عبادت به انگیزه شکرگزاری
عبادت به انگیزه شکرگزاری
خداوندنعمت های زیادی در اختیار انسان گزارده است؛ نعمت های مادی و معنوی فراوانی که هیچ کس قادر به شمارش آنها نبوده و نخواهد بود. بهره گیری از داده های بی پایان خداوند، لزوم تشکر و قدردانی از منعم را به دنبال دارد که این کار بر اساس ادراک فطری و حکم عقل لازم است.(1) خداوند، هم بارها بهشکرگزاری دستور داده و می فرماید:«أن أشکرلله؛(2) خدا را سپاس بگزار» و نیز فرموده است: «أن أشکر لی و لوالدیک؛(3) برای من و برای پدر و مادرت شکربه جای آر»، عبادت خدا، مناسب ترین راه قدردانی از نعمت های الهی است. از این رو، پیامبر(صلی الله علیه و آله) و اهل بیت(علیهم السلام) برای شکرگزاری، خدا را عبادت می کردند.
درباره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده است: آن قدر عبادت و گریه می کرد تا بی هوش می شد؛ به ایشان می گفتند: مگر خداوند گناهان گذشته و آینده شما را نبخشیده است، چرا این قدر خود را به زحمت می اندازید؟ در پاسخ می فرمود: «أفلا أکون عبداً شکوراً؟! آیا بنده شاکر خدا نباشم!» «وکذلک کان غشیات علی بن ابی طالب(علیهم السلام) وصیه فی مقاماته؛(4) حالت بی هوشی های امیرالمومنین علی(علیه السلام)، وصی آن حضرت نیز این گونه بوده است». آن حضرت همانند رسول خدا(صلی الله علیه و آله) برای شکر و سپاس گزاری از خدا، عبادت می کردو گاه از هوش می رفت.
پی نوشت ها:
1. باب حادی عشر، ص216.
2. لقمان، آیه ی 12.
3. همان، آیه ی 13.
4. سنن النبی، ص86.
ادامه مطلب
نماز همراهی با هستی
نماز همراهی با هستی
آسمانهاو کرات آنها ، زمین وکوههای آن وهمه موجودات عالم مطیع ومجری فرمانهای تکوینی پروردگار وآفریننده خود هستند وحتی به اندازه سرمویی ازوظایف خود، تخطی نمی کنند بلکه فقط درمدار ومسیر وحیطه ای که برای آنها مشخص شده اجرایوظیفه می کنند(1) .
آنچههست اینکه انجام وظیفه موجودات ، آزادانه وعالمانه یعنی از روی اختیار ودانش نیست وروح سرکشی و عصیان در آنها وجود ندارد لذا همگی به تقدیس وتسبیح حضرت حق - جل و علی – مشغول ند.
قرآنکریم درباره تسبیح همه موجودات هستی می فرماید: « تُسَبِّحُ لَهُ السَّمواتِ السَبْع وَالاَرْضِ وَمَن فیهنَّ وَانْ مِنْ شَیْ ءٍ اِلّا یُسَبِّحُ بِحَمدِهِ وَلکِنَ لا تَفْقَهُونَ تَسبیحَهُمْ اَنَّهُ کانَ حَلیماً غَفوراً.(2) » « هفت آسمان و زمین وهرچه در آنهاست همه به ستایش وتنزیه خدا مشغولند وموجودی نیست جزآنکه ذکرش تسبیح وستایش حضرت اوست ولیکنشماتسبیح آنها را فهم نمی کنید .همانا او بسیار بردبار وآمرزنده است.»
حتی غرش ابرها هم پیام آورتسبیح الهی اند:« یُسَبِّحُ ارَّعْدَ بّحَمْدِهِ.(3) »
نمازنه تنها یک تکلیف وفریضه عبادی برای انسانها است بلکه به مفاد برخی از آیات قرآنی آفریده ها ومخلوقات دیگر ، همه برای خود، نمازی دارند که غیر ازذکر وتسبیح خداست ،
آنجاکه می فرماید: « اَلَمْ ترَانّ اللَه یسبّحُ لَهُ مَنْ فِی السَمواتِ وَالارضِ وَالطَّیرِ صافّاتٍ ، کُلَّ قد عَلِمَ صلاتَهُ وتَسبیحَهُ واللهُ علیمٌ بما یفعلون(4)» « ای رسول ما ، آیا ندیدی که هرکسی در آسمانها وزمین است تا مرغ که در هوا پر گشاید ، همه به تسبیح وثنای خدا مشغولند وهمه آنانصلوات وتسبیح خود را بدانند وخدا به هر چه کنند آگاهست.»
طبرسی (ره) می نویسد:
مراد از« مَنْ» همه مکلفین‌اند یعنی همه آسمانی ها و زمینی ها که به زبان ،خدای را تسبیح می گویند وبرخی فرموده اند: همه مخلوقات اعم از عاقل و غیر عاقل است وبه کار بردن کلمه من که در عاقلان ، استعمال می شود از باب تغلیباست ودرمعنای جمله«کُلٌ قَد عَلِمَ صَلاتَهُ وَتَسبیحَهُ» دونظر ابراز شدهاست که:
1.ضمیر فعل « عَلِمَ » به خدا بر می گردد ، یعنی ؛ خداوند ،نماز و تسبیح وذکر هریک از موجودات را می داند.
2.ضمیر به «کُل » بر می گردد یعنی ، هریک از آسمانی ها وهر کدام ازآفریده ها ، نماز وتسبیح شان را می دانند وطریق دعا و نماز خودرا می شناسند(5)
آندسته موجودات که وجودشان آلی و بهره ده است و برای وجودی دیگر آفریده شده اند اینگونه در پی ستایش خالق خویش اند پس چرا انسان که وجودش استقلالی استوبهره‌مندترین موجودات هستی می باشد با آنها همراهی نکند!(109 پس انسان نیز در قالب نماز با تمامی هستی همراهی نموده وزیباترین کرنشها را درمقابل هستی بخشی مطلق به عمل می آورد وعمل اونه از روی جهل واجبار بلکه با اختیارکامل وآگاهی وعلم به ذات خالق بی نیاز خودمی باشد.
پی نوشت ها:
1. حسن راشدی ، نماز شناسی ، ج1 ، ص 158 .
2.اسراء / 44 .
3. رعد / 13 .
4. نور / 41 .
5. فضل بن الحسن طبرسی ، مجمع البیان ، ترجمه علی کرمی ، ج 9 ص 662 وعبد الله شبر ،تفسیر القران الکریم ،ص 343.
ادامه مطلب
برابر دانستن نمازبا ایمان
برابر دانستن نمازبا ایمان
ازابتدای هجرت پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – تا حدود شانزده ماه ، مسلمانان ، نمازها و عبادات خود را به سوی بیت المقدس(1) انجام می دادند .
ولیبنا به مصالحی(2)خاص و با هدف رهایی از سرزنش یهود درمورد عدم استقلال قبله مسلمانان از بیت المقدس ، به سوی کعبه تغییر یافت.(3)
به همین جهت ، مسلمانان با این سوال مواجه شدند که حکم نمازها وعباداتی که به سوی بیت المقدس گزارده اند چیست ؟
آیا آنها مورد قبول قرار می گیرند یا نیاز به قضا وتکرار دارد؟
و از طرف یهودیان محکوم شدند که همه بر ضلالتند.
درجواب ایشان این آیه شریفه نازل شدکه : « ... و ما کانَ اللهُ لِیُضیعَ ایمانَکُم... (4)خداوند ایمان شما یعنی نمازهای گذشته شمارا ضایع نمی کند وآنرا مهمل وبدون اجر نمیگذارد(5)
درتفاسیرزیادی در ذیل این آیه شریفه مقصود از ایمان را نماز می دانند(6)واین جایگاه رفیع واهمیت فراوان نماز را می رساند که خداوند آنرا با ایمان برابرمی داند.
درحدیث مفصلی ازامام صادق –علیه السلام – از ایشان درمورد اینکه آیا ایمان گفتار بدون عمل است یا گفتار وعمل با اعضاء وجوارح بدن ،
دربیان آیه فوق فرمودند:«.... فَسَمَّی الصَّلاةَ ایماناً فَمَنْ لَقِیَ اللهَ عَزَّوَجََّل حافِظاً لِجَوارِحِه مَوفیاً کُلِّ جارِحَةٍ مِن جوارِحِه ما فَرَضَ اللهُ عَلَیْها ، لَقِیَ اللهَ عَزَّوَجَلَّ مُسْتَکْمِلاً لِایمانِهِ وَهُوَ مَنْ اَهْلِ الجنه.... (7)»
«خداوند] در آیه مذکور ] نماز را ایمان نامیده است ،
هرکه خدا را ملاقات کند و وظایف لازم هر عضو خودرا انجام داده باشد خدا را با ایمان کامل ملاقات کرده و او اهل بهشت است.... »
به این معنا که از نماز ،که گل سر سبد عبادات عملی می باشد ، در آیات وروایات به ایمان کامل تعبیر شده است.
پی نوشت ها:
1.بیت المقدس ( اورشلیم) یا مسجد الاقصی ، در آغاز کار و در روزگار صائبه ، جایگاه معبد زهره بوده است ودر ضمن ارمغانهایی که به آن معبد میشده روغن زیتون بوده که آنها را بر روی صخره ای در آن معبدمی ریخته اند.سپس معبد مزبور کهنه شد وپس از آنکه بنی اسرائیل آن ناحیه را تصرف کردند ، صخره مزبور را قبله نماز قرار دادند . حسن راشدی ، همان ، ج 1 ، ص 56 و محمود خزائلی ، همان ، ص 462.
2. از جمله آزمایش برای مسلمانان ( لِیَعْلم من یتبع الرسول ) وکناره گیری از جامعه یهود.
3. این تغییر قبله در مسجد بنی سالم بن عوف در روز دوشنبه نیمه ماه رجب مابین نماز ظهر اتفاق افتاد که پیامبر – صلی الله علیه و اله – دو رکعت از آنرا به بیت المقدس وبقیه را ررو به کعبه به جا آوردند . جعفر سبحانی ، تاریخ پیامبر خاتم ، ص 151 .
4بقره (/ ، 143. « خداوند ایمانهای شما را ضایع نمی سازد .»
5. محمد رضا رضوانطلب ،همان ص 89.
6. ابوالفضل رشید الدین میبدی ،کشف الاسرار ،ج 1 ص 392 ، و عبد الله شبر ،همان ، ص 61. ومحسن قرائتی ،تفسیر نور ، ج 1، ص 222
7. محمد بن یعقوب کلینی ، اصول کافی ، ترجمه محمد باقر کمره ای ، ج 4 ص 122 و 123 ، حدیث 1 .
ادامه مطلب
نماز همراه تمامی عبادات
نماز همراه تمامی عبادات
نمازبه عنوان یک عبادت مستقل ، خاصیت وویژگی تمامی عبادات را دارا بوده ودر قرآن مجید نیزبه همراه سایر عبادات ذکر شده به این معنا که در نماز خاصیت زکات، روزه ، حج ، جهاد و... موجود است که به بیان آن می پردازیم .
درموردزکات باید گفت ؛ زکات محک محبت وگذشتن از ملک خویش درراه دوست وفنای خویش در هستی اوست ، لذا وقتی که در نماز مالکیت تام او را با « مالِکِ یَوْمِ الّدین» تصدیق قلبی می کنیم(1)، ظاهر می شود ودر قرآن نیز اکثر آیات نماز به همراه زکات ذکر شده است
از جمله: «..... وَیُقیمُونَ الصلوة وَیُؤتُونَ الزَّکَوة(2)» « نماز می خوانند وزکات می دهند....»
درموردروزه نیز به جهت اینکه مفطرات روزه (3)در نماز حرام است ، علاوه بر آن اصلروزه امساک است ودر نماز نیز صمت وخودداری از کلام با مخلوقین لازم است
ودرقرآن نیزخداوند متعال می فرماید: « وَاسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَالصلوة وَاِنَّها لَکَبیرةٌ اِلّا عَلَی الخاشِعین(4) « از خداوند به صبر ونماز یاری خواهید که کاری دشوار است مگربر خدا پرستان». که طبق روایات مراد از صبر در آیه مذکور ، روزه می باشد،(5)این دو را در کنار هم می نمایاند .
و اماحج ؛ که در آن ، توجه ظاهری و جسمی به کعبه ظاهری است ، اما در نماز توجه به کعبه حقیقی نموده وآن عبارت از دل وقلب است که در عالم بدن انسانی به منزله کعبه است در زمین وبه منزله بیت المعمور است در آسمان چهارم وخلاصه به منزله حرم الهی(6)وعرش است(7)
ودر قرآن نیز درمورد همراهی نماز به حج آمده است:«.... واتَّخَذوُا مِنْ مَقامِ اِبْراهیمَ مُصَلّی....(8) » « ....ودستور داده شده که مقام ابراهیمراجایگاه پرستش خدا (مصلی)قرار دهند...»
ودرمورد جهاد باید گفت که ؛ جنگ و مبارزه با دشمنان خدا ، که به آن جهاد اصغرگفته می شود ، می باشد در صورتی که نماز جهاد با نفس اماره است ،
که انسان را به بدی فرمان می دهد و آن جهاد اکبر است
ودرقرآن نیز در سیمای مجاهدان می فرماید: « التّائِبُونَ العابِدوُنَ الحامِدُونَ السّائِحُون الرَّاکِعُونَ السّاجِدوُن و....(9) »«[ مجاهدان ]ازگناه پشیمانان ، خداپرستان ، حمد وشکر نعمت گزاران ، روزه داران ، نماز با خضوع گزاران ، [هستند ].» در قرآن مجید در مورد همراهی نماز با سایر عبادات نیز سخن به میان آمده است(10)
پی نوشت ها:
1. محمد وحیدی ،همان ، ص 40.
2. توبه /71.
3. مفطرات روزه یعنی چیزهایی که روزه را باطل می کند ونه چیز است : 1- خوردن و‌آشامیدن ، 2- جماع، 3- استمناء ، 4- دروغ بستن به خدا و پیامبر خدا– صلی الله علیه و آله - ، 5- رساندن غبار غلیظ به حلق ، 6- فرو بردن تمامسر در آب ، 7- باقی ماندن بر جنابت وحیض ونفاس تا اذان صبح ، 8- اماله کردن با چیزهای روان ، 9- قی کردن. .مؤسسه منتظران موعود ، همان ، فتوای امام ، مساله 1572 ، ص 587.
55.بقره / 45 .
4. امام صادق علیه السلام در ذیل آیه فرمودند : الصّبر الصیام ، صبر روزه است وفضل بن حسن طبرسی ،همان ، ترجمه علی کرمی ، ج 1 ، ص 229. وفرمود : « اگر بر شما مشکلاتودشواری روی آورد روزه بگیرید چون خداوند می‌فرماید : « استعینوا بالصبر »یعنی الصّیام» ، زین العابدین احمدی وحسنعلی احمدی ، رمضان ماه خدا ، ص 31.
5. القلب حرمُ الله فَلایُسْکِنْ حَرمَ الله غیرُ الله» محمد باقر مجلسی ،همان ، ج 70 ، ص 25 ، ح 27 .
6. محمدوحیدی ،همان ، ص 40.
7. بقره /123
8. توبه / 112.
9.درمورد همراهی نماز با امر به معروف ونهی از منکر لقمان به فرزندش میگوید :» یا بُنَیَّ اقِمِ الصلوةَ واْمُر بالمعروف وانْهَی عَنِ المنکر.»، سوره لقمان (31) ،آیه 17.
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا