گویند: روزی، ناصرالدین شاه از «ملک الشعرا» درباره معنی این شعر حافظ شیرازی سؤال نمود:
بلبلی برگ گلی خوشرنگ در منقار داشت واندر آن برگ و نوا خوش ناله های زار داشت
علت سؤال شاه این بود که بلبل وقتی به وصال رسد (و برگ گل خوش رنگ) در منقار داشته باشد باید عشق بورزد نه این که ناله زار داشته باشد. ملک الشعرا از جواب شاه عاجز ماند و به «همای شیرازی» متوسل شد. هما در پاسخ او، در حالتی که در بستر بیماری بود، نوشت:
صاحبا در حالتی کاین بنده غم بسیار داشت مطلبی آمد به دستم کان جناب اظهار داشت گفتی آیا مقصد حافظ چه از این بیت بود بلبلی برگ گلی خوشرنگ در منقار داشت نیمه شب غواص گردیدم به بحر ابجدی تا ببینم این صدف آیا چه در دربار داشت؟ بلبلی باشد علی زان رو که اندر روزگار از فراق ایندو تن بس ناله های زار داشت بلبلی برگ گلی شد سیصد و پنجاه و شش با علی و با حسین و باحسن معیار داشت برگ گل سبز است و دارد او نشانی از حسن چونکه در وقت شهادت سبزی رخسار داشت اصل گل سرخ است دارد او علامت از حسین چونکه در وقت شهادت جبهه گلنار داشت یادم آمد از حسین و اصغرش در کربلا برگ گل گوئی که اصغر بود در منقار داشت این دلیل رؤیتی آنهم حساب ابجدی مدعی زین نکته بر می گو چرا انکار داشت*؟
---------------------------
پی نوشت:
* برگرفته از: المخازن، سید عباس کاشانی، ص453.
موعود - اسفند 1382، شماره 42 - دلیل ناله بلبل
ادامه مطلب
جمعه 1 آبان 1394 - 11:55 AM