حشر با فرشتگان

در ذیل آیه کریمه «الحمدلله فاطر السّموات و الارض جاعل الملائکة رسلاً اُوْلی أجنحةٍ مثنی و ثُلاث و رباع یزید فی الخلق ما یشاء انّ الله علی کلّ شیءٍ قدیر» [1] آمده است که جعفر طیار (سلام الله علیه) وقتی دو دستش را در راه خدا داد، خدای سبحان به او دو بال مرحمت کرده که: «یطیر بهما فی الجنّه» [2] وی با آن دو بال به همراه فرشتگان در بهشت، مشغول پرواز است. فضیلت حشر با فرشتگان، که هیچ لذتی بالاتر از آن نیست، در روایات برای بنده صالح خدا، از حضرت ابوالفضل العباس نیز گفته شده [3] و این گونه پاداشهای غیبی، ظهور راز عبادت و اطاعت و بروز روح بندگی است.

امام باقر (علیهالسلام) و این گونه پاداشهای غیبی، ظهور راز عبادت و اطاعت و بروز روح بندگی است.

امام باقر (علیهالسلام) میفرماید: «ما من عبد من شیعتنا یقوم الی الصّلوة الّا اکتنفته بعدد من خالفه ملائکة یصلّون خلفه و یدعون الله عزّ و جلّ له حتّی یفرغ من صلوته» [4] هیچ بندهای از شیعیان ما به نماز نمیایستد؛ جز آنکه به تعداد مخالفان او فرشتگان وی را در بر میگیرند و پشت سر او نماز میگزارند و برای او دعا میکنند تا از نماز فراغت یابد.

انسان میتواند امام فرشتگان باشد. قرآن هم تشویق میکند که شما آن قدر میتوانید رشد کنید که بگویید: «و اجعلنا للمتّقین اماماً» [5] خدایا، ما را به جایی برسان که اهل تقوی به ما اقتدا کنند. آنان تابع ما باشند و ما آنان را رهبری کنیم.

از امام پنجم (علیهالسلام) رسیده که نمازگزار سه خصلت دارد:

خصلت اول: وقتی نمازگزار به نماز ایستاد، فرشتگان از آنجا تا دورنمای آسمان او را در بر میگیرند و او در میان صفوف فرشتگان است. این چه عبادتی است که هم فرشتگان مأمور حفظ انسانند تا وسوسهها، شیطان، وهم و خیال از هیچ راهی نتواند نمازگزار را به خود متوجه کند؟ اگر نمازگزار با حضور قلب، متوجه نماز شود، در حصار امن فرشتگان قرار میگیرد.

گاهی نمازی خوانده میشود، ولی وقتی تمام شد، صورتش سیاه است و به نمازگزار میگوید: «تو مرا ضایع کردی خدا تو را ضایع کند». و گاهی صورتش سفید و روشن است و میگوید: «تو مرا حفظ کردی خدا تو را حفظ کند. [6]

شیطان در کمین نماز، روزه و کارهای خیر است، در کنار خیر مینشیند و وسوسه میکند. خودش گفته: «لاقعدنّ لهم صراطک المستقیم» [7] من در کمین راه راست تو مینشینم، کمین میکنم و نمیگذارم عبور کنند. مرکز فساد و گناه، کمینگاه شیطان است. در نماز وسوسه میکند، یک وقت انسان متوجه میشود که نمازش تمام شده و میگوید «السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»!

خصلت دوم: اینکه خیرات از چهرههای آسمان پیوسته بر سر نمازگزاران فرود میآید تا نمازش را به پایان برساند.

خیر چیست؟ ما چه چیز را خیر میدانیم؟ بعضی عمرها با برکت است. دوست خوب، استاد خوب، شاگرد خوب، فرزند صالح، داشتن اخلاص، خیرات و... وسیله رساندن انسان به خیر نهایی است. تمام آنچه ذکر شد در سای نماز تحصیل میشود و نمازگزار به مدد این عبادت، مستحق نزول خیرات و خوبیها میگردد.

خصلت سوم: اینکه خدای سبحان فرشتهای را وکیل کرده تا به نمازگزار بگوید: تو اگر بدانی با چه کسی مناجات میکنی، دست از نماز برنمیداری. [8]

لذا از معصوم (علیهالسلام) رسیده است که: «واذقنی حلاوة ذکرک» [9] شیرینی یادت را به من بچشان ما چون نچشیدیم، نماز برایمان عادی است، اینکه ما نماز میخوانیم و چیزی از نورانیت احساس نمیکنیم، برای آن است که نماز را با آداب و اسرار آن نخواندهایم.

پی نوشت ها:

[1] - سور فاطر، آیه 1.

[2] - کافی، ج1، ص 450؛ تفسیر نورالثقلین، ج4، ص 345.

[3] - بحار، ج22، ص 274.

[4] - کافی، ج8، ص 365؛ من لایحضر، ج1، ص 209.

[5] - سور فرقان، آی 74.

[6] - من لایحضر، ج1، ص 209، ح 627.

[7] - سور اعراف، آی 16.

[8] - قال الباقر (علیه‌السلام): «للمصلّی ثلاث خصال: اذا هو قام فی صلوته حفّت به الملائکة من قدمیه الی اعنان السّماء، و یتناثر البّر من اعنان السّماء الی مفرق رأسه، و ملک موکّل به ینادی: لو یعلم المصلّی من یناجی ما انتفل» (من لا یحضر، ج1، ص 210، ح 636).

[9] - مفاتیح‌الجنان، مناجات خمسة عشر؛ بحار، ج94، ص 182.