خوش آمدید

چاپ پنجم/1380/تیراز 3000

ناشر: نشر معروف قم - 544 صفحه - قیمت 15000 ریال

«درباره نهضت کربلا، تا کنون بسیار نوشته، سروده و تحقیق شده است و صاحبان فکر و قلم از زوایای مختلف و با دیده های گوناگون به این حماسه نگریسته اند، به گونه ای که مجموعه آثار مربوط به قیام کربلا و مسائل جنبی آن، کتابخانه عظیمی را تشکیل می دهد، اما . . . همچنان زمینه و میدان برای پژوهش و عرصه های جدید در این باره باز است . به قول «صائب »:

یک عمر می توان سخن از زلف یار گفت

در بند آن مباش که مضمون نمانده است

هدف از تدوین این فرهنگنامه، آن بوده که یک مجموعه یک جلدی، فشرده، دم دست و کاربردی، حاوی لازم ترین دانستنی ها پیرامون موضوعاتی که به آن نهضت جاوید چه در عصر حادثه، چه زمان های پس از آن تا امروز مربوط می شود، ارائه گردد . از این رو مدخل های کتاب که به ترتیب الفباست، اشخاص، گروه ها، جاها، کتاب ها، اصطلاحات، سنت ها، شعائر، تعالیم مکتبی و محورهای دیگر را که به نحوی در ارتباط با فرهنگ عاشوراست شامل می شود .

درباره اغلب عنوان های این فرهنگنامه می توان مقاله مبسوط، حتی جزوه و کتاب نوشت: آنگونه که نوشته اند - لیکن هدف این بوده که در حداقل عبارت و دور از شرح و بسط غیر ضروری و قلم فرسایی، مفیدترین آگاهی های لازم به خواننده داده شود .

جای کتابی با ویژگی های، «فرهنگ عاشورا» در میان آثار فراوانی از دیر زمان تا کنون خالی بود یعنی ارائه آگاهی های فنی، علمی، مستند و روان و غنی، پیرامون موضوعات و واژه های مربوط به قیام عاشورا و شخصیت اباعبدالله الحسین (ع).

در «فرهنگ عاشورا» که با نظام الفبایی ترتیب یافته و تدوین گشته، به طور فشرده و به سبک دایرة المعارفی توضیحاتی درباره مدخل ها و عنوان های فراوان به چشم می خورد که کتاب را برای اقشار گوناگون سودمند ساخته است .

موضوعات مطرح شده در کتاب، چه از زمان حادثه کربلا و چه امروز، آنچه را درباره سیدالشهداء و کربلا و نهضت اوست، از قبیل اشخاص و اعلام شهرها، جاها و اماکن، کتاب ها، حادثه ها، مفاهیم، ابزار و ادوات پدیده ها و نشانه ها، اصطلاحات، شعارها، گروه ها و . . . مورد توجه قرار داده است .

مثلا موضوعاتی همچون: آب، عطش، فرات، زیارت، تل، تکیه، سینه زنی، اشک، خطبه، دروازه ساعات، علمدار، ضریح، عاشورا، مقتل، رقیه، تیر سه شعبه، فتح، شهادت طلبی، قبر شش گوشه، مدح و مرثیه، واعظ، هیات عزاداری، اذن میدان، پیراهن کهنه، خار مغیلان، کوفه، ثارالله و . . . عنوان های بسیار و جالب دیگر که در این کتاب مطرح شده است .

گرچه متن به طور عمده فشرده و تحقیقی و دائرة المعارفی است، اما گاهی هم نویسنده، از طبع شاعرانه و ذوق ادبی مایه گذاشته و برخی از عنوان ها را با چاشنی ادبی زیباتر ساخته است .

از ویژگی های خوب کتاب، ایجاد نوعی نظام ارتباطی و سیستم بهم پیوسته میان مطالب کتاب است و معلومات مورد نیاز را غنی تر می سازد . به عنوان نمونه، در ذیل بحث از (هیات) به عنوان: دسته های عزاداری، تکیه، تعزیه، عزاداری سنتی و روضه هم ارجاع داده و در بحث از (عطش) به آب، بستن آب، مشک، فرات، سقایی، علی اصغر، بوی سیب ارجاع داده شده است و این شیوه در پایان هر مدخل، بهره وری از محتوای کتاب را افزون می سازد .

آمیختن شعرهای مناسب با بعضی از مدخل ها، نوشته را مفیدتر ساخته است .

فهرست های موضوع پایان کتاب نیز، تقسیم بندی تفکیک شده عناوینی است که در مجموعه کتاب آمده است .

روی هم رفته، کتاب «فرهنگ عاشورا» با چاپ خوب و آراستگی نیکو و نثری پخته و محتوایی غنی، برای همه اهل مطالعه و فرهنگیان و دانشگاهیان و حوزویان و مبلغان، سومند است .