توصیه آیت الله جوادی آملی درباره نماز شب
آیتالله جوادی آملی با اشاره به آیه شریفه «و هو الذی جعل اللیل و النهار خِلفة لمن أراد أن یذکر أو أراد شُکورا» خاطر نشان کرد: در مورد این آیه و این که خداوند روز و شب را پشت سر هم قرار داده، از امام صادق علیهالسلامتطبیق خوبی نقل شده به این مضمون که آنچه در روز از دستتان می رود در شب قضا کنید و چیزی را که در شب از دست می دهید در روز قضای آن را به جای آورید. مثلا اگر نماز شب را از دست دادید در روز آن را قضا کنید.
ایناستاد تفسیر حوزه علمیه با اشاره به آیه شریفه «و توکل علی الحی الذی لا یموت» گفت: توکل نه به معنی تعطیل است نه به معنای تقسیم کار؛ اگر کسی بگوید کارها را به خدا واگذار کردم و خود گرفتار عُطله و تنبلی شود، ترک واجب کرده است. اگر هم بگوید مقداری تکلیف من است و مقداری هم به عهده خداست، این هم شرک خفی است یعنی مقداری به حول قوه انسان و بخشی به حول و قوه الهی انجام می شود. این با توحید سازگار نیست. یک موحد همه امور را به حول و قوه الهی می داند.
ویادامه داد: وقتی نمازگزار می گوید بحول الله و قوته اقوم و اقعد، یعنی معتقد است قیام و قعود و همه امورش در شب و روز به حول و قوه الهی است. پس متوکل به همه امور واجب و مستحب و خدمات فردی و اجتماعی خود کوشا است ولی خدا را در همه امور وکیل خود قرار می دهد.
ایناستاد عالی حوزه علمیه قم در ادامه توضیح در مورد توکل گفت: با توجه به این که همه جنود آسمان و زمین سرباز خدا هستند، انسان متوکل خود را هم سرباز و از جنود الهی می داند.
حضرتآیت الله جوادی آملی با اشاره به روایت امیرالمؤمنین علیه السلام: «واعلموا عبادالله ان جوارحکم جنوده و خلواتکم عیونه؛ ای بندگان خدا بدانیدکه اعضا و جوارح شما سرباز خدا و خلوت های شما در مرئی و منظر اوست»، خاطرنشان کرد: اگر کار خیری انجام دادیم باید شاکر باشیم که خدای متعال با سربازان داخلی ما را حفظ کرد و اگر بیراهه رفتیم این خطر ما را تهدید می کند که خدا گاهی با جنود داخلی (اعضا و جوارحمان) و گاهی با جنود خارجی (جنود آسمان و زمین) ما را تنبیه می کند.
حضرتآیت الله جوادی آملی در مورد محبت و هدایای ما نسبت به اهل بیت علیهم السلام مثل صلوات ها و دعاها و زیارتها گفت: ما آن صلاحیت را نداریم که بینخدا و ایشان واسطه شویم و به توسط ما فیضی به ایشان برسد. این چه امام زمان شناسی است که انسان خود را واسطه بین او و خدا بداند؟ بلکه هر چه هست تأدب و تقربی است برای ما. البته ممکن است که مؤمنی واسطه فیض برای مؤمنین دیگر شود مثل جناب زکریا بن آدم که به او فرمودند در قم بمان که خداوند به واسطه تو برخی از عذاب ها را از مردم دفع می کند.
ایناستاد عالی حوزه علمیه قم با اشاره به آیه شریفه «و هو الذی جعل اللیل و النهار خِلفة لمن أراد أن یذکر أو أراد شُکورا» خاطر نشان کرد: در مورد اینآیه و این که خداوند روز و شب را پشت سر هم قرار داده، از امام صادق علیهالسلام تطبیق خوبی نقل شده به این مضمون که آنچه که در روز از دستتان می رود در شب قضا کنید و چیزی را که در شب از دست می دهید در روز قضای آن را به جای آورید. مثلا اگر نماز شب را از دست دادید در روز آن را قضا کنید.
ایناستاد تفسیر حوزه علمیه با اشاره به آیه شریفه «و عباد الرحمان الذین یمشون علی الارض هونا و إذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما» گفت: بندگان خدایرحمان فرومایه نیستند ولی فروتنانه زندگی می کنند و به سر می برند. انسان فرو مایه سست است ولی انسان فروتن محکم و متقن است اما آرام به سر می برد. اگر جاهل با ایشان از روی جاهلیتش با جهل علمی یا جاهلیت عملی حرف بزند، آنها بهشتی گونه پاسخ می دهند، قالوا قولا سالما سلیما، قولی که از هر گزندی سالم است
ویدرباره «والذین یبیتون لربهم سجدا و قیاما» گفت: بیتوته به معنی خوابیدن در شب نیست بلکه به معنای شب را به سر کردن و گذران شب است چه در حال خواب وچه در حال بیداری، اما بندگان خدا شب را یا در سجدهاند یا در حال قیام.
حضرتآیت الله جوادی آملی درباره این آیه شریفه «والذین یقولون ربنا اصرف عنا عذاب جهنم إن عذابها کان غراما» گفت: غریم طلب کاری است که دست بردار نیست وانسان را رها نمی کند. بندگان خدای رحمان می گویند عذاب جهنم را که دست بردار نیست و ما را رها نمی کند از ما بردار. ایشان مرتب درخواست رهایی از عذاب می کنند که مبادا بلغزند و دچار آن شوند.
ادامه مطلب
نماز؛ سبب آمرزش گناهان
نماز؛ سبب آمرزش گناهان
نقل است روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله از یاران خود پرسید:
اگر بر در خانه یکی از شما نهری از آب صاف و پاکیزه باشد و در هر روز پنج بار بدنتان را در آن شست و شو دهید، آیا چیزی از آلودگی و کثافت بر آن میماند؟ همگی عرض کردند: خیر یا رسول اللّه! حضرت فرمود: نماز، درست همانند آن آب جاری است. هر زمان که انسان،
نمازی میخواند، گناهانی که در میان دو نماز انجام داده است، از میان میرود.1
رسول خدا صلی الله علیه وآله در روایت دیگری میفرماید:
هرگاه به نماز ایستادی و توجه پیدا کردی و ام الکتاب (سوره فاتحه) را با هر سوره دیگری که برایت امکان دارد،
خواندی، سپس رکوع، سجده، تشهد و سلام را بهجا آوردی، تمام گناهانی که از نماز پیشین تا این نماز مرتکب شدهای، آمرزیده میشود.2
امام علی علیهالسلام نیز میفرماید:
تَعَاهَدُوا أَمْرَالصَّلاةِ... وَ إنَّهَا لَتَحُتُّ الذُّنوبَ حَتَّ الوَرَقِ. و تُطْلِقُها إطلَاقَ الرَّبَقِ.3
نماز را بر عهده گیرید. همانا نماز؛ گناهان را مانند ریزش برگ از درختان فرو میریزد و غل و زنجیر گناه را از گردن ما می گشاید.
آن حضرت در سخنی دیگر میفرماید:
الصّلواتُ الخَمسُ کَفَّارَةٌ لِمَا بَیْنَهُنَّ مَا اجْتَنَبَ مِنَ الْکَبائِرِ، وَ هِی الَّتی قالَ اللّه: «أَقِم الصَّلاةُ إنَّ الْحَسَنَاتَ یُذْهِبْنَ السَّیِئَات».4 (هود: 114)
نمازهای پنجگانه، گناهانی را که در فاصله آنها مرتکب شود، میپوشاند؛ به شرط آنکه از گناهان کبیره دوری کند وهمین نماز است که خداوند فرموده است: «نماز را به پادارید، همانا خوبیها، بدیها را از بین میبرد».
همچنین در کلام گهربار دیگری میفرماید: «مَنْ أَتَی الصَّلَاةَ عَارِفاً بِحَقِّها غُفِرَلَهُ؛ هرکه نماز را با معرفت به حق آن به جاآورد، آمرزیده است».5
پی نوشت ها:
1. تهذیبالأحکام، ج 2، ص 237، باب 12، ح 7.
2.قَالَ النَّبى صلىاللهعلیهوآله: إذا قُمْتَ إلَى الصَّلاةِ وَ تَوَجَّهتَ وَ قَرَأَتَ أُمَّ الْکِتَابِ وَ مَا تَیَسَّرَ مِنَ السُّوَرِ ثُمَّ رَکَعْتَ فَأَتْمَمْتَ رُکُوعَهَا وَ سُجُودَهَا، وَ تَشَهَّدْتَ وَ سَلَّمتَ، غُفِرَ لَکَ کُلُّ ذَنْبٍ فِیمَا بَیْنِکَ وَ بَیْنَ الصَّلاةِ الَّتى قَدَّمْتَهَا إلَى الصَّلاةِ المُؤَخَّرَةِ. مستدرکالوسائل، ج 3، ص81 ، باب 29، ح 2.
4. نهجالبلاغه، خطبه 199.
85. محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ح 79، ص 233، ح 57.
6. وسائلالشیعه، ج 4، ص 228، ح 996.
ادامه مطلب
چرا نماز شب نمی خوانیم
امام باقر علیه السلام روایت کرد که مردی به ساخت و حضور امیرالمؤمنین علیه السلام آمد و عرض کرد: من از نماز شب محروم شدهام،حضرت فرمود: گناهانت تو را به زنجیر کشیدهاند. فقال علیه السلام: قد قیدتک ذنوبک (1). پس گناهان چه صغیره و چه کبیره بزرگترین سبب محرومیت از نماز شب و مانع درک لذات معنوی و فیوضات الهی است.
1) معراج سبز صفحه 82.
ادامه مطلب
آثار و برکات نماز شب
یکی از نمازهایی که بخصوص در مورد آن سفارش زیاد شده چهدر قرآن و چه در روایات نماز شب است و هر کسی از بزرگان و اهل معرفت را همکه ملاحظه میکنیم در اثر نماز شب به مقام بالای معنوی دست پیدا کرده، البته در کنار سایر اعمال حسنه ولی مشخصاً یکی از شاخصه های اصلی برنامه آنها برای غلبه بر نفس اماره و رسیدن به کمالات معنوی تهجد و شب زنده داری ونماز شب بوده است.
در این رابطه استاد بزرگوار آقای قرائتی چنین میگوید:
در میان نوافل نماز شب جایگاه خاصی دارد و تأکید فراوانی که در آیات قرآن واحادیث درباره آن است به مراتب بیش از نمازهای دیگر مستحبی است و به همین جهت اولیاء خدا بر آن مداومت و مواظبت داشتند و به تهد و عبادت نیمه شب میپرداختند تا آنجا که نماز شب را خداوند بر بنده محبوبش حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) واجب ساخته و فرمان داده بود که و من اللیل فتهجد به نافله لک(1) یعنی بخشی از شب را بعنوان نافله به تهجد بپرداز و سحرخیزیکن(2).
نماز شب آن قدر مهم و با عظمت است که خدا در قرآن در توصیف اهل نماز شب و نیایشگران شب میفرماید:
و المستغفرین بالاسحار استغفار کنندگان در سحرها که عبادت کنندگان الهی یکی از خصوصیاتشان این است که در دل شب به درگاه رب العالمین به راز و نیازمیپردازند و علاوه بر این آیه، آیات دیگری که همه در تمجید و تعریف از متهجدین و شب زندهداران است که بعضی از این آیات عبارتند از: سوره فرقان، آیه 64 - سوره ذاریات، آیه 18 - سوره سجده، آیه 17. و اثربخشی نماز شب آن قدر زیاد است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به امیر مؤمنان 3مرتبه به نماز شب سفارش نمودند که علیک بصلاه اللیل، علیک بصلاه اللیل و علیک بصلاه اللیل(3) و امام صادق (علیه السلام) فرمود: در خانههایی که نماز شب خوانده میشود و قرآن تلاوت میگردد آن خانهها نزد آسمانیان همچونستارهها درخشانند(4) گذشته از آثار معنوی، سحرخیزی و استفاده از هوای مفید آن هنگام برای بدن نشاطآور است و در حدیث است که قیام اللیل مصحه البدن یعنی شب زنده داری بدن را تندرست میکند(5) و در حدیث دیگری اضافه بر آثار معنوی آن، اثر و خاصیت دردزدائی برای آن بیان شده است که میگوید: ومطرده الداء عن اجسادکم یعنی نماز شب دور کننده و ریزاننده درد از بدنهای شماست(6).
نماز شب توفیقی میخواهد که آن را هم باید از خدا خواست گاهی گناهان و دروغها باعث محرومیت انسان از نماز شب میشود که این هم اثر بی توجهی به معنویت است.
1) سوره اسراء، آیه 79.
2) پرتویی از اسرار نماز، ص 303.
3) وافی، ج 2، ص 22.
4) وافی، ج 2، ص 22.
5) وسائل الشیعه - ج 5، ص 272.
6) وافی، ج 2، ص 22.
ادامه مطلب