نویسنده : میرحسن موسوی
ضرورت صبر و استقامت :
اخلاق، يكى از مهمترین مباحث عمده دين و سیر إلی الله است و اینکه اسلام بر پایه سه اصل بسیار اساسی «احكام»، «اخلاق» و «اعتقاد» استوار بوده و تكميل ارزشهاى اخلاقى و رنگ و بوی الهی بخشيدن به صفات و رفتار انسانها از اهداف عمده بعثت پیامبران الهی بوده است.
نویسنده : میرحسن موسوی
ضرورت صبر و استقامت :
اخلاق، يكى از مهمترین مباحث عمده دين و سیر إلی الله است و اینکه اسلام بر پایه سه اصل بسیار اساسی «احكام»، «اخلاق» و «اعتقاد» استوار بوده و تكميل ارزشهاى اخلاقى و رنگ و بوی الهی بخشيدن به صفات و رفتار انسانها از اهداف عمده بعثت پیامبران الهی بوده است. تا جایی که پيامبر اعظم(صلى الله عليه و آله وسلم) نيز فرمودند: «انى بُعِثْتُ لُاتَمِّمَ مَكارِمَ الاخْلاقِ» یعنی؛ من مبعوث به رسالت شدم تا سطح اخلاق را بالا برده و کامل نمایم، بنابراین اخلاق و التزام به موازین اخلاقی طبق روال و رویه پيامبران الهی است. مثل شكر حضرت داود و سليمان، صبر حضرت أيوب و زهد جناب زكريا و يحيى و عيسى، و صدق حضرت اسماعيل، و تضرع يونس و و نیز بقیه پیامبران(علیهم السلام)، که مرحوم طبرسی در مجمع البيان[1] ذیل تفسیر آیه 90 سوره انعام[2] می فرماید: منظور از اقتدا نمودن آن حضرت است به صبر نمودن بر آزار و اذيت مردم جاهل و تبليغ رسالت نمودن چنان كه انبياء سلف صبر پیشه كردند و ابلاغ رسالت نمودند. و امام حسین(علیه السلام) نیز همانگونه که در زیارت وارث[3] بیان شده، وارث انبیاء الهی است.
اصلاح منش و کردار انسانها و پرورش كمالات اخلاقى و خصائص متعالى الهی در نهاد جان انسانها، از مهمّترین وظائف پیامبران و ائمه(علیهم السلام) در رسالت و ابلاغ آنان بوده است. درس حقیقی اخلاق را از چه کسانی باید آموخت؟ از گفتار و کردار معصوم(علیه السلام). زیرا كه آنها اسوهاند و مظهر عالیترين خصال الهی ممکن در سرشت انسان. و مگر عاشورا غیر از ظهور و تجلی خلق و خوى حسينى(علیه السلام) و مكارم اخلاق در کردار يك حجّت الهی و معصوم است؟!
واقعه كربلا و سخنان گهرباری که امام حسين(علیه السلام) و اهل بیت او داشتند و روحيات و خصلتهای نمودی كه از حماسه سازان جاوید عاشورا به یادگار است، منبع عظیمى براى تربیت نفوس و آموزش اخلاق و الگو گرفتن در زمينه تهذیب و خودسازى، سلوك دینی، سیاسی، اجتماعى و عالیترین نوع كرامت انسانى است.
مباحثی چون صبر و استقامت، توکّل، ايثار، شجاعت، فتوّت و جوانمردى، عزّت، وفا، وارستگى از تعلّقات دنیوی، همدردى، غیرت، جهاد اکبر، خداجويى و کرامت انسانی، تنها گوشه کوچکی از «پیامها و درسهای اخلاقی» در واقعه جاویدان عاشورا است و میتوان به جرأت گفت که عاشورا تجلیگه عرفان و اخلاق الهی است که در این مورد شاید بتوان گفت که یکی از مصادیق قول محمد حسین صفای اصفهانی نیز باشد:
تجليگه خود کرد خدا ديده ما را درين ديده در آئيد و ببنيد خدا را
خدا در دل سودا زدگانست بجوئيد مجوئيد زمين را و مپوئيد سما را
گدايان در فقر و فنائيم و گرفتيم به پاداش سر و افسر سلطان بقا را
بلا را بپرستيم و برحمت بگزينيم اگر دوست پسنديد پسنديم بلا را
طبيبان خدائيم و بهر درد دوائيم به جائيکه بود درد فرستيم دوا را
ببنديد در مرگ وز مردن مگريزيد که ما باز نموديم در دار شفا را
گدايان سلوکيم و شهنشاه ملوکيم شهنشاه کند سلطنت فقر گدا را
حجاب رخ مقصود من و ما و شمائيد شمائيد ببينيد من و ما و شما را[4]
[1] مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج4، ص513
[2] أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرى لِلْعالَمِين.(آیه90/سوره مبارکه الانعام)
[3] السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِيِّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ مُوسَى كَلِيمِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ عِيسَى رُوحِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِيبِ اللَّه(كليات مفاتيح الجنان/ زيارت هفتم زيارت وارث /ص428)
[4] دیوان صفا اصفهانی، غزلیات، شماره 10: تجليگه خود کرد خدا ديده ما را