در ذيل آيه شريفه وَ اِذَ الْمَوْؤُدَة سُئِلَتْ بِاءَىِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ در بعضى از تفاسير نقل شده كه او محسن فاطمه (عليهاالسلام)   است .
و مفضّل بن عمر از حضرت صادق (ع ) نقل مى كند كه آن حضرت فرمودند :
در روز قيامت خديجه و فاطمه بنت اسد محسن را به روى دست مى گيرند و وارد محشر مى شوند و خداوند، اول مطالبه حق او را از ظالمينش ‍ مى كند .
بعد از نقل اين روايت حضرت به قدرى گريه كرد كه محاسن شريفش تر شد و فرمود : لاقرت عينٌ لا تبكى عند هذا الذكر . يعنى : روشن و بينا نباشد چشمى كه از شنيدن اين مصيبت گريان نشود .
از اخبار وارده استفاده مى شود كه مصيبت هاى وارده بر حضرت صديقه طاهره فاطمه زهرا (سلام اللّه عليها) بر ائمّه هدى (عليهم السلام) خيلى سخت بوده .
چنانچه نقل شده : يك روز حضرت رضا (ع) ديدند نور ديده اش حضرت جواد (ع) (در سنّ طفوليّت) دستهاى خودش را روى زمين گذاشته و متحيّرانه به طرف آسمان نگاه مى كند و اشك مى ريزد حضرت او را در بر گرفته و سبب گريه اش را سؤ ال نمودند؟
حضرت جواد (ع) عرض كرد: يك وقت متوجّه مصايب مادرم زهرا (سلام اللّه عليها) شدم و ناخودآگاه گريه ام گرفت .
و همچنين در كتب اخبار نقل شده كه : حضرت باقر (ع) در مرض موت خود، متوسّل به زهرا (سلام اللّه عليها) شد و در مصايب وارده بر آن بى بى اشك مى ريخت .

 و نيز شيخ طوسى (رحمة اللّه عليه) از ابن عباس نقل مى كند كه : در مرض ‍ رحلت حضرت رسول (ص) ديدم آن حضرت خيلى متاءثّر بود و اشك مى ريخت . وقتىعلّت گريه آن حضرت را سؤ ال كردم فرمودند: براى فرزندانم گريه مى كنم چون از امت بهآنها خيلى جفا مى رسد و گويا مى بينم دخترم زهرا را كه مورد شكنجه واقع شده و صدامى زند يا ابتاه و كسى به داد او نمى رسد (1)

پي نوشتها:

1- منهاج الدموع ، ص 243
2-  نواى عشق حسينى ، ص 152

منبع: كتاب كرامات الفاطمية

فاطمه (س) واقع بين است ولى هدفگرا، وضع و شرايط موجود را دائماً مى‏بيند ولى تسليم آن نيست، دائماً سر گرم ارزيابى از آن است و مى‏كوشد فرجام امور را بنگرد، گاهى در شرايط حاد زندگى اين انديشه براى او پديد مى‏آمد كه احساسات درونى خود را يكباره بيرون بريزد و عقده دل را كه ترس از گلوگيرى آن داشت رفع كند ولى فرمان عقل و تابعيت حكومت الله، او را از اين اقدام مانع بود .
او واقعيت‏ها را مى‏ديد ولى در زندگى خود هدف خويش را تعقيب مى‏كرد، كارى كه انجام مى‏داد از روى هوى و هوس نبود. رسول خدا (ص) درباره‏اش فرموده بود: اين دختر كارى نمى‏كند كه خدا آن را دوست نداشته باشد و در مراحل خواهش و تمنايش بجائى رسيده كه او آنچه را كه خدا خواسته است مى‏خواهد (مصداق و ما يشاؤون الا ان يشاء الله رب العالمين) (1)

 عامل تنظيم رابطه‏اش با خود، با خداى و با ديگران عقل است و خرد، نه چيزى ديگر، او مصالح و منابع اسلام را ملاك قرار مى‏دهد نه جنبه‏هاى شخصى حيات را. در هر اقدامى كه مى‏خواهد انجام دهد نخست از خود مى‏پرسد آيا خداى هم بدان رضايت دارد يا نه؟. به على (ع) شفقت دارد و شايد در دل اين احساس براى زنان پديد آيد كه اگر همسرش به جبهه رود كشته شود و قلباً ناراضى از حركت او باشند. اما فاطمه (س) مى‏داند تا خداى نخواهد كسى كشته نمى‏شود و جائى را كه خداى بخواهد جاى سخنى نيست. پس نبايد از حضور على (ع) در جبهه نگران باشد و او نگران نبود.

پي نوشتها:

1- آيه آخر سوره تكوير

منبع: كتاب زندگى نامه حضرت فاطمه(س) جلد دوم

علاقه فاطمه به پيامبر تنها علاقه يك دختر به پدرش نبود، بلكه وى‏استمرار تمام ابعاد شخصيت رسول خدا بحساب مى‏آمد. مگر پيامبر دست‏او را نگرفت و نفرمود: "هركه اين بانو را شناخت كه شناخت، و هركس‏وى را نشناخت بداند كه وى فاطمه دختر محمّد است. او پاره تن من‏وجان من است كه ميان دو پهلويم جاى دارد. هركه وى را آزرد مرا آزرده‏و هركه مرا آزرد خدا را آزرده است"(1).
مگر على‏عليه السلام از قول فاطمه‏عليها السلام به ما نفرمود كه گفت: رسول خدا به‏من فرمود: "اى فاطمه هركس برتو درود و صلوات بفرستد خداوند او رابيامرزد ودر هر جاى بهشت باشم او را به من ملحق كند"(2).
محبّت و دوستى فاطمه نسبت به پدرش بالاتر از محبّتِ قوم و خويشى‏بود. محبّت او محبّتى الهى و خدايى بود كه از معرفت فاطمه به مقام شامخ‏نبوّت وبزرگى آن‏حضرت در پيشگاه خداوند سرچشمه مى‏گرفت.
هنگامى كه فاطمه زهرا، رسول خدا را از دست داد تنها كسى بود كه به‏حساسيت موقعيت، پى‏برد و با اين حادثه، گويى تمام كوههاى عالم برسر او خراب شد.
با اينكه دل همه مسلمانان در فقدان رسول گرامى اسلام سوگوارواندوهگين بود امّا سيل غم در دل دختر و تنها وارث و پاره تن پيامبرسرازير گشت!!
مصيبتهاى بزرگ و بسيار، انديشه مردم را از تفكّر جدّى براى پركردن جاى خالى آن‏حضرت غافل كرده بود.
و اين وظيفه فاطمه زهرا بود كه با احياى ياد رسول خدا و بيان عظمت‏وى وفرستادن درود و آشكار ساختن اندوه شديد خود بر او اين خلاء راپر كند.
در واقع فاطمه زهرا با گريه خود بر رسول خداصلى الله عليه وآله عبادت مى‏كرد.چون گريه او ياد رسول اللَّه را زنده مى‏داشت، و اين خود به مكتب‏وارزشهاى رسالت پيامبر جان مى‏بخشيد. گريه زهرا بر پدرش به حدىّ‏رسيده بود كه وى را در شمار پنج نفر از مويه كنان جهان يعنى آدم،يعقوب، يوسف و امام سجادعليهم السلام جاى داده‏اند(3).
از فضه خدمتكار حضرت فاطمه نقل شده است كه درباره اندوه‏آن‏حضرت گفت: درميان مردم جهان و ياران و نزديكان و دوستان رسول‏خدا هيچ كسى در فراق آن‏حضرت اندوهگين‏تر و گريانتر و نالانتر ازبانويم فاطمه زهرا نبود. اندوه او هرلحظه تازه‏تر و فزونتر مى‏شدوگريه‏اش شدّت مى‏يافت.
فاطمه‏عليها السلام هفت‏روز در فراق‏پدرش گريست‏وآرام نيافت واز اندوهش‏كاسته نشد. هر روز گريه‏اش بيشتر از روز پيش بود. چون هشتمين روزفرارسيد، اندوه، نهانش را آشكار ساخت و عنان شكيب از دست داد و ازخانه بيرون آمد و فرياد كشيد. گويى صدايش از دهان پيامبر بيرون‏مى‏آيد. زنان شتابان به سويش رفتند. كودكان و خردسالان نيز به نزدش‏روانه گشتند. مردم به گريه و زارى پرداختند و از هر سوى گرد آمدند.چراغها خاموش شد تا روى زنان معلوم نشود. زنان چنين مى‏پنداشتند كه‏پيامبر خدا از قبر بيرون آمده است. همه در حيرت و شگفتى فرو رفته‏بودند. فاطمه در سوگ پدر نوحه مى‏خواند و آن‏حضرت را صدا مى‏زدومى‏گفت: اى پدر! اى برگزيده! اى محمّد! اى ابوالقاسم! اى ياوريتيمان وشوى مردگان! از اين پس چه كسى به محراب نماز مى‏ايستد؟چه كسى به فرياد دختر سرگشته و عزادارت خواهد رسيد؟
آنگاه دامن كشان به سوى قبر پيامبر رفت. از بس اشك ريخته بود،چيزى نمى‏ديد. چون نزديك تربت پاك پيامبر شد نگاهش به‏مأذنه افتاد،گامها را كوتاه كرد. امّا آنچنان گريست و زارى كرد تا آن كه از هوش رفت.زنان سراسيمه به سويش شتافتند و بر چهره‏اش آب پاشيدند. چون به هوش‏آمد از جاى برخاست در حالى كه لب به‏سخن گشوده بود و مى‏گفت:
"تاب و توانم برفت. پوست بدنم نيز به من خيانت كرد. دشمن‏نكوهشم كرد و افسردگى مرا كشت. اى پدر! اينك تنها و حيران مانده‏ام.صدايم به خاموشى گراييده و پُشتم شكسته است. زندگى‏ام تيره و تاروروزگارم سياه شد. پدر! از اين پس هيچ همدم و همدلى براى رفع تنهايى‏ووحشتم ندارم و ديگر كسى نيست كه اشكم را باز دارد و ياورى نيست‏كه در ناتوانيها مرا يار باشد. پس از تو قرآن و منزل و مأوى جبرئيل‏وميكائيل از خاطرها فراموش شد. تمام اسباب پس از تو دگرگون و همه‏درها دربرابرم بسته شد. من نيز پس از تو در اين دنيا ديرى نخواهم زيست‏و هر دم كه برآرم با گريه بر تو همراه است اشتياقم به تو واندوهم بر توهيچ گاه پايان ندارد".
آنگاه بانگ برآورد كه: اى پدر! اى جان من! سپس اين اشعار رامترنّم شد:
- اندوه من بر تو، اندوهى تازه است و قلب من، به خدا سوگند،جايگاه ريزش شور و غوغاست.
- هر روز كه سپرى مى‏شود اندوه من در آن فزونى مى‏يابد و گريه‏ام برتو تمام ناشدنى است.
- پيشامدهاى ناگوار من بزرگ شد و عنان تسلّى و آرامش را از كف‏دادم. پس گريه‏ام در اين سوگ هر لحظه تازه است.
- هر آن دلى كه در فراق تو با شكيب و تسليت همراه مى‏شود، همانادلى افسرده و بى‏جان است.

سپس فرياد برآورد: اى پدر با مرگ تو دنيا از نور افشانى باز ايستادودرخشندگى خود را نهان ساخت كه آن به سبب خرّمى تو، در تجلّى بودروزهاى دنيا تيره و تار شده است و تنها از سياهى و خشونت سخن‏مى‏راند. اى پدر! تا روزى كه تو را دوباره ديدار كنم همواره در سوگ تواندوهگين و متأسفم. اى پدر! از هنگامى كه تو رفته‏اى خواب نيز ازديدگان من برفت. از اين پس چه كسى به فرياد بيچارگان و شوى مردگان‏خواهد رسيد؟ و امّت تا روز قيامت دست به دامان چه كسى خواهندزد؟ اى پدر! پس از تو ما از مستضعفان شديم و مردم از ما روى گردان‏شدند. حال آن كه ما به وجود تو درميان مردم بزرگ بوديم نه مستضعف.پس كدامين اشك است كه از فراق تو از ديدگان روان نشود؟ و كدامين‏اندوه است كه پس از تو پيوسته و هميشه نباشد؟ و كدامين چشم پس از توبه هنگام خواب سُرمه كشيده مى‏شود؟ تو بهار دين و نور پيامبران بودى.پس چگونه است كه كوهها از فراق تو به جنبش در نمى‏آيند ودرياهانمى‏خشكند و زمين به لرزه نمى‏افتد؟!
پدر! من به پيشامدهاى ناگوار مبتلا شدم. اين مصيبت اندك و آسان‏نبود. اينك مصيبتى بزرگ وحادثه‏اى ترسناك مرا درخود فروگرفته است.
فرشتگان بر تو گريستند و چرخ از گردش باز ايستاد، منبرت پس از توغريب و تنهاست و محرابت از دعا و مناجات تو، تهى است و قبرت به‏آغوش گرفتن‏تو خرسند و شاد است و بهشت به‏تو و به‏دعا ونمازت مشتاق!
اى پدر! پس از تو چقدر ظلمت مجالست بزرگ شده است دريغا بر توتا گاهى كه من شتابان به سوى تو آيم. ابوالحسن مؤمن، پدر دو فرزندت‏حسن وحسين و برادر و دوستت، و ياور تو و كسى كه او را به كودكى‏پروردى و در بزرگى او را به برادرى گرفتى و شيرين‏ترين دوستان‏ويارانت كسى كه از ديگران در اسلام و هجرت و يارى دادن به توپيشقدم‏تر بود، او نيز در ماتم تو به سوگ نشسته است. داغ فراق تو همه‏ما را در خود فرو گرفت و گريه، كشنده ما شد واندوه و سوگوارى با ماهمنشين گشت.
سپس اشك ريخت و ناله‏اى از دل برآورد آنچنان كه گويى روحش ازكالبدش بيرون شد. آنگاه اين اشعار را خواند:
- پس از فقدان خاتم پيامبران شكيبايى‏ام اندك شد و عنان آرامشم ازكف رفت.
- ديده‏اى ديده! چون باران ببار. واى بر تو از بارش خون بخيلى مكن.
- اى رسول خدا و اى برگزيده او و اى پناه يتيمان و ناتوانان.
- كوهها و حيوانات و پرندگان و زمين، همگى پس از آسمان بر توگريستند.
- سرورم! حجون و ركن و مشعر همراه با بطحا همگى برتو گريه‏كردند.
- محراب ودرس قرآن سحرگاهان وشامگاهان، آشكارا برتو گريستند.
- اسلام نيز كه درميان مردم از همه غريب‏تر شد، بر تو گريست.
- اى كاش منبرى را كه تو بر فراز آن مى‏رفتى، مى‏ديدى كه چگونه پس‏از روشنايى، ظلمت و تاريكى او را در خود فرو گرفته است.
- خدايا! در مرگم شتاب فرماى كه روزگارم تيره و تار شده است.
فضه گويد: آنگاه فاطمه‏عليها السلام به خانه‏اش برگشت و شبانه روز بناى‏ناله و زارى گذارد. اشكش باز نمى‏ايستاد و گريه‏اش آرام نمى‏گرفت.
بزرگان مدينه گردآمده نزد على‏عليه السلام رفتند وعرض كردند: اى ابوالحسن!فاطمه شبانه روز مى‏گريد. به گونه‏اى كه شبها خواب راحت را از ما گرفته‏است وروزها نمى‏گذارد كه ما آسوده درپى كسب و كار خويش باشيم. ماآمده‏ايم تا به تو بگوييم كه از فاطمه بخواهى كه يا شبها گريه كنديا روزها. اميرمؤمنان گفت: بسيار خوب.
سپس اميرمؤمنان نزد فاطمه رفت. فاطمه همچنان بى‏وقفه مى‏گريست‏وهيچ دلدارى و تسليتى در مورد او مؤثر نبود. امّا چون على را بديد اندكى‏آرام گرفت. حضرت على به فاطمه فرمود: اى دختر رسول خدا! بزرگان‏مدينه از من خواستند كه از تو بخواهم كه يا شبها بگريى يا روزها.
فاطمه زهرا پاسخ داد: اى ابوالحسن! درنگ من درميان اينان چقدراندك و رفتنم از ايشان چقدر نزديك است. به خدا سوگند شب و روز ازگريستن دست برنخواهم داشت مگر آنكه به پدرم رسول خدا بپيوندم.على به او فرمود: آنچه خود مى‏دانى بكن اى دختر رسول خدا.
سپس اميرمؤمنان، خانه‏اى در بيرون از شهر براى حضرت زهراساخت كه آن را بيت‏الاحزان ناميدند.
چون صبح فرا مى‏رسيد، زهرا حسن و حسين را پيشاپيش خود قرارمى‏داد و با گريه به سوى آن خانه روانه مى‏شد(4).
فاطمه زهرا از برخى از مناسبتها براى معرفى رسول خدا ويادآورى‏خاطرات عطرآگينش بهره مى‏گرفت. در روايت آمده است كه چون پيامبروفات يافت، بلال از گفتن اذان خوددارى كرد و گفت: پس از رحلت‏رسول خدا براى كس ديگرى اذان نخواهم گفت.
روزى فاطمه زهرا گفت: دوست دارم صداى موذّن پدرم را بشنوم.چون اين خبر به گوش بلال رسيد. شروع به گفتن اذان كرد. همين كه گفت‏اللَّه اكبر، اللَّه اكبر، فاطمه به ياد پدرش و دوران حيات او افتاد. پس‏نتوانست از گريه باز ايستد. چون بلال به عبارت اشهد ان محمّداً رسول اللَّه‏رسيد فاطمه فريادى كشيد و به صورت بر زمين افتاد و از هوش برفت.مردم به بلال گفتند: بس است اى بلال كه دختر رسول خدا از دنيا رفت.آنان گمان كردند كه فاطمه مرده است. بلال اذانش را ناتمام گذارد. چون‏فاطمه به هوش آمد از بلال خواست كه اذانش را به اتمام رساند امّا بلال‏خواسته آن‏حضرت را اجرا نكرد و گفت: اى سرور زنان! من بر جان توبيمناكم و مى‏ترسم كه با شنيدن اذان به جان خود آسيب رسانى. فاطمه نيزاو را از ادامه اذان معاف داشت.

پي نوشتها:

1- بحار الانوار، ج‏43، ص‏80
2- همان مأخذ، ص‏55
3- بحارالانوار، ج‏43، ص‏155
4- بحار الانوار، ج‏43، ص‏177 - 175

منبع: كتاب هدايتگران راه نور - زندگانى صدّيقه كبرى حضرت فاطمه زهراعليها السلام