مشاهیر ایران و جهان

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1313 ق)، نقاش و شاعر، متخلص به ثابت. وى از هنرمندان صورتگرى بود؛ چندى به سیر و سلوك پرداخت و با صاحب «مرآت الفصاحه» آشنا شد و مدتى با او زیست.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(وف 1302 ق)، ادیب، عارف، خطاط، نقاش و شاعر. از اهالى قصبه‏ى ارسنجان شیراز و مردى درویش مسلك بود كه به ملااحمد ارسنجانى دست ارادت داده بود. از علوم رسمى و كمالات بهره داشت و خط نسخ را خوب مى‏نوشت و در نقاشى و چهره‏سازى نیز دست داشت. وى در زادگاه خود بدرود حیات گفت. از آثار او: دعاى صباح، جانمازى، دو صفحه‏ى اول مذهّب عالى نسخ و آخر رقاع كتابت خوش. ترجمه‏ى نستعلیق كتابت خفى عالى، حواشى شكسته خفى خوش، با رقم: «على عسكر الارسنجانى الشیرازى 1292»؛ قرآن جلد روغنى، به خط نسخ و آخر رقاع كتابت خفى عالى، با رقم: «على عسكر بن محمد شفیع الارسنجانى سنه 1253»؛ یك قطعه نسخ و رقاع كتابت عالى، با رقم: «وانا العبد الاقل على عسكر الارسنجانى 1281».[1] على عسكر ارسنجانى مشهور به میرزا آقا در هنر خطاطى و شعر از نوابغ بود. على عسكر در شعر «الحان» تخلص مى‏كرده است. قطعات بسیارى از مرحوم میرزا آقا به جاى مانده است كه از ذوق و ابتكار وى حكایت مى‏كند. على عسكر در اوان جوانى چنان در هنر خط و نقاشى درخشید كه شهرت جهانى یافت و از طرف دولت هندوستان به آن كشور دعوت شد. سپس از آن كشور بازگشت و در شیراز بدرود حیات گفت و در حرم مطهر امامزاده سید حاج غریب شیراز مدفون گردید. دعاى صباح، جانمازى، دو صفحه‏ى اول مذهب عالى نسخ و آخر رقاع كتابت خوش. ترجمه‏ى نستعلیق كتابت خفى عالى، حواشى شكسته خفى خوش با رقم: «كتبه فى شهر ربیع‏الاول سنة اثنى و تسعین و مأتین بعد الالف من الهجرة على عسكر الارسنجانى الشیرازى» «1292» در مجموعه‏ى آقاى سلطان القرائى. - قرآن جلد روغنى رقم «یا امیرالمؤمنین» نسخ و آخر رقاع كتابت خى عالى با رفم: «حسب‏الخواهش... میرزا عابد مستوفى شیرازى له الاعز... میرزا محمدرضا من شهور سنة ثلث و خمسین و مأتین بعد الاف من الهجرة... سمت اختتام پذیرفت. و انا العبد الاثم الخاطى الجانى العاصى الفانى على عسكر ابن محمد شفیع الارسنجانى سنة 1253». - یك قطعه نسخ و رقاع كتابت عالى با رقم: «كتبه فى شهر ذى‏القعدةالحرام سنة احدى و ثمان و مأتین بعد الف من الهجرة النبویة المصطفویة و انا العبد الاقل على عسكر الارسنجانى 1281» در مجموعه‏ى بیانى.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. معروف به میر مصوّر. وى برادر رسام ارژنگى است. در تبریز متولد شد و به روسیه رفت و هنر نقاشى را در شیوه‏هاى رنگ و روغن و آبرنگ و سیاه قلم از استادان آنجا فراگرفت و بعد از بازگشت در زادگاه خود، تبریز، مى‏زیست و پس از چندى به رشت رفت. آثار به جا مانده از وى، اعم از رنگ و روغن و آبرنگ و سیاه قلم در بین علاقه‏مندان و مجموعه داران فراوان بوده و این مؤید زبردستى و هنرمندى نقاش است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 15 منبع :

محمود فرشچیان به سال 1308 شمسی در اصفهان ، دیده به جهان گشود . پدرش ، حاج غلامرضا فرشچیان ، از تجار فرش بود و در کار هنر قالی بافی دست داشت . این زمینه مساعد برای پرورش ذوق و شوق او در راه آشنایی با هنر موثر افتاد . از سالهای پیش از مدرسه از روی نقشه های قالی طرح میزد ، تا به تدریج دستش در کار نقش پردازی روان گردید . فرشچیان در طی تحصیلات مقدماتی در محضر استاد میرزاآقا امامی اصفهانی هنرمند چیره دست و پرآوازه دیار اصفهان ، به آموختن نقاشی دلبستگی تمام پیدا کرد و دل در گرو نقشهای زیبا بست . او از کار هنر احساس رضایت و شادمانی داشت . از کلاس هفتم دبیرستان فرشچیان قدم به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان گذاشت و چهار سال در آن جایگاه عاشقی ، زیر نظر استاد عیسی بهادری ، استاد نابغه و توانمند نقاشی قالی ، مینیاتور ، نقاشی رنگ و روغن ، به فراگیری اصول و مبانی طراحی نقوش سنتی (نقشه قالی ، تذهیب ، مینیاتور) پرداخت . بدون شک نقش استاد عیسی بهادری در پرورش و خلاقیتهای محمود فرشچیان نقشی فوق العاده ارزشمند بود .استاد در بیان احساس و تجسم شعرگونه عواطف ، به شیوه ای کاملا جدید موفق به هماهنگی و همگامی میان مضمون و محتوا و شکل و فرم نقاشی هایش گردید و این مشخصه اصلی کار او در نقاشی شد . فرشچیان در جوانی بسیار پرتلاش و خستگی ناپذیر به کار و طراحی نقوش مختلف میپرداخت . او در مطالعه آثار تاریخی شهر اصفهان (چهل ستون ، عالی قاپو ، مسجد شیخ لطف الله و ... طرحهای اسلیمی و ختایی کاشیکاری های بی نظیر آن آثار سر از پا نمیشناخت و چون محققی موشکافانه این نقش ها را مطالعه میکرد . فرشچیان حتی در دوره سربازی نیز دست از قلم و رنگ برنداشات و آثاری دیدنی آفرید که مورد تشویق مقامات قرار گرفت . گرمای عشق 1378 محمود فرشچیان سال 1329 بعد از 6 سال فعالیت و کسب هنر در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان ، فرشجیان به کسب دیپلم عالی نائل آمد . آثار سالهای شاگردی ایشان هنوز در مرکز هنرستان ، موجود است . او در طراحی و شناخت و بکارگیری رنگها فوق العاده قدرتمند و قوی است . این قدرت قلم و صلابت و استواری خطوط قلم گیری است که از او هنرمندی پرآوازه و مشهور ساخته است . از نظر محتوا و مضمون ، آثار استاد عمدتا با الهام از ادبیات عرفانی و باورهای مذهبی ساخته و پرداخته شده اند . سخن آخر اینکه امروز استاد فرشچیان از پس نزدیک به پنجاه سال کسب هنر و مهارت در کار نقاشی و خلق نقشهای دلنشین و جشم نواز ، هنرمندی است که به جرآت میتوان او را صاحب سبک جدید در نقاشی ایرانی (مینیاتور) دانست . برخی آثار «ضامن آهو»: طرحی از شمایل امام رضا «پنجمین روز آفرینش»: در این تابلو همهٔ مخلوقات زمینی و آسمانی به ستایش پروردگار مشغول‌اند. «عصر عاشورا»: استاد در مورد نحوه طراحی این اثر جاویدان میگوید: «سه سال پیش از انقلاب روز عاشورا مادرم مرا نصیحت کرد و گفت: به روضه گوش کن تا چند کلمه حرف حساب بشنوی. و من با ایشان گفتم: من اول در اتاقم کاری دارم بعد خواهم رفت. حال عجیبی به من دست داد. وارد اتاق شدم، قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم تابلویی شد که الآن هست بدون هیچ تغییری».این اثر توسط استاد به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد. طراحی ضریح امام رضا آخرین تابلوی او «کوثر» به نام خانم فاطمه زهرا (س) می‌باشد. منتخبی از جوایز ۱۳۷۹: انضمام نام هنرمند در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم ۱۳۷۲: نشان درجه یک هنر ۱۳۶۴: تندیس طلایی اسکار ایتالیا ۱۳۶۳: نشان هنر نخل طلایی ایتالیا ۱۳۶۳: تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا ۱۳۶۲: دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا ۱۳۶۱: دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا ۱۳۶۰: مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا ۱۳۵۲: جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران ۱۳۳۷: مدال طلای جشنوارهٔ بین‌المللی هنر، بلژیک ۱۳۳۱: مدال طلای هنر نظامی، ایران

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1320 ق)، نقاش، قلمدان‏ساز و شاعر، متخلص به واحد. مشهور به میرزا لطف‏اللَّه مستوفى. اهل شیراز بود. وى در چهره‏پردازى و شبیه‏سازى دستى قوى داشت. گل و مرغ و منظره‏سازى را خوب مى‏دانست و در تذهیب و گونه‏هاى مختلف طلاكارى ماهر بود. علاوه بر آن، در سیاه قلم و آبرنگ و كارهاى روغنى نیز دست داشت و خط نستعلیق را نیكو مى‏نوشت. فرصت شیرازى در «آثار عجم» گوید: "در رسائل و مكاتیب بى‏نظیر است و در نقاشى شهیر. گاهى شعر مى‏گوید..." از آثار او: قلمدانى با زمینه‏ى نخودى كمرنگ كه در رویه آن، تصاویر گل و مرغ است، با رقم: «لطف‏اللَّه الحمزوى»؛ قلمدان زیبایى كه تصویر زنى در شیوه‏ى فرنگى بر روى آن نقش بسته و بالا و پایین آن در شیوه‏ى روسى تذهیب شده و به خط نستعلیق رقم نهاده: «لطف‏اللَّه الحمزوى سنه 1315»؛ تصویر سیاه قلمى دسته گلهاى متنوعى كه به شیوه‏ى آقا لطفعلى شیرازى عمل آمده، با رقم: «لطف‏اللَّه الحمزوى 1318»؛ قلمدان استادانه‏اى كه در حواشى و اطراف آن مناظر زیبایى دارد، با رقم: «لطف‏اللَّه الحمزوى 1320».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 8 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1130 ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. وى پیرو شیوه‏ى محمد زمان اول بود. محمد صابر در انواع تذهیب و حل كارى دست داشت و در چهره‏پردازى و منظره‏سازى قوى دست بود. شیوه‏ى وى مخلوطى از هند و ایرانى بود كه به مهارتى خاص تلفیق شده است. از آثار او: قلمدان زیبایى كه تصویر زن جوانى در شیوه‏ى صفویه بر روى آن نقش شده و منظره‏ى بناهاى تاریخى در زمینه‏ى آن ترسیم گشته است، با: «رقم كمینه محمد صابر 1130».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش و خطاط. وى سیاه قلم را خوش مى‏ساخت و پرداز را استادانه مى‏زد. در جانورسازى صاحب ابتكار بود و نستعلیق را خوش مى‏نوشت. از آثار این هنرمند، تصویر گاوى است در سیاه قلم كه كوهان برآمده داشته و تصویر مرد چوپانى نیز، همراه آن دیده مى‏شود و به خط نستعلیق رقم «محمد شفیع رضوى» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1071 ق)، نقاش. اهل تبریز و از مینیاتورسازان شیرین قلم بود. از آثار وى: مجلس تصویرسازى و منظره‏پردازى زیبایى، در یك نسخه از «دیوان» حافظ كه به سال 1049 ق كتابت شده و رقم این هنرمند را در بر دارد؛ ارائه‏ى تنه‏ى پر استقامت درختى كه شاخه‏ها و شكوفه‏هاى سرسبز و زیبایى داشته و پرنده‏اى در بالاى درخت به آوازخوانى مشغول است، با: «رقم ذره بیمقدار و كمینه خاكسار، محمد سلیم تبریزى سنه 1071».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1051 ق)، نقاش و طراح فلزات. اهل مشهد و نگارگر روى فلزات سخت و سازنده‏ى اسطرلابها و كرات جغرافیایى بود. وى در هیئت افلاك نیز اطلاعات جامعى داشته و صنعت اسطرلاب را به خوبى مى‏دانسته است. از آثار رقم‏دار وى، كره‏ى جغرافیایى دقیقى است كه علائم كواكب و رئوس سلسله، بر آن نقش بسته و رقم «محمد زمان در مشهد 1051» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1028 ق)، طراح و معمار. از زبردست‏ترین معماران صفویه بود. وى طراح نقشه و معمار مسجد معروف شیخ لطف‏اللَّه است كه به امر شاه عباس اول ساخته شد. این بناى با عظمت و پر امتیاز، یكى از شاهكارهاى معمارى و كاشى كارى استاد محمدرضا است كه ساخت آن شانزده سال به طول انجامیده و در داخل محراب كاشى كارى معرق مسجد، به خط نستعلیق چنین رقم نهاده است: «عمل فقیر... محمدرضا بن استاد حسین بناء اصفهانى 1028».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1135 ق)، نقاش و خطاط. اهل تبریز بود و در گل و مرغ و چهره‏پردازى، قلمى پرمهارت داشت. وى خط شكسته را نیز خوش مى‏نوشت. از آثار او: تصویر آبرنگى بنفشه‏ى كوهى و گل لاله، با رقم‏هاى: «محمد رشید خان تبریزى 1129» و «محمد رشید تبریزى 1129»؛ تصویر ملا محمدباقر مجلسى، با رقم: «محتاج التفات محمد رشید خان تبریزى 1130»؛ تصویر سه شاخه زنبق گل درشتى كه پروانه‏اى را نیز به حالت پرواز در بالاى گلها ارائه داده است، با رقم: «هو محتاج التفات محمد رشید خان تبریزى 1133»؛ تصویر گل سیب، با ساقه و بوته‏هاى زیبا كه در سیاه قلم عمل آمده، با رقم: «هو در تبریز... محمد رشید خان تبریزى 1135».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1120 ق)، نقاش و مذهب. استاد لایه چین در زمان شاه سلطان حسین صفوى (1135 -1105 ق) بود و در این شیوه‏ها نقش تصویر مى‏نمود. وى در چهره‏سازى و مجلس‏آرایى و صنعت تذهیب دستى قوى داشته و شیوه‏ى لایه‏چینى را خوب مى‏دانسته است. از آثار وى: تصویر شاه عباس كبیر با لباس زربفت، با رقم: «محمدرحیم 1120»؛ تصویر لایه‏چینى روغنى بزرگى كه مجلس شاه طهماسب صفوى را مجسم ساخته و اعیان و رجال و سایر مهمانان در حضور شاه جلوس نموده‏اند، با رقم: «سلطان شاه تهماسب صفوى حسینى 1120».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1070 ق)، نقاش و شاعر. وى به سیاق علیقلى جبادار و محمد زمان نقش مى‏آفرید و در صنعت چهره‏سازى قوى دست بود. صاحب «تذكره‏ى نصرآبادى» درباره‏ى وى آورده: از نجباى داغستانست. والد مشارالیه رستم بیك نام و در زمان شاه عباس ماضى كمال اعتبار داشت بعد از فوت او محمد خان بیك در خدمت شاه عباس ثانى نهایت قرب داشت... داغستانى در شعر نیز دست داشت و اشعارى از وى در تذكره‏ها باقى مانده است. از آثار نقاشى وى: تصویر علیقلى خان، یكى از رجال عهد صفوى، با رقم: «نمود معنى صورت بنطق خامه بیان- كمینه چاكر عباس شه محمد خان سنه 1070».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 8 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س هشتم و نهم ق)، نقاش و خطاط. از شیوه‏ى عبدالحى هروى پیروى مى‏كرد و دنباله‏رو مكتب چینى نیز بود و در این زمینه از استاد سیاه قلم و استاد شیخى و فضل‏اللَّه دیوانه درس مى‏گرفت و در شیوه مخلوط ایران و چینى نقش مى‏آفرید. استاد محمد در ارائه مجالس رزمى و چهره‏پردازى و پرنده‏سازى قدرت قلم داشت و در خط تعلیق و توقیع نیز ماهر بود. از آثار وى: تصویر سواركار رزم‏آورى كه خود و اسبش مسلح به زره فولادى بوده و با سواركار دیگرى به رزم و ستیز مشغول هستند، با رقم: «نقل از استاد عبدالحى نقاش كمترین بندگان محمد بن محمود الخیام»؛ تصویر قوى زیبایى كه یك پاى خود را بلند كرده است و به خط تعلیق رقم «محمد بن محمد الخیام» دارد؛ تصویر پهلوانى كه سوار بر اسب شده و به اژدهاى قوى هیكلى حمله مى‏كند، با رقم: «محمد خیام». شش اثر دیگر وى در «احوال و آثار نقاشان» ذكر شده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1311 ق)، نقاش و مذهب. وى به شیوه كلاسیك اروپایى و تركى نقاشى مى‏كرد. از آثار او: حلیه‏اى بزرگ و مذهب و مزین كه علاوه بر خط استادانه، تذهیبى در شیوه كلاسیك دارد، با رقم: «كتبه و ذهبه العاجز عبدكم رسا 1311».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س چهاردهم ق)، نقاش و شاعر. وى در آبرنگ و رنگ روغن مهارت داشت و در تصویر آفرینى گل ومرغ و مجالس بزمى و رزمى خلاق بود و اغلب در شیوه‏ى قاجارى تصویر مى‏آفرید. او همچنین در ادبیات نیز دست داشت و شعر را نیكو مى‏سرود. از آثار وى: تابلوى با شكوه نادرشاه افشار كه در كمال قدرت تصویر شده و یكى از بهترین آثار وى به شمار مى‏آید؛ تصویر دختر ایرانى كه با حلاوت تمام بین گلهاى سرخ جاى گرفته و بهترین نمونه ذوقى و قدرت ابتكار نقاش مى‏باشد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1310 ق)، نقاش. وى نقاش رنگ و روغن و آبرنگساز و از مردم كاشان بود. او تصاویر خود را در سبك مخصوصى پرداز مى‏زد و در شبیه‏سازى دستى پرمایه داشت. از آثار وى: شمایل حضرت محمد (ص) و عموى آن حضرت و خواجه عبداللَّه انصارى كه به سبك مخصوصى چهره‏سازى شده، با رقم: «فرمایش قبله‏گاهى عبدالرحیم عطار. عمل كمترین رحیم كاشانى 1310»؛ تصویر رنگ و روغنى ناصرالدین‏شاه كه سوار بر اسب شده و تا حدودى استادانه است، با: «رقم خلق‏اللَّه رحیم كاشانى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دوازدهم ق)، نقاش. آبرنگساز دوره زندیه و اوایل قاجار بود كه درگرفت و گیر حیوانات و نقش جانوران سررشته داشت. از آثار وى: تصویر شترى در حال استیصال كه به چنگ اژدهاى قوى هیكلى دچار گشته و در حال جان كندن مى‏باشد. و رقم نقاش چنین است: «رحیم عباسى رقم شد».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1226 ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. در زمان سلطنت فتحعلى‏شاه مى‏زیست. از آثار وى: صورت نقاش، رحیم دكنى است، با رقم: «15 ربیع‏الثانى 1226- شبیه خود را از دست خود كشیده غلام رحیم دكنى»؛ قلمدان نفیسى كه تصاویر افرادى را در سه مدالیون مختلف نقاشى كرده و در بالا و پایین آنها مناظر دل‏انگیز و مجلس‏آرایى ارائه داده و حواشى قلمدان گل و مرغ ریز دارد، با رقم: «رحیم دكنى 1225».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نساج و طراح. در هنر خود شهره و هم عیار نساجان و طراحان معروف زمان خود، از قبیل غیاث، حسین عبداللَّه، یحیى و معزالدین بود و استادى چیره‏دست به شمار مى‏آمد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. وى از هنرمندان دودمان قاجار بود و در تصویر و شبیه‏سازى و طراحى دست داشت. از آثار رقم‏دار وى: تصویر نیم تنه‏ى مردى در لباس تیره‏رنگ قاجارى است، با رقم: «مشقه آباقاآن».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1298 ق)، نقاش. قلمدان‏ساز و میناساز. از سادات حسینى امامى و اهل اصفهانى بود كه در آبرنگ و میناسازى و كارهاى روغنى و قلمدان‏سازى و هنر تذهیب مهارت داشت. از آثار وى: قلمدان نفیس كیانى كه تمام رویه و كناره‏ها، تصاویر پادشاهان قدیمى ایران است و حواشى و كناره‏ها و مدالیون‏ها نیز به تذهیب حاشیه‏گیرى شده، با رقم: «حاج محمد حسینى»؛ تصویر آبرنگى نیم تنه ناصرالدین شاه، با رقم: «عمل حقیر محمد الحسینى الامامى سنه 1278»؛ اثر مینایى این استاد، سر قلیان مینایى زیبایى است كه گلهاى برجسته و صورتهاى پر حلاوت دارد، با رقم: «سید محمد 1298». سه اثر دیگر وى در «احوال و آثار نقاشان» ذكر شده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(اوایل س سیزدهم ق)، نقاش. از ایرانیان مقیم هند بود كه در آن دیار به كار هنرى اشتغال داشته است. او شاگرد پدر خود بود و شیوه‏ى گل‏آرایى را بسان وى تصویر مى‏نمود. تنها اثر رقم‏دار این هنرمند جعبه‏ى گل و مرغى است كه تا حدى به خوش قلمى نقش گشته و رقم «محمدحسین ایرانى» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دوازدهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. پیرو مكتب نوپاى محمد زمان و علیقلى بیگ جبادار بود و به نقش تصویر اشتغال داشت. محمدحسن در قلمدان‏سازى و آبرنگ مهارت داشته و در شیوه‏ى محمد زمان نقش مى‏آفریده است. از آثار وى قلمدان شكسته‏اى در شیوه‏ى صفوى است كه در بالاى آن، تصویر زن جوانى نقش بسته و حواشى و كناره‏هاى قلمدان پر از گلهاى چشم آذین و گوناگون است، با رقم: «محمدحسن رضوى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1293 ق)، نقاش. اهل تبریز است و در زمان ولیعهدى مظفرالدین‏شاه قاجار از او لقب نقاش باشى گرفت و یك سال بعد نیز ملقب به خانى شد. از آثار وى: تصویر آبرنگى و گل و مرغى (مرغ یا بسم‏اللَّه) كه بسم‏اللَّه در در حالت طغرایى و تزیینى نقاشى كرده است، با رقم: «مرغ بسم‏اللَّه به جهت تیمن... كمترین محمدحسن 1293»؛ تصویر گل و بوته شیوایى به سبك سیاه قلم كه به استادى نقش بسته، با رقم: «محمدحسن».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(اواخر س دهم ق)، نقاش. در شیوه‏ى استاد محمدى نقش مى‏ساخت و صورتها را بسان هنرمندان چینى مى‏كشید. وى علاوه بر چهره‏پردازى در صنعت تذهیب و تشعیر نیز استادى نازك قلم بود و مراحل اسلیمى و سایر نقوش بسیار دشوار آن را صحیح عمل مى‏آورد. تنها اثرى كه از او دیده شده، تصویر شاهزاده‏ى جوانى است كه بر روى صخره‏ى سنگى نشسته و ساز مى‏نوازد. لباس سبز شاهزاده كاملا تذهیب و طلاكارى شده و رقم «مشقه محمدجعفر» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1293 ق)، مذهب، نقاش، قلمدان‏ساز و خطاط. از شاگردان سید ابوالقاسم حسینى مذهب باشى اصفهانى بود و شیوه‏ى وى را پیروى مى‏نمود. میرزا محمدتقى علاوه بر هنر تذهیب و مراحل مختلف آن، در تصویرسازى و چهره‏پردازى نیز مهارت داشت. عمده كار این استاد، تهیه جلد و قاب آینه و قلمدان و سایر كارهاى روغنى بود كه در كارگاه هنرى مخصوص خود عمل مى‏آورد. سمت سرپرستى استادان كارگاه بر عهده‏ى این هنرمند بود و پرداخت و اصلاحات پایانى را خود انجام مى‏داد. او خط نسخ و رقاع را نیز خوش مى‏نوشت و آثارش را به خطوط زیبا ترقیم مى‏كرد. از آثار وى: جلد قرآن ممتازى كه با گلهاى افشان تذهیب و تشعیر شده، با رقم: «نقل من... سید ابوالقاسم مذهب باشى، عن العبد محمدتقى مذهب سنه 1278»؛ قاب آینه‏ى بسیار استادانه‏اى كه تصاویر دختران را بر روى آن نقاشى كرده و كناره‏ها و حواشى را به تذهیب و تشعیر عالى آرایش داده، با رقم: «راقمه محمدتقى مذهب الاصفهانى 1281»؛ قاب روغنى قرآنى كه در كمال زیبایى عمل آمده و جامع اقسام شیوه‏هاى تذهیب كارى در نقوش اسلیمى و سایر مراحل تذهیب است و به خط رقاع استادانه‏اى درج شده: «رقم میرزا محمدتقى مذهب 1293». سه اثر دیگر وى در «احوال و آثار نقاشان» ذكر شده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1056 ق)، نقاش. وى در شیوه‏ى پدر نامدار خود و محمد زمان معروف، نقش تصویر مى‏كرده است. محمدتقى در چهره‏پردازى و ارائه دشت و دمن و تزیین البسه و نقش ساختمانها مهارت داشته و پرسپكتیو را تا حدودى مراعات مى‏كرده است. از آثار رقم‏دار او تصویر دختر زیبایى است كه به متكایى تكیه داده و منظره‏ى درختان سرسبز و عمارت به زیبایى ترسیم شده است، با رقم: «محمدتقى بن شفیع عباسى 1056». اثر دیگر وى، كه در شیوه‏ى محمد زمان كار كرده، تصویر مردى است كه كلاه رگه‏دار رنگى به سر نهاده، با رقم: «محمدتقى بن شفیع عباسى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1230 ق)، نقاش. وى در چهره‏سازى و نقش تذهیب و آرایش تصاویر مهارت داشت. از آثارش: تصویر نادرشاه افشار كه به متكاى پر نقش و نگارى تكیه داده است، با رقم: «تصویر شاهنشاه جم جاه نادرشاه به عمل خیرخواه محمد پناه سنه 1230».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش، میناساز و شاعر. از هنرمندان میناكار دوره‏ى فتحعلى‏شاه و محمدشاه قاجار بود. وى در ارائه گل و مرغ و زیبایى‏هاى طبیعت شیرین قلم بود و چهره‏پردازى و صورت سازى را به شیوه‏ى اروپایى و ایرانى قوى و با حالت مى‏ساخت. در نظم شعر نیز دست داشت و سروده‏هاى خود را با موضوعات نقوش تطابق مى‏داد. محمدباقر در صنعت ترسیم و نقوش علمى و ستاره‏شناسى و نقوش اسطرلابى نیز صاحب مقام بود، به طورى كه در ترسیم بروج دوازده‏گانه و متعلقات آن، هنرمندى ماهر و آگاه بوده است. از آثار وى: ظرف مینایى سرپوش‏دار نفیسى كه با بشقاب و قاشق مینا و مطلایى یكدست كرده و به نقوش گوناگون تصویر نموده است، با رقم: «غلام خانه‏زاد باقر»، 1236 ق؛ كارد گل و مرغى مینایى با تصاویر ماهرانه كه تمام زیرسازى و فلزكارى اولیه آن، به طلاى ناب ساخته شده و به رنگهاى مختلف تزیین شده است، با رقم: «عمل كمترین محمدباقر شهر ذیحجه 1259»؛ آبرنگ سیاه قلمى گل كوكب پرپرى كه با سه برگ شیوا و آراسته همراه است، با رقم: «عمل كمترین محمدباقر میناساز سنه 1266».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1314 ق)، نقاش و مذهب. از آثار او: قاب آینه زیبا و استادانه‏اى كه بر روى آن، تصویر زن جوانى با لباسهاى اروپایى نقش بسته و بچه خردسال خود را در بغل گرفته است، با رقم: «كمترین اقل الحاج میرزا محمدباقر مذهب باشى نقاشباشى آستان قدس 1314».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دوازدهم ق)، نقاش. اهل مازندران و هنرمند گل‏آرا و جانورسازى بود كه از قدمت و شیوه‏ى كارهایش معلوم مى‏گردد كه در اواخر قرن دوازدهم قمرى فعالیت هنرى داشته است. از آثار او: تصویر شیر و اژدهاى سهمناكى كه روبروى هم قرار گرفته‏اند، با رقم: «در بلده سارى مشق شد. كمترین محمدباقر»؛ تصویر سیاه قلم و آبرنگى یك گل سرخ و شكوفه‏ها، با رقم: «كمترین محمدباقر در سارى مازندران ساخته شد»؛ تصویر سیاه قلم و آبرنگى اسبى نحیف در حالت ایستاده، با رقم: «كمترین محمدباقر».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س یازدهم ق)، نقاش. وى در شیوه‏ى رضا عباسى و مكتب اصفهان نقش‏آفرینى مى‏كرد. از آثار وى تصویر درویشى است كه دو زانو نشسته و پوستینى به روى یكى از شانه‏ها انداخته و بر روى سینه‏اش گره زده است و در روبرو كشكولى نیز دیده مى‏شود. در زمینه‏ى اثر، منظره‏ى ابرهایى در شیوه‏ى رضا عباسى و رشته‏هاى نهال گل و سبزه جلوه‏گر است و رقم «محمد امین» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1288 ق)، نقاش، قلمدان‏ساز و خطاط. وى از نوابغ و استادن عصر خویش بود و در 1275 ق از دربار ناصرالدین‏شاه قاجار به لقب نقاش‏باشى مفتخر گردید. این هنرمند در تصویر و شبیه‏سازى توانا بود و تذهیب و ترصیع و حل كارى را خوب مى‏دانست و در نوشتن خطوط و سرودن شعر نیز دست داشت. محمد اسماعیل از استادن پیشگام در ایجاد سبك قاجار در نقاشى قلمدان است و او بود كه ساختن قلمدان‏هاى هفت گنبد و كیانى و داستان‏هاى خسرو و شیرین و حكایات عرفانى و مجالس مربوط به رهبانیت و آیین مسیح را معمول و متداول ساخت. بیشتر كارهاى او مجالس بزم است و صحنه‏هاى جنگ كمتر در آثار او دیده شده است. از آثار وى: قلمدان زیبایى كه بر رویه آن تصاویرى از رجال قاجاریه دیده مى‏شود و به خط شكسته رقم «راقمه اسمعیل 1264» دارد؛ جلد قرآنى كه در داخل آن شمایل حضرت على و حسنین (ع) را درون ترنجى نقاشى كرده و رقم «1279 نقاشباشى اسماعیل» دارد؛ قاب آینه‏ى زیبایى با تصاویر رجال قاجارى و حاشیه و كناره‏ى پر گل و تذهیب، با رقم: «محمد اسماعیل نقاشباشى 1288». در «احوال و آثار نقاشان» به بیست و سه اثر دیگر وى اشاره شده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س نهم ق)، نقاش. وى گویا از اهالى شیراز بوده و این حدس از آنجا مایه گرفته است كه میناتورهاى او به شیوه‏ى مكتب تركمن در شیراز پرداخت شده است. مهمترین اثر این نقاش نسخه‏ى تصویرى «خاوران‏نامه» ابن‏حسام است كه ظاهرا پرداخت آن از 881 تا 892 ق به طول انجامیده است. آنچه به شیوه‏ى كار فرهاد نقاش امتیازى بخشیده است یكى، شیوه اوست در مجلس‏آرایى و ارائه درختان سرو و گیاهان نواحى گرمسیرى و ترسیم حیوانات دریایى و مناظر كشتى‏ها و ساحل كناره‏ها و نقوش روى كشتیها و اسلیمى گل انارى و دیگر، شیوه‏ى تذهیب و تشعیر صفحات اولیه و آخر كتاب در مكتب شیراز و نقش تاجهاى كیانى و رگه‏هاى مارپیچى ظروف ساسانى و شیوه‏هاى ختایى و نقوش در و دیوار ساختمانها و لباس و قیافه زنان و كلاههاى نمدى عیاران شیرازى دراویش، كه این شیوه حدس شیرازى بودن وى را تقویت مى‏كند. یكى از این نقاشیها رقم «كمترین بندگان فرهاد 882» دارد؛ اثر دیگر وى، شاهى است كه بر تخت نشسته و دو زن چادر به سر در اطراف نشسته‏اند، با رقم: «كمترین بندگان فرهاد 881».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س یازدهم ق)، نقاش و شاعر، متخلص به عارف. وى اهل كرمان بود در آنجا به صحافى اشتغال داشت. صوفى‏مشرب بود و در نقاشى و كاسه‏گرى مهارت داشت. عارف قصیده‏اى در مدح حضرت على (ع) سروده كه مطلعش این است : جهان و هر چه درو هست از صغار و كبار شیمم خلق تواند اى گل همیشه بهار

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. وى در آبرنگ و تصویر گل و مرغ دست شیرین و پر قوام داشت. از آثار آبرنگى وى، تصور گل سرخ با حلاوتى است كه مرغى روى آن نشسته و رقم «شهاب‏الدین على» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1216/1215 -1167 ق)، شاعر، نقاش و منجم. اصلش از ترشیز خراسان بود. مدتى در عراق و فارس بسر برد سپس به خراسان رفت در هرات به دربار محمود خان درانى راه یافت و در مدح او قصایدى سرود و به منصب منجم باشى، ملك‏الشعرایى و رتبه‏ى خانى رسید. وى در هجو گفتن قدرت و مهارتى عجیب داشته است. «كلیات» اشعارش را تا بیست هزار بیت نوشته‏اند، اما «دیوانش» ده هراز بیت بیشتر ندارد. گویند در اواخر عمر از ملازمت درباریان كناره گرفته در تربت حیدریه انزوا گزید و در همان جا وفات یافت. از آثار او: مثنوى‏هایى به نامهاى: «خسرو و شیرین»، در بحر «هفت پیكر» نظامى؛ «یوسف و زلیخا»؛ «بهرام نامه»؛ «تذكره الشعراء»؛ «عقد گهر»، در نجوم؛ «مرادنامه»؛ از آثار منثور او: «تذكره الوزراء»؛ «تاریخ مجدول».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س یازدهم ق)، نقاش. وى یكى از نگارگران شیرین قلم و پر استعداد كتاب «انوار سهیلى» بود. این كتاب در سال 1018 ق براى جهانگیر شاه و زیر نظر و مدیریت آقا رضا كاشانى تصویر شده است. از آثار وى: تصویر پادشاهى در كمال مهارت و تردستى است كه در رختخواب خوابیده و مورچه‏اى در روى سینه‏اش به وضوح دیده مى‏شود، با رقم: «رحمان قلى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش و حكاك. از سنگتراشان و حكاكان نامى دوره ناصرى بود و در آثارى كه از زمان ناصرالدین‏شاه قاجار به یادگار مانده، نام این هنرمند نیز جزو مشغولان سركارى دربارى ثبت شده و مقررى مناسبى نیز جهت این حكاك تعیین گشته بود.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

شاعر، نقاش. تولد: 15 مهر 1307، كاشان. درگذشت: 3 اردیبهشت 1359، تهران. سهراب سپهرى پس از طى تحصیلات شش ساله‏ى ابتدایى در دبستان خیام كاشان (1319) و متوسطه در دبیرستان پهلوى كاشان (خرداد 1322) و به پایان رساندن دوره‏ى دو ساله‏ى دانشسراى مقدماتى پسران (خرداد 1344)، در آذر 1325 به استخدام اداره‏ى فرهنگ كاشان درآمد. در شهریور 1327 در امتحانات ششم ادبى شركت نمود و دیپلم دوره‏ى دبیرستان خود را دریافت نمود. سپس به تهران آمد و در دانشكده‏ى هنرهاى زیباى تهران به تحصیل پرداخت و همزمان به استخدام شركت نفت در تهران درآمد كه پس از هشت ماه كار استعفا داد. سپهرى در سال 1330 نخستین مجموعه شعر نیمایى خود را به نام مرگ رنگ انتشار داد در سال 1332 از دانشكده‏ى هنرهاى زیبا فارغ‏التحصیل شد و به دریافت نشان درجه‏ى اول علمى نیز نایل آمد. در همین سال در چند نمایشگاه نقاشى در تهران شركت نمود و نیز دومین مجموعه اشعار خود را با عنون زندگى خواب‏ها منتشر كرد. آنگاه به تأسیس كارگاه نقاشى همت گماشت. در آذر 1333 در اداره‏ى كل هنرهاى زیبا (فرهنگ و هنر) در قسمت موزه‏ها شروع به كار كرد و در ضمن در هنرستان‏هاى هنرهاى زیبا نیز به تدریس مى‏پرداخت. در مهر 1334 ترجمه اشعارى ژاپنى از وى در مجله‏ى «سخن» به چاپ رسید. در مرداد 1336 از راه زمینى به كشورهاى اروپایى سفر كرد و به پاریس و لندن رفت. ضمنا در مدرسه‏ى هنرهاى زیباى پاریس در رشته‏ى لیتوگرافى نام‏نویسى نمود. وى همچنین كارهاى هنرى خود را به معرض نمایش گذاشت. حضور در نمایشگاه‏هاى نقاشى همچنان تا پایان عمر وى ادامه داشت. وى سفرهاى دیگرى به كشورهاى جهان نمود. از آن جمله است سفر به ایتالیا (وى از پاریس به ایتالیا مى‏رود)، سفر به ژاپن (توكیو در مرداد 1339) براى آموختن فنون حكاكى روى چوب كه موفق به بازدید از شهرها و مراكز هنرى ژاپن نیز مى‏شود، سفر به هندوستان (1340)، سفر مجدد به هندوستان (1342، بازدید از بمبئى، بنارس، دهلى، اگره، غارهاى آجانتا، كشمیر)، سفر به پاكستان (1342، تماشاى لاهور و پیشاور)، سفر به افعانستان (1342، اقامت در كابل)، سفر به اروپا (1344، مونیخ و لندن)، سفر به اروپا (1345، فرانسه، اسپانیا، هلند، ایتالیا، اتریش)، سفر به آمریكا و اقامت در لانگ آیلند (1349 و شركت در یك نمایشگاه گروهى و سپس سفر به نیویورك)، سفر به پاریس و اقامت در «كوى بین‏الملى هنرها» (1352)، سفر به یونان و مصر (1353). سهراب سپهرى مدتى در اداره‏ى كل اطلاعات وزارت كشاورزى با سمت سرپرست سازمان سمعى و بصرى در سال 1337 مشغول به كار شد. از مهر 1340 نیز شروع به تدریس هنركده‏ى هنرهاى تزیینى تهران نمود. در اسفند همین سال بود كه از كلیه‏ى مشاغل دولتى به كلى كناره‏گیرى كرد. از جمله نمایشگاه‏هاى نقاشى كه یا سهراب سپهرى در آنجا حضور داشت، یا نمایشگاه انفرادى وى بودند، مى‏توان به موارد زیر اشاره كرد: اولین دوسالانه تهران (فروردین 1337)، دوسالانه‏ى ونیز (خرداد 1337)، دوسالانه‏ى دوم تهران (فروردین 1339، برنده‏ى جایزه‏ى اول هنرهاى زیبا)، نمایشگاه انفرادى در تالار عباسى تهران (اردیبهشت 1340)، نمایشگاه انفرادى در تالار فرهنگ تهران (خرداد 1341، دى 1341)، نمایشگاه گروهى در گالرى گیل گمش (تهران، 1342)، نمایشگاه انفرادى در استودیو فیلم گلستان (تهران، تیر 1342)، دو سالانه‏ى سان پاولو (برزیل، 1342)، نمایشگاه گروهى هنر معاصر ایران (موزه‏ى بندر لوهاور، فرانسه، 1342)، نمایشگاه گروهى گالرى نیالا (تهران، 1342)، نمایشگاه انفرادى در گالرى صبا (تهران، 1342)، نمایشگاه گروهى در گالرى بورگز (تهران، 1344)، نمایشگاه انفرادى در گالرى بورگز (تهران، 1344)، نمایشگاه انفرادى در گالرى سیحون (تهران، بهمن 1346)، نمایشگاه گروهى در گالرى مس تهران (1347)، نمایشگاه جشنواره روایان (فرانسه، 1347)، نمایشگاه هنر معاصر ایران در باغ مؤسسه‏ى گوته (تهران، خرداد 1347)، نمایشگاه دانشگاه شیراز (شهریور 1347)، جشنواره بین‏المللى نقاشى در فرانسه (وى در این جشنواره به اخذ امتیاز مخصوص نایل آمد، 1348)، نمایشگاه گروهى در بریج همپتن آمریكا (1349)، نمایشگاه انفرادى در گالرى بنسن نیویورك (1350)، نمایشگاه انفرادى در گالرى لیتو (تهران، 1350)، نمایشگاه انفرادى در گالرى سیروس (پاریس، 1351، این نمایشگاه در همین سال به گالرى سیحون تهران انتقال یافت)، اولین نمایشگاه هنرى بین‏المللى تهران (دى 1353)، نمایشگاه انفرادى در گالرى سیحون (1354)، نمایشگاه هنر معاصر ایران در «بازار هنر» (بال، سوییس، خرداد 1355)، نمایشگاه انفرادى در گالرى سیحون (1357). سهراب در آغاز كار شاعرى زیر تأثیر شعرهاى نیما بود و این تأثیر در مرگ رنگ به خوبى مشهور است و در آثار بعدى او كم‏كم كارش شكل مى‏گیرد و شعرش با دیگر شاعران هم دوره‏ى خویش ممتاز مى‏گردد. از جمله مجموعه شعرهاى دیگر سهراب سپهرى مى‏توان به این عنوان‏ها اشاره نمود: آواز آفتاب (1340)؛ شرق اندوه (1340)؛ حجم سبز (1346)؛ هشت كتاب(1356). برخى از اشعار وى در سال‏هاى 1344 و 1345 در فصلنامه‏ى «آرش» به چاپ رسید. سهراب سپهرى در اردیبهشت سال 1358 در بیمارستان پارس تهران به سبب سرطان درگذشت. طبق وصیت خودش، پیكر وى در صحن شرقى امامزاده على‏محمد باقر (ع) در قریه مشهد اردهال در كاشان (این صحن معروف به صحن سردار است) به خاك سپرده شد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع :

سيد رسول آقاميري از نقاشان معاصر است . او اهل اصفهان بوده و درخانواده اي مذهبي و هنردوست رشد و نمو يافت . وي درنمايشگاه هاي انفرادي و گروهي شركت داشته و درزمينه خوشنويسي به ويژه خط نستعليق خوش درخشيده است . گروه : هنر رشته : هنرهاي تجسمي گرايش : خوشنويسي والدين و انساب : پدر بزرگ سيد رسول آقاميري ،‌سيد عباس آقا ميري از نقاشان معروف زمان خود بود. نقاشي هاي مدرسه چهار باغ اصفهان و پل خواجو از جمله كارهي سيد عباس به شمار مي آيد. تحصيلات رسمي و حرفه اي : سيد رسول آقا ميري از سال 1374 فعاليت هنري را با گرايش به خوشنويسي براساس علاقه زياد و همچنين تشويق هاي پدرو مادر و دايي اش آغاز كرد و تاسال 1376 هجري شمسي به طور ذوقي ازروي كتابهاي خوشنويسي بدون استاد كار مي كرد . درسال 1376 با ملاحظه چند پوستر كانون فرهنگي ـ هنري نور، به شيوه اي جديد درزمينه خط دست يافت . استادان و مربيان : مهمتر ين سيد رسول آقاميري، ‌استاد علي فرزانه است كه درسال 1377 هجري شمسي با هم آشنا شدند . وي تا سال 1378 هجري شمسي از محضر اين استاد استفاده كرد. ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : درسال 1378 هجري شمسي ، سيد رسول آقا ميري موفق به اخذ مدرك ممتاز ازانجمن خوشنويسان شد و به عضويت انجمن خوشنويسان اصفهان درآمد . از سال 1379 فعاليت هنري خود را به طوررسمي شروع كرد و در همايشي كه انجمن خوشنويسان ايران به مناسبت تكريم سال حضرت علي (ع) برگزار نمود شركت كرد و دراولين حضور خود در عرصه رسمي هنر افتخار داشتن يك اثر دركنار آثارهنرمندان سراسر كشور را به دست آورد . آرا و گرايشهاي خاص : سيد رسول آقاميري معتقد است كه بايد خط نستعليق را كه خط ملي و سنتي ما است و كمال خطوط مي باشد . در قالبهاي نو و بديع به «دوستداران هنرو به خصوص خط نستعليق ارائه كرد» .

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : گلزار مشاهیر

تولد: 9 اسفند 1348. درگذشت: 12 دى 1375. مه‏كاه دنیادارى به كار نقاشى اشتغال داشت. پیكر وى در بهشت زهرا در قطعه‏ى 88 (هنرمندان و نویسندگان) مدفون است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : گلزار مشاهیر

تولد: 1320، تهران. درگذشت: 1358. محمود جمال‏پور به هنر نقاشى اشتغال داشت.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : گلزار مشاهیر

تولد: 1318. درگذشت: 1364. آراپیك باغداساریان در كانون پرورش فكرى كودكان و نوجوانان به كارهاى مختلفى نظیر گرافیك، نقاشى و غیره مشغول بود. از آثار اوست: شیوه طراحى با قلم و مركب (نوشته خوزه پارامان، 1365)؛ شیوه یادگیرى طراحى (1365).

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : گلزار مشاهیر

درگذشت: زمستان، 1366. پروانه ابراهیمى نقاش بود. وى در حادثه‏ى سیل در تهران در زمستان 1366 درگذشت. موزه‏ى هنرهاى معاصر در زمستان سال 1366 نمایشگاهى از آثار پروانه‏ى ابراهیمى برگزار كرد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، رسام. وى مصور و ترسیم‏كننده نقش قالیها در دیار عثمانى بود. از آثار وى: قالیچه نفیس ابریشمى كه كناره‏هاى آن به تزیینات و اشعار تركى آراسته گردیده و در وسط قالیچه، نام نامى حضرت محمد (ص) و حضرت على (ع) به خط طغرا نوشته شده و در كناره‏ها و بالاى آن، نقش گلهاى متنوع و رنگین ترسیم یافته و در انتهاى قالیچه به خط زیباى نستعلیق رقم نهاده است: «رسمه محمود ندیمى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س چهاردهم ق)، نقاش. اهل تبریز و از آبرنگ‏سازان دوره احمد شاه قاجار (1344 -1326 ق) بود كه به كربلا رفت و به خلق تصاویر مذهبى اشتغال ورزید. از آثار وى: تصویر آبرنگى بزرگى بر روى پرده پارچه‏اى كه در رویه آن، بارگاه معظم حضرت امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) را به طلاكارى پرمایه تصویر كرده و رقم نهاده است: «نخجوانى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(وف ح 1267 ق)، نقاش. از هنرمندان اوایل سلطنت ناصرالدین‏شاه قاجار بود و گویا لقب نقاش‏باشى را از محمدشاه قاجار دریافت داشته است. وى در شبیه‏سازى قوى دست بوده و بدین جهت تصویر شخص اول دولتى علیه ایران به عهده‏ى این نقاش واگذار شده است. این تصویر كه چهره‏ى منحصر به فرد و پر شباهت محمدتقى خان امیركبیر است، به استادى و رنگ روغن ترسیم شده و امیركبیر را با كلاه بوقى مخصوص و پوستین بوته جیقه‏اى خزدارى مرصع به انواع جواهرات نشان داده است و رقم نهاده «... جان نثار محمد ابراهیم نقاشباشى 1265».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، خطاط. نقاش. ملقب به فخرالدوله. وى ششمین دختر فتحعلى‏شاه قاجار و خواهر تنى شعاع‏السلطنه و همسر میرزا محمدخان، پسر عمویش، بود. وى در گل‏آرایى و تصویرسازى و كتابت خطوط به شیوه ناخنى مهارت داشت. از آثار او:یك مرقع خطوط و كار ناخنى به خطوط نستعلیق، شكسته تعلیق، نسخ، شكسته نستعلیق خوش و متوسط، با رقم: «حرره اقل خادمه‏الدوله القاهره الباهره، فخر جهان»؛ تصویر ناخنى تمام‏قد محمدشاه قاجار در لباس و كلاه و آرایش سلطنتى، با رقم: «فخر جهان 1260»؛ تصویر ناخنى دسته گل سرخ محمدى كه یك گل درشت در وسط آن جلب نظر مى‏كند. حواشى اثر، تذهیب طلاكارى دارد و زیر ساقه‏هاى گل به خط ناخنى رقم «فخر جهان نور جهان» دارد.[1] ز 1260 ق، ملقب به فخرالدوله از زنان هنرمند. وى ششمین دختر فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و خواهر تنى شعاع‏السلطنه بود. وى با میرزا محمدخان، پسر عمویش ازدواج نمود. ولى پس از نه سال زندگى با حالت بكارت طلاق گرفت و دیگر ازدواج نكرد. فخرالدوله نزد پدر و همه‏ى شاهزادگان احترام و تقرب خاص داشت. از آثار هنرى او یك مرقع خطوط و كار ناخنى به خطوط نستعلیق، شكسته تعلیق، نسخ، شكسته نستعلیق خوش و متوسط است كه چنین رقم دارد. «حرره اقل خادمة الدولة القاهره الباهره، فخر جهان». دیگر تصویر ناخنى تمام‏قد از محمد شاه قاجار (1264 -1250 ق) در لباس و كلاه و آرایش سلطنتى به تاریخ 1260 ق است. تصاویر دیگرى از گل و گیاه به سبك ناخنى از او موجود است.[2]

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم و یازدهم ق)، نقاش، شاعر و نوازنده. از نوازندگان خوب طنبور در عصر شاه عباس اول است. مولدش در فارس بود و در قزوین نشوونما یافت. در اوایل جوانى، در 1014 ق راه هندوستان پیش گرفت و از ملازمان خواجه ویسى همدانى، از وزیران هندوستان، شد. پس از مدتى به دستگاه جهانگیر پادشاه گوركانى هند راه یافت و در سلك نقاشان دربار او قرار گرفت و در 1028 ق به شغل نقاشى مشغول شد. وى علاوه بر استادى در فنون نقاشى و موسیقى، در سرودن شعر نیز مهارت داشت. از آثار وى «دیوان» شعر مى‏باشد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س نهم ق)، نقاش. از هنرمندان صاحب كمال و در صورتگرى و طلاكارى و منظره‏پردازى صاحب قلم بود. در عرضه داشتى كه به خط جعفر بایسنقرى و در عهد بایسنقر میرزا انجام یافته، از این هنرمند چنین یاد شده است: «مولانا شهاب دیباچه و چهار لوح و شرف دیباچه صورتگرى را طلا نهاده و هشت نعل شمسه میان دیباچه را تحریر كرده و حالى به یك موضعى دیگر از عمارت گلستان مشغول است».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش و خطاط. از دراویش بود و از هنرمندان زبردست ناخنى به شمار مى‏رفت. از آثار ناخنى وى: تصویر جنگ و گریز دو باز شكارى كه پرهاى سبك بال آنها در هوا پخش شده با رقم: «رضاقلى شاهرخ شاهى 1275»؛ یك مرقع ناخنى از تصاویر ممتاز و خطوط عالى، كه خطوط آن به قلم شش دانگ و چهار دانگ عالى است، با: «رقم بنده‏ى كمترین درگاه، رضاقلى شاهرخشاهى 1276»، كه ظاهرا باید از ملازمان دربار ناصرالدین‏شاه قاجار بوده باشد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 928 ق)، نقاش و شاعر. در «تذكره‏ى مجالس النفائس» آمده: «از خراسان است و برادر محمد مومن میرزا، اول رنگ و روغن‏كارى مى‏كرد، چون به ملازمت استاد بهزاد رسید، عشق تصویر و نقاشى پیدا كرد. و استاد نیز به تربیت او مشغول شد، و در اندك فرصتى كامل شد، طبع نیك دارد.» از اوست: كجا مجنون چو من در عشق درد و محنتى دارد كه او از عاشقى چیزى كه دارد، شهرتى دارد تنها اثر رقم‏دار وى، تصویر دو رزم‏آور جنگى در كمال استوارى و استادى است كه به خط نستعلیق رقم نهاده: «عمل استاد درویش محمد».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نقاش. از نقاشان خوش دست زمان خود بود. از آثار رقم‏دار وى: تصویر مردى در قیافه‏ى چینى‏ها در لباس رزمى، با رقم: «مشقه درویش حسین نقاش».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نقاش. نام اصلى نقاش معلوم نیست و چه بسا ممكن است همان درویش محمد خراسانى باشد. سید احمد آهو چشم در مرقع امیر غیب بیك و در زمان شاه طهماسب اول از این هنرمند تصاویر و تذهیبات شایسته‏اى مشاهده كرده است. اثر رقم‏دار این هنرمند كه در توپ قاپوسراى تركیه موجود است، تصویر اژدهاى قوى پیكر و سهمناكى به شیوه استاد میرك است كه حواشى آن با تشعیر و حل كارى جانورانى از قبیل شیر و گاو ارائه شده و بسیار استادانه مى‏باشد، در بطن كناره‏ها نیز تصاویر درختان سرسبز و مرغان خوش حالت نقش بسته و به خط قلم مویى رقم «عمل درویش» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(942 -854 /844 ق)، نقاش، خطاط و شاعر. بنا به روایات متعدد در شهر هرات متولد شد و در آن شهر نشو و نما یافت. استاد از روزگار طفولیت از مادر و پدر دور ماند و نزد میرك تربیت شد. وى از زمان سلطان حسین بایقرا تا زمان شاه طهماسب مى‏زیست. بهزاد استاد مسلم و سرآمد مینیاتور ایرانى بود. او با برطرف كردن شیوه محدود و بى‏روح مغول، مكتب مجلس‏آراى پرغناى خود را كه زاییده تصورات پرمایه و قدرت معجزنگارش بود، به دنیاى تصویرها كشانید. و سبك حقیقت‏جویى (رئالیسم) را در نقش تصویرها عریان ساخت. وى شاگرد خاص سیداحمد تبریزى بود و فن تصویر را از خلیل میرزا آموخت و در زمان شاه اسماعیل ریاست كتابخانه‏ى سلطنتى را به عهده گرفت. در خط و شعر نیز دست داشت. از جمله شاگردان وى: جلال‏الدین میرك اصفهانى، میر مصور، ملا یوسف، مظفر على، ملا درویش محمد نقاش خراسانى، رستم‏على و حیدرعلى، خواجه عبدالعزیز، قاسم‏على و سلطان محمد، تمراز و بهرام‏قلى و غیره بودند. برخى آثار رقم‏دار اصیل وى در كتاب «بوستان» سعدى مضبوط در كتابخانه‏ى قاهره مصر، عبارت‏اند از: «منظره مسجدى با گنبد سبز و كاشى‏كارى مزین و خطوط لاجوردى و طلایى كه در كمال مهارت تصویر شده است»؛ «جلسه‏ى تدریس و بحث و مذاكره در مسجد»؛ «تصویر حكایت یوسف و زلیخا»؛ و از دیگر تصاویر او: «تصاویر خمسه نظامى كه به سال 900 یا 896 ق تصویر شده است»؛ «تصویر جنگ بر روى جیحون»؛ «مجلس بزم سلطان حسین بایقرا»؛ «منظره‏ى قصر زیبایى در فصل زمستان»؛ «تصویر سلطان محمد خوارزم شاه»؛ «تصویر شیبك‏خان محمد شاه بخت‏خان شیبانى»؛ «تصاویر ظفرنامه‏ى تیمورى به خط سلطان محمد نور». بیست و سه اثر دیگر وى در «احوال و آثار نقاشان» ذكر شده است.[1] (بخش 1) نقاش و مینیاتورساز مشهور اواخر عهد تیمورى و اوایل دوره صفوى (و. بین 844 و 855 ه.ق.) لقب وى كمال‏الدین و از مردم هرات و شاگرد پیر سید احمد تبریزى است. او نخست در دربار سلطان حسین بایقرا بود و امیر علیشیر نوائى وزیر مشوق و حامى او بود. بعدها شاه اسماعیل صفوى وى را از هرات به تبریز برد و او تا اوایل سلطنت شاه طهماسب اول (984 -930) حیات داشته و پادشاه اخیر نزد او نقاشى مى‏آموخته است. مینایتورهاى بسیارى به بهزاد منسوب است كه اصالت غالب آنها مورد تردید است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1324 ق)، نقاش. وى پسر كوچكتر خانواده بود و به دستور ناصرالدین شاه به ابوالحسن ثالث ملقب گردید. در آبرنگ و رنگ و روغن شیرین قلم بود و علاقه‏ى زیادى به كپى كردن آثار مشاهیر داشت. از جمله كارهاى مشهور او، كپى تابلوى معروف آتش‏سوزى رافائیل است. از دیگر آثارش: نقاشى میدان ارك، با: «رقم خانزاد میرزا ابوالحسن‏خان پسر صنیع‏الملك فى سنه 1303»؛ منظره‏ى داخلى تالار مخصوص همایونى، با رقم: «... بدست خانه‏زاد ابوالحسن‏خان تشكل یافت 1305»؛ تصویر آبرنگى مكتب خانه‏اى كه شاگردان دور اطاق نشسته و كتابها را باز كرده و قرائت مى‏كنند و رقم «یحیى» دارد. در «احوال و آثار نقاشان» به چهار اثر دیگر وى اشاره شده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1305 ق)، نقاش. از دودمان افشار بود. تنها اثر رقم‏دار وى كتاب خطى، و تصویرى، زیبایى است كه در مورد جغرافیا نگارش یافته و چهارده اثر در موضوعات مختلف دارد. در برابر یكى از ترسیمات، به خط شكسته‏ى زیبا چنین رقم نهاده: «ابوالحسن چاكرزاده ابن مرحوم على نقى افشار 1305».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(وف 1304 ق)، نقاش. از اهال ارومیه بود و برادرزاده‏ى على‏اشرف افشار، نقاش معروف دوره‏ى صفوى. وى در تبریز با سمت نقاشباشى‏گرى و در جامه‏ى نظامى مشغول به كار شد. ابوالحسن از استادان برجسته در اوایل دوره‏ى قاجار بود، كه در گل و بته‏سازى پیرو على‏اشرف و استادان مكتب صفوى و در چهره‏سازى نیز تا حدى تحت تأثیر نقاشان اواخر صفوى بود. وى در تذهیب نیز دستى پرتوان داشت. صاحب كتاب «المآثر والآثار» در مورد وى چنین مى‏نویسد: «آقا ابوالحسن نقاشباشى افشار ارموى خلف استاد اللَّه وردى نقاش بود و در صنعت نقاشى و گل و بته‏سازى و رنگ‏آمیزى مابین قلمدانها و جلدهاى كار او و كارهاى عمش، على‏اشرف نقاش افشار مشهور تمیزى ممكن نبود.... عزیزخان سردار از كارهاى او بسیار بر سبیل هدیه براى اعیان به تهران فرستاد. قلمدان او هم به حیات خودش تا پنجاه تومان خرید و فروش به هم رسانید. «از آثار او: قلمدان گل و مرغ عالى كه به طرز بدیع و پرامتیازى نقاشى شده، با رقم: «ابوالحسن افشار ارومیه 1280»؛ قلمدان سالم و پرآذین گل و مرغ بى‏همتا، كه با رنگهاى روشن تصویر شده است و چنین رقم دارد: «ابوالحسن افشار ارومیه»؛ اثرى با رقم: «هو، ابوالحسن افشار سرباز قدیمى، به تارخى 1296» كه در آن دو مرغ در نهایت استادى بر روى شاخه درختى تصویر شده است؛ قلمدان گل و بته به سبك اواخر صفوى، با رقم: «كمترین ابوالحسن»؛ یك عدد جلد عالى گل و برگ افشان و ریز كه در زمینه‏ى مشكى، با طلا اندود شده با: «رقم ابوالحسن افشار ارومیه 1270».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. پدر او نقاش معروف دوره‏ى فتحعلى شاه بود. از آثار وى: قلمدان تابوتى زیبایى است كه تصویر محمدشاه با آرایش سلطنتى به روى آن نقش بسته و تزیینات لباس و نمایش جواهرات به نیكوترین وجهى مجسم گشته است. حواشى و كناره‏ى قلمدان، شكارگاه باصفایى را نشان مى‏دهد كه سواران شكارچى با اسبان خود به گشت و شكار مشغول هستند. در قسمت داخلى آن نیز، تصویر مردى جلب نظر مى‏كند، «رقم ابوالحسن 1258».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع :

نينا بهزادي هنرمند معاصر ايران است . وي درزمينه نقاشي فعاليت مي كند . او به سبك باتيك علاقمند بوده و آثار خودرا به اين شيوه هنري مي آرايد . بهزادي معتقد است كه سبك باتيك رهايي طرح و نقش را در برداشته و مراحل مختلفي را شامل مي شود ." گروه : هنر رشته : گرافيك گرايش : نقاشي تحصيلات رسمي و حرفه اي : نينا بهزادي اگر چه رشته تحصيلي اش علوم تجربي بود اما به سبب علاقه اي كه به مسائل هنري داشته دررشته هنرادامه تحصيل داد و تامرحله كارشناسي ارشد گرافيك پيش رفته است . استادان و مربيان : نينا بهزادي به سبك باتيك را نزد استاد خاويان آموخته است . وقايع ميانسالي : نينا بهزادي معتقد است كه نقاشي باتيك علاوه براينكه مي تواند تابلو شود كاربردهاي ديگري نيزدارد كه مي توان به استفاده از آن روي لباس ،‌روسري ، كلاهك آباژور ، پارتيشن ، روميزي و پرده اشاره كرد . اين امر مهمترين واقعه به وقوع پيوسته دردوران ميانسالي بهزادي بود . فعاليتهاي آموزشي : مهمترين فعاليت نينا بهزادي نقاشي است كه درآن ميان او به سبك باتيك علاقمند است . رهايي طرح ها و نقش ها از كليشه ها و قالبهاي خاص ،‌درهم آميختگي رنگها و ايجادبافتهاي متنوع ازويژگي هاي بارز نقاشي باتيك مي باشند . ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مهمترين فعاليت روزمره نينا بهزادي درنقاشي باتيك خلاصه مي شود . او مراحل كار اين سبك را ، كشيدن پارچه برروي چارچوب ،‌پياده كردن طرح روي پارچه ،‌موم گيري نقش بر پارچه ، رنگ آميزي ، آب كردن موم توسط اتوي خشك و شستن نهاي پارچه توسط بنزين مي داند . آرا و گرايشهاي خاص : نينا بهزادي درمورد نقاشي باتيك براين عقيده است كه باتيك دراصل از كشورهاي اندونزي ، هند و چين آمده است . نقاش باتيك به وسيله قلم و موم گيري روي پارچه طرح مي شود . دراين روش زمينه پارچه موم گيري مي شود ،‌ سپس نقاطي كه مورد نظر است رنگ مي شوند . چگونگي عرضه آثار : اولين نمايشگاه آثار نينا بهزادي درموزه تماشاگه تاريخ برگزار شد . نمايشگاه بعدي او درنگارخانه سبز برپا گرديد و آثارش را عرضه كرده است .

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع :

فرشيد مثقالي متولد 1322 شهر اصفهان است. وي نقاشي را در دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران آغاز كرد و در سال 1350 در رشته ‏نقاشي فارغ التحصيل شد. كار حرفه اي او با مجله نگين در سال 1343 سپس در كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان با تصوير گري چند كتاب ‏كودك تا ساخت فيلم‌هاي انيميشن و طراحي پوستر فيلم ادامه مي‌يابد و با كسب چند جايزه به شهرت جهاني ميرسد. كارهاي گرافيكي وي با ‏مجسمه سازي در مدت اقامت در فرانسه و كارهاي گرافيكي در مدت يازده سال (از سال 1365 تا 1373 ) اقامت در آمريكا استمرار پيدا ميكند. ‏مثقالي دهه اخير را در ايران گذرانده است.‏ گروه : هنر رشته : گرافيك گرايش : تصويرگري، فيلم سازي تحصيلات رسمي و حرفه اي : فارغ التحصيل رشته نقاشي از دانشگاه تهران ۱۳۵۰ در حضور كساني چون «علي محمد حيدريان»، «محمود جوادي پور» و «جواد حميدي» ‏ فعاليتهاي ضمن تحصيل : ‏ آغاز كار حرفه اي فرشيد مثقالي اما به همكاري با مجله «نگين» و در سال هاي ۴-۱۳۴۳ برمي گردد. مجله اي كه هنرمند تصويرگري و تنظيم صفحات آن را ‏به عهده مي گيرد. كار در مجله نگين با چند سال فاصله مقدمه اي مي شود براي همكاري مثقالي با كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، كه ‏مهمترين منبع توليد ايده و فكر براي گروه هاي سني پائين به حساب مي آمد. تصويرگري چند كتاب كودك، كه «عمو نوروز» نخستين آنها به ‏شمار مي رفت، حاصل اين دوره از همكاري هنرمند با كانون بود. دوره اي دو سه ساله كه تصويرگري «ماهي سياه كوچولو» هم در آن جاي ‏مي گيرد و جايزه اول بي ينال «بولونيا»ي ايتاليا را در سال ۱۳۴۸ نصيب او مي كند. جايزه اي كه در همان سال با افتخار بي ينال «براتيسلاوا» ‏چكسلواكي و براي همان كتاب همراه مي شود. فعاليت با كانون كه بلافاصله مزيت هاي خود را نشان داده و به درخشش يكجا و يكباره نقاشي در سطحي جهاني انجاميده است، باعث ‏مي شود مثقالي در سال ۱۳۴۹ به كانون بپيوندد تا به همراه «آراپيك باغداساريان» بخش فيلم هاي كارتوني اين نهاد خلاق را بنيان بگذارند. ‏فيلم هاي «آقاي هيولا» و «سوءتفاهم» ساخته هاي نخست تصويرگر جوان به شمار مي آيند كه باز هم به درخشش او مي انجامند و در ‏فستيوال فيلم هاي كودك تهران جايزه مخصوص و ديپلم افتخار را به دنبال مي آورند.‏ هم دوره اي ها و همکاران : از همكاران فرشيد مثقالي ميتوان به مرتضي مميز و علي اصغر معصومي و آراپيك باغداساريان اشاره كرد.‏ وقايع ميانسالي : بخش ديگر از زندگي حرفه اي فرشيد مثقالي را بايد در آمريكا پي گرفت. بخشي كه با اقامت او در كاليفرنيا و در سال ۱۳۶۵ آغاز مي شود و با ‏راه اندازي يك استوديوي شخصي گرافيك به نام «دسك تاپ استوديو» ادامه مي يابد. اقامت در كاليفرنيا و انجام كارهاي گرافيكي هم بالاخره در ‏سال ۱۳۷۳ به اقامت در شهر سانفرانسيسكو و توليد آثار مالتي مديا و طراحي و ساخت فضاهاي ويرچوال رئاليستي براي اينترنت منجر ‏مي شود.‏ مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : و اما اگر بخواهيم به فعاليت هاي هنري فرشيد مثقالي بپردازيم، بايد به سرپرستي قسمت گرافيك كانون و تأسيس آتليه گرافيك «چهل و دو» در سال ‏‏۱۳۴۸ نيز اشاره اي داشته باشيم. . علاوه براين، مثقالي داور چندين جشنواره داخلي و خارجي نيز بوده است، كه از ميان آنها نيز مي توان به ‏داوري در بي ينال هاي تصوير گري «براتيسلاوا» و «بولونيا»، فستيوال فيلم كودك تهران و فستيوال فيلم انيميشن «انسي» فرانسه اشاره كرد.‏ وي عضو هيأت داوران چند بي ينال و جشنواره جهاني بوده است. فرشيد مثقالي دهه اخير را در ايران گذرانده است و مگر در چند نمايشگاه و ‏چند داوري و... خيلي خود را بروز نداده است. حضور سنگين و سكوت ثقيل او كه اصلاً و انگار ربطي به آن آدم پرهياهوي چند دهه قبل ندارد، ‏حالا و همچنان ما را به گذشته هاي هنرمند و آثار درخشان او پيوند مي زند. آثاري كه به قول مرتضي مميز - دوست ديرين مثقالي - راه خود را ‏چندان راحت باز نكرده اند و اگر تأييد جشنواره هاي جهاني نبود، همچنان با مخالفت هاي زيادي مواجه مي شدند. مراکزي که فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : تأسيس آتليه «چهل و دو» با مرتضي مميز و علي اصغر معصومي در سال 1348 بنيانگذار بخش فيلم هاي انيميشن كانون به همراه آراپيك باغداساريان راه اندازي يك استوديوي شخصي گرافيك به نام «دسك تاپ استوديو» در كاليفرنياي آمريكا 1365‏ جوائز و نشانها : و جايزه اول بي ينال «بولونيا»ي ايتاليا را در سال ۱۳۴۸ براي تصوير گري كتاب ماهي سياه كوچولو نصيب فرشيد مثقالي مي كند. جايزه اي كه در همان سال ‏با افتخار بي ينال «براتيسلاوا» چكسلواكي و براي همان كتاب همراه مي شود. و در سال ۱۳۵۰ جايزه افتخار بي ينال كتاب «بولونيا» (ايتاليا) را براي تصويرگري كتاب «قهرمان»، در سال ۱۳۵۱ جايزه «سيب طلا» بي ينال ‏‏«براتيسلاوا» (چكسلواكي) را براي تصويرگري كتاب «آرش كمانگير» و بالاخره جايزه «هانس كريستين اندرسون» (نوبل ادبيات كودكان و ‏نوجوانان) را در سال ۱۳۵۳ براي مجموعه آثار تصويرگري كودكانش دريافت مي كند. اين جايزه اخير را كه هنوز هيچ كس از خيل تصويرگران ايراني ‏كتاب هاي كودك و نوجوان حتي بدان نينديشيده و مثقالي را در دنياي تصويرگري كتاب كودك دنيا تثبيت كرد، هنرمند طي مراسمي در شهر ‏‏«ريودوژانيرو» برزيل مي گيرد. جايزه مخصوص فستيوال فيلم «ونيز» ايتاليا براي فيلم «پسر و ساز و پرنده» (۱۳۵۲)، جايزه مخصوص فستيوال فيلم «مسكو» براي فيلم «دوباره ‏نگاه كن» (۱۳۵۴)، جايزه بزرگ فستيوال فيلم كودك «جيفوني» ايتاليا براي فيلم «دوباره نگاه كن» (۱۳۵۴)، جايزه مخصوص نمايشگاه كتاب ‏‏«لايپزيك» براي كتاب «مارمولك اتاق من» (۱۳۵۴)، سومين جايزه بي ينال پوستر «ورشو» لهستان (۱۳۵۶) و جايزه «نوا» از ژاپن براي كتاب «من ‏و خارپشت و عروسكم» (۱۳۶۴) مجموع جوايزي به شمار مي روند كه او در سال هاي قبل و بعد از انقلاب با آفرينه هاي همگون و همخونش ‏نصيب خود مي كند.‏ چگونگي عرضه آثار : يكي از ويژگي هاي بنيادي و بكر در اغلب آفرينه هاي فرشيد مثقالي، استفاده و كنش آزاد در برابر توان فرهنگ غني ايراني است. به طوري كه او ‏بيشتر اين فرهنگ و آرايه هاي آن را به عنوان دستمايه آثار خود برگزيده و در برگردان امروزي آن نيز تا حدود زيادي موفق بوده است همكاري با مجله «نگين» و در سال هاي ۴-۱۳۴۳ كه هنرمند تصويرگري و تنظيم صفحات آن را به عهده مي گيرد. كار در مجله نگين با چند سال ‏فاصله مقدمه اي مي شود براي همكاري مثقالي با كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، كه مهمترين منبع توليد ايده و فكر براي گروه هاي ‏سني پائين به حساب مي آمد. تصويرگري چند كتاب كودك، كه «عمو نوروز» نخستين آنها به شمار مي رفت، حاصل اين دوره از همكاري هنرمند ‏با كانون بود. دوره اي دو سه ساله كه تصويرگري «ماهي سياه كوچولو» هم در آن جاي مي گيرد و جايزه اول بي ينال «بولونيا»ي ايتاليا را در ‏سال ۱۳۴۸ نصيب او مي كند.‏ مثقالي در سال ۱۳۴۹ به كانون بپيوندد تا به همراه «آراپيك باغداساريان» بخش فيلم هاي كارتوني اين نهاد خلاق را بنيان بگذارند. فيلم هاي ‏‏«آقاي هيولا» و «سوءتفاهم» ساخته هاي نخست تصويرگر جوان به شمار مي آيند كه باز هم به درخشش او مي انجامند و در فستيوال ‏فيلم هاي كودك تهران جايزه مخصوص و ديپلم افتخار را به دنبال مي آورند. و اما مثقالي كه حالا (۱۳۴۹) ذوق خود را در سينماي انيميشن نيز آزموده و به موفقيت هايي نيز دست يافته است، ضمن توليد فيلم هاي ديگر ‏به طراحي پوستر براي فيلم هاي كانون و فستيوال فيلم كودك كانون مي پردازد. مثقالي مدتي نيز در پاريس مشغول نقاشي و مجسمه سازي مي شود. مجسمه ها و نقاشي هايي كه البته بيش تر از جنس ولحن ‏تصوير هاي ساده و رؤيايي او به حساب مي آيند و علاوه بر تنوع رنگ از مواد اوليه نامرسومي چون چسب و چوب و كاغذ تشكيل مي شوند. ‏نمونه اي از مجسمه هاي مثقالي را مي شد چند سال پيش آويزان از سقف موزه هنرهاي معاصر تهران ديد. اثري كه او در نمايشگاه «باغ ‏ايراني» و در كنار مجسمه جنباي «الكساندر كالدر» و بالاي حوض روغن هنرمند ژاپني شركت داده بود. از مجسمه هاي او كه در همان ‏سال هاي اقامت در پاريس درگالري «سامي كينكز» به نمايش درمي آمد، ميان كتاب «مجسمه هاي كاغذي» هنرمند نيز مي توان سراغي ‏گرفت و ديد. كتابي كه با قطع كوچك خود خيلي جدي نمي نمايد، اما تداعي همان كتاب هاي كودك را مي كند كه او تصوير گري كرده است. يك ‏بخش ديگر از زندگي حرفه اي مثقالي را بايد در آمريكا پي گرفت. بخشي كه با اقامت او در كاليفرنيا و در سال ۱۳۶۵ آغاز مي شود و با ‏راه اندازي يك استوديوي شخصي گرافيك به نام «دسك تاپ استوديو» ادامه مي يابد. اقامت در كاليفرنيا و انجام كارهاي گرافيكي هم بالاخره در ‏سال ۱۳۷۳ به اقامت در شهر سانفرانسيسكو و توليد آثار مالتي مديا و طراحي و ساخت فضاهاي ويرچوال رئاليستي براي اينترنت منجر ‏مي شود. از كارهاي اين دوره ۱۱ ساله مثقالي متأسفانه و انگار هنوز چيزي در ايران و در سال هاي بعد از بازگشت اش منتشر نشده كه در معرض ديد و ‏داوري قرار بگيرد و كتابي هم كه به منتخب آثار گرافيكي و تصويرگري او مي پردازد، در واقع بيشتر مروري بر فعاليت هاي حرفه اي پيش از انقلاب ‏و نمونه هاي پراكنده اي از آفرينه هاي بعد از انقلاب وي دارد. اين جاگيري سخت و اين جريان ناهموار براي هنر ماندگار مثقالي را براي مثال مي توان در مراجعه به تصويرگري او از شعرهاي «نيما يوشيج» يا ‏كتاب هايي چون «مي تراود مهتاب» و «آفرينش ايراني» كه در دهه پنجاه به طور مشخص ديد و دريافت كرد. آثاري كه از كلاژ همزمان ‏ذهنيت هاي كودكانه و بزرگسالانه به وجود آمده اند و به طور ضمني جدال هنرمند با دنياي اطراف را نيز نشان مي دهند. اين جدال كه بيشتر با ‏سكوت و از سكوت آغاز و دامنه هاي آن تا شعر سپيد و گاه نيمايي نيز كشيده مي شود، در بازخورد كودكانه اش انقلابي تصويري و تجسمي ‏است و در تأويل و تحويل به دنياي آدم بزرگ هاي اين سرزمين بسيار خشك و خشن و بي روح به حساب مي آيد. اينجاست كه همين آفرينه ها ‏راه خود را به سرزمين هاي ديگري مي گشايند و در متن بهتر و بزرگتري به سنجش در مي آيند و جواب مي گيرند.‏ آثار : 1 آرش كمانگير ‏ ويژگي اثر : تصوير گري كتاب، جايزه «سيب طلا» بي ينال «براتيسلاوا» (چكسلواكي) را براي تصويرگري اين كتاب در سال ????‏ 2 آقاي هيولا ويژگي اثر : فيلم كودك 3 آيا مي دانيد چطور؟ ويژگي اثر : فيلم، كانون فكري كودكان و نوجوانان 4 بهتر، بيشتر ويژگي اثر : فيلم، كانون فكري كودكان و نوجوانان 5 ‏پسر و ساز و پرنده ويژگي اثر : فيلم، كانون فكري كودكان و نوجوانان 6 تصوير گري شعرهاي نيما يوشيج، كتاب مي تراود مهتاب و كتاب آفرينش ايراني 7 دوباره نگاه كن ويژگي اثر : فيلم، كانون فكري كودكان و نوجوانان 8 ‏سوئ تفاهم‏ ويژگي اثر : فيلم كودك 9 شهر خاكستري ويژگي اثر : فيلم، كانون فكري كودكان و نوجوانان 10 عمو نوروز‏ ويژگي اثر : تصوير گري كتاب ‏ 11 قهرمان ويژگي اثر : تصويرگري كتاب، جايزه افتخار بي ينال كتاب «بولونيا» (ايتاليا) در سال 1351 براي تصويرگري اين كتاب 12 كرم خيلي خيلي خوب ويژگي اثر : فيلم، كانون فكري كودكان و نوجوانان 13 ماهي سياه كوچولو ويژگي اثر : ‏ تصوير گري كتاب ‏ 14 يك قطره خون، يك قطره نفت ويژگي اثر : فيلم، كانون فكري كودكان و نوجوانان

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : مشاهیر زنان ایرانی و پارسی گوی

ز 1128 ق، از زنان هنرمند. وى در نقاشى منظره و چهره‏پردازى مهارت فراوان داشت. تنها اثر رقم‏دار این هنرمند قلمدان مصورى است كه بر روى آن تصویر حضرت عیسى (ع) و زن و مردى كه به حال احترام در برابر ایشان ایستاده‏اند نقاشى شده و بر روى دیگر (نشیمن قلمدان) تصویر گروهى به حال خضوع و خشوع در مقابل پروردگار نقش بسته است. از گوشه راست قلمدان، نور روشن و خیره كننده‏اى كه در ضمیر نقاش، هاله‏اى از نور ایزدى بوده، به چهره مؤمنین تابیده و مجلس را روحانى‏تر نموده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1208 ق)، نقاش. اهل همدان بود و قاب آینه مى‏ساخت. از آثار وى: قاب آینه‏ى تخته‏اى محكمى كه در دو طرف آن، دو تصویر از مجلس یوسف و زلیخا و در داخل آن، یك تصویر از مجلس شیخ صنعان و دختر ترسا نقش بسته و به مهارت عمل آورده است، با رقم: «رقم نوراللَّه همدانى 1208».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نقاش و شاعر. وى در كتابخانه‏ى شاه طهماسبى و تحت نظر نقاشان و خوشنویسان مشهور، نقاشى و خط مى‏آموخت و سپس كلیددار كتابخانه شاهى شد و در مواقعى نیز با شاه به نقاشى مى‏پرداخت. نظیرى شعر هم مى‏سرود. این مطلع از اوست: عشق بت صورتگیرى افكند شورى در سرم خلقى به صورت عاشق و من عاشقى صورتگرم

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 6 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دوازدهم ق)، نقاش. تصویرساز دوره زندیه و اوایل قاجاریه بود كه در مجالس بزمى و چهره‏سازى مهارت داشته است. از آثار وى: قاب آینه پرحلاوتى كه مجلس یوسف و زلیخا بر روى آن نقش شده و حواشى را با گلهاى ریز و شاداب آرایش داده است و به خط نستعلیق رقم نهاده: «رقم نظر على بیك».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س یازدهم ق)، شاعر و نقاش. از غزل‏سرایان نكته‏سنج زمان خود بوده است. عده‏اى از تذكره‏نویسان وى را از شاعران تبریز و عده‏اى از شاگردان قم ذكر كرده‏اند. وى گویا در نواختن صفیر و نیز در نقاشى ماهر بوده. در فن نقاشى او را با استاد جمال‏الدین بهزاد برابر مى‏دانستند.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. اهل قاین بود. در شبیه‏سازى و چهره‏پردازى، در شیوه‏ى فرنگى‏سازى استاد بود و گل و مرغ و منظره‏سازى را خوب مى‏دانست. به غیر از قلمدان‏سازى و كارهاى روغنى (لاكى) در آبرنگ و سیاه قلم نیز سررشته داشت و فن تذهیب را نیكو عمل مى‏آورد. از آثار وى: قلمدان پر مهارت تصویرى كه صورت امیركبیر احتشام‏السلطنه را به شباهت تمام تصویر نموده و در حواشى آن، موضوعات مختلفى از قبیل قصه‏ى یوسف نجار و غیره را، به تردستى ترسیم نموده و رقم «محمود الشریف قاینى 1264» دارد؛ قلمدانى كه در وسط رویه آن، تصویر یوحنا بسان كارهاى آقانجف جلوه‏گر است و در قسمت بالاى آن، منظره‏ى كشتیهاى بادبانى در ساحل است كه مسافرین را به ساحل پیاده مى‏نمودند و رقم «الاقل محمود شریف القاینى 1275» دارد؛ تصویر آبرنگى نقش دهقانى در مزرعه است و پسرى را به سختى كتك مى‏زند و در كمال استادى ترسیم شده، با رقم: «محمود شریف».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. از این هنرمند دو قلمدان استادانه دیده شده كه در شیوه‏ى آقانجف كار كرده و در یكى از این قلمدانها «محمدعلى شریف قاینى» و در دیگرى «على محمد شریف قاینى» رقم نهاده و تاریخها نیز تا حدى قرین بوده است. ممكن است كه این دو نام، دو نقاش جداگانه باشند كه در یك زمان فعالیت هنرى داشته‏اند. به هر حال از آثار وى چنین برمى‏آید كه استاد قاینى چهره‏پرداز و مجلس‏آراى خوبى بوده و در تذهیب و آرایش زمینه‏ها، استعداد وافرى داشته است. از آثار او: قلمدان پر پیرایه‏اى كه در رویه‏ى آن سه مدالیون بیضى شكل دیده مى‏شود كه در داخل مدالیون‏ها، قصه‏ى معروف شیخ صنعان و دختر ترسا نقش شده و كناره‏هاى قلمدان وزیر آن، تذهیب طلایى فوق‏العاده‏اى داشته است، با رقم: «عمل محمدعلى شریف قاینى 1282»؛ قلمدانى در شیوه‏ى آقانجف كه بسان كارهاى وى، تصویر یوحنا را به قدرت تمام تصویر نموده است. در پایین رویه‏ى قلمدان، منظره‏ى سى و سه پل اصفهان نقش بسته و در كناره‏ها نیز، تصاویر و مناظر مختلفى، بین شش كتیبه‏ى بیضى شكل نقش بسته است، با رقم: «الاقل على محمد شریف القاینى 1278».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، نقاش و قلمدان‏ساز. هنرمند شهر قاین بود كه در مكتب پدر سایر استادان زمان، فن تصویرگرى آموخت و خود از استادان شد. جعفر در چهره‏سازى و مجالس بزمى و گل و مرغ و حل‏كارى سررشته داشت و آثار خود را پر آذین و چشم‏نواز ترسیم مى‏كرد و دنباله‏رو سبك آقانجف بود. از آثار وى: قلمدانى در كمال زیبایى كه رویه‏ى آن، منظره‏ى دریا و قایق است و طرفین قلمدان پر آذین و مذهب، با رقم: «چاكر آستان مبارك جعفر الشریف قاینى 1305»؛ قلمدان عكسى كه حواشى آن گل و مرغ استادانه است، با رقم: «جعفر شریف القاینى 1302»، قلمدان مرغش طلایى كه در رویه و در سه مدالیون مختلف، تصاویرى رسم كرده كه به شیوه‏ى فرنگى است، با رقم: «كمترین محمدجعفر الشریف القاینى 1282».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نقاش و شاعر. در «تحفه سامى» آمده كه: «از جمله‏ى خوش طبعان یزد است و سر حلقه ارباب سوز و درد، ذهنى صافى و سلیقه‏اى وافى داشت چنان كه از این مطلع مى‏توانست دانست: بعد از وفات هر قلم استخوان ما سربسته نامه‏اى است ز درد نهان ما».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق). نقاش و مذهب. وى شاگرد و دخترزاده سلطان محمد معروف بود كه از شاگردان و همكاران بهزاد به شمار مى‏آمد. او در تذهیب و چهره‏پردازى و سایر عوامل تصویرسازى دست پرتوان داشت و جزو نقاشان كتابخانه سلطنتى محسوب مى‏شد. این هنرمند، در تربیت و آرایش تاج پادشاهى كوششها نموده و چون رضایت خاطر شاه را فراهم كرده، به دریافت انعام و مواجب كافى نایل شده بود. كریم‏زاده‏ى تبریزى نام وى را در كتاب «احوال و آثار نقاشان» در دو ذیل حسن دهلوى و میرحسین دهلوى آورده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ح 1325 -1270 ش)، نقاش، موسیقیدان و شاعر، متخلص به تایب. وى بعد از طى مقدمات اولیه خطنویسى، زیر نظر استادان معروف آن زمان، آقا ابراهیم و میرزا احمد نقاش‏باشى به فراگیرى رموز هنر پرداخت و مدتى بعد به همراه برادرش هادى، كه او نیز از نقاشان معروف بود، به تهران آمد و در مجمع‏الصنایع هنرى آن دوران مشغول كار شد و شهرتش بدان پایه رسید كه جهت طراحى و ارائه نقوش تمبرهاى پستى به چاپخانه مجلس راه یافت. تجویدى علاوه بر آن كه در شبیه‏سازى و ارائه چهره‏ها و آبرنگ و سیاه قلم استعداد فراوان داشت، شعر نیز مى‏سرود و در موسیقى نیز دست داشت. وى در تهران درگذشت و در ابن‏بابویه دفن شد. از آثار او: تصویر آبرنگ حمام قدیمى، با رقم: «مهدى تایب 1310»؛ تصویر زنبق زیبایى، با رقم: «مهدى تایب 1308 شمسى»؛ تصویر طبیبى در حین معالجه‏ى بیمار، با رقم نقاش.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1318 -1272 ش)، نقاش و نوازنده. در اصفهان متولد شد. پدر او از خوشنویسان و مذهبان اصفهان بوده است. تجویدى پس از فراگیرى اصول اولیه نقاشى نزد پدر، از محضر استادانى چون: آقا میرزا احمد و استاد آقا محمدابراهیم نعمت‏اللهى، معروف به نقاش‏باشى، نیز بهره گرفت. وى بعدها به همراهى آقا محمدابراهیم نقاش‏باشى جهت افتتاح كارگاهى در مجمع‏الصنایع به تهران آمد و مدتى با او و سایر هنرمندان همكارى كرد. سپس به دعوت حكیم‏الملك، وزیر فرهنگ، به سمت هنرآموز آبرنگ در مدرسه كمال‏المك، طبیعت و سایر مراحل نقاشى كلاسیك را تكمیل كرد؛ در نتیجه‏ى این اظهار لیاقتها به دریافت دیپلم صنایع مستظرفه جدید نایل شد و چون عمده‏ى علاقه وى مینیاتورسازى به شیوه رضاعباسى و معین مصور و شیوه اصفهانى بود، در مسابقه فن و تعلیم مینیاتور رتبه‏ى اول را كسب كرد و به سمت استادى مدرسه صنایع مستظرفه نایل آمد. استاد هادى در آبرنگ و نقاشى كلاسیك و مینیاتورسازى و شبیه‏سازى بسیار مهارت داشت و در ضمن تار را نیز خوب مى‏نواخت و از شاگردان استاد غلامحسین درویش‏خان بود. از شاگردان وى: على كریمى، محمد على زاویه، ابوطالب مقیمى، زوار و عقیلى در خور ذكرند. از آثار معروف وى، بارگاه سلطان محمود غزنوى و «شاهنامه» آوردن فردوسى است كه فردوسى در حضور سلطان محمود، بر روى صندلى قرار گرفته و دیگر شاعران و رجال دربارى به روى زمین نشسته و آثار خود را عرضه مى‏دارند، با رقم: «هادى تجویدى 1315»؛ دیگر اثر او، تصویر نیمه‏كاره‏ى تابلوى حضرت یوسف، به هنگام رسیدن به حضور حضرت یعقوب است كه به علت مرگ استاد نیمه‏كاره مانده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س یازدهم ق)، نقاش، مذهب و معرق‏ساز. اهل تبریز بود و در نقوش اسلیمى، به شیوه سوخت و معرق، دستى بكمال داشت. از آثار امضادار این هنرمند جلد ضربى و سوخت معرقى است، در موزه ویكتوریا آلبرت لندن كه جلد پرآرایش نسخه‏ى «نظامى» بوده و در زمینه‏هاى آبى و سبز و زرد و سرخ فرجام پذیرفته است، با رقم: «عمل محمد محسن تبریزى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س نهم ق)، نقاش، مذهب و دانشمند. وى اهل هرات بود و در دوره تیمورى زندگى مى‏كرد و در شیوه هراتى نقش مى‏آفرید. تاج‏محمد علاوه بر اینكه در صنعت تذهیب و گونه‏هاى مختلف آن دستى به كمال داشت، در علم حیل «جرّ اثقال» و مكانیك و چینى‏سازى و نقش و نگار ظروف چینى نیز اطلاعات و تبحر فراوان داشت و ابتكاراتى از خود نشان مى‏داد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، نقاش. وى به احتمال بسیار باید پدر میرزا آقا محمدمهدى متوفى به سال 1334 ش باشد. محمدحسین گل و بوته‏ساز دست داشت و از این رو به آقا محمدحسین گل و بوته‏ساز معروف بود. علاوه بر آن در رنگینه‏سازى و سیاه‏قلم مهارت داشت و آبرنگ‏هاى خوبى مى‏ساخت. رقم هنرى وى: «یا اباعبداللَّه الحسین» بود و در مواردى نام خودش، «محمدحسین اصفهانى». در علوم دینى و مذهبى نیز مقام ارجمندى داشت و حتى مدتى پیشنماز یكى از مساجد اصفهان بود. از آثار وى: قلمدانى است كه در رویه‏ى آن انواع و اقسام گلهاى با طراوت و كناره‏ها با گل و مرغ و دشت و دمن نقاشى شده، با رقم: «یا اباعبداللَّه الحسین»؛ قلمدانى با تصویر یك گل زنبق در شیوه‏ى آبرنگ سیاه‏قلم پرداز، با رقم: «حسین الامامى»؛ قلمدانى با تصویر یك گل و مرغ رنگینه با حواشى مذهِّب، با رقم: «حسین الامامى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش و خطاط. از سادات اصفهان و خاندان هنرمند امامى‏بود. این هنرمند در سطح میرزا نصراللَّه امامى‏نقش مى‏آفرید و شاید شاگرد وى بوده است. علاوه بر صنعت نقاشى، در رشته‏ى گل و بوته و پرنده‏سازى و جدول‏كشى نیز قلمى‏خوش داشت. خط رقاع را نیز خوب مى‏نوشت. از آثار وى: قلمدان زیبایى است از گل و مرغ و در انتهاى قلمدان به خط طلایى: «رقم محمدتقى الامامى1286» داشته كه شباهت زیادى به كارهاى میرزا نصراللَّه امامى‏دارد؛ قلمدانهاى متعددى كه جذاب و استادانه است، با رقم: «كمترین محمدتقى امامى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم و چهاردهم ق)، نقاش. از سادات اصفهان بود و در گل و بوته‏سازى و چهره‏پردازى و تذهیب و حل‏كارى و پرنده‏سازى دست داشت. در صورت‏سازى همانند عباس شیرازى كار مى‏كرد. از آثار وى: قاب آینه ممتاز كه انتخاب رنگها و پرداز سایه‏ها استادانه است و حواشى و اطراف آن تذهیب شده و به خط رقاع رقم «عمل الحقیر غلامرضاى الامامى 1283» دارد؛ قلمدان درشتى كه در رویه آن تصویر گل و بوته فندقى ترسیم شده، با رقم: «غلامرضا امامى 1290»؛ قلمدان زرافشان و گل مرغى كه در زمینه‏ى سیر ترسیم شده، با رقم: «فرمایش جناب آقاى ضیاءالملك رقم كمترین غلامرضا امامى 1303».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش و مذهّب. از سادات امامى اصفهان بود كه در صورت‏نگارى و منظره‏سازى به سبك اروپایى دستى قوى و مهارتى بسزا و در این زمینه شیوه‏ى خاصى داشت و تذهیب را نیكو مى‏دانست. از آثار رقم‏دار وى: قلمدانى است كه تصاویر زیبایى را به شیوه‏ى روسى عمل آورده است، با رقم: «هاشم الحسینى 1297»؛ قلمدانى با نقاشى گل و مرغ، با رقم: «سید هاشم»؛ قلمدانى با تصاویر چند زن و یك شاهزاده كه حواشى قلمدان به مناظر شكار و درختان مصور بود، با رقم: «هاشم الحسینى 1295».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س چهاردهم ق)، نقاش. از هنرمندان خاندان امامى اصفهانى است كه در گل و بوته و صورت‏سازى چیره‏دست بود. ولى در هیچ یك به پایه‏ى استادان طراز اول نرسیده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نقاش. هنرمند پراعتبارى بود و گویا در دربار پادشاهى قرب و منزلتى داشته كه خود را سلطانى خوانده است. بیشترین آثار وى، در سبك بخارایى و شیوه‏ى خراسانى انجام یافته و در بعضى موارد با خط شاه محمود نیشابورى نیز همراه بوده است. از آثار وى، تصویر شاهزاده‏ى جوانى است كه در باغى نشسته و منظره‏ى صحرا و درختان سرسبز و گلدار و كوهها و مناظر ابرها در زمینه‏ى لاجوردى جلوه مى‏نماید، با رقم: «صوره عبدالله»؛ تصویر دو جوان كه به گفتگو مشغول هستند، با رقم «عبدالله» تصویر پیرمردى كه با زن محجبه‏اى مشغول صحبت است و در 983 ق و در شیوه‏ى بخارایى عمل آمده است، با رقم: «عبدالله»؛ تصویر دخترى كه لباس آبى گلدارى به تن كرده و در حواشى، خطوط شاه محمود نیشابورى جلب‏نظر مى‏كند، با رقم: «صوره عبدالله سلطانى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س نهم ق)، نقاش، خطاط، مذهب و شاعر. بعضى منابع وى را برادر و بعضى دیگر او را از مصاحبان مشرقى مشهدى مى‏دانند. هوایى در نقاشى كاشى دست داشت و در تذهیب و خوشنویسى نیز ماهر بود. گفته‏اند كه به خط خویش، «دیوان» خود را مى‏نوشته و پس از تذهیب مى‏فروخته است. وى در هرات از دنیا رفت و در خواجه چهل گزى دفن شد. از آثارش: «دیوان» شعر.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. اهل خوى و از نقاشان دوره‏ى ناصرى بود. از آثار وى: تصاویر چاپى «شاهنامه» است كه در دوره‏ى ناصرى چاپ شده و در یكى از آن تصاویر، اسیر شدن خاقان چین را به دست رستم نشان مى‏دهد و چنین رقم دارد: «رقم میرزا على خویى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1326 ق)، نقاش. وى شاگرد دارالفنون بود و در كنار پدر به اكتساب علوم و فنون تصویرسازى نیز مى‏پردات. على‏خان در آبرنگ و رنگ و روغن ماهر بود و در دوره‏ى ناصرالدین شاه قاجار مواجبى كافى داشت و جزو حقوق بگیران رسمى دولتى به شمار مى‏آمد. از آثار او: تصویر آبرنگ امامزاده قاسم كه در دامنه‏ى كوهى نقاشى شده و رقم «خانه‏زاد على ولد محمودخان ملك الشعراء» دارد؛ تصویر رنگ و روغنى كبك شكار شده‏اى كه به وسیله‏ى نخى از دیوار آویزان شده، با: «رقم بنده‏ى فقیر على 1324»؛ تصویر ساده از ملایى كه با فرزند خود نشسته و به خوردن چاى مشغول‏اند، با رقم: «العبد على ملك الشعراء 1326».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س یازدهم و دوازدهم ق)، نقاش. آبرنگ‏ساز زیبانگار و پرنده‏ساز نازك قلم بود. از یادگارهاى ارزنده‏ى این هنرمند، پرنده‏ى زیبایى است كه بسیار هنرمندانه ترسیم شده و رقم «على تقى سنه 1112» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، حجار و نقاش. وى همكار اسماعیل جلایر و در ابتدا از شاگردان او در مدرسه‏ى دارالفنون بود . این هنرمند با كمال‏الملك به اروپا رفت و صنعت تصویر و مجسمه‏سازى را در فرانسه تكمیل كرد و به ایران بازگشت. استاد على‏اكبر در طراحى و شیوه‏ى كلاسیك، نقاشى تیزبین دقیق بود و رنگ و روغن را بسیار خوش مى‏ساخت. از آثار وى: تصویر تمام‏قد رنگ و روغنى ناصرالدین شاه قاجار كه كلاه بوقى به سر نهاده و در سمت راست تصویر، نقاشى كوچكى بر روى دیوار دیده مى‏شود كه یكى از تصاویر اسماعیل جلایر است، با رقم: «عمل بنده درگاه على‏اكبر مصور مشهور به حجار شاگرد استاد المصورین میرزا اسماعیل جلایر سنه 1263»؛ مجسمه‏ى برنزى ناصرالدین شاه سوار بر اسب كه از كارهاى عمده‏ى اوست.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، مذهب و نقاش، مذهب شیرین‏نگار اهل قزوین و از شاگردان خواجه عبدالعزیز اصفهانى بود و در كتابخانه‏ى شاه‏طهماسب صوفى (984 -930 ق) به خلق آثار هنرى اشتغال داشت. تنها اثر به جا مانده‏ى وى، تصویر برازنده‏اى است كه در متن نسخه‏ى «تیمورنامه‏ى» هاتفى جلب‏نظر مى‏كند و در آن، نقش دو دختر كه با پسر جوانى سرگرم صحبت هستند و زمینه‏ى اثر، با طلاى ناب، حل‏كارى شده و رقم «صوره ملا على‏اصغر» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دوازدهم ق)، نقاش، مذهب، خطاط و شاعر. از ایل معروف افشار ارومیه بود و چنین برمى‏آید كه وى، برادر بزرگ الله‏وردى نقاش باشد. على اشرف شاگرد ممتاز استاد محمد زمان الو بود و برخى نیز او را شاگرد استاد محمد على بیگ، نقاش‏باشى دربار نادرشاه، دانسته‏اند. وى با میرزا احمد نیریزى، خطاط معروف نسخ، دوست و همدم بود و در خلق بعضى از آثار همكارى داشته‏اند. على اشرف در ارائه‏ى گل و مرغ و حالت پرندگان و حشرات مهارت داشت و در رنگ‏آمیزى و سایه‏پردازى آنها به پایه‏ى طبیعت، وسواس داشت. در چهره‏پردازى و شبیه‏سازى نیز،نقاش قوى‏دستى بود و به غیر از آنها در تذهیب و ترصیع و تشعیر و حل‏كارى و مرغش‏سازى و حتى كتابت خطوط نسخ و نستعلیق و شكسته نیز صاحب قلم بود و شعر را هم نیكو مى‏سرود. سبك وى مورد تقلید عده‏اى از نقاشان بعد از او قرار گرفت و نقاشانى از جمله، استاد محمد نقاش، آقا باقر اول و آقا صادق اول پیرو او بودند و از شاگردان مهم وى به شمار مى‏آمدند. از آثار او: جلد گل و مرغى قرآنى كه در كمال لطافت و ملاحت است و به خط شكسته‏ى طلایى رقم «ز بعد محمد على اشرفست 1135» دارد؛ قلمدان مرغشى قرمزرنگى كه بر روى آن گل مرغ نقش شده،با رقم: «ز بعد محمد على اشرف است 1159»؛ قلمدان شیوایى كه تصاویر آن قصه‏ى معروف شیخ صنعان و دختر ترساست، با رقم: «ز بعد محمد على اشرف است سنه 1161»؛ قاب آینه‏ى گل و مرغى دلنواز كه به تردستى و مهارت انجام یافته، با رقم: «زبعد محمد على اشرف است 1169». شش اثر دیگر وى در «احوال و آثار نقاشان» ذكر شده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. وى از مسیحیان هنرمند و زرگر ایرانى بود كه در مجمع الصنایع ناصرى فعالیت هنرى داشت و تصاویر و نقوش زیبایى را بر روى جواهرات و طلا و نقره آلات عمل مى‏آورد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 11 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س یازدهم ق)، نقاش. از هنرمندان دوره‏ى شاهجهان و داراشكوه بود كه به سبك ایرانى و هندى تصویر مى‏ساخت. تنها اثر زیباى او، تصویر عروسى مجلل شاهانه شاهجهان و داراشكوه است، كه در نوع خود بسیار بدیع است و به خط نستعلیق رقم «عمل حاجى مدنى» دارد.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س نهم ق)، نقاش و فلزكار. اهل اسفراین و از استادان كوفتگر و فلزكار و طلاب‏كوب زمان خود بود. از آثار بى‏نظیر این هنرمند، پنجره‏ى بى‏نظیرى است در آستانه‏ى قدس رضوى كه به مهارت تمام شبكه و كنده‏كارى و طلاكوبى شده و كتیبه‏هاى زرین و نقوش هندسى عالى دارد. این پنجره كه روى سنگ مرمر نصب شده و فولادى و زركوب است، با همكارى استادان نامى زمان اتمام یافته و رقم آن چنین است: «عمل حاجى محمد بن على حافظ اسفراینى تحت شهور محرم 817».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 12 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1208 ق)، نقاش. از اسطرلاب سازانى بود كه در تزیین و آرایش فلزات دست پرتوانى داشت. از وى اثرى در موزه‏ى گرنویچ موجود است، با رقم: «عمل ثالث عشر صنعه حاجى على 1208».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. وى از رسامان و فلزكاران نامى شهر اصفهان بود كه در هنر خود شهرت بسزایى داشت. از آثار او: جعبه‏ى فلزى زیبایى كه بر رویه‏ى آن اسماء مباركه و ادیعه به مشبك‏سازى پر مهارتى حكاكى شده و در سینه‏ى مقابل جعبه، الفاظ «انا مدینة العلم و على بابها» به استادى عمل آمده، با رقم: «عمل حاجى عباس»؛ كشكول فلزى فولادى كه حواشى آن نقش اسلیمى پرمهارتى دارد و ادعیه و عباراتى به خط نسخ بر رویه‏ى آن مى‏باشد، با رقم: «عمل فقیر حاج عباس»؛ بهترین و زیباترین اثر این هنرمند كه گویا براى ناصرالدین شاه تهیه شده، طاووس فولادى پرمهارتى است كه آرایش طلایى داشته و در نوع خود فوق‏العاده است، با رقم: «عمل كمترین حاجى عباس» 1292 ق.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1314 ق)، نقاش. وى برخلاف داشتن لقب نقاشباشى، آثارش از لحاظ هنرى چندان مهم نیست و تعدادشان نیز اندك است. از آثار رقم‏دار وى، تصویر حاجى میرزا عبدالباقى حكیم‏باشى است كه چندان استادانه ساخته نشده است، با: «رقم میراز حاجى‏آقا نقاشباشى 1314 ه ق».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1334 -1271 ق)، نقاش، خطاط و شاعر، متخلص به حاجب. وى در كناره، از روستاهاى مرودشت شیراز، به دنیا آمد. با پدرش به شیراز رفت و علوم ادبى و نقاشى و قلمدان‏سازى را در آنجا آموخت. حاجب در اواسط عمر به تهران آمد و ضمن تحصیل علوم ادبى و عربى، در هنر خط نستعلیق هم تبحر یافت. او در اواخر عمر در سلك صوفیان سلسله ذهبیه درآمد. وى در تهران درگذشت و پس از مرگ، جنازه‏اش را در خانقاه متعلق به وى به خاك سپردند. از وى «دیوان» اشعارى به جاى مانده است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س نهم و دهم ق)، نقاش. در زمان سلطان حسین میرزا بایقرا مى‏زیست. نقاشى را در كتابخانه‏ى امیرعلیشیر نوایى آموخت و جزو استادان این رشته شد. امیرعلیشیر، همیشه قاسمعلى را مورد محبت پدرانه‏ى خود قرار مى‏داد. وى از زبده‏ترین شاگردان بهزاد بود و او در مكتب هرات اولین كسى است كه آثارش به بهزاد شبیه است. قاسمعلى از آن جهت به چهره‏گشا ملقب شد كه در رموز نگارگرى، بخصوص چهره‏پردازى و شبیه‏سازى قدرت والایى داشت. وى همچنین با تذهیب و تشعیر و حل‏كارى نیز آشنایى داشت و در شیوه‏ى تذهیب، مكتب بخصوصى به وجود آورد و اغلب نقوش هندسى را كه در عیار نقوش خاتم‏سازى بود به كار مى‏بست. این استاد در جمله‏ى خطوط نیز، از قبیل خط كوفى، نستعلیق و بخصوص رقاع صاحب قلم بود و در ذیل آثار خود به كار مى‏برد. از آثار رقم‏دار وى: تصاویر نسخه «خمسه‏ى» نظامى مضبوط در موزه بریتانیا، كه از هفت تصویر، یكى از آنها رقم «قاسم على نقاش» دارد، تصاویرى در چهار نسخه‏ى «مثنوى» امیرعلیشیر نوایى كه به سال 890 تصویر شده است و در یكى از آنها امیرعلیشیر در حضور شاعران نامدار ایرانى، از جمله فردوسى، نظامى، سعدى، خاقانى و... نشسته و به بحث و فحص سرگرم هشتند، با رقم: «العبد قاسم‏على»؛ تصویر پادشاه و ملكه‏ى زیبایى در بیرون قصر، كه ملكه سوار بر اسب شده و مناظر اطراف پرگل و سرسبز است، با رقم: «عمل قاسم‏على چهره‏گشاى».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. وى رسام نقشه‏هاى ولایات و تهران بود كه در زمان ناصرالدین شاه فعالیت مى‏كرد. از آثار به جا مانده‏ى این هنرمند، نقشه‏ى تهران در دو قسمت جداگانه، كه در قسمت فوقانى دور حصار شهر تهران نقوش ترسیمى زیبایى نقش كرده و در ذیل ذو كتیبه نوشته شده: «تصویر دارالخلافه طهران پایتخت پادشاه عالم پناه شاهنشاه ناصرالدین شاه ابن محمدشاه» و در زیر نقشه رقم نهاده: «بسعى كمترین بندگان الیاس بره‏زین منقش شد»

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. برادر كوچك على‏اشرف معروف و پدر ابوالحسن افشار، از طایفه‏ى افشار ارومیه كه بنا به قول اعتمادالسلطنه، نقاش با كمال و صاحب هنر بود. او از نقاشان معتبر دوره‏ى زندیه و اوایل قاجاریه بود كه در رنگ و روغن و آبرنگ مهارت داشت. تنها اثر رقم‏دار وى: تصویر عباس میرزاى قاجار با صورت زیبا و سبك نقاشیهاى دوران صفویه، با كلاه قرمز رزمى و كفشهایى شبیه نعلین است. پوشش و آرایش وى، در حد یك شاهزاده‏ى قاجارى است. در روى یكى از دیواره‏ها به خط نستعلیق زیباى تیره رنگ نوشته شده: «شبیه نایب‏السلطنه عباس میرزا دام‏اقباله»، با: «رقم كمترین اللَّه‏وردى افشار 1236».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1303 ق)، نقاش. درویش اهل خوى بود و در نقاشى دست داشت. از آثار وى: تصویر شمایل حضرت على(ع) به آبرنگ، با رقم: «عمل كمترین اسماعیل خوئى اله قولى 1301»؛ تصویر دیگرى از مولاى متقیان و اصحاب نزدیك، با رقم: «انا العبد الخوئى اقل المشایخ استاد اللَّه قولى فى شهر شوال سنه 1303».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 1274 ق)، شاعر و نقاش. جد وى، فضلعلى‏خان، در جنگهاى ایران و روس در زمان فتحعلى‏شاه شركت داشت و پدرش هم حكومت شهرها و ایالات كوچك را دست داشت. آشفته در تحصیل مقدمات ادب كوشید و در فن نقاشى هم مهارت به دست آورد. وى شعر نیز مى‏سرود. به آورده‏ى «گنج شایگان» آشفته در علم قافیه و عروض رساله‏اى داشته است.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

ز 1286 ق، از زنان خوشنویس و نقاش. وى در تصویرگرى و خوشنویسى به شیوه ناخنى مهارت داشت. از آثار رقم‏دار ناخنى او دسته گل زیبایى با برگها و شاخه‏هاى فراوان است كه در لابلاى آنها، پروانه‏هایى نیز تعبیه كرده و به خط نستعلیق ناخنى «رقم هما، 1286» را امضا كرده است.[1] (ز 1286 ق)، نقاش و خطاط. وى تصویرگر و خوشنویس شیرین‏قلم و پرمهارت شیوه‏ى ناخنى است. از آثار او: دسته گل زیبایى كه به خط نستعلیق ناخنى چنین رقم نهاده: «رقم هما 1286».[2]

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : مشاهیر زنان ایرانی و پارسی گوی

ز 1336 ق، از زنان نقاش. وى دختر میرزا على خان ظهیرالدوله (1342 -1281 ق) ملقب به صفاعلى شاه و خواهر محمدناصر خان ملقب به خانخانان بود. این بانوى هنرمند تا آخر عمر ازدواج نكرد و نزد اهل طریقت تقریبا مقام پدر را داشت و در نقاشى آبرنگ و فن‏پرداز مهارت داشت. او تصویرى آبرنگى از برادرش كشید كه شبیه كارهاى صنیع‏الملك بود و در حراج كریستى 11 آویل 1989 م در لندن به فروش رسید.[1] (ز 1336 ق)، نقاش. در آبرنگ مهارت داشت. از آثار وى: تصویر آبرنگى برادرش، محمد ناصرخان، خان خانان، كه به شیوه‏ى صنیع‏الملك پرداخت شده و رقم: «ولیه 1336» دارد.[2]

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

ششم ربیع‏الثانى، 1290 ق، جهان خانم ملقب به مهد علیا از زنان سیاستمدار، هنرمند و شاعر. وى نوه فتحعلى شاه قاجار (1250 -1212 ق) و دختر قاسم خان قوانلوى قاجار بود. در سال 1234 ق با محمد میرزا نوه فتحعلى شاه و فرزند عباس میرزا (ولیعهد) ازدواج كرد. پس از مرگ فتحعلى شاه، محمد میرزا به سلطنت رسید (1250 ق). وى مردى بیمار، كم‏اراده و درویش مسلك بود. جهان خانم كه زنى باهوش و جاه‏طلب بود با سوءاستفاده از گذشت و اغماض همسرش به مداخله در امور سیاسى مى‏پرداخت و احكام عزل و نصب حكام صادر مى‏كرد. وى در زمان حیات محمد شاه (1264 -1250 ق) متهم به داشتن روابط پنهانى با میرزا آقا خان نورى بود. پس از مرگ محمدشاه و تا زمان جلوس ناصرالدین شاه به تخت سلطنت (1264 ق)، مهد علیا رتق و فتق امور را در تهران در دست داشت. پس از رسیدن ولیعهد به تهران و جلوس بر تخت، ناصرالدین شاه فرمان صدارت عظماى امیركبیر را صادر كرد. امیركبیر كه صدر اعظمى مدیر، مدبر و قاطع بود، دست مهد علیا را از مداخله در امور سیاسى كوتاه نمود. همین امر موجب كینه و دشمنى مهد علیا با امیركبیر گردید. مهد علیا با همدستى میرزا آقا خان نورى و تنى چند از درباریان معزول علیه امیركبیر نزد شاه سعایت و توطئه‏چینى مى‏كردند كه در نهایت منجر به عزل و سپس قتل وى گردید (1268 ق). پس از امیركبیر، به سفارش و خواهش مهد علیا میرزا آقا خان نورى به صدارت رسید. در دوران صدارت وى مهد علیا همانند گذشته در امور سیاسى مداخله مى‏كرد و تا پایان عمر نفوذ و قدرتش در دستگاه دولت و دربار كم و بیش ادامه داشت. وزارت مهد علیا را اعتضادالسلطنه فرزند فتحلعى شاه عهده‏دار بود. به نوشته خیرات حسان، مهد علیا در خط و نقاشى مهارتى كامل داشت و به شعر و ادب نیز علاقه‏مند بود. وى در تهران درگذشت و جنازه‏اش را به قم منتقل كرده و در جوار حضرت معصومه (س) دفن كردند. ابیات زیر از اوست: از مرد و زن آنكه هوشمند است اندر همه حال سربلند است بى‏دانش اگر زن است اگر مرد باشد به مثل چو خار بى‏ورد[1] ملك‏جهان خانم (و. 1220 ه.ق ف. 6 ربیع‏الثانى 1290 ه.ق) زن محمدشاه قاجار و مادر ناصرالدین شاه كه در فاصله‏ى مرگ محمدشاه تا ورود ناصرالدین میرزا در تهران به رتق و فتق امور پرداخت و در سلطنت ناصرالدین شاه نیز در كارهاى مملكتى مداخله داشت. عزل و قتل میرزا تقى‏خان امیركبیر به اشارت وى بوده است. (1290 -1220 ق)، نقاش، خطاط و شاعر، متخلص به جهان. ملقب به مهدعلیا. وى نوه‏ى فتحعلى شاه و همسر محمدشاه و مادر ناصرالدین شاه قاجار بود. جهان خانم در گلدوزى و نقاشى دست داشت و خط را نیز نیكو مى‏نوشت. مهدعلیا بعد از مرگ همسرش، تا ورود ناصرالدین شاه به تهران، نایب‏السلطنه بود. همچنین او در به قتل رساندن امیركبیر دست داشته است. ملك‏جهان در تهران درگذشت و در قم، در مقبره‏ى محمدشاه مدفون است. از آثار وى، گل نرگس زیبایى به آبرنگ كه رقم «نقشه مهد علیا» دارد.[2] ز 985 ق، ملقب به مهد علیا از زنان متنفذ و قدرتمند. وى دختر میر عبداللَّه مرعشى، از سادات مازندران، و همسر سلطان محمد صفوى (996 -985 ق) بود. به دستور شاه طهماسب اول صفوى (984 -930 ق)، محمد میرزا و همسر و دو پسرش: حمزه میرزا و عباس میرزا، و همسر و دو پسرش: حمزه میرزا و عباس میرزا، در هرات مركز خراسان زندگى مى‏كردند. پس از این كه محمد میرزا بر اثر شیوع آبله در خراسان نابینا گردید و بالطبع از نفوذ او در امور حكومت كاسته شد، به تدریج خیرالنساء بیگم قدرت‏نمایى كرد و با بزرگان خراسان درباره امور حكومت مذاكره و مكاتبه مى‏كرد و دستوراتى صادر مى‏نمود. به همین دلیل شاه طهماسب دستور داد تا حمزه میرزا در خراسان مانده و محمد میرزا و همسر و فرزند خردسالش، عباس میرزا، به فارس بروند؛ اما بر اثر پافشارى خیرالنساء بیگم، عباس میرزا در خراسان ماند و تنى چند از امراى خراسان سرپرستى او را برعهده گرفتند و محمد میرزا و خیرالنساء بیگم و حمزه میرزا به فارس رفتند. پس از این كه محمد میرزا، با كمك پریخان خانم از فارس به قزوین آمد و بر تخت سلطنت نشست (985 ق)، بلافاصله خیرالنساء بیگم دستور داد تا خلیل خان افشار پریخان خانم را به قتل رسانده و دارایى‏هاى او را به قاتلش بخشید و امیر اصلان افشار را مأمور كشتن دایى پریخان خانم به نام شمخال خان كرد و حكومت شكى را به عنوان پاداش به او داد. همچنین شاه شجاع فرزند شیرخوار شاه اسماعیل دوم صفوى (985 -984 ق) را به قتل رساند. این كشتارها در نخستین روز ورود سلطان محمد به قزوین صورت گرفت. خیرالنساء بیگم، میرزا سلیمان جابرى را كه از رجال كاردان و داناى ایران و وزیر شاه اسماعیل دوم صفوى بود به صدرا عظمى برگزید و به او لقب اعتمادالدوله داد. مدتى بعد دولت عثمانى با استفاده از وضعیت پریشان كشور، قسمت‏هایى از قفقاز را تسخیر كرد. خیرالنساء بیگم كه همسرش را ناتوان در اداره امور لشكر مى‏دید، فرماندهى لشكر ایران را در دست گرفت و به جنگ با عثمانیان رفت و قسمت‏هایى از ولایت شیروان را تصرف كرد. مداخلات او بر بزرگان كشور گران آمد و در نتیجه تنى چند از درباریان متنفذ او را كشتند.[3]

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(ز 990 ق)، نقاش و خطاط. وى اهل هرات بود و خط نستعلیق را استادانه مى‏نوشت. از آثار خطى او: یك نسخه «دیوان» حافظ كه به امر فریدون حسین میرزا، پسر سلطان حسین بایقرا، كتابت كرده و تصاویر و تذهیب‏هاى آن نیز كار خود اوست؛ مرقع زیبایى، از جمع خطوط و تصاویر گوناگون كه دیباچه و خاتمه آن را نیز خود كتابت كرده، با رقم: «كتبه الفقیر المذنب محمد محسن... فى بلده هرات... سنه تسعین و تسعمائة الهجریة».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1311 -1222 ش)، مترجم، موسیقیدان و نقاش. ملقب به نقاش باشى. وى جزو اولین دانش‏آموزانى بود كه در دوره‏ى ناصرالدین‏شاه و به سال 1275 ق براى فراگرفتن فن نقاشى به پاریس اعزام شده بود. مزین‏الدوله پس از مراجعت از اروپا، بیش از پنجاه سال، معلم فرانسه در دارالفنون و مدرسه علمیه و مدرس موسیقى و نقاشى بود كه آنها را از روى اصول علمى‏آن تعلیم مى‏داد و چندین كتاب نیز در مورد نقاشى به چاپ رسانده است. كمال‏الملك از شاگردان وى بود. مزین‏الدوله اولین كسى در ایران بود كه با افتتاح تماشاخانه‏ى دارالفنون، دست به ترجمه هم زده و آن ترجمه‏ها را نیز در تماشاخانه به اجرا درآورده است. گذشته از آن، گفته مى‏شود كه «طبیب اجبارى» مولیر را نیز نخستین بار ترجمه و خود هم آن را در تماشاخانه دارالفنون اجرا كرده است. نخستین كتاب موسیقى نظرى جدید به نام «تعریف علم موسیقى»- كه از نوشته‏هاى موسیو لومر فرانسوى بوده- توسط مزین‏الدوله به فارسى برگردانده شده است. از دیگر آثار او: ترجمه‏ى «صرف افعال»؛ «مزین اللغه»، لغت نامه‏اى از فرانسه به فارسى. از آثار نقاشى وى: تصویر نیم تنه‏ى شعاع‏السلطنه به سیاه قلم كه نقطه‏پردازى پرمایه‏اى دارد، با رقم: «خانه زاد على‏اكبر».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س سیزدهم ق)، نقاش. آبرنگ‏ساز دوره‏ى ناصرى و پیرو شیوه‏ى استاد لطفعلى شیرازى بود و در عین حال سبك مخصوص خود را دنبال مى‏كرد. تنها اثر آبرنگى این هنرمند، تصویر یك دسته گل سرخ و زنبق است كه در كنار هم به نقش درآورده و سایه‏پردازى شده و دو بلبل خوش نقش نیز بر روى گلها ترسیم شده است، با رقم: «مروارید».

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نقاش. از آثار وى تصویر زن جوانى است به نام ضیاءالسلطنه كه كلاه مخصوصى به سر گذاشته و موى باریك و بلند خود را به طرز خاصى پیچیده و به گوشه كلاه آویزان كرده است. حواشى قطعه، تذهیبهاى ساده‏اى دارد، با رقم: «عمل قدرت‏الله». به گفته صاحب «احوال و آثار نقاشان» این نقاش در قرن دهم هجرى مى‏زیسته، اما با توجه به لقب ضیاءالسلطنه و توصیف آرایش موى زن، انتساب این نقاش به قرن دهم قمرى بعید مى‏نماید.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(وف ح 1024 ق)، نقاش و شاعر، متخلص به قاطعى. اهل هرات بود و به همین نام شهرت داشت. وى در تذهیب و حل‏كارى و رنگ‏آمیزى و جلدسازى استاد بود و در قطاعى و برش كاغذ و چرم مهارت داشت و شعر نیز مى‏سرود. او از هرات به آگره رفت و به دربار نورالدین جهانگیر پادشاه گوركانى (1037 -1014 ق) راه یافت و در كتابخانه آن پادشاه مشغول به كار شد. وى شاگرد مولانا قاسم كاهى میانكالى بود و صنعت قطاعى را نزد او فراگرفت. قاطعى نزدیك به یكصد و پنج سال زندگى كرد و در هند وفات یافت. از آثار وى تذكره‏اى است به نام «مجمع الشعراى جهانگیر شاهى»، كه قسمتى از كتاب بزرگ «شرح احوال» است. این تذكره مشتمل بر احوال متوسطین و متأخرین از شعرایى است كه جهانگیر شاه را مدح كرده‏اند.

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 10 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(س دهم ق)، نقاش و مذهب. وى حدود 955 ق به همراه میرسید على و خواجه عبدالصمد شیرین‏قلم و سایر هنرمندان ایرانى به دعوت همایون پادشاه به هند رفت و جزو مذهبان عالى مقام كتابخانه سلاطین هندى درآمد. این هنرمند شخصیتى والا و در دربار اكبرى احترام فراوانى داشت و همیشه به همراهى میر سیدعلى و عبدالصمد شیرازى و دوست مصور، ملتزم ركاب شاه بود.