سعید بن جبیر از دانشمندان پارسا و محققان و مفسران بزرگ شیعه از شاگردان برجسته امام سجاد (علیه‏السلام) بود، در کوفه می‏زیست و از تابعین و از دودمان اسدی بود.
حجاج بن یوسف ثقفی (استاندار دژخیم عبدالملک در عراق )او را دستگیر کرد و بسال 95 هجری- قمری در حالی که 49 سال داست، به شهادت رساند، قبر شریفش در اواسط (بین کوفه و بصره )واقع شده است.
هنگامی که سعید را در مکه دستگیر کردند، وی را به واسطه نزد حجاج آوردند، بین او و حجاج، چنین گفتگو شد:
حجاج - تو شقی هستی به سعید.
سعید - مادرم به من آگاهتر است، تو مرا سعید نامید.
حجاج - نظر تو درباره ابوبکر و عمر چیست؟ آیا در بهشتند یا در دوزخ؟
سعید- هر گاه وارد بهشت شدم و اهل بهشت را دیدم آگاه می‏شوم که چه کسی در آنجا است، و اگر وارد دوزخ شدم می‏فهمم چه کسی در آنجاست.
حجاج - نظر تو در باره خلفاء چیست؟
سعید - من نگهبان و وکیل مدافع دوست دارد؟
سعید - هر کدام را که آفریدگار من خدا، بیشتر دوست بدارد.
حجاج - کدامیک از آنها را خداوند بیشتر دوست دارد؟
سعید - آگاهی به این موضوع در نزد کسی است که به آشکار و پنهان، آگاهی دارد.
حجاج - نمی‏خواهی مرا تصدیق کنی.
سعید - (فعلا )روا نمی‏دانم که تو را تکذیب کنم.
حجاج - هرگونه کشتن را می‏خواهی برای خود انتخاب کن.
سعید - بلکه هر نوع کشتن را تو می‏خواهی برای خودت انتخاب کن،
زیرا هر گونه که مرا بکشی، همانگونه قصاص می‏شوی.
حجاج دستور داد دژخیمانش سر از بدن سعید، جدا کنند، سعید خود را رو به قبله، متوجه ساخت و این آیه را خواند:
وجهت وجهی للذی فطر السماوات والارض حنیفا مسلما و ما انا من المشرکین :
من روی خود را به سوی کسی کردم که آسمانها و زمین را آفریده، من در ایمان خود خالصم و از مشرکان نیستم . (انعام 79 )حجاج دستور داد، سعید را از جهت قبله برگرداندند، او گفت: فاینما تولوا فثم وجه الله : او به هر سو رو کنید، خدا آنجا است . (بقره 115 )
حجاج گفت سعید را دمرو کنید، او را چنین کردند، گفت:
منها خلقناکم و فیها نعبد کم و منها نخرجکم تاره اخری :
ما شما را از خاک آفریدیم و در آن باز می‏گردیم و از آن نیز دیگر شما را بیرون می‏آوریم . (طه 55 )
حجاج دیگر مهلت نداد او را به شهادت رساند، آخرین سخن سعید این بود: اللهم لا تسلطه علی احد یقتله بعدی : خداوندا، حجاج را بعد از من بر احدی مسلط نکن که او را بکشد به این ترتیب، حسرت تسلیم بر دل سیاه حجاج نهاد.
این نفرین سعید، به اجابت رسید، حجاج از شهادت سعید پانزده روز بیشتر زندگی نکرد، و پس از او، کسی را نکشت، و به هلاکت رسید(151).
این فراز تاریخی، نمایانگر صلابت و شهامت یک شاگرد برجسته امامان معصوم علیه‏السلام است، و یک دانشمند مسلمان حقیقی را در آینه خود نشان می‏دهد.