تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:35 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
چربی موجود در شیر و فراورده‌های تهیه‌شده از آن مانند ماست، کره، خامه و... منشأ حیوانی دارد.
برای داشتن وضعیت تغذیه‌ای مناسب، مصرف روزانه لبنیات، آن هم به میزان 2 تا 3 واحد در روز، ضروری است و به تمام گروه‌های سنی توصیه می‌شود. لبنیات از منابع عالی پروتئین و كلسیم هستند اما مشکل اینجاست كه ایرانی‌ها شیر و لبنیات بسیار كمی می‌خورند و در واقع سرانه مصرفشان در مقایسه با بیشتر كشورهای جهان، پایین است.
این مطلب را به دلیل نقش پررنگ مصرف لبنیات (البته از نوع كم‌چربشان) در حفظ سلامت و به بهانه انتشار خبر استفاده از روغن پالم در محصولات لبنی پرچرب، به این موضوع اختصاص داده‌ایم.
سرانه مصرف شیر ایرانی‌ها چقدر است؟
مسوولان معمولا سرانه مصرف شیر در ایران را بین 60 تا 80 کیلوگرم در سال برای هر نفر اعلام می‌کنند. در کل، ایرانی‌ها از جمله مردمانی در دنیا هستند که شیر و سایر محصولات لبنی را کمتر مصرف می‌کنند اما متاسفانه در سال‌های اخیر با افزایش قیمت این محصولات، میزان مصرف، باز هم 42 درصد کاهش داشته و ارقامی که در خصوص مقدار مصرف لبنیات در کشور مطرح است، با کشورهایی نظیر فنلاند، سوئد، ایرلند، هلند، نروژ و بیشتر کشورهای اروپایی فاصله بسیار زیادی دارد.
بهترین میزان مصرف چقدر است؟
نتایج تحقیقات در سال 2010 نشان‌دهنده این واقعیت است که گروه‌های سنی مختلف از بزرگسالان و کودکان گرفته تا سالمندان باید در روز حداقل 3 لیوان شیر یا ماست کم‌چرب یا بدون چربی بخورند.
شیر كم‌چرب چه فوایدی دارد؟
در هر لیتر شیر، 30 تا 35 گرم پروتئین وجود دارد که 80 درصد آن کازیین بوده و شامل تمام اسیدهای آمینه ضروری برای بدن است و به همین دلیل از آن به‌عنوان یک ماده غذایی مناسب برای تامین پروتئین یاد می‌شود. علاوه بر پروتئین، دریافت کلسیم نیز از فواید عادت به خوردن شیر است، به‌خصوص که در هر 100 گرم شیر کم‌چرب یا بدون چربی، 113 میلی گرم کلسیم وجود دارد که البته نبود چربی در این محصولات به جذب بهتر مواد مغذی یاد شده در بدن کمک می‌کند. عادت به خوردن این مواد غذایی از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌کند، مانع بروز فشار خون می‌شود و احتمال بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. حتی بررسی‌ها نشان داده‌اند عادت به خوردن شیر زمینه بروز نقرس را در مردان و زنان به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.
چربی شیر چیست؟
چربی موجود در شیر و فراورده‌های تهیه‌شده از آن مانند ماست، کره، خامه و... منشأ حیوانی دارد و بخش اعظم اسیدهای چرب موجود در آن از نوع اشباع و كلسترول است به همین دلیل مصرف انواع پرچرب آنها به هیچ‌یک از گروه‌های سنی توصیه نمی‌شود زیرا در یک رژیم غذایی سالم، محدود بودن اسیدهای چرب اشباع ویژگی مثبتی محسوب می‌شود. البته با وجودی که در بخش چرب شیر ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین‌های A و D وجود دارد، باز هم متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که این مواد مغذی از سایر منابع غذایی دریافت شوند نه با خوردن انواع لبنیات پرچرب.
پالم چیست؟
روغن پالم از بافت میانی میوه درخت نخل که نوعی خرمای تقریبا قرمزرنگ است، به‌دست می‌آید. برخی از روغن‌های پالم هم از مغز نارس این میوه مشتق شده‌اند و معروف به «پالم کرنل» هستند. باستان‌شناسان، قدمت استفاده از این روغن را مربوط به حدود 5 هزار سال پیش می‌دانند و معتقدند پالم و روغن آن، بومی مصر باستان و غرب و مرکز آفریقاست. این روزها، پالم در بیشتر کشورهای استوایی در سطح وسیعی کشت و نوعی روغن گیاهی سرشار از اسیدهای چرب اشباع از آن استخراج می‌شود. بدترین نوع روغن پالم، پالم کرنل است. روغن پالم طبیعی، قرمزرنگ است و این رنگ، ناشی از وجود بتاکاروتن‌های فراوان در این روغن است. البته پالم کرنل به‌دلیل مشتق‌شدن از مغز پالم‌های نارس، فاقد کاروتینوئیدهاست و از این رو، رنگشان هم به قرمزی نمی‌زند. بد نیست بدانید میزان اسیدهای چرب اشباع موجود در روغن پالم معمولی حدود 41 درصد و میزان اسیدهای چرب اشباع موجود در پالم کرنل، حدود 81 درصد است. به‌همین دلیل استفاده از پالم کرنل در صنایع غذایی بسیاری از کشورهای جهان، ممنوع است و از این نوع روغن در صنایع دیگر مانند صنعت تولید مواد آرایشی و بهداشتی یا صابون‌سازی کمک می‌گیرند. روغن پالم به دلیل داشتن اسیدهای چرب اشباع فراوان در دمای اتاق جامد است. این روغن گیاهی برخلاف سایر روغن‌های گیاهی باعث افزایش چربی بد خون می‌شود و مصرف مداوم آن، ابتلا به بیماری‌های قلبی را در پی دارد اما روغن پالم، فاقد کلسترول است.
5 توصیه بهداشتی
1. هرگز شیر یا ماست فله‌ای نخرید زیرا این محصولات به دلیل آنکه از چرخه نظارت دور می‌مانند، امکان دارد به انواع عوامل بیماری‌زا آلوده باشند.
2. شیر و ماست را حتما در یخچال نگهداری کنید و از خریدن انواع محصولات پاستوریزه شده‌ای که در فروشگاه‌ها در خارج از یخچال قرار داده شده‌اند، بپرهیزید.
3. محصولات استریل‌شده و در اصطلاح با ماندگاری بالا را می‌توان قبل از باز کردن بسته‌بندی‌شان بیرون از یخچال گذاشت اما به‌محض باز کردنشان باید در یخچال نگهداری‌شان كرد تا به اتمام برسند.
4. اگر ماست کپک زد حتما آن را دور بریزید و از مصرف قسمت‌هایی كه به ظاهر سالم هستند، خودداری کنید.
5. هنگام خرید، به تاریخ تولید و انقضای این محصولات توجه کنید و در صورت گذشتن تاریخشان از مصرف آنها بپرهیزید زیرا اگر این محصولات فاسد هم نشده باشند، دارای حداقل ارزش تغذیه‌ای هستند، بنابراین مصرفشان فایده‌ای برای مصرف‌کننده نخواهد داشت.
این مطلب را به دلیل نقش پررنگ مصرف لبنیات (البته از نوع كم‌چربشان) در حفظ سلامت و به بهانه انتشار خبر استفاده از روغن پالم در محصولات لبنی پرچرب، به این موضوع اختصاص داده‌ایم.
سرانه مصرف شیر ایرانی‌ها چقدر است؟
مسوولان معمولا سرانه مصرف شیر در ایران را بین 60 تا 80 کیلوگرم در سال برای هر نفر اعلام می‌کنند. در کل، ایرانی‌ها از جمله مردمانی در دنیا هستند که شیر و سایر محصولات لبنی را کمتر مصرف می‌کنند اما متاسفانه در سال‌های اخیر با افزایش قیمت این محصولات، میزان مصرف، باز هم 42 درصد کاهش داشته و ارقامی که در خصوص مقدار مصرف لبنیات در کشور مطرح است، با کشورهایی نظیر فنلاند، سوئد، ایرلند، هلند، نروژ و بیشتر کشورهای اروپایی فاصله بسیار زیادی دارد.
بهترین میزان مصرف چقدر است؟
نتایج تحقیقات در سال 2010 نشان‌دهنده این واقعیت است که گروه‌های سنی مختلف از بزرگسالان و کودکان گرفته تا سالمندان باید در روز حداقل 3 لیوان شیر یا ماست کم‌چرب یا بدون چربی بخورند.
شیر كم‌چرب چه فوایدی دارد؟
در هر لیتر شیر، 30 تا 35 گرم پروتئین وجود دارد که 80 درصد آن کازیین بوده و شامل تمام اسیدهای آمینه ضروری برای بدن است و به همین دلیل از آن به‌عنوان یک ماده غذایی مناسب برای تامین پروتئین یاد می‌شود. علاوه بر پروتئین، دریافت کلسیم نیز از فواید عادت به خوردن شیر است، به‌خصوص که در هر 100 گرم شیر کم‌چرب یا بدون چربی، 113 میلی گرم کلسیم وجود دارد که البته نبود چربی در این محصولات به جذب بهتر مواد مغذی یاد شده در بدن کمک می‌کند. عادت به خوردن این مواد غذایی از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌کند، مانع بروز فشار خون می‌شود و احتمال بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. حتی بررسی‌ها نشان داده‌اند عادت به خوردن شیر زمینه بروز نقرس را در مردان و زنان به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.
چربی شیر چیست؟
چربی موجود در شیر و فراورده‌های تهیه‌شده از آن مانند ماست، کره، خامه و... منشأ حیوانی دارد و بخش اعظم اسیدهای چرب موجود در آن از نوع اشباع و كلسترول است به همین دلیل مصرف انواع پرچرب آنها به هیچ‌یک از گروه‌های سنی توصیه نمی‌شود زیرا در یک رژیم غذایی سالم، محدود بودن اسیدهای چرب اشباع ویژگی مثبتی محسوب می‌شود. البته با وجودی که در بخش چرب شیر ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین‌های A و D وجود دارد، باز هم متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که این مواد مغذی از سایر منابع غذایی دریافت شوند نه با خوردن انواع لبنیات پرچرب.
پالم چیست؟
روغن پالم از بافت میانی میوه درخت نخل که نوعی خرمای تقریبا قرمزرنگ است، به‌دست می‌آید. برخی از روغن‌های پالم هم از مغز نارس این میوه مشتق شده‌اند و معروف به «پالم کرنل» هستند. باستان‌شناسان، قدمت استفاده از این روغن را مربوط به حدود 5 هزار سال پیش می‌دانند و معتقدند پالم و روغن آن، بومی مصر باستان و غرب و مرکز آفریقاست. این روزها، پالم در بیشتر کشورهای استوایی در سطح وسیعی کشت و نوعی روغن گیاهی سرشار از اسیدهای چرب اشباع از آن استخراج می‌شود. بدترین نوع روغن پالم، پالم کرنل است. روغن پالم طبیعی، قرمزرنگ است و این رنگ، ناشی از وجود بتاکاروتن‌های فراوان در این روغن است. البته پالم کرنل به‌دلیل مشتق‌شدن از مغز پالم‌های نارس، فاقد کاروتینوئیدهاست و از این رو، رنگشان هم به قرمزی نمی‌زند. بد نیست بدانید میزان اسیدهای چرب اشباع موجود در روغن پالم معمولی حدود 41 درصد و میزان اسیدهای چرب اشباع موجود در پالم کرنل، حدود 81 درصد است. به‌همین دلیل استفاده از پالم کرنل در صنایع غذایی بسیاری از کشورهای جهان، ممنوع است و از این نوع روغن در صنایع دیگر مانند صنعت تولید مواد آرایشی و بهداشتی یا صابون‌سازی کمک می‌گیرند. روغن پالم به دلیل داشتن اسیدهای چرب اشباع فراوان در دمای اتاق جامد است. این روغن گیاهی برخلاف سایر روغن‌های گیاهی باعث افزایش چربی بد خون می‌شود و مصرف مداوم آن، ابتلا به بیماری‌های قلبی را در پی دارد اما روغن پالم، فاقد کلسترول است.
5 توصیه بهداشتی
1. هرگز شیر یا ماست فله‌ای نخرید زیرا این محصولات به دلیل آنکه از چرخه نظارت دور می‌مانند، امکان دارد به انواع عوامل بیماری‌زا آلوده باشند.
2. شیر و ماست را حتما در یخچال نگهداری کنید و از خریدن انواع محصولات پاستوریزه شده‌ای که در فروشگاه‌ها در خارج از یخچال قرار داده شده‌اند، بپرهیزید.
3. محصولات استریل‌شده و در اصطلاح با ماندگاری بالا را می‌توان قبل از باز کردن بسته‌بندی‌شان بیرون از یخچال گذاشت اما به‌محض باز کردنشان باید در یخچال نگهداری‌شان كرد تا به اتمام برسند.
4. اگر ماست کپک زد حتما آن را دور بریزید و از مصرف قسمت‌هایی كه به ظاهر سالم هستند، خودداری کنید.
5. هنگام خرید، به تاریخ تولید و انقضای این محصولات توجه کنید و در صورت گذشتن تاریخشان از مصرف آنها بپرهیزید زیرا اگر این محصولات فاسد هم نشده باشند، دارای حداقل ارزش تغذیه‌ای هستند، بنابراین مصرفشان فایده‌ای برای مصرف‌کننده نخواهد داشت.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:33 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
بهترین ساعت صرف صبحانه ساعت 7 صبح است.
با دکتر احمد ساعدی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران ملموس‌تر در مورد وعده صبحانه و خوراكی‌هایی که باید در آن گنجانده شود، گفت‌وگو كرده‌ایم.
مرتب می‌شنویم که صبحانه وعده غذایی مهمی است و باید برخی گروه‌های غذایی حتما در آن گنجانده شود. از نظر شما یک صبحانه خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
صبحانه وعده بااهمیتی است چون ما بعد از 10 ساعت ناشتایی آن را مصرف می‌كنیم و برای افرادی كه بالا و پایین بودن قندخون در آنها حیاتی است مثل مبتلایان به دیابت باید مناسب سرو شود و به مصرف برسد. یکی از گروه‌های غذایی که حتما باید در این وعده گنجانده شود منابع غذایی پروتئین است. پروتئین میتواند از موادغذایی‌ای نظیر پنیر، تخم‌مرغ و غلات فراهم شود. در فرهنگ سنتی ما، صبحانه شامل نان و پنیر و گردو و البته چای بوده است و از نظر بنده به‌عنوان متخصص تغذیه این الگو یكی از بهترین الگوها برای وعده صبحانه است كه در دنیا وجود دارد.
چرا؟
چون غربی‌ها سوسیس و كالباس و تخم‌مرغ می‌خورند كه بسیار چرب است و به مرور باعث چاقی و مشکلات قلبی- عروقی می‌شود.
در مورد ویژگی‌هایی که این صبحانه اصیل ایرانی دارد، برایمان بیشتر توضیح دهید.
پنیر صبحانه بهتر است پنیر سفید یا پنیر تبریز یا لیقوان باشد. توصیه می‌کنم از انواع تازه پنیر استفاده كنید چون ما پنیر كهنه هم داریم. البته در پنیر لیقوان و تبریز برای جلوگیری از آلودگی‌های میكروبی و تب مالت، پنیر را در آب نمك نگه می‌دارند و اشكال عمده این پنیرها این است كه میزان تیرامیدشان بالاست و تیرامید ماده‌ای است كه باعث سردردهای بدون دلیل در بسیاری از افراد می‌شود. پس بهتر است پنیر تازه‌ای تهیه كنید و از مصرف پنیرهای فراوری شده و خامه‌ای یا انواعی كه در ترکیبشان فلفل، گوجه‌فرنگی، گردو و ... دارند، خودداری كنید زیرا عمدتا این نوع پنیرها چربی فراوانی دارند. از میان نان‌ها نیز بهترین نان‌های سنتی، سنگك و بربری هستند. البته بهتر است بعد از خریداری این نان‌ها را به اندازه كف دست برش دهید و در فریزر بسته‌بندی كنید و در هربار مصرف كمی از آنها را گرم كنید. یادتان باشد نباید رنگ نان تیره شود زیرا در این صورت آكریلامید كه تركیبی سرطان‌زاست در نان تولید خواهد شد. نان‌های سبوس‌دار حجیم صنعتی نیز جزو نان‌های مناسب برای صبحانه هستند و تا حد ممكن، بهتر است از مصرف نان لواش و تافتون -در صورتی كه نان‌های یاد شده در دسترس هستند- خودداری كرد. این نان‌ها به‌خصوص برای افراد مبتلا به دیابت و اضافه‌وزن توصیه نمی‌شود بنابراین، سعی کنید نان تازه بخرید اما اگر نان بیات بود، قبل از مصرف، حتما آن را گرم كنید تا سفتی نان كمتر شود و نشاسته آن قابل‌هضم و جذب‌تر باشد. بررسی‌ها نشان داده‌اند اگر نشاسته غذایی كهنه و بیات شود، عملا قابل‌استفاده نیست اما وقتی گرم می‌شود مجددا قابل‌استفاده خواهد بود. اما در مورد چای. ما به طور سنتی چای سیاه می‌نوشیم. البته چای باید تازه‌دم باشد. بهترین چای، چای ایرانی است. بهتر است چای را كمرنگ و ولرم سرو كنید و همراه آن قند، شكر، پولكی و كشمش نباشد. شاید شیرین‌كردن چای انرژی زیادی به بدن نرساند اما ذائقه متمایل به طعم شیرین را تقویت می‌كند و این موضوع برای بسیاری از افراد از جمله مبتلایان به دیابت سم است. از طرفی بهتر است چای را كمرنگ بنوشید تا نگرانی مربوط به جذب كلسیم، آهن و... را نداشته باشید اما در مورد گردو، باید گفت این ماده غذایی منبع چربی بسیار خوبی شامل اسیدهای چرب امگا3 است كه باعث كاهش التهاب می‌شود. گردو زمانی این خاصیت را دارد كه تازه باشد. اگر گردو كهنه شده باشد چربی موجود در آن نه‌تنها خاصیت ضدبیماری‌های قلبی- عروقی ندارد بلكه به دلیل پراكسیداسیون چربی آن تغییر می‌كند و برعكس خطر بروز بیماری‌های قلبی را بیشتر می‌كند. گردوی تازه یعنی گردویی که در عرض یك هفته از غلاف خارج شده باشد. پس بهتر است گردو را با پوست بخرید و هر هفته تعدادی را شكسته و مصرف كنید.
آیا موارد دیگری هم می‌توانید به این فهرست غذایی اضافه کنید؟
غیر از این می‌توان یك عدد خرما هم به‌خصوص برای كودكان به صبحانه اضافه كرد زیرا افزایش انسولین به هضم و جذب بهتر غذا كمك می‌كند. البته این موضوع را به مبتلایان به دیابت یا افراد چاق توصیه نمی‌كنیم. اضافه كردن شیر هم به آنچه در صبحانه میل می‌شود، خوب است البته به شرطی كه چای حذف شود زیرا اگر شیر و چای را با هم مصرف كنید، كلسیم شیر جذب نخواهد شد.
هر روز نمی‌توان نان و پنیر خورد. نظرتان در مورد سایر موادغذایی چیست؟ مثلا خامه، عسل، کره، مربا، حلوا ارده و...
برای تنوع دادن به صبحانه بهتر است نوع نان یا نوع پنیر را عوض كنید البته گاهی نیز می‌توان به جای پنیر از تخم‌مرغ استفاده كرد به شرطی كه فرد دچار فشارخون بالا نباشد اما مصرف موادغذایی مثل حلوا ارده یا شكلات صبحانه یا خامه، كره، مربا و عسل چندان توصیه نمی‌شود. این مواد چربی و قند فراوانی دارند و حاوی پروتئین نیستند و حتی در كودكان باعث از بین رفتن اشتها تا 2 یا 3 وعده بعدیشان می‌شود.
پس با این تفاسیر صبحانه‌های متداول این روزها مثل شیر و کیک یا چای و بیسکویت هم مناسب نیستند؟
كسانی كه شیر و كیك می‌خورند یا اهل خوردن بیسكویت و چای هستند یا كیك و آبمیوه می‌خورند اصلا صبحانه خوبی نمی‌خورند. این افراد بیشتر كربوهیدرات دریافت می‌كنند و پروتئین نمی‌گیرند. خوردن بیسكویت سبوس‌دار با چای، تنها باعث بالارفتن قندخون و افت شدید آن قبل از ناهار می‌شود كه فرد را بسیار گرسنه می‌كند.
جایگزین کردن آبمیوه به جای چای چطور؟
اگر خودمان آبمیوه را تهیه کنیم برای كسانی كه دیابت ندارند، اشكالی ندارد اما استفاده از آبمیوه‌های صنعتی اصلا توصیه نمی‌شود، زیرا قند بسیار بالایی دارند و به سرعت جذب می‌شوند و قندخون را به شدت بالا می‌برند و بعد ناگهان پایین می‌آورند و در طولانی‌مدت مقاومت بدن به انسولین را بالا می‌برند و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت را افزایش می‌دهند.
برخی افراد به دلیل شرایط کاری‌شان صبح زود از خواب بیدار می‌شوند و گروهی دیگر تا نزدیک ظهر می‌خوابند. صبحانه این دو گروه چه تفاوتی باید با هم داشته باشد؟
دیر بلندشدن از خواب اصلا توصیه نمی‌شود زیرا احتمال چاقی و بیماری‌های قلبی - عروقی را در فرد افزایش می‌دهد. كسانی كه صبح زود از خواب بیدار می‌شوند باید صبحانه را كامل مصرف كنند اما فردی که دیرتر از معمول بیدار می‌شود، بهتر است صبحانه سبك‌تر بخورد تا بتواند ناهار را به موقع میل كند. خوردن صبحانه به طور كامل و جایگزین‌كردن ناهار با وعده‌های سبك یا میوه در صورتی كه یك بار در هفته باشد اشكالی ندارد اما در كل توصیه نمی‌شود فرد از ساعت 9 به بعد صبحانه كامل بخورد. اگر فردی در این ساعت از خواب برمی‌خیزد باید به دنبال مصرف یك میان‌‌وعده باشد تا ناهار را به موقع و كامل بخورد. بهترین ساعت صرف صبحانه ساعت 7 صبح است. اگر فردی قبل از این ساعت صبحانه می‌خورد باید آن را كامل‌تر و اگر فردی بعد از این ساعت صبحانه می‌خورد، بهتر است آن را سبك‌تر میل کند.
مرتب می‌شنویم که صبحانه وعده غذایی مهمی است و باید برخی گروه‌های غذایی حتما در آن گنجانده شود. از نظر شما یک صبحانه خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
صبحانه وعده بااهمیتی است چون ما بعد از 10 ساعت ناشتایی آن را مصرف می‌كنیم و برای افرادی كه بالا و پایین بودن قندخون در آنها حیاتی است مثل مبتلایان به دیابت باید مناسب سرو شود و به مصرف برسد. یکی از گروه‌های غذایی که حتما باید در این وعده گنجانده شود منابع غذایی پروتئین است. پروتئین میتواند از موادغذایی‌ای نظیر پنیر، تخم‌مرغ و غلات فراهم شود. در فرهنگ سنتی ما، صبحانه شامل نان و پنیر و گردو و البته چای بوده است و از نظر بنده به‌عنوان متخصص تغذیه این الگو یكی از بهترین الگوها برای وعده صبحانه است كه در دنیا وجود دارد.
چرا؟
چون غربی‌ها سوسیس و كالباس و تخم‌مرغ می‌خورند كه بسیار چرب است و به مرور باعث چاقی و مشکلات قلبی- عروقی می‌شود.
در مورد ویژگی‌هایی که این صبحانه اصیل ایرانی دارد، برایمان بیشتر توضیح دهید.
پنیر صبحانه بهتر است پنیر سفید یا پنیر تبریز یا لیقوان باشد. توصیه می‌کنم از انواع تازه پنیر استفاده كنید چون ما پنیر كهنه هم داریم. البته در پنیر لیقوان و تبریز برای جلوگیری از آلودگی‌های میكروبی و تب مالت، پنیر را در آب نمك نگه می‌دارند و اشكال عمده این پنیرها این است كه میزان تیرامیدشان بالاست و تیرامید ماده‌ای است كه باعث سردردهای بدون دلیل در بسیاری از افراد می‌شود. پس بهتر است پنیر تازه‌ای تهیه كنید و از مصرف پنیرهای فراوری شده و خامه‌ای یا انواعی كه در ترکیبشان فلفل، گوجه‌فرنگی، گردو و ... دارند، خودداری كنید زیرا عمدتا این نوع پنیرها چربی فراوانی دارند. از میان نان‌ها نیز بهترین نان‌های سنتی، سنگك و بربری هستند. البته بهتر است بعد از خریداری این نان‌ها را به اندازه كف دست برش دهید و در فریزر بسته‌بندی كنید و در هربار مصرف كمی از آنها را گرم كنید. یادتان باشد نباید رنگ نان تیره شود زیرا در این صورت آكریلامید كه تركیبی سرطان‌زاست در نان تولید خواهد شد. نان‌های سبوس‌دار حجیم صنعتی نیز جزو نان‌های مناسب برای صبحانه هستند و تا حد ممكن، بهتر است از مصرف نان لواش و تافتون -در صورتی كه نان‌های یاد شده در دسترس هستند- خودداری كرد. این نان‌ها به‌خصوص برای افراد مبتلا به دیابت و اضافه‌وزن توصیه نمی‌شود بنابراین، سعی کنید نان تازه بخرید اما اگر نان بیات بود، قبل از مصرف، حتما آن را گرم كنید تا سفتی نان كمتر شود و نشاسته آن قابل‌هضم و جذب‌تر باشد. بررسی‌ها نشان داده‌اند اگر نشاسته غذایی كهنه و بیات شود، عملا قابل‌استفاده نیست اما وقتی گرم می‌شود مجددا قابل‌استفاده خواهد بود. اما در مورد چای. ما به طور سنتی چای سیاه می‌نوشیم. البته چای باید تازه‌دم باشد. بهترین چای، چای ایرانی است. بهتر است چای را كمرنگ و ولرم سرو كنید و همراه آن قند، شكر، پولكی و كشمش نباشد. شاید شیرین‌كردن چای انرژی زیادی به بدن نرساند اما ذائقه متمایل به طعم شیرین را تقویت می‌كند و این موضوع برای بسیاری از افراد از جمله مبتلایان به دیابت سم است. از طرفی بهتر است چای را كمرنگ بنوشید تا نگرانی مربوط به جذب كلسیم، آهن و... را نداشته باشید اما در مورد گردو، باید گفت این ماده غذایی منبع چربی بسیار خوبی شامل اسیدهای چرب امگا3 است كه باعث كاهش التهاب می‌شود. گردو زمانی این خاصیت را دارد كه تازه باشد. اگر گردو كهنه شده باشد چربی موجود در آن نه‌تنها خاصیت ضدبیماری‌های قلبی- عروقی ندارد بلكه به دلیل پراكسیداسیون چربی آن تغییر می‌كند و برعكس خطر بروز بیماری‌های قلبی را بیشتر می‌كند. گردوی تازه یعنی گردویی که در عرض یك هفته از غلاف خارج شده باشد. پس بهتر است گردو را با پوست بخرید و هر هفته تعدادی را شكسته و مصرف كنید.
آیا موارد دیگری هم می‌توانید به این فهرست غذایی اضافه کنید؟
غیر از این می‌توان یك عدد خرما هم به‌خصوص برای كودكان به صبحانه اضافه كرد زیرا افزایش انسولین به هضم و جذب بهتر غذا كمك می‌كند. البته این موضوع را به مبتلایان به دیابت یا افراد چاق توصیه نمی‌كنیم. اضافه كردن شیر هم به آنچه در صبحانه میل می‌شود، خوب است البته به شرطی كه چای حذف شود زیرا اگر شیر و چای را با هم مصرف كنید، كلسیم شیر جذب نخواهد شد.
هر روز نمی‌توان نان و پنیر خورد. نظرتان در مورد سایر موادغذایی چیست؟ مثلا خامه، عسل، کره، مربا، حلوا ارده و...
برای تنوع دادن به صبحانه بهتر است نوع نان یا نوع پنیر را عوض كنید البته گاهی نیز می‌توان به جای پنیر از تخم‌مرغ استفاده كرد به شرطی كه فرد دچار فشارخون بالا نباشد اما مصرف موادغذایی مثل حلوا ارده یا شكلات صبحانه یا خامه، كره، مربا و عسل چندان توصیه نمی‌شود. این مواد چربی و قند فراوانی دارند و حاوی پروتئین نیستند و حتی در كودكان باعث از بین رفتن اشتها تا 2 یا 3 وعده بعدیشان می‌شود.
پس با این تفاسیر صبحانه‌های متداول این روزها مثل شیر و کیک یا چای و بیسکویت هم مناسب نیستند؟
كسانی كه شیر و كیك می‌خورند یا اهل خوردن بیسكویت و چای هستند یا كیك و آبمیوه می‌خورند اصلا صبحانه خوبی نمی‌خورند. این افراد بیشتر كربوهیدرات دریافت می‌كنند و پروتئین نمی‌گیرند. خوردن بیسكویت سبوس‌دار با چای، تنها باعث بالارفتن قندخون و افت شدید آن قبل از ناهار می‌شود كه فرد را بسیار گرسنه می‌كند.
جایگزین کردن آبمیوه به جای چای چطور؟
اگر خودمان آبمیوه را تهیه کنیم برای كسانی كه دیابت ندارند، اشكالی ندارد اما استفاده از آبمیوه‌های صنعتی اصلا توصیه نمی‌شود، زیرا قند بسیار بالایی دارند و به سرعت جذب می‌شوند و قندخون را به شدت بالا می‌برند و بعد ناگهان پایین می‌آورند و در طولانی‌مدت مقاومت بدن به انسولین را بالا می‌برند و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت را افزایش می‌دهند.
برخی افراد به دلیل شرایط کاری‌شان صبح زود از خواب بیدار می‌شوند و گروهی دیگر تا نزدیک ظهر می‌خوابند. صبحانه این دو گروه چه تفاوتی باید با هم داشته باشد؟
دیر بلندشدن از خواب اصلا توصیه نمی‌شود زیرا احتمال چاقی و بیماری‌های قلبی - عروقی را در فرد افزایش می‌دهد. كسانی كه صبح زود از خواب بیدار می‌شوند باید صبحانه را كامل مصرف كنند اما فردی که دیرتر از معمول بیدار می‌شود، بهتر است صبحانه سبك‌تر بخورد تا بتواند ناهار را به موقع میل كند. خوردن صبحانه به طور كامل و جایگزین‌كردن ناهار با وعده‌های سبك یا میوه در صورتی كه یك بار در هفته باشد اشكالی ندارد اما در كل توصیه نمی‌شود فرد از ساعت 9 به بعد صبحانه كامل بخورد. اگر فردی در این ساعت از خواب برمی‌خیزد باید به دنبال مصرف یك میان‌‌وعده باشد تا ناهار را به موقع و كامل بخورد. بهترین ساعت صرف صبحانه ساعت 7 صبح است. اگر فردی قبل از این ساعت صبحانه می‌خورد باید آن را كامل‌تر و اگر فردی بعد از این ساعت صبحانه می‌خورد، بهتر است آن را سبك‌تر میل کند.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:32 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
شکر ماءالشعیرهای طعم‌دار در مقایسه با انواع ساده و تلخ آن بیشتر است.
آیا ماءالشعیر و نوشابه هر دو به یک اندازه مضرند؟ این درست است که می‌گویند ماءالشعیر را با اسانس جو درست می‌کنند؟ آیا می‌توان گفت ماءالشعیر هر چه تلخ‌تر باشد باکیفیت و اصیل‌تر است؟ افزودنی‌های طعم‌داری که به این نوشیدنی می‌افزایند از مرغوبیت آن نمی‌کاهد؟ آیا ماءالشعیر مانند نوشابه باعث اختلال در جذب کلسیم می‌شود؟
ماءالشعیر از ترکیب آب، مالت (جوانه جو)، رازک، شکر، گاز دی‌اکسیدکربن و برخی مواد طعم‌دهنده تهیه می‌شود. امتیاز ماءالشعیر نسبت به نوشابه این است که ماده اصلی و پایه آن عصاره مالت بوده که حاوی ویتامین‌های گروه B و پروتئین است. اما اگر تولیدکنندگان غیرمتعهد این نوشیدنی را به جای جو یا مالت با اسانس آبجو همراه شکر و آب تهیه کنند هیچ نوع خاصیتی نداشته و حتی به اندازه نوشابه یا بیشتر از آن زیان‌آور است، اما چرا می‌گوییم زیانبارتر است؟ زیرا ماء‌الشعیری که با اسانس تهیه می‌شود بدون شک مزه‌ای مصنوعی و آبکی دارد و به همین دلیل برای مخفی کردن این طعم نامطلوب از دوز بالای مواد طعم‌دهنده‌ای چون هلو، آلبالو، لیمو و... به همراه میزان بیشتر شکر استفاده می‌شود که این امر به بالارفتن کالری دریافتی و دوز شیمیایی محصول و در نهایت مشکلات ناشی از آن منجر می‌شود.
متاسفانه شناسایی محصولاتی که با اسانس تولید می‌شود تنها با آنالیز و آزمایش میسر است و مصرف‌کننده نمی‌تواند پی به وجود آن ببرد.
این را هم بدانید که شکر ماءالشعیرهای طعم‌دار در مقایسه با انواع ساده و تلخ آن بیشتر است و می‌توان گفت ماءالشعیر و نوشابه از نظر مقدار کالری و انرژی، تفاوت چندانی با هم ندارند و مازاد انرژی دریافتی در بدن به صورت بافت چربی ذخیره می‌شود.
تلخی نشان‌دهنده مرغوبیت نیست
گاهی برخی افراد رنگ تیره و تلخی زیاد ماءالشعیر را دلیل بر استفاده بیشتر از عصاره مالت یا جو دانسته و بر این باورند که این نوشیدنی خالص‌تر بوده و مرغوبیت بیشتری دارد و گاهی هم تلخی زیاد را دلیل بر میزان بالای الکل ماءالشعیر می‌دانند، اما باید بدانید شدت طعم تلخ ماءالشعیر اغلب به دلیل رازک و نوع جو و مالتی است که به آن می‌افزایند و درجه رنگ ماءالشعیر نسبت به شرایط متفاوت تولید و فرمول آن میتواند متنوع یعنی تیره یا روشن باشد.
معمولا میزان الکل در ماءالشعیرهای تولید داخل و انواع وارداتی صفر است و تلخی این نوشیدنی به الکل ربطی ندارد. معمولا گاز ماءالشعیر از نوع دی‌اکسیدکربن و مشابه نوشابه است و میتواند میزان جذب کلسیم را پایین آورد.
با توجه به اینکه درباره تأثیرات مفید ماءالشعیر از جمله زیاد کردن شیر مادران شیرده و کمک به دفع سنگ‌کلیه تبلیغات زیادی می‌شود، این نوشیدنی رقیب نوشابه شده و مقبولیت زیادی پیدا کرده است، اما باید بدانید در هر شرایطی مصرف آب و آبمیوه طبیعی ارجحیت دارد و سپس دوغ و کفیر به دلیل میزان بالای پروتئین و در نهایت ماءالشعیر به دلیل ویتامین‌های گروه B اولویت‌بندی می‌شود. این نکته مهم را هم به خاطر بسپارید که مبتلایان به بیماری نقرس و اسید اوریک بالا در مصرف ماءالشعیر افراط نکنند، چون میتواند موجب تشدید و عود بیماری شود.
ماءالشعیر از ترکیب آب، مالت (جوانه جو)، رازک، شکر، گاز دی‌اکسیدکربن و برخی مواد طعم‌دهنده تهیه می‌شود. امتیاز ماءالشعیر نسبت به نوشابه این است که ماده اصلی و پایه آن عصاره مالت بوده که حاوی ویتامین‌های گروه B و پروتئین است. اما اگر تولیدکنندگان غیرمتعهد این نوشیدنی را به جای جو یا مالت با اسانس آبجو همراه شکر و آب تهیه کنند هیچ نوع خاصیتی نداشته و حتی به اندازه نوشابه یا بیشتر از آن زیان‌آور است، اما چرا می‌گوییم زیانبارتر است؟ زیرا ماء‌الشعیری که با اسانس تهیه می‌شود بدون شک مزه‌ای مصنوعی و آبکی دارد و به همین دلیل برای مخفی کردن این طعم نامطلوب از دوز بالای مواد طعم‌دهنده‌ای چون هلو، آلبالو، لیمو و... به همراه میزان بیشتر شکر استفاده می‌شود که این امر به بالارفتن کالری دریافتی و دوز شیمیایی محصول و در نهایت مشکلات ناشی از آن منجر می‌شود.
متاسفانه شناسایی محصولاتی که با اسانس تولید می‌شود تنها با آنالیز و آزمایش میسر است و مصرف‌کننده نمی‌تواند پی به وجود آن ببرد.
این را هم بدانید که شکر ماءالشعیرهای طعم‌دار در مقایسه با انواع ساده و تلخ آن بیشتر است و می‌توان گفت ماءالشعیر و نوشابه از نظر مقدار کالری و انرژی، تفاوت چندانی با هم ندارند و مازاد انرژی دریافتی در بدن به صورت بافت چربی ذخیره می‌شود.
تلخی نشان‌دهنده مرغوبیت نیست
گاهی برخی افراد رنگ تیره و تلخی زیاد ماءالشعیر را دلیل بر استفاده بیشتر از عصاره مالت یا جو دانسته و بر این باورند که این نوشیدنی خالص‌تر بوده و مرغوبیت بیشتری دارد و گاهی هم تلخی زیاد را دلیل بر میزان بالای الکل ماءالشعیر می‌دانند، اما باید بدانید شدت طعم تلخ ماءالشعیر اغلب به دلیل رازک و نوع جو و مالتی است که به آن می‌افزایند و درجه رنگ ماءالشعیر نسبت به شرایط متفاوت تولید و فرمول آن میتواند متنوع یعنی تیره یا روشن باشد.
معمولا میزان الکل در ماءالشعیرهای تولید داخل و انواع وارداتی صفر است و تلخی این نوشیدنی به الکل ربطی ندارد. معمولا گاز ماءالشعیر از نوع دی‌اکسیدکربن و مشابه نوشابه است و میتواند میزان جذب کلسیم را پایین آورد.
با توجه به اینکه درباره تأثیرات مفید ماءالشعیر از جمله زیاد کردن شیر مادران شیرده و کمک به دفع سنگ‌کلیه تبلیغات زیادی می‌شود، این نوشیدنی رقیب نوشابه شده و مقبولیت زیادی پیدا کرده است، اما باید بدانید در هر شرایطی مصرف آب و آبمیوه طبیعی ارجحیت دارد و سپس دوغ و کفیر به دلیل میزان بالای پروتئین و در نهایت ماءالشعیر به دلیل ویتامین‌های گروه B اولویت‌بندی می‌شود. این نکته مهم را هم به خاطر بسپارید که مبتلایان به بیماری نقرس و اسید اوریک بالا در مصرف ماءالشعیر افراط نکنند، چون میتواند موجب تشدید و عود بیماری شود.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:30 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
عادت‌های غذایی نادرست خود را اصلاح کنید تا باعث الگوبرداری نادرست فرزند خود در نوع غذا خوردن نشوید.
می گوید «من علاقه‌ای به مصرف انواع گوشت‌های قرمز و گوشت مرغ ندارم. متاسفانه دخترم هم مانند من فقط آب گوشت، آب مرغ یا آب انواع خورش‌ها را می‌خورد و لب به خود گوشت و مرغ نمی‌زند. می‌خواهم بدانم ممكن است مشکلی از نظر کمبود آهن یا کمبود پروتئین برای من و دخترم ایجاد شود؟»
به‌طورکلی، زمانی كه گوشت یا مرغ می‌پزد، بخشی از ریزمغذی‌های آنها وارد آب غذا می‌شود و بخشی از آن هم داخل بافت گوشت باقی می‌ماند بنابراین افرادی که آب گوشت یا مرغ می‌خورند، بخشی از مواد مغذی آن را دریافت می‌کنند و به بدن آنهایی هم که فقط خود گوشت یا مرغ را مصرف می‌کنند، بخشی دیگر از ریزمغذی‌ها می‌رسد. درواقع، افرادی می‌توانند از دریافت کامل تمام ریزمغذی‌های گوشت‌ها در بدنشان مطمئن باشند که هم خود گوشت را می‌خورند و هم آب گوشت یا خورش را.
نکته دیگر در مورد دریافت پروتئین از طریق منابع حیوانی است؛ تمام پروتئین‌های حیوانی، فقط در گوشت قرمز و مرغ ذخیره نشده‌اند و اگر شما یا فرزندتان علاقه‌ای به گوشت قرمز یا گوشت مرغ ندارید، می‌توانید پروتئین بدن خود را از طریق مصرف شیر و لبنیات، ماهی، میگو یا سفیده تخم‌مرغ تامین كنید. ضمن اینکه بخشی از پروتئین مورد نیاز بدنتان هم با مصرف پروتئین‌های گیاهی موجود در انواع حبوبات یا سویا تامین می‌شود. در مورد نگرانی‌تان درباره احتمال کمبود دریافت آهن و ابتلا به کم‌خونی ناشی از مصرف نکردن گوشت و مرغ، باید یادآور شوم در درجه اول، عادت‌های غذایی نادرست خود را اصلاح کنید تا باعث الگوبرداری نادرست فرزند خود در نوع غذا خوردن نشوید.
بهتر است بدانید اگر به‌هیچ‌وجه به خوردن گوشت‌های قرمز و سفید یا جگر تمایل ندارید، می‌توانید برای تامین آهن بدنتان سبزی‌های مختلف، به‌خصوص سبزی‌های برگ سبز تیره مصرف كنید. البته باید بدانید جذب آهن موجود در گوشت‌ها از جذب آهن موجود در سبزی‌ها بیشتر است. پس اگر بخواهید آهن موجود در سبزی‌های مختلف به‌خوبی جذب بدنتان شوند، باید این گروه از مواد غذایی را همراه با خوراکی‌های حاوی ویتامین C مانند آبلیموی تازه، پرتقال و آب پرتقال یا حتی آلو مصرف کنید.
به‌طورکلی، زمانی كه گوشت یا مرغ می‌پزد، بخشی از ریزمغذی‌های آنها وارد آب غذا می‌شود و بخشی از آن هم داخل بافت گوشت باقی می‌ماند بنابراین افرادی که آب گوشت یا مرغ می‌خورند، بخشی از مواد مغذی آن را دریافت می‌کنند و به بدن آنهایی هم که فقط خود گوشت یا مرغ را مصرف می‌کنند، بخشی دیگر از ریزمغذی‌ها می‌رسد. درواقع، افرادی می‌توانند از دریافت کامل تمام ریزمغذی‌های گوشت‌ها در بدنشان مطمئن باشند که هم خود گوشت را می‌خورند و هم آب گوشت یا خورش را.
نکته دیگر در مورد دریافت پروتئین از طریق منابع حیوانی است؛ تمام پروتئین‌های حیوانی، فقط در گوشت قرمز و مرغ ذخیره نشده‌اند و اگر شما یا فرزندتان علاقه‌ای به گوشت قرمز یا گوشت مرغ ندارید، می‌توانید پروتئین بدن خود را از طریق مصرف شیر و لبنیات، ماهی، میگو یا سفیده تخم‌مرغ تامین كنید. ضمن اینکه بخشی از پروتئین مورد نیاز بدنتان هم با مصرف پروتئین‌های گیاهی موجود در انواع حبوبات یا سویا تامین می‌شود. در مورد نگرانی‌تان درباره احتمال کمبود دریافت آهن و ابتلا به کم‌خونی ناشی از مصرف نکردن گوشت و مرغ، باید یادآور شوم در درجه اول، عادت‌های غذایی نادرست خود را اصلاح کنید تا باعث الگوبرداری نادرست فرزند خود در نوع غذا خوردن نشوید.
بهتر است بدانید اگر به‌هیچ‌وجه به خوردن گوشت‌های قرمز و سفید یا جگر تمایل ندارید، می‌توانید برای تامین آهن بدنتان سبزی‌های مختلف، به‌خصوص سبزی‌های برگ سبز تیره مصرف كنید. البته باید بدانید جذب آهن موجود در گوشت‌ها از جذب آهن موجود در سبزی‌ها بیشتر است. پس اگر بخواهید آهن موجود در سبزی‌های مختلف به‌خوبی جذب بدنتان شوند، باید این گروه از مواد غذایی را همراه با خوراکی‌های حاوی ویتامین C مانند آبلیموی تازه، پرتقال و آب پرتقال یا حتی آلو مصرف کنید.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:28 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
در زمینه آسیب های اجتماعی طلاق، فقر، خشونت خانگی، جرائم و ترک تحصیل نیز اعداد و ارقامی وجود دارد که نیازمند مداخلات هماهنگ و علمی است.
با وجود تمام اقدامات انجام شده و دستاوردهای نظام سلامت طی بیش از سه دهه گذشته اما هنوز هم سالانه حدود 200 هزار ایرانی به دلیل سکته‌های قلبی و مغزی، حوادث و سوانح و سرطان جان خود را از دست می‌دهند.
بررسی وضعیت موجود بیماری ها و عوامل خطر غیرواگیر نشان می دهد که در سال 1390 از 380 هزار مرگ ثبت شده 92 هزار نفر با سکته قلبی (25 درصد)، 43 هزار نفر با سکته مغزی (13 درصد)، 31 هزار نفر حوادث و سوانح (7 درصد) و 30 هزار نفر به علت سرطان فوت کرده اند.
شیوع اختلالات روانی در ایران بر اساس پیمایش ملی سال 1391 حدود 23.6 است. همچنین بر اساس گزارش بار بیماری های جهانی (2011) در ایران بیماری های قلبی - عروقی (17 درصد)، اختلالات روانی (14 درصد)، بیماری های اسکلتی - عضلانی (7.5 درصد)، حوادث ترافیکی (7.5 درصد)، نئوناتال (6.5 درصد)، سرطان (5.5 درصد)، بیماری های تنفسی (4.2 درصد)، اختلال تغذیه ای (2 درصد)، دیابت (2 درصد) مجموعا حدود 70 درصد بار بیماری ها را تشکیل می دهند.
10 عامل خطر اول سلامت (دالی منتسب) در ایران نیز به ترتیب رژیم غذایی، فشار خون (10 میلیون نفر)، توده بدنی بالا (9 میلیون نفر چاق)، کم تحرکی (18 میلیون نفر تحرک ناکافی)، دخانیات (5 میلیون و 300 هزار نفر)، دیابت (7.5 میلیون نفر)، آلودگی هوا، کلسترول بالا (14 میلیون نفر)، خطرات شغلی و مصرف مواد مخدر (سه میلیون نفر) است. البته این اعداد مربوط به جمعیت 15 تا 64 سال است.
در خصوص شیوع آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) نیز باید گفت که تا کنون مطالعه ای فراگیر در کشور صورت نگرفته، اما بر اساس آخرین مطالعات شیوع علائم آسم در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود 13 درصد و در جمعیت بالغین حدود 7 تا 8 درصد است. شیوع بیماری COPD بر اساس مطالعات جهانی حدود 6 تا 7 درصد است.
البته در زمینه آسیب های اجتماعی طلاق، فقر، خشونت خانگی، جرائم و ترک تحصیل نیز اعداد و ارقامی وجود دارد که نیازمند مداخلات هماهنگ و علمی است.
بر اساس آخرین پیمایش کشوری سلامت دهان در سال 1382 نیز بطور متوسط هر دانش آموز شش ساله هنگام ورود به مدرسه پنج دندان شیری پوسیده داشته است که این تعداد بر اساس آمار سال 1390 به 5.7 رسیده است. شیوع این بیماری ها با افزایش سن بیشتر شده؛ بطوری که در ایران 90 درصد افراد جامعه، یک یا چند بیماری شایع دهان را تجربه کرده اند. بار بیماری های دهانی یک درصد از کل بار بیماری ها را تشکیل داده، اما به دلیل عوارض حاصل از این بیماری ها در ایجاد بیماری های سیستمیک عمدتا بیماری های غیرواگیر (از جمله بیماری های قلبی - عروقی، دیابت، سرطان و غیره)، بار کلی بیماری های دهان بیشتر از این مقدار است. بی تردید آغاز مراقبت از هنگام رویش دندان یکی از ساده ترین و ارزان ترین روش های سلامت همگانی است.
بررسی سطح سواد سلامت در بزرگسالان در پنج استان کشور در سال 1385 نشان می دهد که حدود 57 درصد از شرکت کنندگان از سواد سلامتی ناکافی و تنها حدود 28 درصد از سطح سواد سلامتی کافی برخوردار بودند. تنها 40 درصد افراد بالای 18 سال در مناطق شهری و کمتر از 20 درصد افراد در مناطق روستایی از سواد سلامت کافی برخوردارند.
دستاوردهای نظام سلامت ایران
با این وجود باید تاکید کرد که دستاوردهای خدمات شبکه های بهداشتی درمانی کشور در سه دهه گذشته متنوع و در برخی موارد در سطح بین المللی الگو و زبانزد بوده است؛ کاهش شاخص های مرگ نوزادان، کودکان و مادران باردار، کنترل بیماری های عفونی و افزایش امید به زندگی به میانگین 73 سال از آن جمله است.
این موفقیت ها مرهون توسعه خدمات شبکه های بهداشتی - درمانی در جمعیت های روستایی و محروم جامعه بوده است. عوامل پیشران در این موفقیت توسعه نیروی انسانی در بخش سلامت و همچنین ارتقای عوامل اجتماعی چون افزایش سواد مردم (به خصوص کاهش اختلاف سواد زنان و مردان) و توسعه امکانات بهداشتی، رفاهی و زیر ساختی در روستاها توسط سایر بخش ها بوده است.
از چندین سال گذشته برنامه های مراقبت از دیابت، فشار خون، هیپوتیروئید نوزادان، سلامت دهان و دندان، بیماری تالاسمی در شبکه بهداشتی درمانی روستایی ادغام شده است. پنج دوره نظام پیمایش عوامل خطر واگیردار در سال های 1383، 1385، 1387، 1388 و 1390 انجام شده است. پس از مطالعه بار بیمار ی ها در اوایل دهه 80 اکنون گزارش جدید بار بیماری ها در حال آماده سازی است.
شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور به ریاست رییس جمهور 10 سال سابقه فعالیت و بیش از 100 مصوبه در زمینه های غذا و سلامت از جمله کاهش نمک و چربی و قند دارد. متناظر شورای عالی در سطح 31 استان و شهرستان های کشور کارگروه های تخصصی سلامت و امنیت غذایی وجود دارد. در سال 1392 نظام نامه مدیریت سلامت در سطح استانی برای توسعه مشارکت مردم و همکاری بین بخشی بویژه برای پاسخ دهی به بیماری های غیرواگیر توسط وزیر کشور و وزیر بهداشت مشترکا ابلاغ شده است.
اخیرا نیز برنامه "تحول بهداشت" در قالب اجرای طرح تحول نظام سلامت در وزارت بهداشت کلید خورده و برنامه های متنوعی برای تمام اقشار جامعه بویژه مناطق محروم و جمعیت حاشیه نشین تدارک دیده و تامین اعتبار شده است؛ تا به این ترتیب ابتدا سطح سلامت خانواده ها در جهت مراقبت از خود بالا رفته و با طراحی بسته های مختلف خدمتی، نظام سلامت کشور گام در راه پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به بیماری ها گذارد.
بررسی وضعیت موجود بیماری ها و عوامل خطر غیرواگیر نشان می دهد که در سال 1390 از 380 هزار مرگ ثبت شده 92 هزار نفر با سکته قلبی (25 درصد)، 43 هزار نفر با سکته مغزی (13 درصد)، 31 هزار نفر حوادث و سوانح (7 درصد) و 30 هزار نفر به علت سرطان فوت کرده اند.
شیوع اختلالات روانی در ایران بر اساس پیمایش ملی سال 1391 حدود 23.6 است. همچنین بر اساس گزارش بار بیماری های جهانی (2011) در ایران بیماری های قلبی - عروقی (17 درصد)، اختلالات روانی (14 درصد)، بیماری های اسکلتی - عضلانی (7.5 درصد)، حوادث ترافیکی (7.5 درصد)، نئوناتال (6.5 درصد)، سرطان (5.5 درصد)، بیماری های تنفسی (4.2 درصد)، اختلال تغذیه ای (2 درصد)، دیابت (2 درصد) مجموعا حدود 70 درصد بار بیماری ها را تشکیل می دهند.
10 عامل خطر اول سلامت (دالی منتسب) در ایران نیز به ترتیب رژیم غذایی، فشار خون (10 میلیون نفر)، توده بدنی بالا (9 میلیون نفر چاق)، کم تحرکی (18 میلیون نفر تحرک ناکافی)، دخانیات (5 میلیون و 300 هزار نفر)، دیابت (7.5 میلیون نفر)، آلودگی هوا، کلسترول بالا (14 میلیون نفر)، خطرات شغلی و مصرف مواد مخدر (سه میلیون نفر) است. البته این اعداد مربوط به جمعیت 15 تا 64 سال است.
در خصوص شیوع آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) نیز باید گفت که تا کنون مطالعه ای فراگیر در کشور صورت نگرفته، اما بر اساس آخرین مطالعات شیوع علائم آسم در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود 13 درصد و در جمعیت بالغین حدود 7 تا 8 درصد است. شیوع بیماری COPD بر اساس مطالعات جهانی حدود 6 تا 7 درصد است.
البته در زمینه آسیب های اجتماعی طلاق، فقر، خشونت خانگی، جرائم و ترک تحصیل نیز اعداد و ارقامی وجود دارد که نیازمند مداخلات هماهنگ و علمی است.
بر اساس آخرین پیمایش کشوری سلامت دهان در سال 1382 نیز بطور متوسط هر دانش آموز شش ساله هنگام ورود به مدرسه پنج دندان شیری پوسیده داشته است که این تعداد بر اساس آمار سال 1390 به 5.7 رسیده است. شیوع این بیماری ها با افزایش سن بیشتر شده؛ بطوری که در ایران 90 درصد افراد جامعه، یک یا چند بیماری شایع دهان را تجربه کرده اند. بار بیماری های دهانی یک درصد از کل بار بیماری ها را تشکیل داده، اما به دلیل عوارض حاصل از این بیماری ها در ایجاد بیماری های سیستمیک عمدتا بیماری های غیرواگیر (از جمله بیماری های قلبی - عروقی، دیابت، سرطان و غیره)، بار کلی بیماری های دهان بیشتر از این مقدار است. بی تردید آغاز مراقبت از هنگام رویش دندان یکی از ساده ترین و ارزان ترین روش های سلامت همگانی است.
بررسی سطح سواد سلامت در بزرگسالان در پنج استان کشور در سال 1385 نشان می دهد که حدود 57 درصد از شرکت کنندگان از سواد سلامتی ناکافی و تنها حدود 28 درصد از سطح سواد سلامتی کافی برخوردار بودند. تنها 40 درصد افراد بالای 18 سال در مناطق شهری و کمتر از 20 درصد افراد در مناطق روستایی از سواد سلامت کافی برخوردارند.
دستاوردهای نظام سلامت ایران
با این وجود باید تاکید کرد که دستاوردهای خدمات شبکه های بهداشتی درمانی کشور در سه دهه گذشته متنوع و در برخی موارد در سطح بین المللی الگو و زبانزد بوده است؛ کاهش شاخص های مرگ نوزادان، کودکان و مادران باردار، کنترل بیماری های عفونی و افزایش امید به زندگی به میانگین 73 سال از آن جمله است.
این موفقیت ها مرهون توسعه خدمات شبکه های بهداشتی - درمانی در جمعیت های روستایی و محروم جامعه بوده است. عوامل پیشران در این موفقیت توسعه نیروی انسانی در بخش سلامت و همچنین ارتقای عوامل اجتماعی چون افزایش سواد مردم (به خصوص کاهش اختلاف سواد زنان و مردان) و توسعه امکانات بهداشتی، رفاهی و زیر ساختی در روستاها توسط سایر بخش ها بوده است.
از چندین سال گذشته برنامه های مراقبت از دیابت، فشار خون، هیپوتیروئید نوزادان، سلامت دهان و دندان، بیماری تالاسمی در شبکه بهداشتی درمانی روستایی ادغام شده است. پنج دوره نظام پیمایش عوامل خطر واگیردار در سال های 1383، 1385، 1387، 1388 و 1390 انجام شده است. پس از مطالعه بار بیمار ی ها در اوایل دهه 80 اکنون گزارش جدید بار بیماری ها در حال آماده سازی است.
شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور به ریاست رییس جمهور 10 سال سابقه فعالیت و بیش از 100 مصوبه در زمینه های غذا و سلامت از جمله کاهش نمک و چربی و قند دارد. متناظر شورای عالی در سطح 31 استان و شهرستان های کشور کارگروه های تخصصی سلامت و امنیت غذایی وجود دارد. در سال 1392 نظام نامه مدیریت سلامت در سطح استانی برای توسعه مشارکت مردم و همکاری بین بخشی بویژه برای پاسخ دهی به بیماری های غیرواگیر توسط وزیر کشور و وزیر بهداشت مشترکا ابلاغ شده است.
اخیرا نیز برنامه "تحول بهداشت" در قالب اجرای طرح تحول نظام سلامت در وزارت بهداشت کلید خورده و برنامه های متنوعی برای تمام اقشار جامعه بویژه مناطق محروم و جمعیت حاشیه نشین تدارک دیده و تامین اعتبار شده است؛ تا به این ترتیب ابتدا سطح سلامت خانواده ها در جهت مراقبت از خود بالا رفته و با طراحی بسته های مختلف خدمتی، نظام سلامت کشور گام در راه پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به بیماری ها گذارد.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:27 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
نزدیك به 300 میلیون نفر در سراسر جهان آسم دارند.
پاییز برای بسیاری از افراد با سپری شدن روزهای تقویم نمی‌آید. آنها از سرفه‌ها و عطسه‌های مکرر، خارش چشم و بینی متوجه می‌شوند که فصل گرده‌افشانی بعضی گیاهان شروع شده است و حالا چند روز مانده به شروع پاییز، دبیر انجمن ریه ایران نسبت به مصرف خودسرانه دارو توسط مبتلایان به آلرژی فصلی هشدار داده و گفته‌است: «در شهرهای بزرگ صنعتی بین 10 تا 40 درصد مردم دچار رینیت آلرژیک هستند و با خوش‌بینانه‌ترین آمار 5 تا 6 میلیون نفر در ایران مبتلا به آسم هستند.»
نزدیك به 300 میلیون نفر در سراسر جهان آسم دارند. در شهرهای صنعتی این علائم وخیم‌تر بروز می‌كند. دكتر روزبه نقشین دبیر انجمن ریه ایران این آمار را در مورد ساكنان شهرهای بزرگ و صنعتی ایران بین 10تا 40 درصد تخمین می‌زند و می‌گوید: برخی از بیماران در روزها و ماه‌هایی از سال به‌صورت موقت دچار این علائم آزاردهنده می‌شوند. آنها به جای اینكه به پزشك مراجعه كنند و پیگیر درمان مناسب باشند، یا با نشانه‌های آن مدارا می‌كنند یا خودسرانه تركیبات كورتن‌دار كه بسیار مضر هستند را مصرف می‌كنند. عده‌ای هم به قرص‌های ضد‌حساسیت (آنتی هیستامین‌ها) روی می‌آورند. حتی گاهی به مصرف داروهای گیاهی و روش‌های درمانی غیرعلمی پناه می‌برند. »
درفصل پاییز و بهار دستگاه ریه فوقانی و تحتانی درگیر آلرژی فصلی می‌شود. آلرژی‌هایی كه دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر می‌كنند به آلرژی‌های بهاره معروفند و علائم مشتركی با آلرژی‌های فصل پاییز دارند كه بر دستگاه تنفسی تحتانی تأثیر می‌گذارد.
دكتر مریم محلوجی راد فوق‌تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی در مورد تفاوت آلرژی بهار و پاییز می‌گوید:«تفاوت این دو در آلرژن‌های ایجاد‌كننده حساسیت است. افرادی كه به گرده درختانی چون سرو، بید و اقاقیا حساسیت دارند هنگام گرده‌افشانی آنها در بهار به سرفه، عطسه و... می‌افتند. افرادی كه به علف‌های هرز كه معمولا در اواخر تابستان و ابتدای پاییز گرده‌افشانی می‌كنند حساسیت دارند كم كم زندگیشان پر از قرص، شربت و اسپری می‌شود. یكی از ویژگی‌های این افراد این است كه با خوردن میوه‌هاو سبزیجات علائم آلرژی‌شان تشدید می‌شود. اگر آلرژی كسانی كه به آلرژن‌های پاییز حساسیت دارند با سرماخوردگی یا بیماری ویروسی همراه شود، علائم تشدید خواهد شد. پزشكان معمولا به این افراد برای درمان هر دو بیماری باید دارو تجویز كنند.»
دكتر نقشین فوق تخصص ریه و دانشیار دانشگاه علوم پزشكی به كسانی كه در ماه‌هایی از سال دچار علائمی مثل گرفتگی یا آبریزش‌بینی، عطسه، خارش انتهای حلق و گلو، خلط‌های پشت حلق، كاهش حس بویایی، سردرد‌هایی در گونه و پیشانی و احساس بوی بد در حلق و بینی می‌شوند و در همان روزها احساس خستگی مفرط و فقدان انرژی برای كار می‌كنند توصیه می‌كند: «حتما برای قطعی كردن بیماری رینیت آلرژیك به پزشك مراجعه كنید؛ چون با درمان‌های پیشگیری‌كننده مناسب كه در راس آنها اسپری‌های كورتن‌دار كم عارضه برای تجویز داخلی بینی است می‌توانید به شرایط زندگی عادی بازگردید.»
در بروز آلرژی 2عامل اصلی ژنتیك و عوامل و شرایط محیطی مؤثرند. سهم هر كدام در بروز آلرژی 50درصد است. دكتر محلوجی راد عضو مركز تحقیقات آسم و آلرژی این موضوع را چنین توضیح می‌دهد:«استعداد آلرژی در كسانی وجود دارد كه ژن آلرژی دارند. به‌عبارت دیگر آنها 50تا 70درصد بچه‌هایی به دنیا خواهند آورد كه این ژن را دارند. عامل محیطی ایجاد‌كننده حساسیت نیز در فردی تأثیر می‌گذارد كه این ژن را داشته باشد. مواجهه مداوم با آلرژن‌ها مثل سوسك، مایت، گردوغبار و قارچ‌ها در افراد مستعد و دارای ژن علائم آلرژی را ایجاد می‌كند. ممكن است والدین فردی، ژن آلرژی را داشته باشند ولی در شرایط مناسب بروز آلرژی قرار نگرفته باشند و در نسل بعد كه این شرایط فراهم بود حساسیت بروز پیدا كند.» تنها كسانی كه مبتلا به آسم هستند می‌دانند كه این بیماری كیفیت زندگی را تغییر می‌دهد.
دكتر محلوجی‌راد درباره اهمیت رسیدگی بموقع به علائم آلرژی می‌گوید: «رینیت آلرژی كه همان آلرژی فصلی است درصورت عدم‌رسیدگی یا رسیدگی خودسرانه میتواند ریه تحتانی را درگیر و بیماری آسم را ایجاد كند. آسم علائم بیشتری دارد و كیفیت زندگی افراد را پایین می‌آورد، بنابراین پیشگیری و درمان بیماری‌های دستگاه ریوی اهمیت زیادی دارد.»
دكتر نقشین دبیر انجمن ریه ایران همچنین راه‌حل ساده‌تری را توصیه می‌كند: «با توجه به نقش ویتامینD در ایجاد انواع بیماری‌ها و به‌خصوص مشكلات تنفسی، اگر حوصله و همت انجام اقدامات یادشده را ندارید حداقل از پزشك خود بخواهید با یك آزمایش خون ساده سطح ویتامینD خونتان را اندازه بگیرند تا درصورت تأیید كمبود ویتامین به درمان آن بپردازید.»
خوددرمانی در آلرژی
خود مراقبتی روش پایش بدن است كه در آن فرد عوامل ایجاد آلرژی را شناسایی می‌كند. شناسایی عوامل نخستین قدم در پیشگیری از آلرژی است، هر چند پرهیز از برخی عوامل مثل مواجه‌نشدن با گرده گیاهان كار ساده‌ای نیست. خود درمانی در آلرژی فصلی نیز كار درستی نیست چراكه بسیاری از روش‌های درمانی عوارض خاص خود را دارند. پزشكان نسبت به استفاده خودسرانه برخی بیماران از آمپول‌های كورتن‌دار مثل دگزامتازون و بتامتازون هشدار می‌دهند.
نزدیك به 300 میلیون نفر در سراسر جهان آسم دارند. در شهرهای صنعتی این علائم وخیم‌تر بروز می‌كند. دكتر روزبه نقشین دبیر انجمن ریه ایران این آمار را در مورد ساكنان شهرهای بزرگ و صنعتی ایران بین 10تا 40 درصد تخمین می‌زند و می‌گوید: برخی از بیماران در روزها و ماه‌هایی از سال به‌صورت موقت دچار این علائم آزاردهنده می‌شوند. آنها به جای اینكه به پزشك مراجعه كنند و پیگیر درمان مناسب باشند، یا با نشانه‌های آن مدارا می‌كنند یا خودسرانه تركیبات كورتن‌دار كه بسیار مضر هستند را مصرف می‌كنند. عده‌ای هم به قرص‌های ضد‌حساسیت (آنتی هیستامین‌ها) روی می‌آورند. حتی گاهی به مصرف داروهای گیاهی و روش‌های درمانی غیرعلمی پناه می‌برند. »
درفصل پاییز و بهار دستگاه ریه فوقانی و تحتانی درگیر آلرژی فصلی می‌شود. آلرژی‌هایی كه دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر می‌كنند به آلرژی‌های بهاره معروفند و علائم مشتركی با آلرژی‌های فصل پاییز دارند كه بر دستگاه تنفسی تحتانی تأثیر می‌گذارد.
دكتر مریم محلوجی راد فوق‌تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی در مورد تفاوت آلرژی بهار و پاییز می‌گوید:«تفاوت این دو در آلرژن‌های ایجاد‌كننده حساسیت است. افرادی كه به گرده درختانی چون سرو، بید و اقاقیا حساسیت دارند هنگام گرده‌افشانی آنها در بهار به سرفه، عطسه و... می‌افتند. افرادی كه به علف‌های هرز كه معمولا در اواخر تابستان و ابتدای پاییز گرده‌افشانی می‌كنند حساسیت دارند كم كم زندگیشان پر از قرص، شربت و اسپری می‌شود. یكی از ویژگی‌های این افراد این است كه با خوردن میوه‌هاو سبزیجات علائم آلرژی‌شان تشدید می‌شود. اگر آلرژی كسانی كه به آلرژن‌های پاییز حساسیت دارند با سرماخوردگی یا بیماری ویروسی همراه شود، علائم تشدید خواهد شد. پزشكان معمولا به این افراد برای درمان هر دو بیماری باید دارو تجویز كنند.»
دكتر نقشین فوق تخصص ریه و دانشیار دانشگاه علوم پزشكی به كسانی كه در ماه‌هایی از سال دچار علائمی مثل گرفتگی یا آبریزش‌بینی، عطسه، خارش انتهای حلق و گلو، خلط‌های پشت حلق، كاهش حس بویایی، سردرد‌هایی در گونه و پیشانی و احساس بوی بد در حلق و بینی می‌شوند و در همان روزها احساس خستگی مفرط و فقدان انرژی برای كار می‌كنند توصیه می‌كند: «حتما برای قطعی كردن بیماری رینیت آلرژیك به پزشك مراجعه كنید؛ چون با درمان‌های پیشگیری‌كننده مناسب كه در راس آنها اسپری‌های كورتن‌دار كم عارضه برای تجویز داخلی بینی است می‌توانید به شرایط زندگی عادی بازگردید.»
در بروز آلرژی 2عامل اصلی ژنتیك و عوامل و شرایط محیطی مؤثرند. سهم هر كدام در بروز آلرژی 50درصد است. دكتر محلوجی راد عضو مركز تحقیقات آسم و آلرژی این موضوع را چنین توضیح می‌دهد:«استعداد آلرژی در كسانی وجود دارد كه ژن آلرژی دارند. به‌عبارت دیگر آنها 50تا 70درصد بچه‌هایی به دنیا خواهند آورد كه این ژن را دارند. عامل محیطی ایجاد‌كننده حساسیت نیز در فردی تأثیر می‌گذارد كه این ژن را داشته باشد. مواجهه مداوم با آلرژن‌ها مثل سوسك، مایت، گردوغبار و قارچ‌ها در افراد مستعد و دارای ژن علائم آلرژی را ایجاد می‌كند. ممكن است والدین فردی، ژن آلرژی را داشته باشند ولی در شرایط مناسب بروز آلرژی قرار نگرفته باشند و در نسل بعد كه این شرایط فراهم بود حساسیت بروز پیدا كند.» تنها كسانی كه مبتلا به آسم هستند می‌دانند كه این بیماری كیفیت زندگی را تغییر می‌دهد.
دكتر محلوجی‌راد درباره اهمیت رسیدگی بموقع به علائم آلرژی می‌گوید: «رینیت آلرژی كه همان آلرژی فصلی است درصورت عدم‌رسیدگی یا رسیدگی خودسرانه میتواند ریه تحتانی را درگیر و بیماری آسم را ایجاد كند. آسم علائم بیشتری دارد و كیفیت زندگی افراد را پایین می‌آورد، بنابراین پیشگیری و درمان بیماری‌های دستگاه ریوی اهمیت زیادی دارد.»
دكتر نقشین دبیر انجمن ریه ایران همچنین راه‌حل ساده‌تری را توصیه می‌كند: «با توجه به نقش ویتامینD در ایجاد انواع بیماری‌ها و به‌خصوص مشكلات تنفسی، اگر حوصله و همت انجام اقدامات یادشده را ندارید حداقل از پزشك خود بخواهید با یك آزمایش خون ساده سطح ویتامینD خونتان را اندازه بگیرند تا درصورت تأیید كمبود ویتامین به درمان آن بپردازید.»
خوددرمانی در آلرژی
خود مراقبتی روش پایش بدن است كه در آن فرد عوامل ایجاد آلرژی را شناسایی می‌كند. شناسایی عوامل نخستین قدم در پیشگیری از آلرژی است، هر چند پرهیز از برخی عوامل مثل مواجه‌نشدن با گرده گیاهان كار ساده‌ای نیست. خود درمانی در آلرژی فصلی نیز كار درستی نیست چراكه بسیاری از روش‌های درمانی عوارض خاص خود را دارند. پزشكان نسبت به استفاده خودسرانه برخی بیماران از آمپول‌های كورتن‌دار مثل دگزامتازون و بتامتازون هشدار می‌دهند.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:26 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
بیشتر علایم گوارشی در اثر مصرف ماده آلرژی‌زا زودگذر است...
برخی افراد با خوردن میوه دل‌درد می‌گیرند. گاهی این مشكل آنقدر آزاردهنده می‌شود كه حتی دور مصرف هر نوع میوه را خط می‌كشند. به این ترتیب، گرچه دل‌‌دردهایشان تسكین می‌یابد اما در عوض دچار كمبود موادمغذی‌ای می‌شوند كه بیشتر در میوهها وجود دارند.
به همین دلیل با دكتر پیمان ادیبی، فوق‌تخصص گوارش ودانشیار دانشگاه علوم‌پزشكی اصفهان درباره علت بروز این مشكل و راه‌حل‌های آن گفت‌وگو کرده‌ایم.
چرا برخی افراد با مصرف میوه دچار دل‌درد یا دیگر مشكل‌های گوارشی می‌شوند؟
2 گروه از عوامل در این میان دخیل‌اند؛ اول اینكه در میوهها قندی وجود دارد به نام فروكتوز، تمام افراد وقتی حجم زیادی از میوه كه سرشار از فروكتوز است، می‌خورند دچار علایمی مانند نفخ، دل‌پیچه و اسهال می‌شوند. تقریبا 80درصد افراد سالم جامعه نمی‌توانند بیش از 80گرم فروكتوز در روز دریافت كنند پس مصرف مقدار زیاد میوه در صورتی كه یكباره خورده شود (نه به تناوب و در طول روز) باعث بروز این علایم می‌شود. البته درصد كمی از افراد (یعنی حدود 20درصد)، نمی‌توانند حتی 20 گرم فروكتوز را جذب و هضم كنند. به همین دلیل حتی با مصرف حجم كم میوه هم دچار علایم گوارشی می‌شوند. گروه دوم علایمی كه با میوهها ایجاد می‌شوند، با مشكل عدم‌تحمل دستگاه گوارش مرتبط است. این واكنش آلرژیكی به یك ماده غذایی، در یك‌چهارم تا یك‌پنجم افراد جامعه وجود دارد. برخی از این واكنش‌های حساسیتی شبیه آلرژی‌های پوستی یا تنفسی است كه خیلی سریع رخ می‌دهد. یعنی فرد با مصرف ماده غذایی دچار علایمی مثل تنگی‌نفس، خارش، كهیر، تورم لب، اسهال شدید و ترش كردن می‌شود. این حالت‌ها خیلی شایع نیست. گروه شایع‌تر عدم‌تحمل‌ها، آنهایی است كه دیرتر رخ می‌دهند و با فاصله بیش از 1 تا 2 ساعت بعد از مصرف ماده‌غذایی بروز می‌كنند.
احتمال بروز این علایم با مصرف كدام میوهها بیشتر می‌شود؟
هر فردی بنا بر تجربه شخصی‌اش میتواند متوجه شود بدنش به كدام میوه یا سبزی یا ماده‌غذایی واكنش نشان می‌دهد. گرچه تست‌های تشخیصی و آزمو‌ن‌های خونی نیز برای تشخیص عدم‌تحمل وجود دارد. البته برخی موادغذایی از نظر ایجاد عدم‌تحمل معروف‌تر هستند. مثلا مواد حاوی تركیب‌های شبه‌هیستامین مانند موز، كیوی، هندوانه و خربزه. برخی دیگر از میوهها به‌خصوص میوه‌های تابستانی از جمله گیلاس و آلبالو نیز دارای مواد محركی‌اند كه باعث انقباض‌‌ها و تحریك‌های گوارشی می‌شوند.
اگر كسی به میوه خاصی عدم‌تحمل گوارشی نشان داد، باید آن را از برنامه غذایی‌اش حذف كند؟
بله، راه‌حل این مشكل اجتناب از مصرف آن ماده‌غذایی است.
تا آخر عمر؟
با روش‌های حساسیت‌زدایی می‌توان به‌تدریج آن ماده‌غذایی را به رژیم‌غذایی برگرداند. اگر فردی با مصرف میوه‌ای دچار علایم حاد می‌شود، بهتر است 6 تا 9 ماه آن را از برنامه غذایی‌اش حذف و دوباره مصرف آن را از مقادیر كم شروع كند. یعنی یك دوره اجتناب و تجربه مجدد داشته باشد تا به این ترتیب بتواند آن را به برنامه‌غذایی خود بازگرداند اما در مورد آلرژی‌های غذایی كه با كهیر، اسهال، دل‌پیچه و تهوع شدید ظاهر می‌شوند، اجتناب اصل مهم و اولیه است. این افراد بهتر است با یك متخصص در مورد رژیم‌غذایی‌شان مشورت كنند.
آیا علایمی كه در اثر مصرف یك ماده‌غذایی بروز می‌كند، گذراست یا تا مدتی می‌ماند؟
بیشتر علایم گوارشی در اثر مصرف ماده آلرژی‌زا زودگذر است و در بیشتر افراد حداكثر 5 روز ادامه پیدا می‌كند اما دستگاه گوارش ساختاری زنده است و وقتی تنش به آن وارد شود، تا مدت‌ها نظم آن به هم می‌ریزد. به خصوص اگر زمینه‌های دیگری از به‌هم‌ریختگی نظم در بدن فرد وجود داشته باشد مثلا فرد در معرض استرس باشد. زیرا استرس مشكل‌های گوارشی را طولانی‌تر می‌كند.
راه‌حل دیگری هم وجود دارد كه فرد باوجود مصرف میوه مشكل‌زا دچار مشكل نشود؟
بهترین راه‌حل، پرهیز از مصرف آن میوه است. البته برخی افراد میوهها را به‌صورت كمپوت بهتر تحمل می‌كنند زیرا هنگام پخت، برخی از تركیب‌های غیرقابل‌جذب موجود كه باعث نفخ، دل‌پیچه و اسهال می‌شود، حذف یا شكسته خواهندشد و برخی تركیب‌های دیگر نظیر قندها هم تغییر شكل پیدا می‌كنند.
به همین دلیل با دكتر پیمان ادیبی، فوق‌تخصص گوارش ودانشیار دانشگاه علوم‌پزشكی اصفهان درباره علت بروز این مشكل و راه‌حل‌های آن گفت‌وگو کرده‌ایم.
چرا برخی افراد با مصرف میوه دچار دل‌درد یا دیگر مشكل‌های گوارشی می‌شوند؟
2 گروه از عوامل در این میان دخیل‌اند؛ اول اینكه در میوهها قندی وجود دارد به نام فروكتوز، تمام افراد وقتی حجم زیادی از میوه كه سرشار از فروكتوز است، می‌خورند دچار علایمی مانند نفخ، دل‌پیچه و اسهال می‌شوند. تقریبا 80درصد افراد سالم جامعه نمی‌توانند بیش از 80گرم فروكتوز در روز دریافت كنند پس مصرف مقدار زیاد میوه در صورتی كه یكباره خورده شود (نه به تناوب و در طول روز) باعث بروز این علایم می‌شود. البته درصد كمی از افراد (یعنی حدود 20درصد)، نمی‌توانند حتی 20 گرم فروكتوز را جذب و هضم كنند. به همین دلیل حتی با مصرف حجم كم میوه هم دچار علایم گوارشی می‌شوند. گروه دوم علایمی كه با میوهها ایجاد می‌شوند، با مشكل عدم‌تحمل دستگاه گوارش مرتبط است. این واكنش آلرژیكی به یك ماده غذایی، در یك‌چهارم تا یك‌پنجم افراد جامعه وجود دارد. برخی از این واكنش‌های حساسیتی شبیه آلرژی‌های پوستی یا تنفسی است كه خیلی سریع رخ می‌دهد. یعنی فرد با مصرف ماده غذایی دچار علایمی مثل تنگی‌نفس، خارش، كهیر، تورم لب، اسهال شدید و ترش كردن می‌شود. این حالت‌ها خیلی شایع نیست. گروه شایع‌تر عدم‌تحمل‌ها، آنهایی است كه دیرتر رخ می‌دهند و با فاصله بیش از 1 تا 2 ساعت بعد از مصرف ماده‌غذایی بروز می‌كنند.
احتمال بروز این علایم با مصرف كدام میوهها بیشتر می‌شود؟
هر فردی بنا بر تجربه شخصی‌اش میتواند متوجه شود بدنش به كدام میوه یا سبزی یا ماده‌غذایی واكنش نشان می‌دهد. گرچه تست‌های تشخیصی و آزمو‌ن‌های خونی نیز برای تشخیص عدم‌تحمل وجود دارد. البته برخی موادغذایی از نظر ایجاد عدم‌تحمل معروف‌تر هستند. مثلا مواد حاوی تركیب‌های شبه‌هیستامین مانند موز، كیوی، هندوانه و خربزه. برخی دیگر از میوهها به‌خصوص میوه‌های تابستانی از جمله گیلاس و آلبالو نیز دارای مواد محركی‌اند كه باعث انقباض‌‌ها و تحریك‌های گوارشی می‌شوند.
اگر كسی به میوه خاصی عدم‌تحمل گوارشی نشان داد، باید آن را از برنامه غذایی‌اش حذف كند؟
بله، راه‌حل این مشكل اجتناب از مصرف آن ماده‌غذایی است.
تا آخر عمر؟
با روش‌های حساسیت‌زدایی می‌توان به‌تدریج آن ماده‌غذایی را به رژیم‌غذایی برگرداند. اگر فردی با مصرف میوه‌ای دچار علایم حاد می‌شود، بهتر است 6 تا 9 ماه آن را از برنامه غذایی‌اش حذف و دوباره مصرف آن را از مقادیر كم شروع كند. یعنی یك دوره اجتناب و تجربه مجدد داشته باشد تا به این ترتیب بتواند آن را به برنامه‌غذایی خود بازگرداند اما در مورد آلرژی‌های غذایی كه با كهیر، اسهال، دل‌پیچه و تهوع شدید ظاهر می‌شوند، اجتناب اصل مهم و اولیه است. این افراد بهتر است با یك متخصص در مورد رژیم‌غذایی‌شان مشورت كنند.
آیا علایمی كه در اثر مصرف یك ماده‌غذایی بروز می‌كند، گذراست یا تا مدتی می‌ماند؟
بیشتر علایم گوارشی در اثر مصرف ماده آلرژی‌زا زودگذر است و در بیشتر افراد حداكثر 5 روز ادامه پیدا می‌كند اما دستگاه گوارش ساختاری زنده است و وقتی تنش به آن وارد شود، تا مدت‌ها نظم آن به هم می‌ریزد. به خصوص اگر زمینه‌های دیگری از به‌هم‌ریختگی نظم در بدن فرد وجود داشته باشد مثلا فرد در معرض استرس باشد. زیرا استرس مشكل‌های گوارشی را طولانی‌تر می‌كند.
راه‌حل دیگری هم وجود دارد كه فرد باوجود مصرف میوه مشكل‌زا دچار مشكل نشود؟
بهترین راه‌حل، پرهیز از مصرف آن میوه است. البته برخی افراد میوهها را به‌صورت كمپوت بهتر تحمل می‌كنند زیرا هنگام پخت، برخی از تركیب‌های غیرقابل‌جذب موجود كه باعث نفخ، دل‌پیچه و اسهال می‌شود، حذف یا شكسته خواهندشد و برخی تركیب‌های دیگر نظیر قندها هم تغییر شكل پیدا می‌كنند.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:25 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
کافئین در طول زمان افسردگی را تشدید می کند.
درمان افسردگی گاهی با روان درمانی، گاهی با دارودرمانی و گاهی با ترکیب هر دو درمان میسر است. به عقیده متخصصان، تغذیه گرچه به تنهایی برای درمان این بیماری روحی کافی نیست اما به روند درمان کمک می کند. در این مطلب برخی از مواد غذایی مفید برای افراد افسرده معرفی می شوند.
بادام: بادام منبع غنی منیزیم است. کمبود منیزیم به افسردگی منجر می شود. منابع دیگر شامل اسفناج، لوبیا و سیب زمینی است.
غذاهای دریایی: غذاهای دریایی به ویژه ماهی های چرب حاوی اسیدهای چرب امگا3 هستند که در سلامت سیستم عصبی و پیشگیری از افسردگی نقش قابل ملاحظه ای ایفا می کنند.
شیر: به میزان کافی شیر و لبنیات مصرف کنید اما از افزودن منابع کافئین به شیر بپرهیزید. کافئین در طول زمان افسردگی را تشدید می کند.
مرغ: گوشت پرندگان غنی از پروتئین و اسیدهای آمینه ای است که به سلامت روحی کمک می کنند.
کربوهیدرات ها: کربوهیدرات به ویژه کربوهیدرات های پیچیده مثل نشاسته را کاملاً از برنامه غذایی خود حذف نکنید. زیرا نتایج بررسی های متعدد نشان می دهد، کربوهیدرات های پیچیده نقش موثری در بهبود خلق و خو دارند. پس کربوهیدرات های ناسالم مانند قند و شکر، شیرینی و نوشابه را حذف کنید و کربوهیدرات های سالم را که در غلات و حبوبات وجود دارند به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
شکلات تلخ: بر اساس مطالعات فراوان شکلات تلخ دارای خاصیت ضدافسردگی است.
بادام: بادام منبع غنی منیزیم است. کمبود منیزیم به افسردگی منجر می شود. منابع دیگر شامل اسفناج، لوبیا و سیب زمینی است.
غذاهای دریایی: غذاهای دریایی به ویژه ماهی های چرب حاوی اسیدهای چرب امگا3 هستند که در سلامت سیستم عصبی و پیشگیری از افسردگی نقش قابل ملاحظه ای ایفا می کنند.
شیر: به میزان کافی شیر و لبنیات مصرف کنید اما از افزودن منابع کافئین به شیر بپرهیزید. کافئین در طول زمان افسردگی را تشدید می کند.
مرغ: گوشت پرندگان غنی از پروتئین و اسیدهای آمینه ای است که به سلامت روحی کمک می کنند.
کربوهیدرات ها: کربوهیدرات به ویژه کربوهیدرات های پیچیده مثل نشاسته را کاملاً از برنامه غذایی خود حذف نکنید. زیرا نتایج بررسی های متعدد نشان می دهد، کربوهیدرات های پیچیده نقش موثری در بهبود خلق و خو دارند. پس کربوهیدرات های ناسالم مانند قند و شکر، شیرینی و نوشابه را حذف کنید و کربوهیدرات های سالم را که در غلات و حبوبات وجود دارند به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
شکلات تلخ: بر اساس مطالعات فراوان شکلات تلخ دارای خاصیت ضدافسردگی است.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:22 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
زنجبیل و زیره سبز را به سیر و تره‌فرنگی سرخ‌شده اضافه کنید و چند دقیقه همراه آنها تفت دهید. سپس این مخلوط را به قابلمه حاوی کدوحلوایی نیم‌پز شده منتقل کنید. پس از آن، آب مرغ را اضافه کرده و با نمک و فلفل مزه‌دار کنید.
با کدو حلوایی، سوپ‌های متنوعی می‌توان درست کرد ولی این سوپ که در کشورهای مدیترانه‌ای آن را با زیره سبز، سیر و زنجبیل طعم‌دار می‌کنند، مزه متفاوت و خاصی دارد.
در ضمن باتوجه به اینکه معمولا این سوپ را به طور سنتی در قابلمه‌های سرامیکی می‌پزند، مدت زمان طولانی‌ای برای پخت سنتی آن نیاز است.
مواد لازم برای 4 نفر :
کدو حلوایی : 900 گرم ( پوست بکنید و تخم‌های داخل آن را خارج کنید )
روغن زیتون : 2 قاشق سوپخوری
تره فرنگی : 2 عدد ( خرد شود )
سیر : یک حبه ( رنده شود )
زنجبیل تازه : یک قاشق چای‌خوری رنده شده
آب مرغ : 3 پیمانه
نمک و فلفل : به میزان لازم
ماست : 4 قاشق سوپخوری
روغن : به مقدار لازم
گشنیز : چند برگ برای تزئین
گشنیز : چند برگ برای تزئین
طرز تهیه :
با استفاده از یک چاقوی تیز، کدو حلوایی پوست‌گرفته شده را به قطعات بزرگ خرد کنید، سپس آنها را در قابلمه‌ای حاوی مقداری آب ریخته و روی شعله اجاق‌گاز بپزید.
کمی روغن در تابه بریزید و سیر و تره‌فرنگی خردشده را در آن تفت دهید، سپس شعله را کم کنید تا با حرارت ملایم بپزد.
زنجبیل و زیره سبز را به سیر و تره‌فرنگی سرخ‌شده اضافه کنید و چند دقیقه همراه آنها تفت دهید. سپس این مخلوط را به قابلمه حاوی کدوحلوایی نیم‌پز شده منتقل کنید. پس از آن، آب مرغ را اضافه کرده و با نمک و فلفل مزه‌دار کنید.
در قابلمه را بگذارید و شعله اجاق‌گاز را کم کنید. پخت این سوپ معمولا 4 تا 5 ساعت طول می‌کشد.
وقتی سوپ پخته شد، آن را در دستگاه غذاساز یا خردکن بریزید تا به مایه‌ای صاف و یکنواخت تبدیل شود، سپس دوباره مواد را به قابلمه برگردانید و برای یک ساعت دیگر روی اجاق‌گاز حرارت دهید.
در پایان ماست را روی سوپ ریخته و با چند برگ گشنیز آن را تزئین کنید.
نکته یک : اگر می‌خواهید این سوپ با سرعت بیشتری آماده شود، از دیگ زودپز استفاده کنید.
نکته دو : درصورتی که غلظت سوپ در اثر حرارت در مدت زمان طولانی، زیاد شد، آن را با اضافه‌کردن کمی آب جوشیده رقیق‌تر کنید.
ادامه مطلب
تاريخ : یک شنبه 23 شهریور 1393 | 6:20 PM | نويسنده : سعیدی-بحرینی
می دانستید غیر از مصرف خام ، می توان یا این میوه بهاری اشكنه خوشمزه ای هم درست كرد ؟
فصل بهار كه می شود ، گوجه سزهای براق در هر میوه فروشی و سر هر كوی برزن به آدم چشمك می زنند . اما می دانستید غیر از مصرف خام ، می توان یا این میوه بهاری اشكنه خوشمزه ای هم درست كرد ؟
مواد لازم
گوجه سبز : 500 گرم
شكر : 3 قاشق غذاخوری
پیاز : 3 عدد
روغن : 150 گرم
شنبلیله : 1 قاشق سوپخوری
تخم مرغ: 4 عدد
آرد سفید : 2 قاشق سوپخوری
زردچوبه : 1 قاشق سوپخوری
فلفل : به میزان كافی
نمك : به میزان كافی
طرز تهیه
پیاز را خرد كرده با روغن در حرارت ملایم سرخ می كنیم تا طلایی شود .آرد و شنبلیله را در پیاز سرخ كرده كمی سرخ و زرد چوبه آن را اضافه می كنیم.
سپس 3 تا 4 لیوان آب داخل آن می ریزیم و می گذاریم مایه چند جوش بزند و به اندازه كافی به آن نمك و فلفل اضافه می كنیم .
مرحله بعد تخم مرغها را در ظرفی می شكنیم و با كمی نمك مخلوط می كنیم و كم كم در مایه اشكنه می ریزیم ، مرتب به هم می زنیم تا تخم مرغها یكجا بسته نشود . پس از 2 تا 3 جوش اشكنه را در ظرف می ریزیم .
گوجه سبزها را پس از گرفتن هسته آنها داخل اشكنه می ریزیم بعد از پختن 3 قاشق شكر به آن اضافه می كنیم . بطور كلی در تمام اشكنه ها بعد از ریختن تخم مرغ و پختن آن 3 تا 4 عدد تخم مرغ .را درسته در آن میشكنیم و بدون به هم زدن بگذاریم تخم مرغها بسته و پخته شود
ادامه مطلب