خوش آمدید

دگر باره بگفتش کای خردمند

طبیبانه در آموزم یکی پند

جوابش داد کای باریک بینش

جهان جان و جان آفرینش

طبیبی در یکی نکته نهفته است

خدا آن نکته را با خلق گفته است

بیا شام و بخور خوردی که خواهی

کم و بسیار نه کارد تباهی

ز بسیار و ز کم بگذر که خام است

نگهدار اعتدال اینت تمام است

دو زیرک خوانده‌ام کاندر دیاری

رسیدند از قضا بر چشمه ساری

یکی کم خورد کاین جان می‌گزاید

یکی پر خورد کاین جان می‌فزاید

چو بر حد عدالت ره نبردند

ز محرومی و سیری هر دو مردند

دگر ره باز پرسیدش که جانها

چگونه بر پرند از آشیانها

جوابش داد کز راه ندیده

نشاید گفتن الا از شنیده

شنیدم چار موبد بود هشیار

مسلسل گشته با هم جان هر چار

در این مشکل فرو ماندند یک چند

که از تن چون رود جان خردمند

دگر ره گفت کز دور فلک خیز

زمین را با هوا شرحی برانگیز

جوابش داد به کز پند پرسی

زمینی و هوائی چند پرسی

هوا بادیست کز بادی بلرزد

زمین خاکیست کو خاکی نیرزد

جهان را اولین بطنی زمی بود

زمین را آخرین بطن آدمی بود

دگر ره گفت بعد از زندگانی

بیاد آرم حدیث این جهانی

جوابش داد پیر دانش آموز

که ای روشن چراغ عالم‌افروز

تو آن نوری که پیش از صحبت خاک

ولایت داشتی بر بام افلاک

ز تو گر باز پرسند آن نشانها

نیاری هیچ حرفی یاد از آنها

چو روزی بگذری زین محنت‌آباد

از آن ترسم کز این هم ناوری یاد

کسی کو یاد نارد قصه دوش

تواند کردن امشب را فراموش

دگر ره گفت اگر جان هست حاصل

نه نقش کالبدها هست باطل؟

چو می‌بینم بخواب این نقشها چیست

نگهدارنده این نقشها کیست؟

جوابش داد کز چندین شهادت

خیال مردم را با تست عادت

چو گردد خواب را فکرت خریدار

در آن عادت شود جانها پدیدار

دگر باره شه بیدار بختش

سئوالی زیرکانه کرد سختش

که گر جان را جهان چون کالبد خورد

چرا با ما کند در خواب ناورد

و گر جان ماند و از قالب جدا شد

بگو تا جان چندین کس کجا شد

جوابش داد کاین محکم سئوالست

ولی جان بی جسد دیدن محالست

نه از جان بی جسد پرسید شاید

نه بی‌پرگار جنبش دید شاید

چو از پرگار تن بیکار گردد

فلک را جنبش پرگار گردد

دگر ره گفت ما اینجا چرائیم

کجا خواهیم رفتن وز کجائیم

جوابش داد و گفت از پرده این راز

نگردد کشف هم با پرده میساز

که ره دورست ازین منزل که مائیم

ندیده راه منزل چون نمائیم

چو زین ره بستگان یابی رهائی

بدانی خود که چونی وز کجائی

دگر ره گفت کای دریای دربار

چو در صافی و چون دریا عجب کار

عجب دارم زیارانی که خفتند

که خواب دیده را با کس نگفتند

همه گفتند چون ما در زمین آی

نگوید کس چنین رفتم چنین آی

جوابش داد دانای نهانی

که نقد این جهانست آن جهانی

نگنجد آن ترنم اندرین ساز

مخالف باشد ار برداری آواز

نفس در آتش آری دم بگیرد

و گر آتش در آب آری بمیرد

دگر ره گفت کاجرام کواکب

ندانم بر چه مرکوبند راکب

شنیدستم که هر کوکب جهانیست

جداگانه زمین و آسمانیست

جوابش داد کاین ما هم شنیدیم

درستی را بدان قایم ندیدیم

چو وا جستیم از آن صورت که حالست

رصد بنمود کاین معنی محالست

دگرباره به پرسیدش جهاندار

که دارم زین قیاس اندیشه بسیار

نخستم در دل آید کاین فلک چیست

درونش جانور بیرون او کیست

جوابش داد مرد نکته‌پرداز

که نکته تا بدین دوری مینداز

حسابی را کزین گنبد برونست

جز ایزد کس نمی‌داند که چونست

هر آنچ آمد شد این کوی دارد

در او روی آوریدن روی دارد

وز آنصورت که با چشم آشنا نیست

به گستاخی سخن راندن روا نیست

بلندانی که راز آهسته گویند

سخنهای فلک سر بسته گویند

فلک بر آدمی در بسته دارد

چو طرفه گو سخن سربسته دارد