نامه دین و فرهنگ

«ما با سینما مخالف نیستیم، ما با فحشا مخالفیم» امام خمینی^{(رحمه الله علیه)}

«واقعاً خط قرمزهائى هست که باید رعایت شود. یک جاهائى عبور از برخى از خطوط قرمز اخلاقى – منظورم خطوط قرمز سیاسى هم خیلى نیست؛ عمدتاً انسان نگران اخلاق و دین و این چیزهاست – در بعضى از فیلمها و سریالها لزومى ندارد» حضرت آیت­الله خامنه­ای، در دیدار جمعی از هنرمندان، ۱۲/۴/۸۹٫

با عرض سلام و احترام خدمت:

جناب آقای ایوبی، ریاست محترم سازمان سینمایی کشورجناب آقای رضاداد، دبیر محترم جشنواره فیلم فجر

و سایر دست اندرکاران سینما و جشنواره فجر انقلاب اسلامی

بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، از همان ابتدای پیروزی نهضت، موضع تأییدی خود نسبت به اصل سینما را با موضع­گیری قاطعانه نسبت به بزرگترین خط قرمز سینمای اسلامی و انقلابی یعنی ابتذال اخلاقی و جنسی همراه نمود. بیشترین دغدغه­های رهبر معظم انقلاب نیز در باب سینمای کشور همواره دغدغه­های اخلاقی و اعتقادی بوده است. سالهاست که در رابطه با این مسائل، فریاد پیروان انقلاب اسلامی و علمای دینی بلند است و ما همچنان نمی­دانیم برای چه دقیقاً نمودهای اولیۀ همان چیزی که مورد جدی­ترین مخالفت رهبران انقلاب قرار گرفته، نه تنها در سینمای کشور اجازۀ ورود پیدا کرده و بلکه تا حدی تثبیت و نهادینه شده است. به بهانه‌های واهی و مصلحت­اندیشی های کاذب – که هیچ مصلحتی مهمتر از مراعات حدود بیّن اسلام عزیز در حوزه­های مختلف ادارۀ کشور نیست – نزدیک دو دهه است که استفادۀ ابزاری و غیر شرعی عوامل سینما از جاذبه­های ضداخلاقی و جنسی در فیلمهای کشور به امری معمول تبدیل شده و معلوم نیست چه زمانی مسئولین نظارتی کشور می­خواهند جلوی تداوم این روند را بگیرند. متأسفانه در هر دو دولت موسوم به اصلاحات و اصولگرا، این روند ادامه یافت و بر سر ترسیم خط قرمزهای قاطع اخلاقی، چه در بحث حجاب و روابط بازیگران و دیالوگها و شوخی­ها و سایر موقعیتهای تصویری، و چه از جهت وفور و غلبۀ سوژه­های ضداخلاقی و جنسی در داستانها و پیامهای آشکار و پنهان این فیلمها در مورد مناسبات اخلاقی و مسئلۀ عفت و غیرت اجتماعی، تسامح بخرج داده شد و اکنون دیگر خیلی از این نمودها – که مصداق بارز خلاف شرع از نظر همۀ فقهای کشور است – در غالب فیلمهای تولید و اکران شدۀ داخل، تبدیل به یک عادت جذب کنندۀ مخاطب شده است.

اما مسئولین محترم، سخن ما در این بیانیۀ مشفقانه، مشخصاً و عجالتاً فضای اخلاقی جشنوارۀ فیلم فجر است که هم برای داخل و هم خارج کشور قرار است الگویی نسبی از سینما و فرهنگ انقلاب و اسلام باشد.

جناب آقای ایوبی، ما جنابعالی را به تدیّن و شاگردی در مکتب امام صادق ^{علیه السلام} می­شناسیم. جناب آقای رضاداد، شما برای ما مدیری منسوب به داعیۀ دینداری و ولایتمداری محسوب می­شوید. باور بفرمایید نه ما سیاست زده و از بیان این مطالب، دارای دغدغه­های سیاسی هستیم و نه شما حضرات را انشاءالله به سیاست‌زدگی از آن نوعی که موجب کم­توجهی به احکام و خطوط قرمز شرع مقدس بشود، می­شناسیم. اگر شما معتقدید که جشنوارۀ فیلم فجر باید به نوعی نمایندگی مجموع سلیقه­هایی که ذیل چارچوب کلان انقلاب و ایران اسلامی قرار می­گیرند را داشته باشد ، «فضا»ی عینی داخل مکان جشنواره هم باید خط­قرمزهای حریم رسمی فرهنگ کشور را با خود به یدک بکشد.

متأسفانه در سالها و دولتهای گذشته، وضعیت پوشش بازیگران و عوامل سینمایی شرکت کننده در جشنواره شاید مشمول کمترین نظارتی واقع نمی­گشت. فضای جشنواره و برج میلاد، همراه با اختلاطی آکنده از جلوه‌های تبرج­گونه می شد. دوربین­های متعدد عکاسان مرد، با تقلید از جشنواره­های غربی، بر روی قامت بازیگران زن و رو به زمینۀ پوستر جشنواره! زوم می­نمود و عکسهای منتشره به تمامی رسانه­ها و فضای مجازی راه می­یافت و جوان این کشور را به تناقض وا می­داشت که از طرفی تبلیغات عفاف و حجاب را به او نشان می­دهیم و از طرفی ظواهر هنرمندان محبوب این کشور روی فرش قرمز ارزشمندترین مراسمات دولتی و رسمی، به او نشان الگویی کاملا متفاوت و عدم صداقت آن تبلیغات قبلی را می­داد. و هنوز این تصاویر از دوره­های قبلی برگزاری جشنواره هم که در پایگاه­های اینترنتی به وفور مورد بازدید است.

جناب آقای ایوبی! نگذارید جشنواره فجر امسال هم تبدیل به جشنوارۀ «گناه» شود

مسئولین محترم فرهنگی کشور! قرار نیست جشنواره فجرِ مولود انقلاب اسلامی بتدریج زرق و برق جشنواره‌های مادی­گرا و پر از شهوتِ اسکار و کن و غیره را پیدا کند. ما براحتی می­توانیم برای شرکت­کنندگان در جشنواره با احترام تبیین کنیم که حریم جشنواره مانند خیابان نیست و قوانین و ضوابطی دارد. همانطور که هیچکس با هر میزان احترام و محبوبیتی نمی­تواند نظم و انضباط ظاهری محیط جشنواره را بهم بزند، به همان نحو جایز نیست حدود و خطوط فرهنگی ایدئولوژی جشنواره را خدشه­دار کند. اهمیت این مسئله کم از محتوای فیلمهای جشنواره و برنامه­های دیگر آن را ندارد. اگر صادقانه ادعا داریم که بایستی برای جا انداختن ارزشها و احکام اسلامی در میان ملت و حتی خود هنرمندان، کار فرهنگی نمود، حداقل هزینۀ این ادعا این است که خود محیطی را در بالاترین و پرانعکاس ترین مراسمات این کشور فراهم نیاوریم که براحتی این گونه ناهنجاریها در آن غلبه پیدا کنند.

این مهم هیچ منافاتی ندارد با احترام به قشر هنرمند این کشور، که طبیعتا آنها نیز با شفاف­سازی خطوط قرمز و ضوابط هر محیطی و جدی گرفتن عمل به آن، به هنجارهای دینی احترام می­گذارند. و البته نهایتاً هیچ قشری در این کشور، احترام و ارزشی بالاتر از حریم ارزشها و احکام اسلامی ندارد. از شما استدعا داریم که با نظارت ­جدی­تان، بدور از تسامح و در اولویت آخر قرار دادن این گونه نظارتها، حریم مکانی جشنواره فیلم فجر و بازتاب‌های تصویری آن را با حداقل «گناه» زمینه­سازی نمایید. این، اولین و مهمترین اولویت دست­اندرکاران متدین یک مراسم دولتی فرهنگی در کشور اسلامی باید باشد. و نباید مصالح و ملاحظات دیگر، آن را تحت­الشعاع قرار دهد و دعوتهای رسمی به «رعایت حجاب و شئونات اسلامی»، دوباره حالتی تشریفاتی به خود بگیرد. قاعدتاً از حالا بایستی تدابیر و تبیین­های لازم برای اداره­کنندگان و مدعوین جشنواره صورت یابد.

به امید برگزاری جشنواره­ای متفاوت از سالیان قبل، و به امید اینکه نظارتهای مسئولین عزیز بر محتوا و جاذبه­های اخلاقی فیلم­های سینمایی کشور از این بعد، مشمول جدیت و قاطعیت واقع شود و فدای هیچ گونه مصالح سیاسی و سینمایی و … قرار نگیرد.

با تشکر

محمد حسین هاشمی گلپایگانی

مسئول حوزه بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق ^{علیه السلام}