🍀 استدلال شيعه بر اينكه در وضوء ـ بر خلاف اهل سنت ـ دستها را از آرنج به پايين مي‏شويد چيست؟

1.قرآن مى ‏گويد: «فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِق‏» (1)؛ «... دستهاى خود را تا آرنج بشوييد».
سوال این است که هدف از آوردن کلمه «إلى المرافق» چيست؟ آيا هدف «تعيين محدوده شستن» مي باشد، يا «شیوه شستن از نوك انگشتان تا به آرنج» مي باشد؟!

🌹 دقت در آيه گويا آن است كه مراد «تعیین محدوده شستن» است چرا كه واژه «يد» در زبان عربي نسبت به چند قسمت از اين عضو به كار مي رود از جمله:
أ. انگشتان.
ب. از انگشتان تا مچ دست.
ج. از انگشتان تا آرنج.
د. از انگشتان تا كتف.
مثلاً «يد» در آيه سرقت «وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما» (2)؛ «دستِ مرد دزد و زن دزد را قطع كنيد!» به معنای «انگشتان» از نظر شيعه و «مچ دست» از نظر اهل سنت بكار رفته است.

🌹 همچنین در آية «فَتَيَمَّمُوا صَعيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْديكُمْ مِنْهُ» (3)؛ «با خاك پاكى تيمم كنيد! و از آن، بر صورت‏ و دستها بكشيد!» به معنای «تا مچ دستان» مى‏ باشد.
بنابراين با توجه به استعمالات گوناگون لفظِ «يد»، لفظ «إلى المرافق» آمده تا «محدوده شستن» را مشخص کند، یعنی فاصله سر انگشتان تا آرنج است نه كمتر و نه بيشتر.

🌹 و اما اينكه چگونه بشوييم، از بالا آغاز كنيم يا بر عكس، آن را بر عهده خود انسان نهاده است و مسلماً در نظافت دستها از بالا شروع مى‏كنند نه از پايين.
مثلاً هنگامي كه صاحبِ خانه به رنگ‏كار مى‏گويد: اين اتاق را تا سقف رنگ كن. آن چيزي كه از اين جمله مي فهمیم اين است كه مراد بيان محدوده رنگ كاري مي باشد نه بيان اينكه رنگ كار از پائين ديوار تا به سقف شروع به رنگ كاري نمايد چراكه بطور طبيعي كار از بالا آغاز مى‏شود نه بر عكس.

🌹 2.گروهى از مفسران معتقدند واژه «إلى» در آيه به معنى «انتها» يا به تعبير فارسى «تا» نيست، بلكه به معنى «مع» و همراه است یعنی آرنج هم بايد شسته شود و نظير در دو آيه زير است:
الف. «و لا تأكلوا أموالهم إلى أموالكم» (4)؛ «اموال يتيمان را همراه اموال خود نخوريد».
ب. «ويزدكم قوه إلى قوتكم» (5)؛ « نيرويى بر نيروى خود بيفزاييد».
در این صورت چون «الی» به معنی «مع» باشد دیگر هیچ توجیهی برای شستن دست ها از نوک انگشتان تا به آرنج باقی نخواهد ماند. (6)

🌹 دانشمند و فقیه سنی مذهب آقای وهبة الزحبلی نیز می گوید: «در نزد تمامی دانشمندان و عالمان - از جمله امامان مذاهب چهارگانه اهل سنت- داخل نمودن آرنج در شستن واجب است، زیرا حرف «الی» که برای انتهای غایت است در این جا به معنای «مع» می باشد مانند دو آیه شریفه : «ويزدكم قوه إلى قوتكم» و «و لا تأكلوا أموالهم إلى أموالكم» که در این دو نیز «الی» به همین معنا است. (7)

📚 (1)(مائده : 6)
(2)(مائده : 38)
(3)(مائده : 6)
(4)(نساء : 2)
(5)(هود : 52)
(6)جعفر سبحانی، سیمای فرزانگان، ج2، به نقل از سایت تبیان با کمی تغییر.
(7)الفقه الاسلامی و ادلته، ج 1، ص 218🍀