اگر به اطراف‌تان نگاه کنید، احتمالا بسیاری از دوستان و آشنایانتان را می‌بینید که عادت‌های غلطی دارند که به پوست و مویشان آسیب می‌رساند؛ مثل کندن جوش‌ها،‌ مصرف کِرِم‌های کورتونی و یا باروهای غلطی مثل بستن نخ دور زگیل و …

این نوشته به مهم‌ترین عادت‌های پوستی‌ـ ‌مویی مضر اما رایج مردم می‌پردازد :

عادت اول: کندن جوش‌های جوانی و فشار آوردن روی آنها
جوش جوانی یا آکنه، بیماری غدد پیلوسباسه است که به صورت دانه‌های سیاه‌رنگ، قرمز، چرکی و کیستی می‌تواند در سنین جوانی ظاهر شود که با افزایش میزان ترشح چربی پوست همراه است. کندن و فشار دادن جوش‌ها نه تنها تاثیری در روند بهبود ندارد که به علت زخمی شدن پوست، آثار آن به صورت جوشگاه یا لک تیره باقی می‌ماند که درمان آن بسیار مشکل‌تر از درمان خود جوش‌ها است.
 
عادت دوم: مصرف پمادهای کورتون‌دار بدون تجویز پزشک
ترکیب‌های کورتیکوستروییدی که به کورتون شهرت دارند، داروی بسیار موثر و نجات‌دهنده‌ای در بعضی بیماری‌های التهابی پوست است ولی مانند شمشیر دولبه، اگر بدون تجویز پزشک مصرف شوند، خطر‌ها و عوارض جانبی بسیاری دارند که بعد از قطع مصرف هم بعضی از این عوارض تا سال‌ها پابرجا می‌مانند.

وقتی بیمار ترکیب موضعی کورتون‌دار را با تجویز پزشک برای مدت محدودی مصرف می‌کند به دلیل آثار فوری و مثبت آن در بیماری‌های التهابی پوست، حتی بعد از عود بیماری و بدون تجویز پزشک در مورد اجازه ادامه مصرف، آن را بدون نسخه از داروخانه تهیه می‌کند و بعد از مدتی آنقدر به مصرف آن عادت می‌کند که به طوری که بعد از قطع آن بلافاصله علایم شدید پوستی تظاهر می‌کند بنابراین به مصرف دایمی آن ادامه می‌دهد و دچار ضایعه‌های پوستی نازک، حساسیت، قرمزی پایدار حتی ضایعه‌های داخلی مانند پوکی‌استخوان، فشار خون بالا، ورم دستگاه گوارشی، اختلال‌های هورمونی و… می‌شود.
 
عادت سوم: کندن موها
تریکوتیلومانی یا عادت به کندن موها یک میل اجباری از بیما‌ری‌های جسمی ـ روانی است. فرد بدون آنکه متوجه باشد، میل و عادت به کندن موهای در دسترس دارد؛ مانند موهای جلوی سر، سبیل، ابرو و… اوایل ممکن است موها بعد از کندن دوباره رشد ‌کنند ولی مواردی به علت خون‌ریزی میکروسکوپی در فولیکول مو و فیبروز آن باعث عدم رشد دایمی مو می‌شود که درمان باید توسط پزشک متخصص پوست و روان‌پزشک به صورت همزمان انجام شود.

 

عادت چهارم: حمام آفتاب برای برنزه کردن پوست
اشعه‌آفتاب حاوی اشعه ماورای‌بنفش A و B است. اشعه B در طبقه‌های سطحی پوست اثر می‌کند و به قسمت‌های زیرین پوست نفوذ نمی‌کند و باعث قرمزی و سوختگی پوست می‌شود. اشعه A به قسمت‌های زیرین نفوذ می‌کند و با تحریک سلول‌های ملانوسیت باعث افزایش ترشح ملانین و تیرگی پوست می‌شود. همچنین اشعه A به دلیل تخریب DNA سلول‌ها در پیری زودرس پوست، سرطان‌های پوستی و واکنش‌های آلرژیک به داروها مشارکت می‌کند.

جوانانی که عادت به گرفتن حمام آفتاب یا استفاده از دستگاه‌های سولاریوم (آفتاب مصنوعی) دارند برنزه شدن موقت پوست را به سرطان‌های پوستی و پیری زودرس پوست چهره‌شان ترجیح می‌دهند.

 

عادت پنجم: جویدن ناخن‌ها
عادت به جویدن ناخن‌ها مانند تریکوتیلومانی عادت مضری است به‌صورت میل اجباری به جویدن ناخن‌ها كه و جزو بیماری‌های جسمی ـ روانی طبقه‌بندی می‌شود. جویدن ناخن اغلب در دوران کودکی و اوایل جوانی دیده می‌شود و این افراد با اینکه از قبح این کار مطلع‌اند ولی میل اجباری به جویدن ناخن‌ها خصوصا در مواقع استرس‌های عصبی دارند.

علاوه بر نازیبایی ناخن‌های جویده شده به دلیل رطوبت مداوم در این ناخن‌ها، میکروب‌ها از قبیل قارچ‌های پوستی و باکتری‌ها رشد کرده و گاهی باعث تخریب تمام جسم ناخن می‌شوند که اگر به موقع درمان نشود، امکان تخریب دایمی ناخن‌ها و در نیامدن و عدم رشد ناخن‌ها وجود دارد.

 

عادت ششم: کندن یا بستن نخ
دور زگیل‌های پوستی
زگیل‌‌های پوستی یک بیماری ویروسی است که بدون هیچ‌گونه درمانی در افرادی که سیستم ایمنی نرمال دارند خودبه‌خود بعد از مدتی بهبود می‌یابد هر چند درما‌ن‌های متعدد مانند فریز کردن، سوزاندن با کوتر یا لیزر و در مواردی جراحی وجود دارد اما بعضی از افراد از بستن نخ دور زگیل استفاده می‌کنند که این باعث التهاب و عفونت زگیل می‌شود که گاهی باعث زخم و ایجاد جوشگاه بدشکل می‌شود.

 

عادت هفتم: شانه کردن یا برس کشیدن مداوم موها
یک فولیکول مو در ناحیه ریشه‌ حاوی عروق خونی، اعصاب و سلول‌های رشد یابنده است که مدام رشد کرده و باعث رشد طولی می‌شود. ساقه مو به دلیل فقدان اعصاب بدون درد است بنابراین بعضی افراد به صورت مداوم و مکرر موها را شانه یا برس کرده و باعث صدمه به ساقه موها می‌شوند.

در استمرار دایمی شانه کردن و برس کردن، موها به تدریج طراوت خود را از دست داده، شکننده شده و از نوک دو شاخه می‌شوند (موخوره)، این عادت مضر در جوانان شایع‌تر است.

عادت هشتم: بستن موهای سر
بعضی از بانوان با بستن محکم موهای جلوسر به سمت عقب، تمایل دارند کناره‌های ابروها به بالا کشیده شود و چهره بازتری داشته باشند.

بستن محکم و تحت فشار موها در طولانی‌مدت باعث فشار بر عروق سطحی پوست‌سر شده بنابراین جریان خون که برای رشد پوست و موها و همچنین سلامت پوست و مو ضروری است کاهش می‌یابد و چون موها به کاهش جریان خون حسا‌س‌تر از پوست هستند بعد از مدتی، موهای جلوسر که تحت فشار هستند کاهش یافته و باعث کم‌پشتی موهای جلو سر می‌شود.

 

عادت نهم: دست‌ زیرچانه زدن موقع نشستن یا نشستن روی زانوها و قوزک‌پا
بعضی از افراد، خصوصا کودکان و نوجوانان موقع نشستن‌های طولانی مثلا در کلاس‌های درسی، عادت کرد‌ه‌اند دست‌ها را به زیر چانه گذاشته و آرنج‌ها را روی میز نگه دارند یا بعضی افراد علاقه‌ به نشستن روی زمین دارند؛

به طوری که زانوها یا قوزک خارجی پاها به طور دایم در تماس و تحت فشار روی زمین است. پوست انسان در مواردی که تحت فشار دایم باشد، به تدریج تیره شده و دچار کلفتی پوست یا پینه می‌شود؛ خصوصا در افراد سفیدپوست این تیرگی واضح‌تر است.

 

عادت دهم: انقباض‌های دایمی عضلات صورت
بعضی افراد، خصوصا در کشورهای شرقی، عادت کرده‌اند موقع صحبت کردن یا در استرس‌ها، عضلات صورتشان را در جهت‌های مختلف منقبض کنند.

اوایل بعد از آرامش، حالت عضلات چهره به وضعیت طبیعی بازمی‌گردد ولی در استمرار برای سال‌ها، به تدریج این عضلات شکسته می‌شود به طوری که موقع استراحت هم این شکستگی‌های عضلانی به صورت چین و چروک عمیق دایمی دیده می‌شود. شایع‌ترین چین و چروک‌های عضلانی صورت، چین اخم بین دو ابرو، چین پیشانی به صورت خطوط افقی در پیشانی، چین دور چشم‌ها و چین و چروک‌ عضلات لب بالایی است که چنانچه در مراحل اولیه شکستگی‌های عضلانی تحت درمان با آمپول بوتاکس قرار گیرند، می‌توان از این پدیده نازیبا جلوگیری کرد.

 

عادت یازدهم: شست‌وشوی مداوم دست‌ها
اسیدیته یا PH طبیعی پوست، اسیدی است. بعد از هر بار شستن دست‌ها با مواد شوینده که PH قلیایی قوی دارند PH پوست از اسیدی به قلیایی گرایش پیدا می‌کند و حداقل سه ساعت وقت لازم است که به PH طبیعی اسیدی قبلی بازگردد.

از طرفی شوینده‌ها به همان میزان که ظروف و لباس‌ها را چربی‌زدایی می‌کنند چربی طبیعی پوست را کاهش می‌دهند. چنانچه تماس پوست دست با پاک‌کننده‌ها، مانند صابون، پودر و مایع به فاصله‌ای کمتر از سه ساعت باشد، باعث می‌شود به تدریج پوست دست‌ها خشک، قرمز، ترک‌خورده و حساس شود. افرادی هستند که کارهای شست‌وشوی منزل را با دستکش انجام می‌دهند ولی روزانه مکرر دست‌ها را با صابون یا مایع شوینده می‌شویند خصوصا در افرادی که وسواسی هستند این مشکل بیشتر دیده می‌شود بنابراین باید سعی کنید از صابون یا مایع دست‌شویی فقط موقع غذا خوردن، بعد از توالت یا ‌آلودگی واضح استفاده کنید. مواقع دیگر شست‌وشوی دست‌ها با آب خالی کافی است و هر بار هم که دست‌ها اجبارا با شوینده تماس پیدا کرد، باید مقداری گلیسیرین با چند قطره آبلیمو بعد از خشک کردن به دست‌ها مالیده شود.
 
عادت دوازدهم: شامپو کردن موهای سر به دفعات زیاد
خداوند برای محافظت و طراوت موهای سر ترشح چربی از پوست سر را قرار داده است ولی از آنجا که چربی‌ها محیط مناسب رشد میکروب‌ها هستند بنابراین باید بسته به میزان چربی مترشحه سر را با شامپوی مناسب شست.

بعضی افراد عادت کرده‌اند در هر حمام چند دست شامپو بزنند تا کاملا چربی سطح پوست‌سر از بین برود. این‌گونه افراد بعد از چند ساعت متوجه می‌شوند که چربی سر به مقدار زیادی بازگشته است. طبق فیزیولوژی پوست‌سر، هرگاه پوست‌سر کاملا بدون چربی شود از طریق مرکز کنترل‌کننده ترشح چربی در مغز فرمان داده می‌شود تا برای محافظت موها چربی ترشح شود بنابراین این‌گونه افراد باید بدانند که چنانچه مختصری چربی سر بعد از حمام وجود داشته باشد مانع فرمان مغز به ترشح چربی می‌شود و موهای سر دیرتر چرب می‌شود.