روش های مفید مقابله با چاقی شکمی معاون پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم در مورد تحقیقی که درباره شیوع چاقی و چاقی شکمی در ایران انجام شد گفت: چاقی ۲ نوع است؛ ۱ – چاقی عمومی که از طریق محاسبه شاخص توده بدنی مشخص می شود ۲ – چاقی شکمی که در ایران به وسیله اندازه گیری دور کمر مشخص می شود.

طبق تحقیقات دور کمر کمتر از ۹۰ طبیعی و دور کمر بین ۹۰ تا ۹۵ نشان دهنده چاقی شکمی است و نیاز به درمان دارد. اگر دور کمر بالاتر از ۹۵ سانتی متر باشد فرد به چاقی شکمی حاد مبتلا است و حتما نیازمند درمان های پزشکی است.

دکتر فرشچی، متخصص تغذیه در این باره  می گوید: مشکل بزرگ بودن شکم شاید در کشورهای شرقی که حجم غذاها بسیار بالا است و افراد در هر وعده غذایی غذای سنگین و پرحجم مصرف می کنند بیشتر باشد. به تدریج افراد یاد می گیرند برای پر کردن آن حجم بیشتر و بیشتر بخورند و معده شان در واکنش به این پرخوری افزایش حجم پیدا خواهد کرد.

این مشکل در کسانی که عادات غذایی نامناسب دارند، بیشتر هم خواهد شد زیرا تا زمانی که سیگنال سیری به مغز ارسال شود ۱۵ دقیقه طول می کشد و به این ترتیب فرد تا آن زمان حجم بسیار زیادی از غذا را بلعیده است. معده بزرگ به صورت برآمدگی در بالای شکم قابل مشاهده است اما چاقی شکمی در پایین شکم وجود دارد.

اختلالات گوارش، ترشحات اسید بیش از حد، ورم دستگاه گوارش فوقانی اعم از معده، مری و اثنی عشر نیز در طول زمان به همراه دلایل فوق الذکر به برآمدگی در ناحیه بالایی شکم منجر خواهد شد. اما چاقی شکمی که در پایین شکم به وجود می آید یکی از شایع ترین مشکلات در بسیاری از جوامع و در ایران است.

طبق تحقیقات، چاقی شکمی سلامت فرد را به شدت به خطر می اندازد و هم اکنون عوارض آن از خود چاقی بیشتر شده است. چاقی ریشه بسیاری از بیماری های متابولیک مثل دیابت، افزایش چربی خون و فشار خون و بیماری های قلبی و عروقی است. تجمع بافت چربی در ناحیه شکم معمولا با اندازه گیری دور کمر در ناحیه ناف قابل اندازه گیری است.

به گفته دکتر فرشچی نمی توان از سبک زندگی شهرنشینی، افزایش فست فود و عدم تحرک در بروز چاقی شکمی چشم پوشی کرد. جالب این که کم نیستند کسانی که دچار اضافه وزن و چاقی نیستند اما مبتلا به چاقی شکمی هستند از طرفی ممکن است چاقی شکمی به دلیل نامتناسب کردن اندام شخص را آزار دهد اما تحقیقات نشان داده که چاقی شکمی حتی در کسانی که وزن طبیعی دارند می تواند عامل بروز بیماری های متابولیک در آن ها شود.

یکی دیگر از بیماری هایی که اخیرا شیوع بی رویه ای پیدا کرده است، کبد چرب است.در کشوری مثل ایران که مصرف نوشیدنی های الکلی پایین است، انتظار می رود این بیماری کم باشد اما گرایش روزافزون مردم به مصرف فست فودها، غذاهای پرچرب و تحرک نداشتن به چاقی شکمی و سپس کبد چرب در بسیاری از مردم کشور ما منجر شده است.

البته نباید زمینه های ارثی را در بروز چاقی و چاقی شکمی انکار کرد اما نکته این جاست که افزایش شمار مبتلایان به چاقی شکمی و چاقی مفرط بیشتر به سبک زندگی مرتبط است تا تظاهرات ژنتیکی.به عبارتی عوامل محیطی یعنی تغذیه نامناسب، تحرک نداشتن و مصرف برخی داروهای هورمونی مهم ترین عوامل افزایش چاقی شکمی در اکثر جوامع است.

البته در مورد خانم ها باید یادآور شد که آن چه باعث می شود چاقی شکمی بیش از گذشته در آن ها دیده شود، مصرف داروهای هورمونی است. استفاده از این داروها باعث می شود چربی ها به نوعی در ناحیه شکم تجمع پیدا کنند و سلول های چربی که به آن ها «سلولیت» می گوییم در شکم پیدا شوند، در نتیجه توجه به این نکته در مورد زنان به ویژه در نسل حاضر و نسل آ ینده ضروری به نظر می رسد.

این متخصص تغذیه درباره رابطه افزایش سن با چاقی شکمی توضیح می دهد: در هر دهه از زندگی به موازات افزایش سن و افزایش درگیری ها و در پیش گرفتن رژیم غذایی نامناسب، افراد در سنین میانسالی دچار چاقی شکمی می شوند. این امر به ویژه در سنین میانسالی بیشتر مشاهده می شود

و هرچه افراد به دوران سالمندی نزدیک می شوند به دلیل بیماری ها و یا کاهش اشتها، از وزن کاسته شده و چاقی دور شکم خود به خود آب می شود.اگر بخواهیم در مورد پیشگیری از چاقی شکمی توصیه کنیم باید گفت ترکیبی از غذاهای سالم به همراه تحرک بدنی یعنی همان شیوه مقابله با چاقی، راه حل مقابله با چاقی شکمی نیز هست.

همواره و در همه حال متخصصان تغذیه استفاده از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات های پیچیده را توصیه می کنند و در مقابل استفاده نکردن از شیرینی جات یا مواد قندی که سریع جذب بدن می شوند و در متابولیسم بدن تبدیل به بافت چربی می شوند، کنار گذاشتن فست فودها و نوشابه های معمولی و رژیمی برای مبارزه با چاقی شکمی توصیه می شود.

در کنار این ها فعالیت بدنی منظم می تواند در مقابله با افزایش وزن و چاقی بسیار موثر باشد. فعالیت بدنی می تواند ساده ترین آن یعنی پیاده روی باشد و تحقیقات نشان داده که پیاده روی منظم ۷ تا ۱۰ درصد از وزن مبتلایان به چاقی مفرط را کم می کند و چاقی شکمی آن ها قابل کنترل می شود. نکته این جاست که با همین مقدار کاهش وزن، بسیاری از اختلالات متابولیک ناشی از چاقی در افراد چاق کنترل خواهد شد.

این متخصص تغذیه با اشاره به تلاش خانم ها برای کوچک کردن شکم و انواع وسیله هایی که برای کوچک کردن شکم در بازار با تبلیغات فراوان فروخته می شود، تاکید کرد: هیچ داروی معجزه آسایی در هیچ کجای دنیا برای ریشه کنی چاقی و چاقی شکمی وجود ندارد.

بسیاری از این دستگاه ها فقط جنبه تبلیغاتی دارند و حتی داروهایی که استاندارد هستند و مجوز دارند، به طور لحظه ای اثرگذار نیستند یعنی باید ضمن رعایت رژیم غذایی سالم و تحرک بدنی کافی از این داروها با تشخیص پزشک استفاده کرد .

درباره دستگاه های کوچک کننده شکم نیز باید گفت مطالعه علمی در این زمینه وجود ندارد. حتی درباره لیپوساکشن باید گفت فرد به تنهایی نمی تواند با انجام این عمل از چربی اضافه بدنش برای همیشه راحت شود زیرا تناسب اندام جز با رعایت رژیم غذایی متعادل و داشتن تحرک بدنی کافی امکان پذیر نیست.

دکتر فرشچی درباره شیوه های سنتی کوچک کردن شکم به وسیله مصرف سرکه یا آب ولرم با آبلیمو می گوید: این شیوه ها تجربی است و پشتوانه علمی ندارد. اما واقعیت این است که به ۲ دلیل کارآیی ندارد از یک طرف افرادی که دچار چاقی شکمی هستند وابستگی شدیدی به مواد غذایی لذیذ دارند و در طولانی مدت نمی توانند روز خود را با خوردن سرکه شروع کنند

و از طرف دیگر وقتی این مواد اسیدی به صورت ناشتا مصرف شود به ویژه در کسانی که رژیم غذایی نامناسبی دارند و دستگاه گوارش آن ها دچار اختلال است، مشکلات گوارشی آن ها ۲ برابر می شود و گاه حتی پس از مصرف چند ماهه این مواد، قادر به در پیش گرفتن یک رژیم غذایی عادی نیز نخواهند بود.

در مورد مصرف برخی مواد غذایی مانند حبوبات نیز باید گفت نحوه پختن آ ن ها و نگه داشتن تعادل بسیار مهم است. بهتر است قبل از پختن، حبوبات را خیس کرده آب آن را دور بریزیم و سپس بپزیم و از طرفی آن را بیش از حد مصرف نکنیم.از طرفی اصولا باید سعی کنیم سرعت خوردن غذا را کم کنیم، آهسته تر بخوریم تا مغز فرصت کند سیگنال های سیری را دریافت کند

و کسانی که دارای چاقی شکمی هستند هم باید حتما در ابتدای غذا سالاد و سبزیجات بخورند تا حجم زیادی از معده شان که بزرگ شده پر شود و سپس اقدام به خوردن غذای اصلی کنند.درباره ماساژ شکم نیز باید گفت واقعیت این است که این کار جنبه علمی ندارد این روش در افراد مختلف با اندام مختلف و با شرایط مختلف قابل اجرا نیست زیرا استاندارد نشده و از طرفی معجزه نمی کند و هیچ روش مقابله با چاقی بدون رژیم غذایی سالم و تحرک کافی جواب گو نخواهد بود.