همه شایسته‌تر است که راهان ها را بپوید وگرنه از بیچاره‌ترین مردم خواهد بود

2-دربسیاری ازنسخه های نهج البلاغه،عبارت دیگر امده که در متن حکمت وجود دارد،به این معنا که شایسته ترین مردم از لحاظ بزرگواری کسی است که از دودمان کریمان باشد ولی همان نکته اول در معنای این حکمت امده است(واژه عرفت)

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 553

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 735

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 479، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 409

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

نکات قرانی گروه بیان معنوی تلگرام

أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ «سوره رعد ایه 28»

. بدانيد كه تنها با ياد خدا دلها آرام مى‏گيرد

نکته ها

" آرامش" و" دلهره"، نقش بسيار مهمى در" سلامت" و" بيمارى" فرد و جامعه و سعادت و بدبختى انسانها دارد، و چيزى نيست كه بتوان از آن به آسانى گذشت و به همين دليل تا كنون كتابهاى زيادى نوشته شده كه موضوع آنها فقط نگرانى و راه مبارزه با آن، و طرز بدست آوردن آرامش است.تاريخ بشر پر است از صحنه‏هاى غم‏انگيزى كه انسان براى تحصيل آرامش به هر چيز دست انداخته و در هر وادى گام نهاده، و تن به انواع اعتيادها داده است.ولى قرآن با يك جمله كوتاه و پر مغز، مطمئن‏ترين و نزديكترين راه را نشان داده است اطمينان به معناى سكون و آرامش است، و اطمينان به چيزى به اين است كه آدمى با آن دلگرم و خاطر جمع شود.ياد خدا تنها به ذكر زبانى نيست، اگر چه يكى از مصاديق روشن ياد خداست، زيرا آنچه مهم است ياد خدا بودن در تمام حالات خصوصاً در وقت گناه است.ياد خداوند بركات بسيار دارد، از جمله:الف: ياد نعمت‏هاى او، عامل شكر اوست.ب: ياد قدرت او، سبب توكّل بر اوست.ج: ياد الطاف او، مايه محبّت اوست.د: ياد قهر و خشم او، عامل خوف از اوست.ه: ياد عظمت و بزرگى او، سبب خشيت در مقابل اوست.و: ياد علم او به پنهان و آشكار، مايه حيا و پاكدامنى ماست.ز: ياد عفو و كرم او، مايه اميد و توبه است.ح: ياد عدل او، عامل تقوا و پرهيزكارى است. ممكن است معناى‏ «أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» اين باشد كه به واسطه ذكر و يادى كه‏خدا از شما مى‏كند، دلهايتان آرام مى‏گيرد، يعنى اگر بدانيم خداوند ما را ياد مى‏كند و ما در محضر او هستيم، دلهايمان آرامش مى‏يابد. كسى‏كه از ياد خدا غافل است، آرامش ندارد و زندگى بدون آرامش زندگى نكبت بارى است.«مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً»( طه، 124) امام خمينى (ره) از مردان الهی كسى‏كه در پايان وصيّت‏نامه بسيار مهم خود مى‏فرمايد: «من با دلى آرام و قلبى مطمئن و ضميرى شاد و روحى اميدوار به‏فضل الهى از خدمت شما مرخص مى‏شوم.» منظور از آرامش همان آرامش در برابر عوامل مادى است كه غالب مردم را نگران مى‏سازد ولى مسلما افراد با ايمان در برابر مسئوليتهاى خويش نمى‏توانند نگران نباشند، و به تعبير ديگر آنچه در آنها وجود ندارد نگرانيهاى ويرانگر است كه غالب نگرانيها را تشكيل مى‏دهد اما نگرانى سازنده كه انسان را به انجام وظيفه در برابر خدا و خلق و فعاليتهاى مثبت زندگى وا مى‏دارد در وجود آنها هست و بايد هم باشد، و منظور از خوف از خدا نيز همين است، .روايات در معنای ایه مذکوراز باب تطبيق مصداق بر عام است. آرى رسول خدا (ص) و اهل بيت طاهرينش و برگزيدگان از صحابه و مؤمنين، مصاديق ذكر خدايند، چون خدا بوسيله ايشان بياد مى‏آيد. و اما آيه شريفه اعم است و بر هر يادى دلالت دارد. و در الدر المنثور است كه ابن مردويه از على بن ابى طالب (ع) از رسول خدا (ص) روايت كرده كه فرمود: وقتى اين آيه نازل شد حضرت فرمود: اينها كسانيند كه خدا و رسولش و اهل بيت رسولش را به راستى، نه به دروغ دوست بدارند، و مؤمنين را شاهد و غايبشان را دوست بدارند، آرى بياد خداست كه يكديگر را دوست مى‏دارند(الدر المنثور، ج 4، ص 59، ط بيروت)

پیام ها

1- ايمان بدون اطمينان قلبى، كامل و كارساز نيست. «آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ»

2- ياد خداوند با زبان كفايت نمى ‏كند، اطمينان قلبى هم مى ‏خواهد. «تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ»

3- تنها ياد خدا، مايه ‏ى آرامش دل مى‏ شود. امروزه دارندگان زر و زور و تزوير بسيارند، ولى از آرامش لازم خبرى نيست «بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»

منابع

تفسير نور،ج‏4،ص355، تفسير نمونه ج‏10ص207،ترجمه تفسيرالميزان ج‏11ص487

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

حکمت 435 نهج‌البلاغه، ارزش‌های والای اخلاقی و گشایش درهای امید

(اخلاقی، اعتقادی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: مَا کانَ اللَّهُ [عَزَّ وَ جَلَ] لِیفْتَحَ عَلَی عَبْدٍ بَابَ الشُّکرِ وَ یغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّیادَةِ وَ لَا لِیفْتَحَ عَلَی عَبْدٍ بَابَ الدُّعَاءِ وَ یغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْإِجَابَةِ وَ لَا لِیفْتَحَ [عَلَیهِ] لِعَبْدٍ بَابَ التَّوْبَةِ وَ یغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَة

و درود خدا بر او، فرمود: خدا در شکرگزاری را بر بنده‌ای نمی‌گشاید که در فزونی نعمت‌ها را بر او ببندد و در دعا را بر روی او باز نمی‌کند که در اجابت کردن را نگشاید و در توبه کردن را باز نگذاشته که در آمرزش را بسته نگهدارد

نکته‌ها

1-در این حکمت که برگرفته ازایات قران مجید است سه بشارت به سه گروه داده‌شده است که سه موضوع سرنوشت‌ساز در زندگی انسان هستند، فزونی نعمت در برابر شکر، اجابت در برابر دعا، آمرزش در برابر توبه این سه گروه است

2- ای‌ات مرتبط با این حکمت عبارت‌اند از آیه 7 سوره ابراهیم، آیه 60 سوره غافر،186 سوره بقره، آیه 25 سوره شوری

3- این حکمت شبیه حکمت 135 نهج‌البلاغه است

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 553

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 735

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 473، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (46)

نهج‌البلاغه و اندیشه‌های فلسفی (1)

در نهج‌البلاغه هرگز بر وجوب وجود به‌عنوان اصل توجیه‌کننده ممکنات تکیه نشده است. آنچه در این کتاب بر آن تکیه شده است همان چیزی است که ملاک واقعی وجوب وجود را بیان می‌کند، یعنی واقعیت محض و وجود صرف بودن ذات حق. این‌که او هستی مطلق و نامحدود است، قید و حد به‌هیچ‌وجه در او راه ندارد، هیچ مکان و یا زمان و هیچ شیئی از او خالی نیست، او با همه‌چیز هست ولی هیچ‌چیز با او نیست و چون مطلق و بی‌حد است بر همه‌چیز حتی بر زمان و بر عدد و بر حد و اندازه (ماهیت) تقدم دارد؛ یعنی زمان و مکان و عدد و حد و اندازه در مرتبه افعال اوست و از فعل و صنع او انتزاع می‌شود، همه‌چیز از اوست و بازگشت همه‌چیز به اوست، او در همان حال که اول الاولین است آخرالاخرین است. این است آنچه محور بحث‌های نهج‌البلاغه است و در کتب فارابی و بوعلی و ابن رشد و غزالی و خواجه‌نصیرالدین طوسی نشانه‌ای از آن نمی‌توان یافت.

حکمت 434 نهج‌البلاغه، آزمودن انسان‌ها

(علمی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: اخْبُرْ تَقْلِهِ

[قال الرضی [رحمه الله تعالی] و من الناس من یروی هذا [لرسول الله] للرسول ص و مما یقوی أنه من کلام أمیر المؤمنین ع ما حکاه ثعلب [قال حدثنا] عن ابن الأعرابی قال [قال] المأمون لو لا أن علیا ع قال اخبر تقله لقلت [أنا] اقله تخبر]

و درود خدا بر او، فرمود: مردم را بیازمای تا دشمن گردی.

می‌گویم: بعضی این حکمت را از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم نقل کردند و نقل ثعلب «1» از این اعرابی را تأیید می‌کند که این کلام از علی علیه السّلام است، اعرابی از مأمون نقل کرد. اگر علی علیه السّلام نگفته بود «بیازمای تا دشمن گردی» من می‌گفتم که «دشمن‌دار تا بیازمایی»

نکته‌ها

(1) ثعلب: از بزرگان و دانشمندان لغت و ادبیات عرب و نام أو احمد بن یحیی بوده و در سال 291 هجری درگذشت و ابن اعرابی نام او محمّد بن زیاد، از بزرگان أدب و از دیار سند است که در سال 231 هجری درگذشت.

(2) در این گفتار بسیار کوتاه و پرمعنا به یک اصل مهم اجتماعی اشاره‌شده که در جوامع آلوده یا گروه‌های خاص اجتماعی که افراد منحرف در آن‌ها بسیارند، صادق است وگرنه دشمن داشتن افراد مورد آزمون قانونی همیشگی نیست

(3) از نیازهای انسان در زندگی داشتن دوستان همراه و موافق است که یار و یاور او در مشکلات و مایه تسلی در مصائب و مدافع او در حضوروغیابش هستند، به‌خصوص اگر زمان پر از افراد بد و فاسد باشد باید در این انتخاب دقت کرد، مواردی هم چون سفر و درخواست کمک مالی و عکس‌العمل فرد هنگامه غضب از راه‌های آزمودن دوست ذکرشده است

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 553

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 735

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 467، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 408

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

تفاوت بحث‌های متکلمین اسلامی ونهج البلاغه

متکلمین اسلامی عموماً (اعم از شیعی و سنی، اشعری یا معتزلی) محور بحث‌های خود را «حسن و قبح عقلی» قرار داده‌اند. این اصل که جز یک اصل عملی اجتماعی بشری نیست، ازنظر متکلمین در عالم الوهیت نیز جاری است و بر سنن تکوین هم حکومت می‌کند ولی ما در سراسر نهج‌البلاغه کوچک‌ترین اشاره و استنادی به این اصل نمی‌بینیم، همچنان که در قرآن نیز اشاره‌ای بدان نیست و اگر افکار و عقاید متکلمین در نهج‌البلاغه راه‌یافته بود در درجه اول می‌بایست پای این اصل بازشده باشد.

حکمت 433 نهج‌البلاغه، لذات زودگذروتبعات بسیار آن‌ها

(اخلاقی، اعتقادی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: اذْکرُوا انْقِطَاعَ اللَّذَّاتِ وَ بَقَاءَ التَّبِعَات

و درود خدا بر او، فرمود: پایان لذّت‌ها و بر جای ماندن تلخی‌ها را به یادآورید

نکته‌ها

1-در این حکمت به این نکته قابل‌توجه اشاره‌شده است که گناهان لذت‌بخش دارای لذاتی ناپایدار و زودگذر هستند و آثار و تبعات دنیایی و آخرتی ان ها بسیار طولانی و پایدار است، سلب نعمت‌ها و مواهب الهی از آثار گناهان است

2- منظور حضرت از لذات، لذات معقول و مشروع نیست، چراکه آن‌ها کمک‌کننده برای انجام وظایف اصلی انسان است که ازجمله آن‌ها کسب روزی حلال و انجام عبادات از روی نشاط است

________________________________________

منابع

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 553

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 733

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 463، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 406

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

حکمت 432 نهج‌البلاغه، ویژگی‌های دوازده‌گانه دوستان خدا

(اخلاقی، اجتماعی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ هُمُ الَّذِینَ نَظَرُوا إِلَی بَاطِنِ الدُّنْیا إِذَا نَظَرَ النَّاسُ إِلَی ظَاهِرِهَا وَ اشْتَغَلُوا بِآجِلِهَا إِذَا اشْتَغَلَ النَّاسُ بِعَاجِلِهَا فَأَمَاتُوا مِنْهَا مَا خَشُوا أَنْ یمِیتَهُمْ وَ تَرَکوا مِنْهَا مَا عَلِمُوا أَنَّهُ سَیتْرُکهُمْ وَ رَأَوُا اسْتِکثَارَ غَیرِهِمْ مِنْهَا اسْتِقْلَالًا وَ [دَرْکهُمْ] دَرَکهُمْ لَهَا [فَوَاتاً] فَوْتاً [أَعْدَاءٌ لِمَا] أَعْدَاءُ مَا سَالَمَ النَّاسُ وَ [سَلْمٌ لِمَنْ] سَلْمُ مَا عَادَی النَّاسُ بِهِمْ عُلِمَ الْکتَابُ وَ بِهِ [عُلِمُوا] عَلِمُوا وَ بِهِمْ قَامَ [کتَابُ اللَّهِ تَعَالَی] الْکتَابُ وَ بِهِ قَامُوا لَا یرَوْنَ مَرْجُوّاً فَوْقَ مَا یرْجُونَ وَ لَا مَخُوفاً فَوْقَ مَا یخَافُون

و درود خدا بر او، فرمود: دوستان خدا آنانند که به درون دنیا نگریستند آنگاه‌که مردم به‌ظاهر آن چشم دوختند و سرگرم آینده دنیا شدند آنگاه‌که مردم به امور زودگذر دنیا پرداختند.

پس هواهای نفسانی که آنان را از پای درمی‌آورد، کشتند و آنچه آنان را به‌زودی ترک می‌کرد، ترک گفتند و بهره‌مندی دنیاپرستان را از دنیا، خوار شمردند و دست‌یابی آنان را به دنیا زودگذر دانستند با آنچه مردم آشتی کردند، دشمنی ورزیدند و با آنچه دنیاپرستان دشمن شدند آشتی کردند، قرآن به‌وسیله آنان شناخته می‌شود و آنان به کتاب خدا آگاه‌اند، قرآن به‌وسیله آنان پابرجاست و آنان به کتاب خدا استوارند، به بالاتر ازآنچه امیدوارند چشم نمی‌دوزند و غیر ازآنچه که از آن می‌ترسند هراس ندارند

نکته‌ها

1-در این گفتار بسیار پرمعنا و حکیمانه دوستان خاص خدا در اوصاف دوازده‌گانه معرفی‌شده است که در درجه اول صورت کامل و جامع این صفات مربوط به ائمه علیهم‌السلام است و در مرحله بعد بزرگان از علما نیز هستند

2-به‌طور خلاصه این دوازده صفت عبارت‌اند از: دنیا نزد آنان سرایی ناپایدار، دنیا گذرگاهی در مسیر آخرت، مواظبت بر مرگ دل، دل به دنیا نبستن، دنیا متاع بی‌ارزش بودن، طرفدار حق پیمان صلح و دوستی و دشمنی مخالف با عمل دنیاپرستان، درک حقایق قران و رجوع مردم به آن‌ها در همین مورد، قیام قران به‌وسیله آن‌ها و قیام آن‌ها به‌وسیله قران در عمل، توجه و ایمان به لطف خداوند وامید به او و ترس از موجبات خشم و غضب او

3-ای‌ات مرتبط با این حکمت عبارت‌اند از سوره روم آیه 7، سوره کهف آیه 28، سوره نمل آیه 80، سوره نحل آیه 96 و 43، سوره عنکبوت آیه 49،

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 552

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 733

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 453، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

•┈┈••✾ 🌿🌺🌿 •✾••┈┈•

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

••••••••••••••••••••••••••••

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (44)

امور تکوینی و اراده پروردگار

بحث نهج‌البلاغه درباره حدوث و قدم قرآن- که یک بحث بی‌معنی است- نیست، بلکه درباره «امر» تکوینی و اراده انشائی پروردگار است. علی علیه‌السلام می‌فرماید امر پروردگار و اراده انشائی پروردگار فعل اوست و به همین دلیل حادث و متأخر از ذات است و اگر قدیم و در مرتبه ذات باشد مستلزم ثانی و شریک برای ذات است

حکمت 431 نهج‌البلاغه، اقسام روزی

 (اقتصادی، اعتقادی)

وَ قَالَ علی علیه‌السلام: الرِّزْقُ رِزْقَانِ طَالِبٌ وَ مَطْلُوبٌ فَمَنْ طَلَبَ الدُّنْیا طَلَبَهُ الْمَوْتُ حَتَّی یخْرِجَهُ عَنْهَا وَ مَنْ طَلَبَ الْآخِرَةَ طَلَبَتْهُ الدُّنْیا حَتَّی یسْتَوْفِی [مِنْهَا رِزْقَهُ] رِزْقَهُ مِنْهَا

و درود خدا بر او، فرمود: روزی بر دو قسم است:

آن‌که او را می‌خواهد و آن‌که تو او را می‌جویی. کسی که دنیا را خواهد، مگر نیز او را می‌طلبد تا از دنیا بیرونش کند (به تمام خواسته‌هایش نخواهد رسید) و کسی که آخرت خواهد، دنیا او را می‌طلبد تا روزی او را به تمام پردازد

نکته‌ها

1-حضرت در این کلام حکیمانه برای این‌که دنیا پرسان را از راهی که می‌روند بازدارد و طالبان آخرت را درمسیری که دارند تشویق کنند دو قسم روزی را مطرح می‌کنند و تمام عبارات متنوع به همین مضامین برای نجات انسان‌ها از چنگال حرص در دنیاست وگرنه دستور به تلاش برای معاش مورد تشویق روایات است

2-دنیا پرسان غالباً به اهداف خود نمی‌رسند به‌خصوص این‌که هرقدر از دنیا را به دست آورند عطشان ها فزون‌تر می‌شود تا اینکه مرگان ها فرارسد ولی طالبان آخرت با تلاش آمیخته باتقوای خود، به زندگی ساده و مطلوب می‌رسند و زمانی که از دنیا می‌روند حسرت واه ندارند

3-در حکمت 379 تعبیر آخر از این حکمت آمده است،

منابع

________________________________________

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 552

نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 733

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 449، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 405

________________________________________

✨اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم✨

🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷🕊🌷

بسم‌الله الرّحمن الرّحیم

شبی با نهج‌البلاغه سعید بهشتی در گروه بیان معنوی تلگرام

شهید مطهری ونهج البلاغه (32)

سخن شیخ محمد عبده و همه‌جانبه بودن نهج‌البلاغه

شیخ محمد عبده نیز تحت تأثیر همین جنبه نهج‌البلاغه (همه‌جانبه بودن سخن) قرارگرفته است. تغییر پرده‌ها در نهج‌البلاغه و سیر دادن خواننده به عوالم گوناگون، بیش از هر چیز دیگر موردتوجه و اعجاب او قرارگرفته است، چنانکه خود او در مقدمه شرح نهج‌البلاغه اظهار می‌دارد.

قطع‌نظر از سخنان علی علیه‌السلام، به‌طورکلی روح علی علیه‌السلام یک روح وسیع و همه‌جانبه و چندبعدی است و همواره به این خصلت ستایش‌شده است. او زمامداری است عادل، عابدی است شب‌زنده‌دار، در محراب عبادت گریان و در میدان نبرد خندان است، سربازی است خشن و سرپرستی است مهربان و رقیق‌القلب، حکیمی است ژرف‌اندیش، فرماندهی است لایق. او، هم معلم است و هم خطیب و هم قاضی و هم مفتی و هم کشاورز و هم نویسنده. او انسان کامل است و بر همه دنیاهای روحی بشریت محیط است.

حکمت 416 نهج‌البلاغه، روش برخورد با دنیا

(اخلاقی، اقتصادی)

وَ قَالَ [علی علیه‌السلام] لِابْنِهِ الْحَسَنِ ع [یا بُنَی] لَا تُخَلِّفَنَّ وَرَاءَک شَیئاً مِنَ الدُّنْیا فَإِنَّک تَخَلِّفُهُ لِأَحَدِ رَجُلَینِ إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فِیهِ بِطَاعَةِ اللَّهِ فَسَعِدَ بِمَا شَقِیتَ بِهِ وَ إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فِیهِ بِمَعْصِیةِ اللَّهِ فَشَقِی بِمَا جَمَعْتَ لَهُ فَکنْتَ عَوْناً لَهُ عَلَی مَعْصِیتِهِ وَ لَیسَ أَحَدُ هَذَینِ حَقِیقاً أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَی نَفْسِک قَالَ الرَّضِی وَ یرْوَی هَذَا الْکلَامُ عَلَی وَجْهٍ آخَرَ وَ هُوَ أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ الَّذِی فِی [یدَیک] یدِک مِنَ الدُّنْیا قَدْ کانَ لَهُ أَهْلٌ قَبْلَک وَ هُوَ صَائِرٌ إِلَی أَهْلٍ بَعْدَک وَ إِنَّمَا أَنْتَ جَامِعٌ لِأَحَدِ رَجُلَینِ رَجُلٍ عَمِلَ فِیمَا جَمَعْتَهُ بِطَاعَةِ اللَّهِ فَسَعِدَ بِمَا شَقِیتَ بِهِ أَوْ رَجُلٍ عَمِلَ [فِیمَا جَمَعْتَهُ] فِیهِ بِمَعْصِیةِ اللَّهِ- [فَشَقِی] فَشَقِیتَ بِمَا جَمَعْتَ لَهُ وَ لَیسَ أَحَدُ هَذَینِ أَهْلًا أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَی نَفْسِک- [أَوْ] وَ لَا أَنْ تَحْمِلَ لَهُ عَلَی ظَهْرِک فَارْجُ لِمَنْ مَضَی رَحْمَةَ اللَّهِ وَ لِمَنْ بَقِی رِزْقَ اللَّهِ [تَعَالَی]

و درود خدا بر او، فرمود: (به فرزندش امام مجتبی علیه السّلام خطاب کرد): چیزی از دنیای حرام برای پس از مرگت باقی مگذار، زیرا آنچه از تو می‌ماند نصیب یکی از دو تن خواهد شد، یا شخصی است که آن را در طاعت خدا به کار گیرد، پس سعادتمند می‌شود به چیزی که تو را به هلاکت افکنده است؛ و یا شخصی که آن را در نافرمانی خدا به کار گیرد، پس هلاک می‌شود به آنچه تو جمع‌آوری کردی، پس تو در گناه او را یاری کرده‌ای که هیچ‌یک از این دو نفر سزاوار آن نیستند تا بر خود مقدّم داری. (این حکمت به گونه دیگری نیز نقل‌شده) پس از ستایش پروردگار! آنچه از دنیا هم‌اکنون در دست‌تو است، پیش از تو در دست دیگران بود و پس از تو نیز به دست دیگران خواهد رسید و همانا تو برای دو نفر مال خواهی اندوخت، یا شخصی که اموال جمع شده تو را در طاعت خدا به کار گیرد، پس به آنچه تو را به هلاکت افکند سعادتمند می‌شود، یا کسی است که آن را در گناه به کار اندازد، پس با اموال جمع شده تو هلاک خواهد شد که هیچ‌یک از این دو نفر سزاوار نیستند تا بر خود مقدّمشان بداری و بار آنان را بر دوش کشی، پس برای گذشتگان رحمت الهی و برای بازماندگان روزی خدا را امیدوار باش

نکته‌ها

1-حضرت در این حکمت با استدلال روشن، حریصان را از مال‌اندوزی بازمی‌دارد، هرچند گذاشتن اموال به‌عنوان ارث در حد نیاز برای فرزندان و بازماندگان مذموم و نکوهیده نیست وایه 180 سوره بقره به وصیت کردن در اموال خود توصیه می‌کند مخاطب این حکمت حریصان به مال‌اندوزی از راه حرام و درد و رنج فراوان در این راه است، از هرکس شایسته تر نسبت به گرداوری اموال و استفاده از آن‌ها خود انسان است و اگر خود درراه طاعت مصرف کند چندین برابر عایدش می‌شود

2-حکمت 352 از بعضی جهات شبیه این حکمت است، و در حکمت 429 به یک بخش از آن اشاره‌شده است،

________________________________________

منابع

نهج البلاغة (للصبحی صالح)، 1 جلد، هجرت - قم، چاپ: اول، 1414 ق.ص 549

دشتی، محمد، نهج البلاغة / ترجمه دشتی، 1 جلد، مشهور - ایران؛ قم، چاپ: اول، 1379 ش.ص 729

پیام امام استاد مکارم شیرازی جلد 15 صفحه 353، انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام

مجموعه‌آثاراستادشهیدمطهری، ج 16، ص: 374

________________________________________

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمِّدٍوَّ آلِ مُحَمَّدٍ وَّ عَجِّلْ فَرَجَهُم