من امروز می‏خواهیم با بیانی شیرین خود را خدمت شما معرفی کنم و شما را به ارزش واقعی خود واقف نمایم. من بیخ یک گیاه خود رو هستم که در ایران از شمال تا جنوب، از آذربایجان تا بلوچستان می‏رویم. در فارس به من شیرین بیان می‏گویند، ولی در اطراف اصفهان به پژومعروف می‏باشم. در شیراز به من مهلک گویند و در بازار بعضی از شهرهای ایران به من آسه لقب داده‏اند. عربی من سوس است و به بیخ من اصل السوس و عرق السوس خطاب می‏کنند، قسمت مورد استفاده من و بیخ و ریشه من است. در اینجا بد نیست که توضیح دهیم، بعضی از گیاهان علاوه بر ساقه هوایی یک ساقه زیر زمینی هم دارند، به این ساقه‏های زیر زمینی گیاه شناسان قدیم ایران بیخ می‏گفتند و گیاه شناسان جدید که از وسعتت زبان فارسی بی اطلاع می‏باشند، لغت فرنگی آن را که ریزوم است به کار می‏برند.
این بیخ یک قلم مهم از صادرات ایران است، و کارخانجات داروسازی آن را به قیمت نازل می‏خرند و پس از آنکه آن را به صورت گرد یا قرص و شربت درآوردند به ایران برمی گردانند.
علاوه بر کارخانجات داروسازی، کارخانجات دخانیات و سیگارسازی هم خریدار من می‏باشند.
در این کارخانجات ربگ توتون را در جوشانده من خیس می‏کنند تا سیگار آنها خوش طعم و بی ضرر شود. اخیراعده‏ای از کارشناسان دخانیات، اظهار نظر کرده‏اند که اینگونه سیگارها سرطان‏زا نیستند. در داروسازی پودر و عصاره مرا جهت از بین بردن طعم بد بعی از داروها به کار می‏برند و با عصاره من شربتها و قرصهای ضد نفخ و مقوی معده می‏سازند. خاصیت اصلی من جلوگیری از انقباضات معده است و به همین جهت غالبا مرا با مسهلهای که تولید پیچش معده می‏کنند، همراه می‏سازند تا از ضرر آنها جلوگیری شود. عصاره من همراه عسل جهت مبتلایان به زخم معده بهترین اکسیر است، زیرا از انبساط و انقباض معده جلوگیری کرده و این آرامش جدار معده، سبب بهبود زخم می‏شود. یکی از رجال معروف ایران که مدتها از زخم معده زجر می‏کشید، و برای معالجه به اکثر پزشکان معروف جهان مراجعه کرده و از درمان آن مأیوس بود، سه ماه مرتباً روزی نیم مثقال مغز بیخ مرا همراه با عسل خورد و معالجه گردید. این شخص در این مدت از خوردن تمام داروهای دیگر خودداری کرد و فقط روزی یک گرم رازیانه و یک گرم سقز تلخ را همراه با من میل می‏نمود و اکنون مدت دو سال است که بکلی خوب شده و احساس ناراحتی معدی نمی‏کند. من علاوه بر آن که طعم سیگار را خوب کرده و قطران آن را کم می‏کنم، یکی از داروها و وسایل ترک اعتیاد سیگار نیز می‏باشم و برای این کار کافی است معتادان یک تکه از بیخ مرا مانند سیگار کنج لب خود گذاشته و با آن بازی کنند و گاهی مقداری از آن را جویده و بمکند. من دارای انواع و اقسام می‏باشم، مقدار قند و شیرینی در بعضی از انواع من بیشتر است، و در یک نوع کمتر می‏باشد که به آن تلخ بیان گویند. در طب سنتی ایران این نوع را قابل مصرف نمی‏دانستند. انواع مرغوب من در آذربایجان، رضائیه، افشار، خلخال، کرمان، پل جاجرود، اراک، لرستان، بجنورد، شیروان و بلوچستان می‏روید و یک نوع من به شیرین بیان چینی معروف است که در خراسان مخصوصاً بین بجنورد و مرادتپه دیده می‏شود. علاوه بر انواع فوق، رب السوس را از عصاره نست. در اینجا بد نیست که توضیح دهیم، بعضی از گیاهان علاوه بر ساقه هوایی یک ساقه زیر زمینی هم دارند، به این ساقه‏های زیر زمینی گیاه شناسان قدیم ایران بیخ می‏گفتند و گیاه شناسان جدید که از وسعتت زبان فارسی بی اطلاع می‏باشند، لغت فرنگی آن را که ریزوم است به کار می‏برند.
این بیخ یک قلم مهم از صادرات ایران است، و کارخانجات داروسازی آن را به قیمت نازل می‏خرند و پس از آنکه آن را به صورت گرد یا قرص و شربت درآوردند به ایران برمی گردانند.
علاوه بر کارخانجات داروسازی، کارخانجات دخانیات و سیگارسازی هم خریدار من می‏باشند.
در این کارخانجات ربگ توتون را در جوشانده من خیس می‏کنند تا سیگار آنها خوش طعم و بی ضرر شود. اخیراعده‏ای از کارشناسان دخانیات، اظهار نظر کرده‏اند که اینگونه سیگارها سرطان‏زا نیستند. در داروسازی پودر و عصاره مرا جهت از بین بردن طعم بد بعی از داروها به کار می‏برند و با عصاره من شربتها و قرصهای ضد نفخ و مقوی معده می‏سازند. خاصیت اصلی من جلوگیری از انقباضات معده است و به همین جهت غالبا مرا با مسهلهای که تولید پیچش معده می‏کنند، همراه می‏سازند تا از ضرر آنها جلوگیری شود. عصاره من همراه عسل جهت مبتلایان به زخم معده بهترین اکسیر است، زیرا از انبساط و انقباض معده جلوگیری کرده و این آرامش جدار معده، سبب بهبود زخم می‏شود. یکی از رجال معروف ایران که مدتها از زخم معده زجر می‏کشید، و برای معالجه به اکثر پزشکان معروف جهان مراجعه کرده و از درمان آن مأیوس بود، سه ماه مرتباً روزی نیم مثقال مغز بیخ مرا همراه با عسل خورد و معالجه گردید. این شخص در این مدت از خوردن تمام داروهای دیگر خودداری کرد و فقط روزی یک گرم رازیانه و یک گرم سقز تلخ را همراه با من میل می‏نمود و اکنون مدت دو سال است که بکلی خوب شده و احساس ناراحتی معدی نمی‏کند. من علاوه بر آن که طعم سیگار را خوب کرده و قطران آن را کم می‏کنم، یکی از داروها و وسایل ترک اعتیاد سیگار نیز می‏باشم و برای این کار کافی است معتادان یک تکه از بیخ مرا مانند سیگار کنج لب خود گذاشته و با آن بازی کنند و گاهی مقداری از آن را جویده و بمکند. من دارای انواع و اقسام می‏باشم، مقدار قند و شیرینی در بعضی از انواع من بیشتر است، و در یک نوع کمتر می‏باشد که به آن تلخ بیان گویند. در طب سنتی ایران این نوع را قابل مصرف نمی‏دانستند. انواع مرغوب من در آذربایجان، رضائیه، افشار، خلخال، کرمان، پل جاجرود، اراک، لرستان، بجنورد، شیروان و بلوچستان می‏روید و یک نوع من به شیرین بیان چینی معروف است که در خراسان مخصوصاً بین بجنورد و مرادتپه دیده می‏شود. علاوه بر انواع فوق، رب السوس را از عصاره نوعی از گون هم می‏گیرند که به آن سوس کاذب می‏گویند و بطور تقلبی آن را به جای عصاره شیرین بیان می‏فروشند.
بیخ من دارای یک پوست چوب پنبه‏ای است و به همین جهت بایستی آن را همیشه پوست کنده و بعد مصرف کرد و اینکه در بعضی از کتب قدیمی نوشته‏اند که چون مار بیخ بیان را دوست دارد و خود را به آن می‏مالد و زهر آلود می‏شود و بایستی آن را پوست کند صحیح نیست. من مسکن تشنگی و التهاب معده هستم، مخصوصاً خیسانده من در آب سرد برای این کار نافع است. من معده و احشاء داخلی را شستشو می‏دهم، من مقوی اعصاب، باد شکن، مدربول و حیض می‏باشم و بهترین دارو برای تنگ نفس می‏باشم. من سینه را نرم می‏کنم و آواز را باز می‏نمایم. اگر بیخ مرا ساییده و مانند سرمه به چشم بکشند، برای رفع لکه سفیدی و تقویت بینایی چشم سودمند می‏باشم، اگر جوشانده مرا بر مو بمالند مو خوره را از بین می‏برم. ضماد کوبیده برگ تازه من بد بویی زیر بغل و کشاله ران را برطرف می‏کند و ترک لای انگشتان را درمان می‏نماید.
چوب گیاه من به سرعت می‏سوزد و حرارت زیادی تولید می‏کند. و به همین جهت سابقاً شیشه گران از آن برای ذوب سنگ استفاده می‏کردند. شستشوی چشم با جوشانده من ورم پلک را از بین می‏برد.
مقدار خوراک مغز پوست کنده بیخ من ده گرم است که بایستی آن را جوشانده و با عسل میل کرد و بدرقه آن بایستی آلو یا آش باشد. چنانچه آب هندوانه را بدرقه من می‏کنند، فشار خون را پایین می‏آورم.