خوش آمدید

عین زمانی تو به تدبیر و رای

فرخ نام تو چو فر همای

شکر مر او را که نه ای زشت روی

منت او را که نه ای ژاژ خای

کی بود ای خواجه که چون راشدی

شغل نقابت را بندی قبای

تا ما در دولت تو می زییم

با طرب و شادی و هوی و های

ای دلارای روزن زندان

دیدگان را نعیم جاویدی

بی محاق و کسوف بادی زآنک

شب مرا ماه و روز خورشیدی

همه سعدم تویی از آنکه مرا

فلک مشتری و ناهیدی

ور همی دیو بینم از تو رواست

که گذرگاه تخت جمشیدی

به امید تو زنده ام گر نه

مر مرا کشته بود نومیدی

ای بد از نیک فرق کرده بسی

قدر دعوی شناخته ز خسی

بده انصاف حق که هست امروز

دانشت را تمام دست رسی

به تکلف چنین سخن خیزد

در ثنای کسی ز طبع کسی؟

ما به هر مجلسی ز تو زده ایم

همچو بلبل هزاردستانی

بسته کاری نکرده ای با ما

مردمی کرده ای فراوانی

زود در هر چه خواستیم از تو

داده ای خوب جزم فرمانی

آفت مردمی پشیمانیست

تا نگردی تو چون پشیمانی

بر فلک ایمنی مدار که او

شیر چنگیست مار دندانی

بسته مدتست هر شخصی

مانده غایتست هر جانی

نظم شکر و شکایتست از ما

خط حری و قسم کشخانی

وز چو ما مردمان سخن گویند

که فرو خواندش سخندانی

شکر منظوم را نخواهی یافت

تو چو مسعود سعد سلمانی

ای خروس ایچ ندانم چه کسی

نه نکو فعلی و نه پاک تنی

سخت شوریده طریقیست تو را

نه مسلمانی و نه برهمنی

طیلسان داری و در بانگ نماز

به همه وقتی پیوسته کنی

مادر و دختر و خواهی که توراست

زن شماری به همه چنگ زنی

دین زردشتی داری تو مگو

گشتی از دین رسول مدنی

با چنین مذهب و آئین که توراست

از در کشتنی و باب زنی

گفتم تو مرا مرثیت کنی

خویشان مرا تعزیت کنی

فرزند مرا چون برادران

در هر هنری تربیت کنی

یابی به جهان عمر تا که قاف

تا قاف پر از قافیت کنی

شاهان جهان را به مدح ها

هر جنس بسی تهنیت کنی

عمال خرد را ز طبع و دل

ترتیب نهی تمشیت کنی

جان را و روان را به فضل و عقل

تیمارکش تقویت کنی

میدان سخن را به نظم و نثر

بر باره نیکو شیت کنی

در عالم دانش به سعی فهم

طاعت همه بی معصیت کنی

کی بود گمانم کز این جهان

بی زاد به رفتن نیت کنی

بر آن افراخته کوهم که گویی

مرا فرمود گردون دیده بانی

شدی بی غم ز ظل و خط مقیاس

اگر جایی چنین دیدی بیانی

همانا باز نشناسی چو بینی

مرا روزی ز زاری و نوانی

کمانی گشته قد من ز سروی

زریری گشته چهر ارغوانی

زده را هم قضا و اوفتاده

زیان مالی و جاهی و نانی

ز بیم لشگر پیری به زندان

منقص گشته بر من زندگانی

اگر پیری بماندی جاودانه

چه انده بودی از هجر جوانی

کم آید حاصل رنجم تو گویی

ثوالث ضرب کردم در ثوانی

چرا بیکار خوانم خویشتن را

که دارم بر بلاها قهرمانی

گرم فانی نگشتی گوهر اشک

یکی گنجی شدستی شایگانی

مرا اینجا ز بس انده که خوردم

فرامش گشت رسم شادمانی

غم آمد سود من بر مایه عمر

که کردست این چنین بازارگانی

گرم شد این جهانی عمرضایع

نشد ضایع ثواب آن جهانی

تو ای از هر بدی چون جان منزه

بکن نیکی به هر کس تا توانی

نهاد نیک و بد دانی که دانم

نهاد بیش و کم دانم که دانی

ندارد سود درمان زمینی

کرا دریافت درد آسمانی

مرا زین حادثه بس هول نبود

که در دل بود ازین عالم گمانی

همی دیدم که کیوان روی دادست

به طالع بیش ازین باشد نشانی

درآمد بازگشت و اندر آمد

چه خواهی کرد این بار از زبانی

چرا نالم چرا باشم هراسان

ز محنت چون ز دزدان کاروانی

سزد گر فخر جویم آشکارا

بر آن کو مفخرت جوید نهانی

منم کاندر عجم و اندر عرب کس

نبیند چون من از چیره زبانی

گر افتد مشکلی در نظم و در نثر

ز من خواهد زمانه ترجمانی

بدین هر دو زبان در هر دو میدان

به گردونم رسیده کامرانی

سجود آرد به پیش خاطر من

روان رودکی و ابن هانی

معاذالله مرا چه افتاد زنهار

نباید کاین به طیبت بربخوانی

چنانم کرد محنت کانچه گویم

نمی دانم من از تیره روانی

چنان دارم امید از لطف یزدان

که زایل گردد از من ناتوانی

بیابم همت خویش ار به یکبار

نخواند بخت بر من لن ترانی

برون آیم ز بند و حبس روزی

چو در بحری و چون زرکانی

چو پیش آیم مرا خوشتر نوازی

چو بنشینم مرا بهتر نشانی

تو فرشی گستری تازه ز حرمت

چو بنوشتم بساط سوزیانی

چنین باشد چو دانستی که از من

نباشد جز به آمد شد گرانی

نبودم جز چنین الحمدالله

به حق حرمت سبع المثانی

منش دارم که گر گردد مجسم

تو در بالای او خیره بمانی

من از شادی روی فرخ تو

کنم چو لاله روی زعفرانی

تو اندر دولتی افزون زبوده

به گیتی بیش ازین مانده بمانی

شود قدرت چو گردون از بلندی

برد امرت چو جیحون از روانی

مروت کرده باشی گر بزودی

جواب این به نزد من رسانی

برین خوانم ز یزدان استعانت

فان الله اکرم مستعانی

ای قلم دست خواجه را شایی

که بر آن دست نامدار شوی

در کف همچو ابر بوالقاسم

تو همی ابر تندبار شوی

درج او نوبهار گردد و تو

دایه بال و نوبهار شوی

پرنگاری و چون شدی افکار

تیز سیر و سخن نگار شوی

گاه در مرغزار عاج ایی

گاه در آبگاه قار شوی

شب شوی گاه و گاه گردی روز

گل شوی گاه و گاه خوار شوی

بند بر پای داری و گه گاه

همچو محبوس در حصار شوی

دیو وارون شود نهان که تو باز

چون شهاب از وی آشکار شوی

آن کمر بند لعبتی که همی

خدمت ملک را به کار شوی

تیغ بی رحمت است سخت و تو باز

رحمت آری که کامگار شوی

ملک را پایگاه چرخ و همی

چون تو با تیغ دستیار شوی

بر عدو نیک تیز خشمی تو

بر ولی سخت بردبار شوی

از برای فروغ خاطر شاه

معدن در شاهوار شوی

چون تو را دست خواجه بردارد

بر همه عز و افتخار شوی

خلق را در هنر پیاده کنی

چون بر انگشت او سوار شوی

یادگار زمانه باد و مباد

که ز دستش تو یادگار شوی

این دو شغل برید و عرض به تو

یافته خرمی و زیبایی

روی این را همه بیفروزی

صدر آن را همه بیارایی

چون پدید آمدی تو بر هر کس

چون که بر من پدید می نایی

در حق کار من کجا کردی

آن شگرفی و آن نکورایی

مهتر چرخ همتی ز چه رو

همت مهترانه ننمایی

چه گماری حسود را بر من

که شدم زین زحیر سودایی

خنده ها می زند به خوش منشی

طنزها می کند به رعنایی

زیبدت گر کنی چرا نکنی

داری اصل و جمال و برنایی

هر چه خواهی همی توانی کرد

دستگه داری و توانایی

تو مرا چون که شادمان نکنی

کاسمان جاه و مشتری رایی

خشک رودی چرا کنی بر من

چون تو را هست خوی دریایی

اصل فتحی بلی که بوالفتحی

کارک من چرا به نگشایی

آن رشیدی رشید را مطلق

آنچه می بایدم بفرمایی

از تنم بار رنج برداری

وز دلم زنگ ننگ بزدایی

دفتر نظم را که پیش منست

بابی از مدح خود درافزایی

من به اقبال تو برآسایم

تو ز گفتار من برآسایی

شکر من شکر یک جهان انگار

که منم یک جهان به تنهایی

دولت اهل فضل بر جایست

تا تو در دولتی و بر جایی

ای به تو برپای شهریاری

وی به تو بر جای پادشایی

این ز پی کدیه می نگویم

نیست مرا عادت گدایی

جان و دل اندر ثنات بستم

تا فرجم را دری گشایی

زآنکه تو در هر چه رای کردی

با فلک سخت سر برآیی

خوب خصالی گزیده فعلی

میمون لفظی خجسته رایی

جاه تو آرد همی بلندی

کار تو دارد همی روایی

جان روان را همی بکوشم

تا دهدم روز روشنایی

بندگی خویش کرد باید

زانکه نکردست کس خدایی

خلق جهان را فرا نمایم

گر تو عنایت فرا نمایی

ارجو تا آسمان بپاید

روشن و عالی چو او بپایی