خوش آمدید

ای درد دهنده‌ام دوا ده

تاریک مکن جهان، ضیا ده

درد تو دواست و دل ضریرست

آن چشم ضریر را صفا ده

نومید همی شود بهر غم

نومید شونده را رجا ده

هر دیده که بهر تو بگرید

کحلش کش و نور مصطفی ده

شکرش ده، وانگهیش نعمت

صبرش ده، وانگهش بلا ده

گر جان ز جهان وفا ندارد

از رحمت خویششان وفا ده

خوی تو خوش است، هم خوشی بخش

کار تو عطاست، هم عطا ده

آن نی که دم تو خورد روزی

بازش ز دم خوشت نواده

این قفل تو کردهٔ برین دل

بفرست کلید و دلگشا ده

کس طاقت خشم تو ندارد

این خشم ببر عوض رضا ده

غم منکر بس نکیر آمد

زومان بستان به آشنا ده

رحم آر برین فغان و تشنیع

ورنه کنمش قرین ترجیع

چون باخبری ز هر فغانی

زین حالت آتشین، امانی

مهمان من آمدست اندوه

خون ریز و درشت میهمانی

یک لقمه کند هزار جان را

کی داو، دهد به نیم جانی

هر سیلی او چو ذوالفقاری

هر نکتهٔ او یکی سنانی

زو تلخ شده دهان دریا

چون تلخ شد آنچنان دهانی؟!

دریاچه بود؟! که از نهیبش

پوشید کبود، آسمانی

ماییم سرشتهٔ نوازش

پروردهٔ نازنین جهانی

خو کرده به سلسبیل و تسنیم

با ساقی چون شکرستانی

با جمع شکر لبان رقاص

هر لحظه عروسیی و خوانی

این عیش و طرب دریغ باشد

کاشفته شود به امتحانی

حیفست که مجلس لطیفان

ناخوش شود از چنین گرانی

ترجیع سوم رسید یارا

هم بر سر عیش آر ما را

در چاه فتاد دل، برآرش

بیچاره و منتظر مدارش

ور وعده دهیش تا به فردا

امروز بسوزد این شرارش

بخشای برین اسیر هجران

بر جان ضعیف بی‌قرارش

هرچند که ظالمست و مجرم

مظلوم و شکسته دل شمارش

گشتست چو لاله غرقهٔ خون

گشتست چو زعفران عذارش

خواهد که به پیش تو بمیرد

اینست همیشه کسب و کارش

یاری دگری کجا پسندد

آن را که خدا به دست یارش؟

آن را که بخواندهٔ تو روزی

مسپار بدست روزگارش

هرچند به زیر کوه غم ماند

اندیشهٔ تست یار غارش

امسال چو ماه می‌گدازد

می‌آید یاد وصل پارش

راهی بگشا درین بیابان

ماهی بنما درین غبارش

گر شرح کنم تمام پیغام

می‌مانم از شراب و از جام

ای آنک ما را از زمین بر چرخ اخضر می‌کشی

زوتر بکش، زوتر بکش، ای جان که خوش برمی‌کشی

امروز خوش برخاستم، با شور و با غوغاستم

امروز و بالاترم، کامروز خوشتر می‌کشی

امروز مر هر تشنه را، در حوض و جو می‌افکنی

ذاالنون و ابراهیم را در آب و آذر می‌کشی

امروز خلقی سوخته، در تو نظرها دوخته

تا خود کرا پیش از همه امروز دربر می‌کشی

ای اصل اصل دلبری، امروز چیز دیگری

از دل چه خوش دل می‌بری، وز سر چه خوش سر می‌کشی

ای آسمان، خوش خرگهی، وی خاک، زیبا درگهی

ای روز، گوهر می‌دهی، وی شب، تو عنبر می‌کشی

ای صبحدم، خوش می‌دمی، وی باد، نیکو همدمی

وی مهر، اختر می‌کشی، وی ماه، لشکر می‌کشی

ای گل، به بستان می‌روی، وی غنچه پنهان می‌روی

وی سرو از قعر زمین، خوش آب کوثر می‌کشی

ای روح، راح این تنی، وی شرع، مفتاح منی

وی عشق شنگ و ره زنی، وی عقل ، دفتر می‌کشی

ای باده، دفع غم توی، بر زخمها مرهم توی

وی ساقی شیرین لقا، دریا به ساغر می‌کشی

ای باد، پیکی هر سحر، کز یار می‌آری خبر

خوش ارمغانیهای آن زلف معنبر می‌کشی

ای خاک ره، در دل نهان داری هزاران گلستان

وی آب، بر سر می‌دوی، وز بحر گوهر می‌کشی

ای آتش لعلین قبا، از عشق داری شعلها

بگشاده لب چون اژدها، هر چیز را درمی‌کشی

ترجیع این باشد که تو ما را به بالا می‌کشی

آنجا که جان روید ازو، جان را بدانجا می‌کشی

عیسی جان را از ثری، فوق ثریا می‌کشی

بی‌فوق و تحتی هر دمش تا رب اعلی می‌کشی

متانند موسی چشمها از چشم پیدا می‌کنی

موسی دل را هر زمان بر طور سینا می‌کشی

این عقل بی‌آرام را، می‌بر که نیکو می‌بری

وین جان خون‌آشام را می‌کش که زیبا می‌کشی

تو جان جان ماستی، مغز همه جانهاستی

از عین جان برخاستی، ما را سوی ما می‌کشی

ماییم چون لا سرنگون وز لا تومان آری برون

تا صدر الا کشکشان، لا را بالا می‌کشی

از تست نفس بتکده، چون مسجد اقصی شده

وین عقل چون قندیل را بر سقف مینا می‌کشی

شاهان سفیهان را همه، بسته به زندان می‌کشند

تو از چه و زندانشان سوی تماشا می‌کشی

تن را که لاغر می‌کنی، پر مشک و عنبر می‌کنی

مر پشهٔ را پیش کش، شهپر عنقا می‌کشی

زاغ تن مردار را، در جیفه رغبت می‌دهی

طوطی جان پاک را، مست و شکرخا می‌کشی

نزدیک مریم بی‌سبب، هنگام آن درد و تعب

از شاخ خشک بی‌رطب هر لحظه خرما می‌کشی

یوسف میان خاک و خون در پستی چاهی زبون

از راه پنهان هردمش ای جان به بالا می‌کشی

یونس به بحر بی‌امان محبوس بطن ماهیی

او را چو گوهر سوی خود از قعر دریا می‌کشی

در پیش سرمستان دل، در مجلس پنهان دل

خوان ملایک می‌نهی، نزل مسیحا می‌کشی

ترجیع دیگر این بود، کامروز چون خوان می‌کشی

فردوس جان را از کرم در پیش مهمان می‌کشی

درد دل عشاق را، خوش سوی درمان می‌کشی

هر تشنهٔ مشتاق را، تا آب حیوان می‌کشی

خود کی کشی جز شاه را؟ یا خاطر آگاه را

هرکس که او انسان بود او را تو این سان می‌کشی

سلطان سلطانان توی، احسان بی‌پایان توی

در قحط این آخر زمان، نک خوان احسان می‌کشی

پیش دو سه دلق دنی، چندان تواضع می‌کنی

گویی کمینه بندهٔ، خوان پیش سلطان می‌کشی

زنبیلشان پر می‌کنی، پر لعل و پر در می‌کنی

چون بحر رحمت خس کشد زنبیل ایشان می‌کشی

الله یدعو آمده آزادی زندانیان

زندانیان غمگین شده، گویی به زندان می‌کشی

فرعون را احسان تو از نفس ثعبان می‌خرد

گرچه به ظاهر سوی او تهدید ثعبان می‌کشی

فرعون را گفته کرم: « بر تخت ملکت من برم

تو سر مکش تا من کشم چون تو پریشان می‌کشی »

فرعون گفت: این رابطه از تست و موسی واسطه

مانند موسی کش مرا، کو را تو پنهان می‌کشی

موسی ما ناخوانده، سوی شعیبی رانده

چون عاشقی درمانده، بر وی چه دندان می‌کشی؟!

موسی ما طاغی نشد، وز واسطه ننگش نبد

ده سال چوپانیش کرد، چون نام چوپان می‌کشی؟!

ای شمس تبریزی، ز تو این ناطقان جوشان شده

این کف به سر بر می‌رود، چون سر به کیوان می‌کشی

ترجیع دیگر این بود، ای جان که هردم می‌کشی

افزون شود رنج دلم، گر لحظهٔ کم می‌کشی

ای آنک ما را می‌کشی، بس بی‌محابا می‌کشی

تو آفتابی ما چو نم، ما را به بالا می‌کشی

چند استخوان مرده را، بار دگر جان می‌دهی

زندانیان غصه را، اندر تماشا می‌کشی

زین پیش جانها برفلک بودند هم جان ملک

جان هردو دستک می‌زند، کو را همانجا می‌کشی

ای مهر و ماه و روشنی، آرامگاه و ایمنی

ره زن، که خوش ره می‌زنی، می‌کش، که زیبا می‌کشی

ای آفتاب نیکوان، وی بخت و اقبال جوان

ما را بدان جوی روان، چون مشک سقا می‌کشی

چون دیدم آن سغراق نو، دستار و دل کردم گرو

اندیشه را گفتم: « بدو چون سوی سودا می‌کشی »

ای عقل هستم می‌کنی،وی عشق مستم می‌کنی

هرچند پستم می‌کنی، تا رب اعلا می‌کشی

ای عشق می‌کن حکم مر، ما را ز غیر خود ببر

ای سیل می‌غری، بغر، ما را به دریا می‌کشی

ای جان، بیا اقرار کن، وی تن، برو انکار کن

ای لا، مرا بردار کن، زیرا بالا می‌کشی

هرکس که نیک و بد کشد، آن را بسوی خود کشد

الا تو نادر دلکشی، ما را سوی ما می‌کشی

ای سر، تو از وی سرشدی، وی پا، ز وی رهبر شدی

از کبر چون سر می‌نهی؟ وز کاهلی پا می‌کشی؟!

ای سر، تو از وی سرشدی، وی پا، ز وی رهبر شدی

از کبر چون سر می‌نهی؟ وز کاهلی پا می‌کشی؟!

ای سر، بنه سر بر زمین، گر آسمان می‌بایدت

وی پای، کم رو در وحل، گر سوی صحرا می‌کشی

ای چشم منگر در بشر، وی گوش، مشنو خیر و شر

وی عقل مغز خر مخور، سوی مسیحا می‌کشی

والله که زیبا می‌کشی، حقا که نیکو می‌کشی

بی‌دست و خنجر می‌کشی، بیچون و بی‌سو می‌کشی

ای جان مرا از غم و اندیشه خریده

جان را بستم در گل و گلزار کشیده

دیده که جهان از نظرش دور فتاده‌ست

نادیده بیاورده دگرباره، بدیده

جان را سبکی داده و ببریده ز اشغال

تا دررسد اندر هوس خویش جریده

جولاهه کی باشد که دهی سطنت او را؟!

پا در چه اندیشه و سودا بتنیده

آن کس که ز باغت خرد انگور، فشارد

شیرین بودش لاجرم ای دوست عقیده

آن روز که هر باغ بسوزد ز خزانها

باشند درختان تو از میوه خمیده

جان را زند آ، باغ صلاهای تعالوا

جان در تن پرخون پر از ریم، خزیده

چون گنج برآزین حدث ای جان و جهان گیر

در گوش کن این پند من، ای گوشه گزیده

پیسه رسنست این شب و این روز، حذر کن

کز پیسه رسن ترسد هر مار گزیده

این گردن ما زین رسن پیسهٔ ایام

کی گردد چون گردن احرار، رهیده؟

از بولهب و جفتی او، چونک ببریم

بینیم ز خود (حبل مسد) را سکلیده

بی‌فصل خزان گلشن ارواح شکفته

بی‌کام و دهان هر فرس روح چریده

افسار گسسته فرس، و رفته به صحرا

مرعا و قرو دیده و ازهار دمیده

ترجیع کنم تا که سر رشته بیابند

مستان همه از بهر چنین گنج، خرابند

باد آمد و با بید همی گوید: « هی هی،

این جنبش و این شورش و این رقص تو تا کی؟ »

می‌گوید آن بید، بدان باد: « ز خود پرس

ای برده مرا از سرو، ای داده مرا می

اندر تن من یک رگ، هشیار نماندست

ای رفته می عشق تو اندر رگ و در پی

از مردم هشیار بجو قصه و تاریخ

کین سابقه کی آمد، وان خاتمه تا کی »

آن ترک سلامم کند و گوید: « کیسن »

گویم که: « خمش کن که نه کی دانم و نی بی »

آن معتزلی پرسد، معدوم نه شیء است ؟

بیخود بر من شیی بود، و با خود لاشی

لب بر لب دلدار چو خواهی که نهی تو

از خویش تهی باش، بیاموز ازان نی

اندیشه مرا برد سحرگاه به باغی

باغی که برون نیست ز دنیا، و نه در وی

پرسیدم کای باغ عجایب تو چه باغی؟

گفت: « آنک نترسم ز زمستان و نه از دی »

نزدیکم و دورم ز تو چون ماه و چو خورشید

وین دور نماند چو کند راه،خدا طی

گیرم که نبینی به نظر چشمهٔ خورشید

نی گرمیت از شمس بدافسردگی از فی؟

هین دور شو از سردی و بفزای ز گرمی

تا صیف شود بهمنت و رشد شود غنی

خورشید نماید خبر بی‌دم و بی‌حرف

بربند لب از ابجد و از هوز و حطی

ترجیع سوم را چو سرآغاز نهادیم

بس مرغ نهان را که پر و بال گشادیم

برجه که رسیدند رسولان بهاری

انگیخت شکاران تو آن شاه شکاری

از دشت عدم تا بوجودست بسی راه

آموخت عدم را شه، الاقی و سواری

در باغ زهر گور یکی مرده برآمد

بنگر به عزیزان که برستند ز خواری

در زلزلت الارض خدا گفت زمین را

امرزو کنم زنده هر آن مرده که داری

ابرش عوض آب همی روح فشاند

تو شرم نداری که بنالی ز نزاری؟ !

شب مست یار بودم و در های های او

حیران آن جمال خوش و شیوهای او

گه دست می‌زدم که زهی وقت روزگار

گه مست می‌فتادم بر خاک پای او

هفت آسمان ز عشق معلق زنان او

فربه شده ز جام خوش جانفزای او

در هوشها فتاده نهایات بیهشی

در گوشها فتاده صریر صلای او

هر بره گوش شیر گرفته ز عدل او

هر ذره گشاده دهان در ثنای او

هرجا وفاست حاصل، و هرجا که بوالوفاست

بگداخته زخجلت و شرم وفای او

چشمت ضعیف می‌شود از فرص آفتاب

صد همچو آفتاب ضعیف از لقای او

چندان بود ضعیف که یک روز چشم را

سرمه کشد به لطف و کرم توتیای او

آن نقدهای قلب که بنهادهٔ به پیش

چون ژیوه می‌طپند پی کیمیای او

هر سوت می‌کشند خیالات آن و این

والله کشنده نیست به جز اقتضای او

هریک چو کشتییم که برهم همی زنیم

بحر کرم وی آمد و ما آشنای او

جانم دهی ولی نکشی، ور کشی بگو

من بارها گزارده‌ام خونبهای او

فرع عنایت تو بود کوشش مرید

فرع دعای تست حنین و دعای او

بر بوی آب تست ورا در سراب میل

بر بوی نقد تست سوی قلب رای او

چون تاج عشق بر سر تست ای مرید صدق

سرمست می‌خرام به زیر لوای او

ترجیع هم بگویم زیرا که یار خواست

هر کژ که من بگویم، گردد ز یار راست

امسال سال عشرت و ولت در استوا

ای شاد آنکسی که بود طالعش چو ما

دف می‌خرید زهره و برهم همی نهاد

می‌ساخت چنگ را سر و پهلو و گردنا

در طبع می‌نهاد هزاران خروش جوش

در نای نی نهاد ز انفاس خود نوا

بنیاد عشرتی که جهان آن ندیده است

خورشید را چه کار به جز گرمی و ضیا؟!

امسال سال تست، اگر زهره طالعی

زهره جنی ببست ازین مژده دست و پا

خوان ابد، نهاد خدا و اساس نو

من سال و ماه گفتم، از غیرت خدا

ای شاه، کژنهادهٔ از مستی آن کلاه

چندان گرو شود به خرابات ما قبا؟

جانها فنا شوند ز جام خدای خویش

ز اندیشه باز رسته و از جنگ و ماجرا

گوید که: « چون بدیت دران غربت دراز »

گویند : « آنچنان که بود درد بی‌دوا

چون ماهیان طپان شده بر ریگهای گرم

مهجور از لقای تو ای ماه کبریا

در بحر زاده‌ایم و به خشکی فتاده‌ایم »

ای زادهٔ وفاش تو چونی درین جفا؟

منت خدای راست که بازآمدی به بحر

چون صوفیان ببند لب از ذکر مامضی

زیرا که ذکر وحشت هم وحشتیست نو

گفتن ز بعد صلح: « چنین گفتهٔ مرا »

در بزم اولیا نه شکوفه نه عربده‌ست

در خرمن خدای، نه رخصست و نی غلا

آنجا سعادتیست که آن را قیاس نیست

هر لحظه نو به نو متراقیست اجتبا

ترجیع سیومست، اگر حق نخواستی

جان را به نظم کردن پروا کجاستی

در روضهٔ ریاحین می‌گرد چپ و راست

گل دسته بستن تو ندانم پی کراست

گل دسته در هوای عفن پایدار نیست

آن را کشیدن این سو، هم حیف و هم خطاست

زنجیر بسکلد، بسوی اصل خود رود

زیرا که پروریدهٔ آن معتدل هواست

اینجا قباش ماند، یعنی عبارتی

اما قبای یوسف، دلرا چو توتیاست

هین جهد کن تو نیز، که بیرون کنی قبا

در بحر، بی‌قبا شدنت شرط آشناست

ای مرد یک قبا، تو قبا بر قبا مپوش

گر بحریی، تجمل و پوشش ترا عراست

الفقر فخر گفت رسول خدای ازین

سباح فحل و شاه سباحات مصطفاست

کشتی که داشت، هم ز برای عوام داشت

بهر پیادهٔ چو پیاده شوی، سخاست

اما دغل بسیست، تو کشتی شناس باش

زیرا که کار دنیا سحرست و سیمیاست

دنیا چو کهرباست و همه که رباید او

گندم که مغز دارد، فارغ ز کهرباست

هرکو سفر به بحر کند در سفینه‌اش

او ساکن و رونده و همراه انبیاست

در نان بسی برفتی، در آب هم برو

از بعد سیر آب یقین مفرشت سماست

زین‌سان طبق طبق، متعالی همی شوی

اما علای مرتبه جز صورت علاست

این ره چنین دراز به یکدم میسرست

این روضه دور نیست، چو رهبر ترا رضاست

آری، دراز و کوته در عالم تنست

اما بر خدا، نه صباحست و نی مساست

گر در جفا رود ره وگر در وفا رود

جان توست، جان تو از تو کجا رود؟!

امروز به قونیه، می‌خندد صد مه رو

یعنی که ز لارنده، می‌آید شفتالو

در پیش چنین خنده، جانست و جهان، بنده

صد جان و جهان نو ، در می‌رسد از هر سو

کهنه بگذار و رو در بر کش یار نو

نو بیش دهد لذت، ای جان و جهان، نوجو

عالم پر ازین خوبان، ما را چه شدست ای جان؟!

هر سوی یکی خسرو، خندان لب و شیرین خو

بر چهرهٔ هر یک بت بنوشته که لاتکبت

بر سیب زنخ مرقم من یمشق لایصحو

برخیز که تا خیزیم، با دوست درآمیزیم

لالا چه خبر دارد، از ما و ازان لولو؟!

بهر گل رخسارش، کز باغ بقا روید

چون فاخته می‌گوید هر بلبل جان: « کوکو »

گر این شکرست ای جان، پس چه بود آن شکر

ای جان مرا مستی، وی درد مرا دارو

بازآمد و بازآمد، آن دلبر زیبا خد

تا فتنه براندازد، زن را ببرد از شو

با خوبی یار من زن چه بود؟! طبلک زن

در مطبخ عشق او، شو چه بود؟ کاسه شو

گر درنگری خوش خوش، اندر سرانگشتش

نی جیب نسب گیری، نی چادر اغلاغو

شب خفته بدی ای جان، من بودم سرگردان

تا روز دهل می‌زد آن شاه برین بارو

گفتم ز فضولی من: « ای شاه خوش روشن

این کار چه کار تست ؟! کو سنجر و کو قتلو »

گفتا: « بنگر آخر از عشق من فاخر

هم خواجه و هم بنده، افتاده میان کو

بر طبل کسی دیگر برنارد عاشق سر

پیراهن یوسف را مخصوص و شدست این بو

مستست دماغ من، خواهم سخنی گفتن

تا باشم من مجرم تا باشم یا زقلو

گیرم که بگویم من، چه سود ازین گفتن؟

گوش همه عالم را بر دوزد آن جادو

ترجیع کنم ای جان گر زانک بخندی تو

تا از خوشی و مستی بر شیر جهد آهو

ای عید غلام تو، وای جان شده قربانت

تا زنده شود قربان، پیش لبت خندانت

چون قند و شکر آید پیش تو؟! که می‌باید

بر قند و شکر خندد آن لعل سخن‌دانت

هرکس که ذلیل آمد، در عشق عزیز آمد

جز تشنه نیاشامد از چشمهٔ حیوانت

ای شادی سرمستان، ای رونق صد بستان

بنگر به تهی‌دستان، هریک شده مهمانت

پرکن قدحی باده، تا دل شود آزاده

جان سیر خورد جانا، از مایدهٔ خوانت

بس راز نیوشیدم، بس باده بنوشیدم

رازم همه پیدا کرد، آن بادهٔ پنهانت

ای رحمت بی‌پایان وقتست که در احسان

موجی بزند ناگه بحر گهرافشانت

تا دامن هر جانی، پر در وگهر گردد

تا غوطه خورد ماهی در قلزم احسانت

وقتیست که سرمستان گیرند ره خانه

شب گشت چه غم از شب با ماه درخشانت

ای عید، بیفکن خوان، داد از رمضان بستان

جمعیت نومان ده، زان جعد پریشانت

در پوش لباس نو، خوش بر سر منبر رو

تا سجدهٔ شکر آرد، صد ماه خراسانت

ای جان بداندیشش، گستاخ درآ پیشش

من مجرم تو باشم، گر گیرد دربانت

در باز شود والله، دربان بزند قهقه

بوسد کف پای تو، چو نبیند حیرانت

خنده بر یار من، پنهان نتوان کردن

هردم رطلی خنده می‌ریزد در جانت

ای جان، ز شراب مر، فربه شدی و لمتر

کز فربهی گردن، بدرید گریبانت

با چهرهٔ چون اطلس، زین اطلس ما را بس

تو نیز شوی چون ما گر روی دهد آنت

زینها بگذشتم من گیر این قدح روشن

مستی کن و باقی را درده به عزیزانت

چون خانه روند ایشان شب مانم من تنها

با زنگیکان شب تا روز بکوبم پا

امروز گرو بندم با آن بت شکرخا

من خوشتر می‌خندم، یا آن لب چون حلوا؟

من نیم دهان دارم، آخر چه قدر خندم؟!

او همچو درخت گل، خندست ز سر تا پا

هستم کن جانا خوش تا جان بدهد شرحش

تا شهر برآشوبد زین فتنه و زین غوغا

شهری چه محل دارد کز عشق تو شور آرد؟

دیوانه شود ماهی از عشق تو در دریا

بر روی زمین ای جان، این سایهٔ عشق آمد

تا چیست خدا داند از عشق، برین بالا!

کو عالم جسمانی؟! کو عالم روحانی؟!

کو پا و سر گلها؟ کو کر و فر دلها؟!

با مشعلهٔ جانان، در پیش شعاع جان

تاریک بود انجم، بی‌مغز بود جوزا

چون نار نماید آن، خود نور بود آخر

سودای کلیم الله شد جمله ید بیضا

مگریز ز غم ای جان، در درد بجو درمان

کز خار بروید گل، لعل و گهر از خارا

زین جمله گذر کردم ساقی! می جان درده

ای گوشهٔ هر زندان با روی خوشت صحرا

ای ساقی روحانی، پیش‌آر می جانی

تو چشمهٔ حیوانی، ما جمله در استسقا

لب بسته و سرگردان ما را مگذار ای جان

ساغر هله گردان کن، پر بادهٔ جان‌افزا

آن بادهٔ جان‌افزا، از دل ببرد غم را

چون سور و طرب سازد هر غصه و ماتم را

چون باشد جام جان، خوبی و نظام جان

کز گفتن نام جان، دل می‌برود از جا

گفتم به دل: « از محنت، باز آی یکی ساعت »

گفتا که: « نمی‌آیم، کاین خار به از خرما »

ماهی که هم از اول با حر بیارامد

در جوی نیاساید حوضش نشود مأوا

گر آبم در پستی، من بفسرم از هستی

خورشید پرستم من خو کرده در آن گرما

در محنت عشق او، درجست دوصد راحت

زین محنت خوش ترسان کی باشد جز ترسا؟!

امروز به قونیه، می‌خندد صد مه رو

یعنی که ز لارنده، می‌آید شفتالو

در پیش چنین خنده، جانست و جهان، بنده

صد جان و جهان نو ، در می‌رسد از هر سو

کهنه بگذار و رو در بر کش یار نو

نو بیش دهد لذت، ای جان و جهان، نوجو

عالم پر ازین خوبان، ما را چه شدست ای جان؟!

هر سوی یکی خسرو، خندان لب و شیرین خو

بر چهرهٔ هر یک بت بنوشته که لاتکبت

بر سیب زنخ مرقم من یمشق لایصحو

برخیز که تا خیزیم، با دوست درآمیزیم

لالا چه خبر دارد، از ما و ازان لولو؟!

بهر گل رخسارش، کز باغ بقا روید

چون فاخته می‌گوید هر بلبل جان: « کوکو »

گر این شکرست ای جان، پس چه بود آن شکر

ای جان مرا مستی، وی درد مرا دارو

بازآمد و بازآمد، آن دلبر زیبا خد

تا فتنه براندازد، زن را ببرد از شو

با خوبی یار من زن چه بود؟! طبلک زن

در مطبخ عشق او، شو چه بود؟ کاسه شو

گر درنگری خوش خوش، اندر سرانگشتش

نی جیب نسب گیری، نی چادر اغلاغو

شب خفته بدی ای جان، من بودم سرگردان

تا روز دهل می‌زد آن شاه برین بارو

گفتم ز فضولی من: « ای شاه خوش روشن

این کار چه کار تست ؟! کو سنجر و کو قتلو »

گفتا: « بنگر آخر از عشق من فاخر

هم خواجه و هم بنده، افتاده میان کو

بر طبل کسی دیگر برنارد عاشق سر

پیراهن یوسف را مخصوص و شدست این بو

مستست دماغ من، خواهم سخنی گفتن

تا باشم من مجرم تا باشم یا زقلو

گیرم که بگویم من، چه سود ازین گفتن؟

گوش همه عالم را بر دوزد آن جادو

ترجیع کنم ای جان گر زانک بخندی تو

تا از خوشی و مستی بر شیر جهد آهو

ای عید غلام تو، وای جان شده قربانت

تا زنده شود قربان، پیش لبت خندانت

چون قند و شکر آید پیش تو؟! که می‌باید

بر قند و شکر خندد آن لعل سخن‌دانت

هرکس که ذلیل آمد، در عشق عزیز آمد

جز تشنه نیاشامد از چشمهٔ حیوانت

ای شادی سرمستان، ای رونق صد بستان

بنگر به تهی‌دستان، هریک شده مهمانت

پرکن قدحی باده، تا دل شود آزاده

جان سیر خورد جانا، از مایدهٔ خوانت

بس راز نیوشیدم، بس باده بنوشیدم

رازم همه پیدا کرد، آن بادهٔ پنهانت

ای رحمت بی‌پایان وقتست که در احسان

موجی بزند ناگه بحر گهرافشانت

تا دامن هر جانی، پر در وگهر گردد

تا غوطه خورد ماهی در قلزم احسانت

وقتیست که سرمستان گیرند ره خانه

شب گشت چه غم از شب با ماه درخشانت

ای عید، بیفکن خوان، داد از رمضان بستان

جمعیت نومان ده، زان جعد پریشانت

در پوش لباس نو، خوش بر سر منبر رو

تا سجدهٔ شکر آرد، صد ماه خراسانت

ای جان بداندیشش، گستاخ درآ پیشش

من مجرم تو باشم، گر گیرد دربانت

در باز شود والله، دربان بزند قهقه

بوسد کف پای تو، چو نبیند حیرانت

خنده بر یار من، پنهان نتوان کردن

هردم رطلی خنده می‌ریزد در جانت

ای جان، ز شراب مر، فربه شدی و لمتر

کز فربهی گردن، بدرید گریبانت

با چهرهٔ چون اطلس، زین اطلس ما را بس

تو نیز شوی چون ما گر روی دهد آنت

زینها بگذشتم من گیر این قدح روشن

مستی کن و باقی را درده به عزیزانت

چون خانه روند ایشان شب مانم من تنها

با زنگیکان شب تا روز بکوبم پا

امروز گرو بندم با آن بت شکرخا

من خوشتر می‌خندم، یا آن لب چون حلوا؟

من نیم دهان دارم، آخر چه قدر خندم؟!

او همچو درخت گل، خندست ز سر تا پا

هستم کن جانا خوش تا جان بدهد شرحش

تا شهر برآشوبد زین فتنه و زین غوغا

شهری چه محل دارد کز عشق تو شور آرد؟

دیوانه شود ماهی از عشق تو در دریا

بر روی زمین ای جان، این سایهٔ عشق آمد

تا چیست خدا داند از عشق، برین بالا!

کو عالم جسمانی؟! کو عالم روحانی؟!

کو پا و سر گلها؟ کو کر و فر دلها؟!

با مشعلهٔ جانان، در پیش شعاع جان

تاریک بود انجم، بی‌مغز بود جوزا

چون نار نماید آن، خود نور بود آخر

سودای کلیم الله شد جمله ید بیضا

مگریز ز غم ای جان، در درد بجو درمان

کز خار بروید گل، لعل و گهر از خارا

زین جمله گذر کردم ساقی! می جان درده

ای گوشهٔ هر زندان با روی خوشت صحرا

ای ساقی روحانی، پیش‌آر می جانی

تو چشمهٔ حیوانی، ما جمله در استسقا

لب بسته و سرگردان ما را مگذار ای جان

ساغر هله گردان کن، پر بادهٔ جان‌افزا

آن بادهٔ جان‌افزا، از دل ببرد غم را

چون سور و طرب سازد هر غصه و ماتم را

چون باشد جام جان، خوبی و نظام جان

کز گفتن نام جان، دل می‌برود از جا

گفتم به دل: « از محنت، باز آی یکی ساعت »

گفتا که: « نمی‌آیم، کاین خار به از خرما »

ماهی که هم از اول با حر بیارامد

در جوی نیاساید حوضش نشود مأوا

گر آبم در پستی، من بفسرم از هستی

خورشید پرستم من خو کرده در آن گرما

در محنت عشق او، درجست دوصد راحت

زین محنت خوش ترسان کی باشد جز ترسا؟!

هرگز ندانستم که مه آید به صورت بر زمین

آتش زند خوبی و در جملهٔ خوبان چنین

کی ره برد اندیشها، کان شیر نر زان بیشها

بیرون جهد، عشاق را غرفه کند در خون چنین؟

گفتم به دل: « بار دگر رفتی درین خون جگر »

گفتا: « خمش باری بیا یکبار روی او ببین »

از روی گویم یا ز خو، از طره گویم یا ز مو

از چشم مستش دم زنم، یا عارض او ، یا جبین

حاصل، گرفتار ویم، مست و خراب آن میم

شب تا سحر یارب زنان، کالمستغاث، ای مسلمین

اندر خور روی صنم، کو لوح تا نقشی کنم؟!

تا آتشی اندر فتد، در دودمان آب و طین

از درد هجرانش زمین، رو کرده اندر آسمان

وان آسمان گوید که: « من صد چون توم اندر حنین »

آید جواب این هردو را، از جانب پنهان سرا

کای عاشقان و کم زنان، اینک سعادت در کمین

دولت قلاوزی شده، اندر ره درهم زده

در کف گرفته مشعله، از شعلهٔ عین‌الیقین

زین شعلهای معتمد، سر دل هر نیک و بد

چون موی اندر شیرشد، پیدا مثال یوم دین

کی تشنه ماند آن جگر کو دل نهد بر جوی ما؟!

کی بسته ماند مخزنی، بر خازنی کآمد امین؟!

ای باغ، کردی صبرها، در دی رسیدت ابرها

الصبر مفتاح‌الفرج، ای صابران راستین

شمع جهانست این قمر، از آسمانست این قمر

چون جان بود سودای او، پنهان کنیمش چون جنین

پنهان کنیمش تا ازو جان فرد و تنها می‌چشد

ترجیع گیرد گوش او، از پردها بیرون کشد

می‌گفت با حق مصطفی: « چون بی‌نیازی تو ز ما

حکمت چه بود؟ آخر بگو در خلق چندین چیزها »

حق گفت: « ای جان جهان، گنجی بدم من بس نهان

می‌خواستم پیدا شود آن گنج احسان و عطا

آیینهٔ کردم عیان، پشتش زمین، رو آسمان

پشتش شود بهتر ز رو، گر بجهد از رو و ریا

گر شیره خواهد می شدن، در خنب جوشد مدتی

خواهد قفا که رو شود، بس خوردنش باید قفا

آبی که جفت گل بود، کی آینهٔ مقبل بود

چون او جدا گردد ز گل، آیینه گردد پرصفا

جانی که پران شد ز تن، گوید بدو سلطان من:

« عذرا شدی از یار بد، یار منی اکنون، بیا »

مشهور آمد این، که مس از کیمیایی زر شود

این کیمیای نادره، کردست مس را کیمیا

نی تاج خواهد نی‌قبا، این آفتاب از داد حق

هست او دو صد کل را کله وز بهر هر عریان قبا

بهر تواضع بر خری، بنشست عیسی، ای پدر

ور نی سواری کی کندبر پشت خر باد صبا؟

ای روح، اندر جست و جو کن سر قدم چون آب جو

ای عقل، بهر این بقا، شاید زدن طال بقا

چندان بکن تو ذکر حق، کز خود فراموشت شود

واندر دعا دو تو شوی، مانندهٔ دال دعا

دانی که بازار امل، پرحیله است و پر دغل

هش دار ای میر اجل، تا درنیفتی در دغا

خواهی که اندر جان رسی، در دولت خندان رسی

می‌باش خندان همچو گل، گر لطف بینی گر جفا

این ترک جوش آمد ولی ترجیع سوم می‌رسد

ای جان پاکی که ز تو جان می‌پذیرد هر جسد

گر ساقیم حاضر بدی، وز بادهٔ او خوردمی

در شرح چشم جادوش صد سحر مطلق کردمی

گرخاطر اشتر دلم خوش شیرگیر او شدی

شیران نر را این زمان در زیر زین آوردمی

زان ابروی چون سنبلش، زان ماه زیبا خرمنش

زین گاو تن وارستمی بر گرد گردون گردمی

سرمست بیرون آیمی از مجلس سلطان خود

فرمان ده هر شهرمی درمان ده هر دردمی

نی درودمی نه کشتمی مطلق خیالی گشتمی

نی ترمی، نی خشکمی، نی گرممی، نی سردمی

نی در هوای نانمی، نی در بلای جانمی

نی بر زمین چون کوهمی، نی بر هوا چون گردمی

نی سرو سرگردانمی، نی سنبل رقصانمی

نی لالهٔ لعلین قبا نی زعفران زردمی

نی غنچهٔ بسته دهان، گشته ز ضعف دل نهان

بی این جهان و آن جهان نور خدا پروردمی

هر لحظه گوید شاه دین: « آری چنین و صد چنین

پیدا شدی گر زانک من در بند بردا بر دمی »

گرنه چو باران بر چمن من دادمی داد ز من

با جمله فردان جفتمی وز جمله جفتان فردمی

ملک از سلیمان نقل شد، ماهی فروشی شد فنش

بیرنج اگر راحت بدی، من مور را نازردمی

گر صیف بودی بی‌زدی، خاری نخستی پای گل

ور بی‌خماری می‌بدی، انگور را نفشردمی

گر عقدهٔ این ساحره از پای جانم وا شدی

بر کوری هر رهزنی صد رستم و صد مردمی

جانت بمانا تا ابد ای چشم ما روشن به تو

ای شاد و راد و مؤتلف جان دو صد چون من به تو

هله خیزید که تا خویش ز خود دور کنیم

نفسی در نظر خود نمکان شور کنیم

هله خیزید که تا مست و خوشی دست زنیم

وین خیال غم و غم را همه در گور کنیم

وهم رنجور همی دارد ره جویان را

ما خود او را به یکی عربده رنجور کنیم

غوره انگور شد اکنون همه انگور خوریم

وانچ ماند همه را بادهٔ انگور کنیم

وحی زنبور عسل کرد جهان را شیرین

سورهٔ فتح رسیدست به ما، سور کنیم

ره نمایان که به فن راه‌زنان فرح‌اند

راه ایشان بزنیم و همه را عور کنیم

جان سرمازدگان را تف خورشید دهیم

کار سلطان جهان‌بخش به دستور کنیم

کشت این شاهد ما را به فریب و به دغل

صد چو او را پس ازین خسته و مهجور کنیم

تاکنون شحنهٔ بد او دزدی او بنماییم

میر بودست، ورا چاکر و مأمور کنیم

همه از چنگ ستمهاش همی زاریدند

استخوانهای ورا بر بط وطنبور کنیم

کیمیا آمد و غمها همه شادیها شد

ما چو سایه پس ازین خدمت آن نور کنیم

بی‌نوایان سپه را همه سلطان سازیم

همه دیوان سپه را ملک و حور کنیم

نار را هر نفسی خلعت نوری بخشیم

کوهها را ز تجلی همه چون طور کنیم

خط سلطان جهانست و چنین توقیع است

که ازین پس سپس هر غزلی ترجیع است

خیز تا رقص درآییم همه دست زنان

که رهیدیم به مردی همه از دست زنان

باغ سلطان جهان را بگشودند صلا

همه آسیب بتانست و همه سیبستان

چه شکر باید آنجا که شود زهر شکر؟!

چه شبان باید آنجا که شود گرگ شبان؟!

همگی فربهی و پرورش و افزونیست

چو نهاد این لبون برسر آن شیر لبان

خاص مهمانی سلطان جهانست بخور

نه ز اقطاع امیرست و نه از داد فلان

آفتابیست به هر روزن و بام افتاده

حاجتت نیست که در زیر کشی زله نهان

ز چه ترسیم که خورشید کمین لشکر اوست

که ز نورست مر او را سپر و تیغ و سنان

این همه رفت، بماناد شعاع رویت

که هر آنک رخ تو دید ندارد سر جان

یک زبانه‌ست از آن آتش خود در جانم

که از آن پنج زبانه‌ست مرا پیچ زبان

هر دو از فرقت تو در تف و پیچاپیچ‌اند

باورم می‌نکنی، هین بشنو بانگ امان

شیر را گر نچشیدی بنگر تربیتش

تیر را گر بندیدی بشنو بانگ کمان

مثل او نقش نگردد به نظر در دیده

هیچ دیده بندیدست مثال سلطان

لیک از جستن او نیست نظر را صبری

از ملک تا بسمک از پی او در دوران

هین چو خورشید و مهی از مه و خورشید تو به

می‌ستان نور ز سبحان و بخلقان می‌ده

زو فراموش شدت بندگی و خدمت من

بی‌وفا نیستی، آخر مکن ای جان چمن

خود یکی روز نگفتی، که : « مرا یاری بود »

زود بستی ز من و نام من ای دوست دهن

سخنانی که بگفتیم چو شیر و چو شکر

وان حریفی که نمودیم پی خمر و لبن

من ز مستی تو گر زانک شکستم جامی

نه تو بحر عسلی در کرم و خلق حسن؟

رسن زلف تو گر زانک درین دام فتد

صد دل و جان بزند دست به هر پیچ و شکن

بی‌نسیم کرمت جان نگشاید دیده

چشم یعقوب بود منتظر پیراهن

من چو یوسف اگر افتادم اندر چاهی

کم از آنک فکنی در تک آن چاه رسن؟

نه تو خورشید بدی بنده چو استارهٔ روز؟

نه تو چون شمع بدی بنده ترا همچون لگن؟

بی‌تو ای آب حیات من و ای باد صبا

کی بخندد دهن گلشن و رخسار سمن؟!

تا ز انفاس خدا درندمد روح‌الله

مریمان شکرستان نشوند آبستن

نه تو آنی که اگر بر سر گوری گذری

در زمان در قدمت چاک زند مرده کفن؟

نه تو ساقی روانها بدهٔ ششصد سال؟

تن تن چنگ تو می‌آمد بی‌زحمت تن؟

چند بیتی که خلاصه‌ست فرو ماند، تو گو

کز عظیمی بنگنجید همی در گفتن

هله من مطرب عشقم دگران مطرب زر

دف من دفتر عشق و دف ایشان دف‌تر

هله درده می بگزیده که مهمان توم

ز پریشانی زلف توپریشان توم

تلخ و شیرین لب ما را ز حرم بیرون آر

نقد ده نقد، که عباس حرمدان توم

آنچ دادی و بدیدی که بدان زنده شدم

مردهٔ جرعهٔ آن چشمهٔ حیوان توم

باده بر باد دهد هردو جهان را چو غبار

وآنگهان جلوه شود که مه تابان تو

وانگهان جام چو جان آرد کین بر جان زن

گر نیم جان تو آخر نه ز جانان توم؟

مرکبش دست بود زانک قدح شهبازست

که صیادم من و سر فتنهٔ مرغان توم

وانگه از دست بپرد سوی ایوان دماغ

که گزین مشعله و رونق ایوان تو

آب رو رفت مهان را پی نان و پی آب

مژده‌ای مست که من آب تو و نان توم

بحر بر کف که گرفتست؟ تو باری برگیر

خوش همی خند که من گوهر دندان توم

من سه پندت دهم، اول توسپند ما باش

که خلیلی و نسوزی چو سپندان توم

در خانه هله بگشای که در کوی تویم

قصص جایزه برخوان نه که بر خوان توم؟

هین به ترجیع بگردان غزلم را برگو

گر تو شیدا نشدی قصهٔ شیدا برگو

ز آب چون آتش تو دیگ دماغم جوشید

سبک ای سیمبر مشعله سیما برگو

ز پگه جام چو دریا چو به کف بگرفتم

صفت موج دل و گوهر گویا برگو

بحر پرجوش چو لالاست بر آن در یتیم

کف بزن خوش صفت لولوی لالا برگو

هرکسی دارد در سینه تمنای دگر

زان سر چشمه کزو زاد تمنا برگو

جمع کن جمله هوسهای پراکنده به می

زان هوس که پنهان شد ز هوسها برگو

ز آفتابی که برآید سپس مشرق جان

که بدو محو شود ظل من و ما برگو

شش جهت انس و پری محرم آن راز نیند

سر بگردان سوی بیجا و همانجا برگو

چند باشد چو تنور این شکمت پر ز خمیر؟!

ای خمیری دمی از خمر مصفا برگو

چند چون زاغ بود نول تو در هر سرگین؟!

خبر جان چو طوطی شکرخا برگو

زین گذر کن، بده آن جام می روحانی

صفت شعشعهٔ جام معلا برگو

مست کن پیر و جوان را، پس از آن مستی کن

مست بیرون رو ازین عیش و تماشا برگو

هله ترجیع کن اکنون که چنانیم همه

که می از جام و سر از پای ندانیم همه

جام بر دست به ساقی نگرانیم همه

فارغ از غصهٔ هر سود و زیانیم همه

این معلم که خرد بود بشد ما طفلان

یکدگر را ز جنون تخته زنانیم همه

پا برهنه خرد از مجلس ما دوش گریخت

چونک بیرون ز حد عقل و گمانیم همه

میرمجلس توی و ما همه در تیر تویم

بند آن غمزه و آن تیر و کمانیم همه

زهره در مجلس مه‌مان به می از کار ببرد

ورنه کژرو ز چه رو چون سرطانیم همه؟

چشم آن طرفهٔ بغداد ز ما عقل ربود

تا ندانیم که اندر همدانیم همه

گفت ساقی: « همه را جمله به تاراج دهم »

همچنان کن هله ای جان که چنانیم همه

همچو غواص پی گوهر بی‌نام و نشان

غرق آن قلزم بی‌نام و نشانیم همه

وقت عشرت طرب انگیزتر از جام مییم

در صف رزم چو شمشیر و سنانیم همه

نزد عشاق بهاریم پر از باغ و چمن

پیش هر منکر افسرده خزانیم همه

می‌جهد شعلهٔ دیگر ز زبانهٔ دل من

تا ترا وهم نیاید که زبانیم همه

ساقیا باده بیاور که برانیم همه

که به جز عشق تو از خویش برانیم همه

هله، رفتیم و گرانی ز جمالت بردیم

روی ازینجا به جهانی عجبی آوردیم

دوست یک جام پر از زهر چو آورد به پیش

زهر چون از کف او بود، به شادی خوردیم

گفت: « خوش باش که بخشیمت صدجان دگر

ما کسی را به گزافه ز کجا آزردیم؟! »

گفتم: « ابحان چو توی از تن ما جان خواهد

گر درین داد، بپیچیم یقین نامردیم »

ما نهالیم، بروییم، اگر در خاکیم

شاه با ماست چه باکست اگر رخ زردیم؟!

بدرون بر فلکیم و به بدن زیر زمین

به صفت زنده شدیم ارچه به صورت مردیم

چونک درمان جوان طالب دردست و سقم

ما ز درمان بپریدیم و حریف دردیم

جان چو آئینهٔ صافی است، برو تن گردیست

حسن در ما ننماید چو به زیر گردیم

این دو خانه‌ست دو منزل به یقین ملک ویست

خدمت نو کن و شاباش که خدمت کردیم

چون بیامد رخ تو بر فرس دل شاهیم

چون بیامد قدحت، صاف شویم ار دردیم

می دهنده چو توی، فخر همه مستانیم

پرورنده چو توی، زفت شویم ار خردیم

هین به ترجیع بگو شرح زبان مرغان

گر نگویی به زبان، شرح کنش از ره جان

در جهان آمد و روزی دو به ما رخ بنمود

آنچنان زود برون شد که ندانم که کی بود

گفتم: « از بهر خدا ای سره مهمان عزیز

اینچنین زود کنی معتقدان را بدرود؟ »

گفت: « کس دید درین عالم یک روز سپید

که سیاه آبه نباریدش ازین چرخ کبود؟ »

از برای کشش ما و سفر کردن ما

پیک بر پیک همی آید از آن اصل وجود

هر غم و رنج که اندر تن ودر دل آید

می‌کشد گوش شما را به وثاق موعود

نیم عمرت به شکایت شد و نیمی در شکر

حمد و ذم را بهل و رو به مقام محمود

چه فضولی تو؟ که این آمد و آن بیرون شد

کارافزایی تو غیر ندامت نفزود

پای در باغ خرد نه، به طلب امن و خلاص

سربنه، پای بکش زیر درختان مرود

باد امرود همی ریزد اگر نفشانی

می‌فتد در دهن هرکی دهان را بگشود

این بود رزق کریمی که وفادار بود

که ز دست و دهن تو نتوانندربود

قایمم مات نیم، تا بنگویند که مرد

که چه کوتاه قیامست و درازست سجود

شرح این زرق که پاکست ز ظلم و توزیع

گوش را پهن گشا تا شنوی در ترجیع

همچو گل خنده‌زنان از سر شاخ افتادیم

هم بدان شاه که جان بخشد، جان را دادیم

آدمی از رحم صنع دوباره زاید

این دوم بود که مادر دنیا زادیم

تو هنوز ای که جنینی بنبینی ما را

آنک زادست ببیند که کجا افتادیم

نوحه و درد اقارب خلش آن رحم است

او چه داند که نمردیم و درین ایجادیم

او چه داند که جهان چیست، که در زندانیست

همه دان داند ما را که درین بغدادیم

یاد ما گر بکنی هم به خیالی نگری

نه خیالیم، نه صورت نه زبون بادیم

لیک ما را چو بجویی سوی شادیها جو

که مقیمان خوش آباد جهان شادیم

پیشهٔ ورزش شادی ز حق آموخته‌ایم

اندر آن نادره افسون چو مسیح استادیم

مردن و زنده‌شدن هر دو وثاق خوش ماست

عجبی‌وار نترسیم، خوش و منقادیم

رحما بینهم آید، همچون آییم

چو اشداء علی الکفر بود، پولادیم

هر خیالی که تراشی ز یکی تا به هزار

هم عدد باشد، و می‌دانک برون ز اعدادیم

از پی هر طلب تو عوضی از شاهست

همچو عطسه که پیش یرحمک‌الله است

شربت تلخ بنوشد خرد صحت جو

شربتی را تو چه گویی که خوش است و دارو؟

عاشقان از صنم خویش دو صد جور کشند

چون بود آن صنمی که حسن است و خوش‌خو؟

در چنین دوغ فتادی که ندارد پایان

منگر واپس، وز هر دو جهان دست بشو

این شب قدر چنانست که صبحش ندمد

گشت عنوان برات تو رجال صد قوا

چو از این بحر برون رفتنت اومید نماند

احمقی باشد ازین پس طلب خنب و سبو

ز آسمان آید این بخت، نه از عالم خاک

کار اقبال و ستاره‌ست، نه کار بازو

چون چنین روی بدیدی نظرت روشن شد

پشت را باز شناسد نظر تو از رو

هر کرا آخر کار این سبقت خواهد بود

هم ز اول بود او شیفته و سوداخو

صدفی باشد گردان به هوای گوهر

سینه‌اش باز شود بیند در خود لولو

جعد خود را چو بیند بکند ترک کلاه

خانه چون یافته شد، بیش نگوید: « کوکو »

جوزها گرچه لطیفند و یقین پر مغزند

بشکن و مغز برون آور و ترجیع بگو

گرچه بی‌عقل بود، عقل شد او را هندو

ورچه بی‌روی بود او بگذشت از بارو