8 راهکار خوب برای ترغیب کودکان به نماز
8 راهکار خوب برای ترغیب کودکان به نماز
1. در جمع خانواده، دوستان و آشنایان معمولاً فرد یا افرادی حضور دارند که محبوب و مورد علاقه فرزندان هستند. کودکان از این افراد الگو می‌پذیرند و حرف‌شنوی دارند و این یک ظرفیت خوب برای تبلیغ نماز خواهد بود، در عید دیدنی‌ها، از آن شخصِ محبوب کودک بخواهیم که از نماز برای کودک سخن بگوید؛ با جمع کردن بچه‌های فامیل در دید و بازدیدها، نماز جماعت برپا کند، از مفاهیم نماز در ضمن بازی و استفاده از هیجان گروهی بهره ببرد، شعرهای دسته‌جمعی آماده کند و همخوانی و گروه سرود تشکیل دهد، فراموش نکنیم که کودکان ما به کارهای جمعی، واکنش بسیار مثبتی نشان می‌دهند.
2. برای کودکان، داستان‌ها و خاطره‌هایی درباره نماز، از بزرگان، شهدا و مفاخر بیان کنیم، داستان‌هایی که در آن، نماز رکن و بخش جذاب داستان باشد، نه حاشیه و قسمت ملال‌آور آن، در این خاطره‌ها یا داستان‌ها که حتی می‌تواند شخصی هم باشد، آثار نماز و مشکل‌گشایی آن برجسته شود. برای نمونه می‌توانیم توسل «ابن سینا» به نماز برای رفع مشکلات علمی‌اش را برای کودکان بازگو کنیم.
3. از مهم‌ترین و دوست‌داشتنی‌ترین رسم نوروز، نباید غافل شد، کودکان در عید دیدنی‌ها، چشم انتظار عیدی هستند، والدین، پدربزرگ و مادربزرگ‌ها و دیگر بزرگ‌ترهای موقعیت‌شناس می‌توانند هنگام پخش اذان یا بعد از خواندن نماز، عیدی را از زیر سجاده در آورده و به کودک دهند، این کار نماز را برای کودک شیرین‌تر و مهم‌تر خواهد کرد؛ افزون بر اینکه شخص نمازگزار را فرد کریم و بخشنده‌ای برای الگوگیری خواهد یافت.
4. در جمع‌های خانوادگی و دید و بازدیدهای نوروز کودکان دوست دارند، یک اتاق اختصاصی برای بازی‌های گروهی خود داشته باشند، این مکان اختصاصی را به گونه‌ای فضاسازی کنید که پیامی از نماز، نصیب ضمیر ناخودآگاه کودک شود، کودکان در دریافت پیام‌های غیرمستقیم، بسیار توانمند هستند؛ مانند پهن کردن یک سجاده زیبا در گوشه اتاق و گذاشتن ظرف آجیل کنار آن.
5. فراموش نکنیم بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کار در تربیت و تشویق دینی کودک، پایبندی خود بزرگ‌ترها به احکام است، در عیددیدنی‌ها و حتی مسافرت‌های نوروزی، با اقامه نماز اول وقت و به جماعت، شور و نشاطی به یادماندنی برای کودکان خود به یادگار بگذاریم، کودکان مشتاق کارهای گروهی با بزرگ‌ترهای خود هستند.
6. برگزاری مسابقات کوچک درباره نماز در جمع کودکان؛ مانند دانستن ذکر رکوع، حفظ بودن سوره، آشنایی با وضو و اهدای جایزه، در یادسپاری و انتقال مفاهیم ارزشمند نماز به آنان، کارآیی مناسبی دارد و کنجکاوی نسبت به نماز را در فرزندانمان ایجاد خواهد کرد.
7. گفت‌وگوی دامنه‌دار، کوتاه و برنامه‌دار در مورد نماز با بچه‌های بالای نُه سال، می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری تفکر عاقلانه درباره نماز در آنها باشد، به این صورت که در مهمانی‌های متعدد که بستر آن در نوروز بسیار مهیا است، با قرائت آیه یا روایتی درباره نماز، از آنها بخواهیم پیرامون آن نظر دهند و در نهایت به یک جمع‌بندی پیام‌دار برسیم، از کودکان بخواهیم در صورت امکان، سخنان خود را یادداشت کنند.
8. در مسافرت‌های نوروزی، کودکان را به طبیعت زیبای بهاری و نشاطی که از آن می‌گیرد، توجه دهیم، این تذکر باید با یادآوری خالقی همراه باشد که چنین آفریده و شایسته پرستش و بندگی است، به فرزند خود بگوییم که اولین و مهم‌ترین راه بندگی این خدای زیباآفرین، خواندن نماز است. جلوه‌های زیبایی آفرینش را در چشم کودکان تقویت کنیم تا جلوه‌های نیاز به نماز در ذهن و ضمیر او ماندگار و تقویت شود.
*پی‌نوشت ها:
1. امام خمینی، آداب الصلوه، ص9.
2. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج2، ص622.
ادامه مطلب
چگونه نیت کنیم+پاسخ آیت‌الله جوادی آملی
چگونه نیت کنیم+پاسخ آیت‌الله جوادی آملی
برتری نیت از عمل
خدای سبحان در کتاب خود فرمود: «خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیبْلُوَکُمْ أَیکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا»؛ مرگ و زندگی هر دو وسیله‌ی آزمایشند تا روشن شود که کدام یک از شما از نظر اعمال «احسن» از دیگران هستند. «عَمَلًا» نه بدان معناست که کدام یک از شما بیش از دیگران عبادت می‌کنید؛ زیرا سخن از کمیت نیست.
شخصی از امام صادق (ع) درخصوص معنای آیه سؤال کرد، حضرت فرمود:
کسی اهل ثواب و حقیقت است که بیشتر از خدا بترسد و دارای قلب خالص باشد. عمل وقتی خالص است که منظور انسان این نباشد که کسی از او تعریف کند. (نگوید که از ما تشکری نکردند) حیف است انسان عمل عبادی خالص انجام بدهد، آنگاه از دیگران توقع تشکر داشته باشد. حیف است که انسان آن مقام عظیم و بلند را با این توقع پست تنزل دهد. البته مدح و ثنای خدا مطلوب بندگان خالص خداوند است. پس آفرینش مرگ و زندگی برای این است که روشن شود چه کسی عملش به حقیقت و صواب نزدیکتر است.
* «نیت خیر» از انجام کار آن بهتر است
«نیت خیر» از انجام کار آن بهتر است؛ چون نیت اگر خالص و قوی بود انسان را وادار به کار می‌کند. نیز نیت مشکل‌تر از کار است. این که گفته‌اند: «نیَّةُ الْمُؤمِنِ خَیْرٌ مِنْ عَمَلِهِ»، نیت انسان مؤمن از عمل او بالاتر و بهتر است؛ یا گفته‌اند: «أفضل الأعمال أحمزها» هر عملی که دشوارتر باشد، ثوابش بیشتر است؛ بدان معنا نیست که ثواب و پاداش نیت در عین آسان بودن از ثواب عمل بیشتر است؛ زیرا این دو اصل دینی را وقتی کنار هم بررسی کنیم، نتیجه آن است که نیت بسیار مشکل است. اگر بهترین عمل دشوارترین اعمال باشد، نیت بهتر از عمل است؛ زیرا «أحمز الاعمال» یعنی از همه اعمال سنگین‌تر و مشکل‌تر است.
انسان‌ها ممکن است در جبهه‌ها شرکت کند و کشته هم شود، ولی کشته شدن خیلی سخت نیست، «اخلاص العمل لله» سخت است. رام کردن دیو نفس و شیطان درون سخت است. لذا در این روایت حضرت فرمودند: نیت افضل از اعمال است.
آیت‌الله جوادی آملی
ادامه مطلب
حکمت‌های وضو در بیان هشتمین امام
حکمت‌های وضو در بیان هشتمین امام
مرحوم ابن بابویه از امام هشتم نقل فرموده که حضرت به یکی از شاگردانش محمدبن سنان فرمود: حکمت وضو گرفتن این است که انسان با اعضای پاک متوجه خداوند سبحان شو. آیا می‌شود انسان با چشم گناه بکند با همان چشم و صورت متوجه خدا شود؟
اصولاً اسرار الهی دارای حقایقی است که «لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ». اگر حقیقت قرآن را جز افراد با طهارت نمی‌یابند، حقیقت این عبادت را هم جز افراد پاک نمی‌یابند عبادت در کام انسان پاک لذت پیدا می‌کند و هیچ چیزی وی را به خود مشغول نخواهد کرد.
در وضو، شستن صورت با صابون کافی نیست؛ شستن صورت با نیت لازم است. اگر کسی صورت را با این قصد بشوید که خدایا برای وضوع گرفتن و امتثال امر تو و نماز خواندن صورتم را از هر گناه شستم و تطهیر کردم و برای این که با چهره‌‌ای پاک به سوی تو و در خاک تو بیفتم، او به اسرار عبادت پی‌برده است و با فرشتگان ملاقات کرده و ملاقات می‌کند.
دستها را می‌شوید تا با دست پاک خدا را بخواند و به دعا برخیزد و سر و پا را مسح می‌کند، چون در نماز سر او پیداست و پاهای او به طرف قبله است؛ باید با فکر پاک و با پای پاک و از سرتا پا پاک باشد تا به طرف خداوند سبحان بایستد و لذت ببرد. لذا حضرت فرمود: چون بنده می‌خواهد برابر حق تعالی بایستد و کرام‌الکاتبین را ملاقات کند باید اعضا و جوارح پاک داشته باشد.
آیت‌الله جوادی آملی
ادامه مطلب
حکمت‌های وضو در گفتار پیامبر (ص)
حکمت‌های وضو در گفتار پیامبر (ص)
گفته‌اند: اسرار عبادات را فرا بگیرد و بدان‌ها عمل کنید. نماز خواندن و روزه گرفتن و وضو ساختن و دیگر تکالیف از احکام الهی است. هر یک از احکام برای آن است که انسان به اسرار آنها پی ببرد و آزاد شود.
مرحوم صدوق (قدس سره) نقل فرموده که رسول خدا (ص) پس از نماز صبح بین الطلوعین در مسجد می‌نشستند و به سؤالات مردم پاسخ می‌دادند. روزی دو نفر نوبت گرفته در محضر حضرت سؤالاتی طرح کنند. حضرت به اولی فرمود: گرچه شما قبل از آن برادر آمدید، لکن نوبت خود را به ایشان بدهید. چون شما اهل کرم ایثار هستید و او کار لازمی دارد و مستعجل است. (ادب رعایت نوبت را حضرت در آنجا آموختند) بعد فرمودند: من بگویم برای چه کاری آمده‌اید یا شما می‌گویید؟
عرض کردند: یا رسول‌الله شما بفرمایید.
فرمود: یکی برای یاد گرفتن مسائل حج و دیگری برای سؤال و آموختن مسائل وضو آمده است. آنگاه سؤال‌ها را جواب دادند:
وضو گرفتن، یعنی شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها؛ شستن صورت، یعنی خدایا هر گناهی که با این صورت انجام دادم آن را شست‌وشو می‌کنم که با صورت پاک به جانب تو عبادت کنم و با پیشانی پاک سر بر خاک بگذارم.
شستن دستها در وضو یعنی خدایا از گناه دست شستم و گناهانی را که با دستم مرتکب شده‌ام، با شستن دست، آن را تطهیر می‌کنم.
مسح سر در وضو یعنی خدایا از هر خیال باطل و هوس خام که در سرپروراندم، سرم را تطهیر می‌کنم و آن خیال‌های باطل را از سر به دور می‌افکنم.
مسح پا یعنی خدایا من از جای بد رفتن پا می‌کشم و این پا را از هر گناهی که با آن انجام داده‌ام تطهیر می‌کنم.
اگر کسی بخواهد نام مبارک حق تعالی را بر زبان آورد، باید دهان را تطهیر کند. مگر می‌شود با دهان ناشسته انسان نام خدا را ببرد؟ باید دهان را با آب مضمضه کند و بشوید. این گوشه‌ای از حکمت‌های وضو است.
پیامبر اکرم (ص) نیز می‌فرمایند: «یَحْشُرُ اللَّهُ أُمَّتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ بَیْنَ الْأُمَمِ غُرّاً مُحَجَّلِینَ مِنْ آثَارِ الْوُضُوءِ» امت من در قیامت میان سایر امت‌ها ممتاز، نورانی محشور می‌شوند و این بر اثر وضوی آنان است.
علت این که از نماز و سایر عبادت‌ها لذت نمی‌بریم، عدم آشنایی ما با این حکمت‌هاست، آنان که از عبادت لذت می برند، چیزی را با آن تبدیل نمی‌کنند.
آیت‌الله جوادی آملی
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا