كنترل عفونت(مراقبت از محيط فيزيكي، دستگاه و RO)                                                   رضا سباغ ابريشمي

                                                                                                          كارشناس پرستاري سازمان تامين اجتماعي

بيماران دياليزي معمولا دچار ضعف سيستم ايمني هستند و خطر اكتساب بيماري هاي عفوني در آن ها بيش از افراد سالم مي باشد، ‌بنابراين رعايت نكات بهداشتي در جهت كنترل عفونت در اين بخش ها از اهميت فراواني برخوردار مي باشد.

آنمی در بیماران دیالیزی                                                                                                اعظم رحیم زاده

                                                                                                                    کارشناس پرستاری

     اکثر بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیه که به طور مزمن دچار نارسائی کلیه شده اند دچار کم خونی می شوند که شدت آن در بیماران مبتلا به نارسائی پیشرفته کلیه که تحت همودیالیز مزمن می باشند بیش تراست. بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی هموگلوبین کمتر از g/dl 13 در مردان و زنان یائسه و هموگلوبین کمتر ازg/dl  12 در زنان قبل از یائسگی، آنمی محسوب میشود.90% بیماران با  ml/min25  GFR<کم خون می باشند و هموگلوبین کمتر از g/dl  10 دارند. شروع آنمی در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی به طور نسبی زودتر اتفاق می افتد و معمولا زمانی که GFR به میزان ml/min30- 25  برسد شروع می شود

آنتی کواگولاسیون                                                                                                           اعظم رحیم زاده

                                                                                                             کارشناس پرستاری

   درجریان دیالیز، خون در تماس با بخش های مختلف دستگاه همودیالیز از جمله لاین ها، گرم کننده ها، صافی و... قرار می گیرد که این سطوح ممکن است باعث شروع تشکیل لخته در هنگام دیالیز شوند خصوصاً در قسمت هایی مانند چمبرها که خون در معرض هوا قرار دارد. لخته ایجاد شده ممکن است به اندازه ای بزرگ باشد که موجب انسداد مسیر خون و منجر به اختلال در انجام دیالیز گردد. لخته شدن صافی یکی از مهم ترین عواملی است که امکان استفاده مجدد از صافی ها را محدود می کند و در نهایت منجر به افزایش مصرف صافی می گردد.

دیالیز داروها(Dialysis of Drugs)                                                                           علی عبدی

                                                                                                        کارشناس پرستاری سازمان تامین اجتماعی                    

دفع دارو ها در طول دیالیز همواره مورد توجه افراد و مسئولین مراقبت از بیماران تحت همودیالیز یا دیالیز صفاقی بوده است. میزان قابلیت دیالیز شدن دارو تعیین می کند که آیا دوز تکمیلی در طول یا بعد از دیالیر لازم است یا نه؟ جدول ضمیمه مرجعی است که تاثیر دیالیز را بر روی کلیرانس دارو مورد توجه قرار داده و پیشنهاداتی را برای تعیین دوز داروها ارائه می نماید. این جدول فقط باید به عنوان یک راهنمای کلی و عمومی مورد استفاده قرار گیرد.     

هموديافيلتراسيون(HEMODIAFILTERATION)                                        دکتر محمد تمدن دار                                                                                                         

                                                                                                                  فوق تخصص نفرولوژي

قدرت برداشت مولكول هاي درشت و متوسط با همودياليز به روش معمول حتي با استفاده از صافي‌هاي پر شاره (high-flux) محدود مي‌باشد. ولي با كمك HF يا HDF مي‌توان به افزايش برداشت مولكول هاي درشت نيز دست يافت.

در همو فيلتراسيون با استفاده از اختلاف فشار دو طرف غشاء پر شاره high-flux و فشار هيدروليك اولترافيلتراسيون انجام مي‌شود و اغلب ميزان اولترافيلتراي برداشت شده توسط مايعي با تركيبی كه تا حدودي مشابه رينگرلاكتات مي‌باشد جايگزين مي‌شود.

دياليز صفاقي( آنا تومي، فيزيولو‍‍‍ژي)                                                                  دكتر منيرالسادات حاكمي

                                                                                                         فوق تخصص نفرولوژي

دياليز صفاقي يكي از روش هاي جايگزين عملكرد كليه مي باشد و تبادلات مواد دراين روش از وراي صفاق صورت مي گيرد. پرده صفاق سطحي معادل سطح مقطع بدن يعني m²  2-1 داراست. پرده صفاق شامل دو قسمت است:

1- پرده صفاق احشايي كه 80% سطح صفاق را تشكيل مي دهد و به روي ارگانهاي احشايي گسترده شده است.

2- پرده صفا ق جداري  كه 20% سطح صفاق را تشكيل مي دهد و سطح خلفي جداره قدامي شكم را مي پوشاند.  

             تخليه لنفاتيك حفره پريتوئن اساسا" از طريق سوراخ هاي ديافراگم صورت مي پذيرد.

پرده صفاق از سه لايه زيرتشكيل شده است:

1- سلول هاي مزوتليال

2- در زير مزوتليوم، اينترسيس( بافت بينابيني ) شامل بافت  همبندي – كاپيلرها و لنفاتيك قرار دارد.

3- بستر عروقي صفاق

سه فرآيند زير در تبادل مواد از وراي پرده صفاق نقش دارند:

1- Diffusion( انتشار)

2-  Ultrafiltration(اولترافيلترسيون )

3-  جذب مايع

پديده انتشار

 مهم ترين مكانيسمي است كه به وسيله آن مواد زايد دفع مي شوند. انتشار مواد براساس گراديان غلظتي در دو سوي صفاق، سطح مقطع پريتوئن و نيز براساس وزن مولكولي مواد صورت مي گيرد. هر ماده اي كه در سمت خون با غلظت بالايي وجود داشته باشد، از قبيل اوره و كراتينين ، به سمت مايع داخل حفره صفاق انتشار مي يابد و موادي كه در مايع دياليز صفاقي در غلظتي بالاتر از غلظت پلاسمايي وجود دارند ، از مايع داخل صفاق به داخل خون وارد مي شوند .

عوارض دياليز صفاقي                                                                                                   دكتر ايرج نجفي

                                                                                                                  فوق تخصص نفرولوژي

پروسه دياليز صفاقي  مجموعا" 5 گروه عوارض را به دنبال دارد:

1- عوارض مكانيك  2- عوارض متابوليك    3- عوارض عفوني   4- عوارض پرده صفاقي    5- عوارض كاتتر صفاقي

عوارض مكانيك

به خاطر وجود مايع داخل شكم، فشار داخل شكم بالا مي رود به طور متوسط هر ليتر مايع در شكم باعث افزايش فشار به ميزان 2/2 سانتي متر آب گرديده و خصوصا" در وضعيت نشسته بالاترين فشار هيدرواستاتيك در شكم ايجاد مي گردد. سرفه كردن، خم شدن يا زور زدن درهنگام اجابت مزاج باز هم اين فشار را بالاتر مي برد. يك سري عوارض مكانيكي از قبيل فتق، نشت به ديواره شكم و دور كاتتر، هيدرو توراكس، درد كمر ناشي از اين فشار بالا مي باشد.

فتق: در 10 تا 20% بيماران در طي دياليز صفاقي ممكن است فتق ديده شود كه مي تواند اپي گاستريك، دور كاتتر نافي، اينگواينال و راني باشد. معمولا" در معاينه اين فتق ها به راحتي رويت مي شوند. مي توان از سونوگرافي و CT اسكن با تزريق ماده حاجب داخل مايع دياليز جهت تشخيص موارد مشكوك استفاده نمود. بعضا" اين فتق ها باعث افزايش بروز پريتونيت در بيماران مي گردد. درمان اين فتق ها جراحي است و تا ترميم كامل زخم، 15 تا30 روز،  بهتر است بيماران، همو دياليز موقت گردند.

آموزش و پیگیری درمان در بیماران دیالیزصفاقی                                                                               لیلا رحمانی

                                                                                                                                              کارشناس پرستاری

برنامه آموزشي در بيماران دياليز صفاقي

برنامه آموزشي بيماران تحت درمان دياليز صفاقي توسط پرستار انجام مي‌گيرد. آموزش صحیح در نزدیک شدن بیمار به یک زندگی کم خطر و تقریبا طبیعی نقش اساسی دارد. اهداف آن قادر ساختن بيمار به انجام دياليز صفاقي با حداقل مشکلات است. اين آموزش قبل از شروع دياليز صفاقي و کاتترگذاري آغاز مي‌شود. محتوي و روش آموزش براساس توانايي يادگيري بيمار تنظيم مي‌گردد. برنامه و ساعات آموزشي براساس توانايي درک و يادگيري بيمار در نظر گرفته شود (صبح خيلي زود و يا ديروقت قدرت يادگيري پايين مي‌باشد.).

عفونت های ویروسی در بیماران دیالیزی                                                                           دكتر سيد مويد علويان 

                                                                                                              فوق تخصص بيماري هاي گوارش و كبد

با توجه به افزایش قابل توجه تعداد بیماران همودیالیزی، اهمیت کنترل انتقال عفونت و حفظ کیفیت مطلوب زندگی در این بیماران بسيار حائز اهمیت است. تعداد بیماران همودیالیزی در سال 1378، 7060 نفر بوده که در مهر ماه سال 1385، به 13055 نفر رسیده است. با اینکه تعداد افراد دیالیزی در این 7 سال افزایش یافته، درصد مبتلایان به هپاتیت B در این بیماران از 8/3% در سال 78 به 6/2% در سال 85 و درصد مبتلایان به هپاتیت C در آن ها از 4/14% به 15/4% در سال 1385 رسیده است. این کاهش نشان دهنده تلاش همه جانبه مسئولان، پزشکان و پرستاران و احتمالاً افزایش آگاهی خود بیماران است. امیدواریم مجموعه حاضر، که با همت گروهی از همکاران به نگارش در آمده است، برای آموزش و ارائه خدمات بهتر به بیماران مفید واقع شود.

هپاتیت A :

هایپرتانسیون در بیماران دیالیزی                                                                                              دكتر مژگان جلال زاده

                                                                                                                                                   فوق تخصص نفرولوژي

فشارخون بالا یکی از عوامل خطر در بیماری قلبی – عروقی، سکته مغزی و نارسایی کلیه می باشد. درمان با داروهای ضدفشارخون خطر بیماری قلبی – عروقی و کلیوی را کاهش می دهد. فشارخون بالا مسئول 6% از موارد مرگ و میر در دنیا می باشد. در زمان بزرگسالی فشارخون در مردان بیشتر از زنان می باشد ولی در سن 60 و بیشتر از آن فشارخون سیستولیک بالا در خانم ها بیشتر دیده می شود. در دوران بزرگسالی فشار دیاستول بالا می باشد و با افزایش سن تا محدوده 55 سال فشار دیاستولیک رو به کاهش می گذارد. شیوع افزایش فشارخون به جهت افزایش چاقی بالا رفته است و 60% بیماران هایپرتانسیو، حدود 20% افزایش وزن دارند. ارث نیز در بالا بردن فشار خون موثر است و 55- 15%  موارد فامیلی می باشد و احتمالاً افزایش فشار خون یک بیماری پلی ژنیک است و عوامل محیطی تنها اثر کمی بر افزایش فشارخون دارند.