محور : معرفی کتاب
نام كتاب: ارزيابي رابطه با امريكا (از ديدگاه اقتصادي)
مولف: حسن دادگر
ناشر: مؤ‌سسة فرهنگي دانش و انديشة معاصر
چاپ اول: بهار 1381
قطع: رقعي
تعداد صفحات: 136 ص
قيمت: 6100 ريال
اين كتاب بر خلاف اغلب نوشته‌ها كه بدون ارائه تحليل علمي و با پيش‌داوري‌هاي ذهني ونگرش‌هاي سياسي، مسألة رابطه با امريكا را بررسي كرده‌اند، رابطه اقتصادي با امريكا را با انجام تحقيق علمي و تحليلي - تاريخي ارزيابي كرده است.
مؤ‌لف پس از مطالعة اهداف و انگيزه‌هاي امريكا از داشتن رابطه با ساير كشورها و مروري تاريخي بر رابطه آن كشور با ديگر كشورها، نتيجه مي‌گيرد كه ارتباط اقتصادي ايران با امريكا هر چند ممكن است در كوتاه مدت، براي كشورمان منافعي از جمله واردات ارزان و صادرات غيرنفتي گران و غيره را داشته باشد، در بلند مدت ساختار نظام اقتصادي ايران صدمه مي‌بيند و بافت اقتصادي كشور تغييراتي به سوي وابستگي اقتصادي، سپس وابستگي سياسي و فرهنگي را شاهد خواهد بود
منیع : فصلنامه اقتصاد اسلامی
محور : معرفی کتاب
نام كتاب: نگرشي علمي به نظام درآمد و هزينة دولت اسلامي
مؤ‌لفان: حسن آقا نظري، محمدتقي گليك حكيم آبادي
ناشران: «پژوهشگاه حوزه و دانشگاه» و «پژوهشكدة امور اقتصادي»
چاپ اول: بهار 1382
قطع: وزيري
تعداد صفحات: 192 ص
قيمت: 13000 ريال
بي‌شك در جهان معاصر، دخالت دولت در حوزة اقتصاد، امري غير قابل اجتناب است؛ هم‌چنان كه تئوري‌هاي علمي نيز ناكارآمدي مكانيزم بازار را در ساماندهي برخي مشكلات اقتصادي به صورت رويكرد جديد پذيرفته است. در اقتصاد ايران، بودجه نيز با توجه به اين كه يكي از مؤ‌ثرترين ابزار سياست‌گذاري اقتصادي - اجتماعي دولت است، جايگاه ويژه خود را دارد؛ هر چند به لحاظ عدم توجه به بسترهاي گوناگون به ويژه وضعيت فرهنگي - اجتماعي، دچار ناكارآمدي‌هاي جد‌ي است.
حاكميت اسلام در ايران مي‌طلبد كه نگاه آموزه‌هاي اسلام در خصوص هزينه و درآمد دولت مشخص شود تا براساس اين نگاه، مقايسه‌اي بين آن چه هست و آن چه مي‌بايد شكل گيرد، به عمل آيد؛ از اين رو، موضوع پيشين مورد پژوهش قرار گرفت. در اين پژوهش، تلاش چشمگير بر اين بوده است كه ديدگاه اسلام دربارة درآمد مالياتي كه يكي از چالش‌هاي اقتصاد ايران است، مورد توجه قرار گيرد؛ هر چند نيم‌نگاهي به درآمدهاي غير مالياتي نيز داشته است. نكته شايان توجه اين است كه دربارة ماليات‌هاي ثابت اسلامي، به دو زبان عربي و فارسي تحقيقاتي انجام شده؛ البته به زبان عربي بيشتر و به زبان فارسي كم‌تر؛ ولي در ادبيات هيچ يك از اين تحقيقات، دو ويژگي توازن درآمد و رشد توليدات جامعه، به طور همزمان مورد توجه قرار نگرفته است.
برخي از محققان اين عرصه، توازن ثروت و درآمد و برخي ديگر، رشد توليدات درآمد را وجهة همت خود قرارداده‌اند؛ ولي در اين پژوهش، دغدغه بر اين بوده است كه نشان دهيم چگونه ماليات‌هاي ثابت اسلامي به لحاظ ويژگي‌هاي خود، نه تنها مانعي در برابر انگيزه‌هاي سرمايه‌گذاري و رشد اقتصادي نيستند، بلكه مي‌توانند در توزيع درآمد، به ويژه بالا بردن سطح زندگي مردم، نقش مهمي را ايفا كنند. شايان ذكر است كه نظام هزينه‌هاي دولت اسلامي، براساس مصالح عمومي ترسيم شده است و از بررسي آن مي‌توان نتيجه گرفت كه در جهت حمايت اهداف پيشين، سازگاري بين رشد و توزيع را تحقق مي‌بخشد؛ البته بايد به نقش برجستة بخش خصوصي، هم به صورت كارگزاران اصلي، و هم به صورت هدف توسعه در عرصة اقتصاد اذعان داشت و از اين رو، عمده سياست‌هاي دولت اسلامي، مي‌بايد در جهت حمايت از اين بخش شكل گيرد.
منیع : فصلنامه اقتصاد اسلامی
محور : معرفی کتاب
نام كتاب: جهت‌گيري ماليات‌هاي اسلامي
مؤ‌لف: عليرضا لشكري
ناشر: مؤ‌سسة فرهنگي دانش و انديشة معاصر
چاپ اول: بهار 1382
قطع: رقعي
تعداد صفحات: 148 ص
قيمت: 15000 ريال
اين كتاب به منظور كشف و تبيين جهت‌گيري نظام مالياتي اسلام تهيه شده است و مي‌كوشد ابعاد گوناگون ماليات‌هاي اسلامي را مورد كاوش قرار دهد. در خصوص ماليات‌هاي اسلامي، مسأله‌اي كه اساساً در ابتداي تحقيق، خودنمايي مي‌كند، وجود ماليات‌هاي ثابت است بدين معنا كه چون در آيات و روايات، عنوان ماليات (ضريبه) وارد نشده، و فقط از پرداخت‌هايي چون خمس، زكات، صدقه، و ... كه هر كدام نيز در وضعي خاص أخذ مي‌شود، نام برده شده، و اصل وجود ماليات ثابت ميان چنين عناويني مورد ترديد قرار گرفته است، پيش از هر چيز به بررسي تعريف ماليات پرداخته، تعريفي خاص را ارائه مي‌كند؛ و سپس بر مبناي آن تعريف، آن دسته از پرداخت‌هايي را كه در آيات و روايات وارد شده و مشمول تعريف ماليات مي‌شوند شناسايي مي‌كند و به صورت ماليات ثابت به رسميت شناخته، پايه و مبناي خود قرار مي‌دهد و بعد اهداف ماليات‌ها را و اين كه در جهت تحقق بخشيدن به چه مقاصدي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، بررسي مي‌كند.
منیع : فصلنامه اقتصاد اسلامی
محور : معرفی
(اقتصاد در قرآن)
نويسنده: عبدا سيعد
ترجمه: مهدي فضلي
با گسترش ارتباطات و آشنايي مردم مغرب‌زمين با فرهنگ و اعتقادات مشرق زمين، گرايش چشمگيري به مطالعة منابع دين اسلام به ويژه قرآن، در ميان تحصيل‌كردگان مشاهده، و در اين جهت، با اهداف و اغراض گوناگون و در مواردي مغرضانه، ترجمه‌ها و تفسيرهايي از قرآن و متون ديني اسلام ارائه مي‌شود. متن زير ترجمة «اقتصاد در قرآن» دائرة المعارف قرآني ليدن هلند است كه در آن، معارف اقتصادي قرآن به صورت چكيده ارائه شده است. افزون بر دسته‌بندي گزارش گونه‌اي از مفاهيم قرآني كه في‌نفسه ارزش دارد، محققان و خوانندگان مجله را با كم و كيف نشر معارف قرآن در مجموعه‌هاي مذكور آشنا مي‌سازد.
اقتصاد، علمي است كه در خصوص توليد و توزيع منابع ماد‌ي جامعه مطالعه مي‌كند. در قرآن، اقتصاد در قالب احكام، مقررات و دستورالعمل‌هاي حقوق اسلامي بيان شده است؛ به طوري كه اين احكام و مقررات، در اكتساب و تنظيم منابع ماد‌ي و ثروت، بر رفتار شخص و جامعه، حكم‌فرما است؛ از اين رو مي‌بينيم موضوعاتي نظير ماليات بر درآمد، نقش اقتصادي دولت، بازارها، قيمت‌ها و مديريت اقتصادي اهل خانه كه پيش از دوران معاصر در كتاب‌هاي دانشمندان مسلمان نوشته شده،1 به طور كلي موضوعات اقتصادي را قسمتي از ادبيات حقوقي اسلام (فقه) مي‌داند. در آغاز قرن بيستم نيز بسياري از دانشمندان مسلمان كوشيدند تا نظام اقتصادي اسلام را در قالب مقرراتي كه هم متكي به دستورالعمل‌هاي مندرج در متون شرعي (قرآن و حديث) و هم مبتني بر ماحصل تجربة تاريخي مسلمانان باشد، ارائه دهند؛ البته بايد توجه داشت - چنان كه پيش‌تر ذكر شد - قرآن طرحي جامع و كلي براي نظام اقتصادي اسلام ارائه نكرده است؛ بلكه متضمن يك سلسله ارزش‌ها، دستور العمل‌ها و مقرراتي است كه به صورت پايه‌هاي ايجاد نظام‌ها و تأسيسات مناسب براي جامعة مسلمانان عمل مي‌كنند؛2 از اين رو قرآن ارزش‌هاي مثبت فراواني همچون عدالت، ميانه روي، امانتداري و مهرباني با محرومان و ارزش‌هاي منفي بسياري نظير بي‌عدالتي، حرص، اسراف، خست و احتكار را براي اين منظور ذكر كرده و به همين ترتيب، فعاليت‌هاي ممنوع اقتصادي مثل ربا،3 مصرف نامشروع اموال و قمار را مشخص، و بر مشروع بودن برخي فعاليت‌هاي ديگر همچون تجارت تأكيد كرده است.
>>>
ادامه مطلب
محور : معرفی کتاب
براي اين شماره، كتاب نگرش اسلام بر فعاليت‌هاي بازار بورس اوراق بهادار، نوشته حجت‌الاسلام والمسلمين غلامرضا سرآباداني، در نظر گرفته شده كه در چهارمين كنگرة دين‌پژوهان كشور، پژوهش برگزيدة سال شناخته شد و از رياست محترم جمهوري اسلامي ايران، لوح تقدير دريافت كرد.
فعاليت‌هاي بازار بورس اوراق بهادار به‌صورت روش عقلايي در جذب سرمايه‌هاي افراد و تخصيص مناسب آنها به فعاليت‌هاي مولد در جامعه، مورد تأييد اسلام است به اين معنا كه اسلام در اين موارد قانونگذاري و تشريع ندارد؛ بلكه آن‌چه را عُقلا مورد استفاده قرار مي‌دهند، امضا كرده است، مگر در معاملاتي كه مصلحت يك طرف يا طرفين اقتضا كند كه معامله را ابطلال كرده (مثل معاملات ربوي، يا معاملات غرري و امثال آنها) يا مورد اصلاح قرار دهد (مثل مواردي كه خيار فسخ ثابت مي‌شود).
اسلام ضمن تأكيد بر ايجاد كارايي اط‌لاعاتي و به‌دنبال آن تحقق كارايي تخصيص در بازار بورس، الگو و روشي را براي تحقق كارايي در بازار ارائه مي‌دهد كه افزون بر كارايي اط‌لاعاتي، دو نتيجة خاص ديگر را نيز در پي خواهد داشت. حجم سرمايه‌گذاري و حجم مبادلات در بازار افزايش مي‌يابد و روح عدالت، انصاف و خدا محوري بر بازار حاكم مي‌شود.
اين الگو شامل سه اصل كلي يعني «مشاركت»، «توازن عرضه و تقاضا» و «اط‌لاع‌رساني و جريان صحيح اط‌لاعات» است كه تحقق اين اصول، ضامن تحقق ويژگي‌هاي بازار كارآمد سرمايه خواهد بود؛ زيرا اجراي اصل اول، يعني مشاركت بر مبناي تحريم ربا، باعث افزايش سرمايه‌گذاري و حجم فعاليت در بازار بورس خواهد شد؛ چنان‌كه تحقق اصل دوم، بر مبناي منع از احتكار و برخي موارد و مراحل سفته‌بازي و هر گونه رفتاري كه سبب برهم‌زدن توازن عرضه و تقاضا در بازار سرمايه شود، از نوسانات غيرمتعارف در عرضه و تقاضا جلوگيري كرده، به تشكيل قيمت‌هاي واقعي و تحقق كارايي در بازار خواهد انجاميد؛ اما اصل سوم يعني اصل اط‌لاع‌رساني در منع از بسياري رفتارهاي غيراخلاقي در بازار ريشه دارد؛ رفتارهايي كه همگي بر پاية سوءاستفاده از جهالت و عدم اطلاع طرف مقابل و بهره‌گيري از جو تاريك و مبهم حاكم بر بازار، استوار است. عينيت يافتن اين اصل، باعث شفافيت اط‌لاعاتي و تسريع در انجام دادوستدها شده، امنيت و اعتماد متقابل دو طرف مبادلات و در نتيجه افزايش بيش از پيش مبادلات و توسعة بازار را در پي خواهد داشت.
فصل اول كتاب به بيان مختصري از تاريخچة شكل‌گيري بورس در جهان و ايران و برخي مباني نظري فعاليت بورس اوراق بهادار و انواع اوراق بهاداري كه در اين بازارهاي مالي مبادله مي‌شود، اختصاص يافته و در انتهاي فصل، به رفتارهاي غيرقانوني و سوداگرايانه كه در مواردي به تولد بحران‌هاي مالي در اين بازارها و در كل اقتصاد مي‌انجامد، اشاره شده است.
در فصل دوم، ابتدا بحثي دربارة مستحدثه بودن فعاليت‌هاي بورس اوراق بهادار داشته، سپس الگوي منسجم اسلام دربارة بازار سرماية كارآمد را كه شامل سه اصل بنياني يعني اصل مشاركت، اصل توازن عرضه و تقاضا و اصل اط‌لاع‌رساني و جريان صحيح و كامل اط‌لاعات است به‌طور گسترده ارائه كرده‌ايم.
فصل سوم شامل مباحثي تجربي، كاربردي و تطبيقي دربارة بازار بورس تهران است كه در آن، كارايي بازار با استفاده از شاخص‌هاي متعددي، در سال‌هاي 1375 - 1377 مطالعه و بررسي شده است. نتيجة اين مطالعه نشان مي‌دهد كه بازار بورس تهران حتي سطح ضعيف كارايي و تأثير قابل قبولي در تحو‌لات اقتصادي و توسعه كشور را نيز ندارد.
فصل چهارم كتاب را بحث‌هايي دربارة راهكارهاي عملي كه ما را از وضعيت فعلي بازار بورس به وضعيت مطلوب از ديدگاه اسلام و هم از منظر عملكرد عقلايي، منتقل كند، تشكيل مي‌دهد. در اين فصل آمده است كه براي رسيدن به وضعيت مطلوب، بايد اصلاحاتي اساسي در سه محور اصلي در بازار بورس صورت پذيرد: محور اولِ اصلاحات، اصلاح فرهنگي و جديت در تحقق و نهادينه كردن فرهنگ اسلامي در مبادلات و تجارت در بازار است كه به نظر ما، اهميتي فوق‌العاده و اولويت مرتبة اول را دارد.
محور دوم اصلاحات، اصلاح قوانين و مقررات حاكم بر فعاليت بورس است كه كم‌تر مناسبتي با بازار سرماية توسعه‌يافته و مبتني بر فرهنگ اسلامي دارد.
محور سوم اصلاحات را اصلاح ابزاري و تنو‌ع بخشيدن به اوراق بهاداري كه قابل استفاده در بازار سرماية اسلامي باشد، معرفي كرده و در آن، تعدادي از اوراق بهادار از جمله ابزارهاي مشتقه، اوراق مشاركت، گواهي سپردة قابل نقل و انتقال و بعضي اوراق بهادار مشتمل بر حق خاص ديگر (مثل سهام ممتاز، اوراق مشاركت با اختيار خريد سهام و...) ارائه، و امكان استفادة آنها در بازار بورس از جهات شرعي و اقتصادي بررسي شده است و سرانجام در فصل پنجم، خلاصه‌اي از نتايج تحقيق را ذكر، و پيشنهادهايي نيز در زمينة اصلاح بازار ارائه كرده‌ايم.
منبع : فصلنامه اقتصاد اسلامی 8
محور : معرفی کتاب
معرفی :
اخلاق اقتصادى از دیدگاه قرآن و حدیث
ایروانى، جواد كارشناسى ارشد علوم قرآن و حدیث
دانشگاه علوم اسلامى رضوى
استاد راهنما: مهدوى راد، محمد على
تعداد صفحات : 394
کلید واژه: اقتصاد، اخلاق، ثروت، كار، تولید، مصرف، تجارت
چکیده: «اخلاق اقتصادى» بخشى از آموزه هاى اسلامى است كه از یك سو، مؤلفه هاى رشد و توسعه اقتصادى و رفاه عمومى در پرتو عدالت اجتماعى را ارائه مى كند و از سوى دیگر، شیوه هاى مقابله با مفاسد و سالم سازى فعالیتهاى اقتصادى را مى نمایاند و بستر لازم را جهت رشد معنوى و سعادت ابدى انسان فراهم مى سازد.
این رساله، در چهار فصل تنظیم گردیده است:
در فصل اول، كلیات تحقیق مطرح مى شود. در فصل دوم، كار و تولید و جایگاه آن در اسلام، اخلاق كار از دیدگاه اسلام، و نقش ارزشهاى معنوى در رشد اقتصادى مورد بحث قرار مى گیرد. در فصل سوم، مبانى اعتقادى ـ اخلاقى توزیع ثروت در اسلام، توزیع نابرابر ثروت و مقابله با آن از نگاه اخلاقى، تجارت و گزاره هاى متعارض نما، اخلاق تجارت و اصول حاكم بر آن، و عوامل نهادینه سازى اخلاق تجارت مورد بررسى واقع مى شود. و در فصل چهارم، تجویز مصرف و تشویق به آن، اهداف و انگیزه هاى مصرف، محدودیتهاى مصرف، و اصول حاكم بر مصرف بررسى مى گردد.
کتاب «اخلاق اقتصادى از ديدگاه قرآن و حديث»، در 297 صفحه وزيرى با شمارگان 1500 نسخه، از سوى دانشگاه علوم اسلامى رضوى مشهد انتشار يافته است. علاقه‌مندان براى تهيه کتاب مي‌توانند با شماره تلفن 05112226844 تماس بگيرند.
محور : معرفی کتاب
كتاب «الگوی مصرف از نگاه قرآن و حديث»، تاليف آيت الله محمدی ری شهری به دو زبان عربی و فارسی از سوی مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحديث منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دارالحدیث، يكی از پايه های اصلی توسعه اقتصادی، «اصطلاح الگوی مصرف» است. موضوع اصلاح الگوی مصرف در نظام اسلامی، از اهميت ويژه ای برخوردار است.
نام گذاری سال جاری توسط رهبر انقلاب اسلامی، به نام «سال اصلاح الگوی مصرف» اهميت بررسی اين موضوع را دوچندان نموده است.
اصلاح الگوی مصرف، فقط يك مسئله اقتصادی نيست، بلكه ابعاد فرهنگی و اجتماعی نيز دارد. اصلاح الگوی مصرف، می تواند به خودسازی انسان و مهار تمايلات غريزی او مانند: خودخواهی، حرص، طمع و تجمل گرايی كمك كند و با رياضت اختياری، موجب شكوفايی معنوی انسان گردد.
از اين رو همه پيروان قرآن و علاقه مندان به پيشرفت و بالندگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ملت ايران، بايد همه توان خود را به كار گيرند تا حركت مباركی كه با نام گذاری سال جاری آغاز شده، هرچه بيشتر تقويت شود.
نخستين گام در جهت تقويت اين حركت و پاسخگويی مثبت به اين دعوت سرنوشت ساز، آشنايی دقيق با الگوی مصرف از نگاه قرآن و احاديث اسلامی است.
در قرآن و احاديث اسلامی، چيزی تحت عنوان «الگوی مصرف»، به طور مستقل، مطرح نشده است، اما با ملاحظه و جمع بندی آيات و رواياتی كه درباره انفاق، نفقه، قصد، اقتصاد، قناعت، تقدير در معيشت، اسراف، تبذير، اتراف و همانند آنها آمده، می توان ديدگاه اسلام را درباره الگوی مصرف استنباط كرد.
كتاب الگوی مصرف از نگاه قرآن و حديث، برای نخستين بار و با نظمی نوين، آيات و رواياتی را كه با تامل در آنها رهنمودهای اسلامی درباره الگوی مصرف قابل ارائه اند، بررسی كرده است.
تأمل در اين آيات و احاديث، نشان می دهد كه رهنمودهای اسلام درباره الگوی مصرف، در واقع، همان راه كارهای عقل و منطق برای توسعه پايدار اقتصادی و ساماندهی زندگی سالم، همراه با رفاه و آسايش جامعه انسانی است.
كتاب «الگوی مصرف از نگاه قرآن و حديث» در شش فصل سامان يافته است: مبانی اصلاح الگوی مصرف، الگوی تخصيص درآمد، بايدهای الگوی مصرف از امكانات شخصی و ملی، راه كارهای اصلاح الگوی مصرف از امكانات ملی، سيره علمی پيشوايان دينی در مصرف. رهنمودهای قرآن و احاديث اسلامی در ذيل فصل های ياد شده تنظيم گشته است.
مشخصات کتابشناختی
الگوی مصرف از نگاه قرآن و حديث / محمد محمدی ری شهری؛ قم: دارالحديث، مرداد 1388ش، 236 ص، عربی - فارسی، وزیری (شومیز)، 2500 تومان.
محور : معرفی کتاب
كتاب «جوان و اقتصاد زندگی» از مجموعه كتاب‌های «حديث زندگی» است كه با هدف انتشار مقالات، گفت‌وگوها و ديگر آثار برگزيده مجله حديث زندگی همراه با احاديث اهل‌بيت(ع) تنظيم شده‌است. به گزارش پايگاه اطلاع رسانيدارالحديث، كتاب «جوان و اقتصاد زندگی» دربردارنده هجده مقاله در موضوع اقتصاد، توسعه، مديريت مالی(در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی) و مباحث مرتبط است كه از شماره سوم تا بيست و دوم حديث زندگی و متناسب با موضوع هر شماره نگارش يافته‌اند. عنوان چند مقاله كه در اين كتاب آمده‌است به شرح زير است؛
تفاوت دو جهان، داد و ستد رفا و معنويت، مفاهيم كليدی در اقتصاد امروز، روايتی در فراغت، هويت و مذهب در خوديابی ايرانيان، از فقير آباد تا خيال‌آباد، عوامل موفقيت اقتصادی، توسعه و جهانی شدن، حديث ديروز برای رقابت فردا. يادآوری می‌شود، چاپ اول كتاب «جوان و اقتصاد زندگی» به كوشش «حسين پورشريف» گردآوری و با شمارگان 1000 نسخه و بهای 2000 تومان توسط سازمان چاپ و نشر دارالحديث منتشر شده‌است.
محور : معرفی کتاب
توسعۀ اقتصادی بر پایِۀ قرآن و حدیث / محمد محمدي ريشهري - با همکاری سید رضا حسینی – ترجمۀ: سید ابولقاسم حسینی ( ژرفا)، قم: دار الحديث، چاپ اوّل ، 1386 ، 2 ج ، 1156 ص ، وزيرى .
توسعه اقتصادى ، يكى از مهمترين دلمشغولىها و نگرانىهاى روزگار كنونى ، بويژه در جهان اسلام است . اين موضوع از نظر اسلام از اهميّت فراوانى برخوردار است .اهمّيت «توسعه اقتصادى» و نقش بارز آن در بنا نهادن جامعهاى آرمانى ، در شمارِ مسلّمات قرآن و سنّت است . جستجو در متون اسلامى در اين زمينه ، نشان مىدهد كه اسلام در پرداختن به مباحث مربوط به توسعه اقتصادى ، از همه مكاتب ، پيشى گرفته است .
نويسنده در اين مجموعه ، بر آن است تا با ارائه مجموعه ديدگاههاى اسلام درباره توسعه و بويژه تبيين توسعه اقتصادى از ديدگاه اسلام ، جهانشمولى اسلام را نشان دهد و از برترى آن بر
مكاتب ديگر در عرصه توسعه ـ كه بر پايه مادّى استوارند ـ حكايت كند . وى در صدد است با اين تلاش ، پايههاى نظام اقتصادى تازهاى را استوار سازد كه بحرانهاى اقتصادى معاصر را چاره كند و بدين سان ، تفكر توسعه اسلامى ، راهى نو براى گسترش و شكوفايى اسلام بگشايد . اين كتاب كه بخشى از موسوعة ميزان الحكمة به شمار مىرود ، گامى است فراسوى اين هدف كه به بيان مبانى تفكر توسعه اقتصادى با اسلوبى نو و بر پايه متون كتاب و سنّت مىپردازد .
روش تحقيق مؤلّف ، بدين صورت است كه روايات مختلف مربوط به هر موضوعى را با حذف مكررات آن ، از جامعترين ، استوارترين و كهنترين مصادر روايى شيعه و اهل سنّت همراه با آوردن نشانى منابع و بدون اشاره به سلسله سند ، گردآورى كند .
مجموعه مطالب در كتاب حاضر كه در پنج بخش و فصول متعددى سامان يافته است ، به مباحثِ : پيشرفت اقتصادى (شامل مباحثى درباره اهميّت و بركتهاى پيشرفت اقتصادى ، واپسماندگى اقتصادى و زيانهاى آن ، توسعه نويد داده شده در اسلام ، و ستايش فقر و مفهوم آن) ، پايههاى توسعه (شامل : دانش ، برنامهريزى ، كار ، بازار ، مصرف و دولت) ، اصول توسعه (شامل : اصول اعتقادى ، حقوقى ، اخلاقى ، عبادى ، اجتماعى ، بهداشتى و . . .) ، (موانع توسعه شامل : موانع اخلاقى ، اجتماعى و عملى) و آفات توسعه اقتصادى (شامل : فخرفروشى با ثروت ، نازپروردگى ، عوامل آفتآور و موانع آن) پرداخته است .
در پايان برخى فصول و بابها ، توضيحات و جمعبندىهايى آورده شده كه چشمانداز كلّى روايات كتاب و باب و گاه حلّ پارهاى دشوارىهاى موجود در احاديث را نشان مىدهد . همچنين تلاش شده حتىالمقدور از طريق تأييد مضمون احاديث باب به وسيله قرائن عقلى و نقلى ، تحصيل نوعى وثوق به صدور مجموعه آنها امكانپذير باشد .
محور : معرفی کتاب
كتاب مباني فقهي اقتصاد اسلامي نوشتة حجج‌اسلام آقايان: محمدمهدي كرمي و محمد پورمند (نبي‌زاده)، در نظر گرفته شده كه در سومين كنگرة سالانة دين‌پژوهان كشور، پژوهش فرهنگي و كاربردي برگزيدة سال شناخته شد و لوح تقدير گرفت.
نام كتاب: مباني فقهي اقتصاد اسلامي
مؤ‌لفان: محمدمهدي كرمي، محمد پورمند(نبي‌زاده)
ناشر: پژوهشكدة حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوين (سمت)
چاپ اول: پاييز 1380
قطع: وزيري
تعداد صفحات: 237 صفحه
قيمت: 8000 ريال
كتاب مباني فقهي اقتصاد اسلامي به سفارش سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه‌ها و پژوهشكدة حوزه و دانشگاه و به صورت كتاب درسي نوشته شده است.
اين كتاب بر اساس سرفصل‌هاي مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي و با رعايت استانداردهاي آموزشي و هماهنگ با ديگر متون مربوط تدوين شده، در ارائه مباحث جديد و حل مشكلات متعدد از تجارب استادان حوزه و دانشگاه بهره جسته و مباحث را به صورت جذ‌اب و كوتاه و با ترتيبي نو ارائه كرده است.
اين كتاب در هشت فصل و برابر با سه واحد درسي است كه در فصل يكم به كليات و تعاريف پرداخته شده است. تعاريف ارائه شده از اقتصاد، اقتصاد اسلامي، مكتب اقتصادي، علم اقتصاد، نظام اقتصادي در مقايسه با تعاريف ارائه شده در ديگر متون، جامع و مانع و با بياني روان و قابل استفاده براي دانشجويان ارائه شده‌اند. افزون بر تعاريف، بحث مفيد و كاملي مربوط به متدلوژي بررسي مسائل مهم اقتصادي در اين فصل آورده شده است.
در فصل دوم، دسته‌بندي جديدي از قواعد فقهي به طور عام و قواعد فقهي اقتصادي، همراه با ويژگي‌هاي هر قاعده و مباني وكاربرد آنها آورده شده است.
فصل سوم بر ارائة تعاريف جامعي از مالكيت و مال و انواع آنها كوشيده و محدودة هر يك را به‌طور دقيق تعيين كرده است و به آثار حقوقي، اقتصادي و سياسي مالكيت در نظام اقتصادي اشاره مي‌كند.
فصل چهارم مسائل مربوط به اقتصاد بازرگاني و مباني تجويز سود بازرگاني و تحريم بهره را در علم اقتصاد و فقه بررسي مي‌كند و كاربردهاي قراردادهاي بازرگاني در نظام اقتصادي را به همراه نكات اخلاقي در بازرگاني اسلامي نشان مي‌دهد.
در فصل پنجم و ششم، به اقتصاد مباني طبيعي و بخش عمومي و مباني فقهي آنها توجه، و در فصل هفتم، عدالت اقتصادي از ديدگاه مكتب‌هاي سرمايه‌داري، سوسياليزم و اسلام بررسي، و به سياست‌هايي كه نظام اقتصادي اسلام از آنها براي تأمين عدالت بهره مي‌گيرد، عنايت شده است.
فصل آخر، نظام مالي در اقتصاد اسلامي، نقش پول، احكام حقوقي و فقهي پول، مشكلات نظام‌هاي مالي ربوي، بررسي و تصويري از بانكداري بدون ربا، تجهيز و تخصيص منابع مالي در آن و قراردادهاي مورد استفاده، به همراه قسمت‌هايي از قانون علميات بانكداري بدون ربا را ارائه كرده است.
منبع : فصلنامه اقتصاد اسلامی 6
محور: معرفی کتاب
نام كتاب: معنويت و اقتصاد
نويسنده: علي‌اصغر هادوي‌نيا
ناشر: مؤ‌سسة فرهنگي دانش و انديشة معاصر
چاپ اول: بهار 1381
قطع: رقعي
تعداد صفحات: 176 صفحه
قيمت: 9700 ريال
اين كتاب در چهار بخش تدوين شده است. بخش اول، به تشريح مفاهيم و روابط بين «علم و اخلاق»، «فلسفة اخلاق و اقتصاد» و «نظام اقتصادي و اخلاقي» مي‌پردازد و بخش دوم، اركان نظام‌هاي اقتصادي سرمايه‌داري و اسلام، و بخش سوم، ويژگي‌هاي انسان اقتصادي در نظام سرمايه‌داري و انسان اقتصادي در نظام اقتصادي اسلام را بررسي مي‌كند و در بخش چهارم، عملكردها و الگوهاي رفتاري نظام‌هاي اقتصادي سرمايه‌داري و اسلام با تمسك به مدارك و منابع معتبر، مورد مداقه قرار گرفته است.
منبع : فصلنامه اقتصاد اسلامی 6
محور: معرفی کتاب
نام كتاب: سياست‌هاي اقتصادي در اسلام
نويسنده: سعيد فراهاني‌فرد
ناشر: مؤ‌سسة فرهنگي دانش و انديشة معاصر
چاپ اول: بهار 1381
قطع: وزيري
تعداد صفحات: 359 صفحه
قيمت: 19800 ريال
اين كتاب كه در نوع خود تحقيقي بدون‌پيشينه است، هفت فصل دارد.
در فصل اول با استفاده از منابع دانش اقتصاد، به تبيين سياست اقتصادي و اهداف آن در سه محورِ مالي، پولي و درآمدي مي‌پردازد و با معرفي ابزارهاي هر يك از آنها، چگونگي اجرا و آثار اين سياست‌ها را از ديدگاه مكاتب گوناگون بررسي مي‌كند.
در فصل دوم، از چارچوب سياست‌هاي پيامبر اكرم6 و حضرت علي7 بحث مي‌كند. در فصل سوم به تبيين مباني و اهداف سياست‌هاي اقتصادي از ديدگاه اسلام پرداخته است. فصل چهارم، تصويري از فضاي كلي سياست‌گذاري در نظام اقتصادي اسلام را ارائه داده است، و فصل پنجم و ششم، سياست‌هاي مالي و پولي را در اين نظام با استفاده از مطالب فصل‌هاي پيشين به طور گسترده بيان و سرانجام فصل پاياني، آثار هر يك از اين سياست‌ها را در سه محور تخصيص، تثبيت و توزيع بررسي مي‌كند.
منبع : فصلنامه اقتصاد اسلامی 6
محور: معرفی کتاب
نام كتاب: بانكداري بدون ربا از نظريه تا عمل
نويسنده: سيدعباس موسويان
ناشر: مؤ‌سسة فرهنگي دانش و انديشة معاصر
چاپ اول: بهار 1379
قطع: رقعي
تعداد صفحات: 160 صفحه
قيمت: 8000 ريال
اين كتاب در شش فصل تدوين شده است. فصل اول، پيشينة بانكداري ايران، و فصل دوم، تحو‌لات بانكي پس از پيروزي انقلاب اسلامي را بررسي مي‌كند. در فصل سوم، عمليات بانكداري بدون ربا تشريح شده، فصل چهارم، به بررسي عملكرد آن مي‌پردازد. فصل پنجم، از اشكالات بانكداري بدون رباي موجود در دو محور:
1. نظري و محتوايي؛
2. مديريتي و اجرايي،
بحث كرده، فصل ششم به ارائة پيشنهادهاي اصلاحي، از جمله جايگزيني نظرية مشاركت به جاي نظرية وكالت و تجديد نظر در روش‌هاي اعطاي تسهيلات، طر‌احي ساختاري مناسب، فعال كردن نظام نظارت و كنترل مي‌پردازد.
منبع : فصلنامه اقتصاد اسلامی 6
محور: معرفی کتاب
نام كتاب: پول، بهره، بحران‌هاي اقتصادي - اجتماعي
نويسنده: هلموت كرويتس
مترجم: حميدرضا شهميرزادي
ناشر: كانون انديشة جوان
چاپ اول: 1378
قطع: رقعي
تعداد صفحات: 128 صفحه
قيمت: 5000 ريال
اين كتاب، ترجمة فشردة كتاب معضل پول، نوشتة هلموت كرويتس اقتصاددان آلماني است. مولف در اين كتاب كوشيده است تا عملكرد پول و بهره را توضيح داده، ارتباط آن را با اقتصاد جامعه نشان دهد كه در اين جهت با تلفيق مطالعات نظري و مشاهده‌هاي تجربي و با استناد به آمار رسمي، چهرة واقعي وضعيت اقتصادي كشورهاي سرمايه‌داري، به ويژه آلمان، و آثار اقتصادي - اجتماعي پول و بهره را نشان مي‌دهد.
هدف اصلي كتاب، تبيين معضلات ساختار نظام پول موجود و راه‌حل‌هاي خروج از اين معضل است.
منبع : فصلنامه اقتصاد اسلامی 6
