خوش آمدید

م.ر. بهنام رئوف - این روزها خبرها و آمارهای زیادی از میزان استقبال کاربران از تلفن چه از نوع ثابت و چه از نوع همراهش منتشر می‌شود. آمارهایی که تمامی گواه بر این ادعا است که ایران بیشترین تعداد کاربران را در استفاده از این وسیله ارتباطی در منطقه خاورمیانه دارد.
هر چند که ارائه چنین آماری بدون تردید می‌تواند مثبت باشد؛ اما در مدل جهانی دیگر کاربرد ندارد؛ چراکه در کشورهای پیشرفته این روزها بیشتر آمارهایی ارائه می‌شود که دال بر استفاده کاربران از سرویس‌های ارزش افزوده به کار گرفته بر این بسترهای ارتباطی دارد.
در کنار آمارهای ارائه شده پیرامون کمیت استفاده‌کنندگان از خدمات ارتباطی هر از چندگاهی نیز خبرهای ضدونقیضی در مورد افزایش یا کاهش تعرفه مکالمات منتشر می‌شود. خبرهایی که یا عموما تکذیب می‌شود یا با جمله‌هایی همچون «تعرفه‌ها در دست بررسی است» پاسخ داده می‌شود، اما آنچه در این بین اهمیت دارد آن است که در مدل‌های تجاری مشابه در سایر کشورها اعم از کشورهای منطقه یا کشورهای پیشرفته درآمدزایی اپراتورها این روزها نه از بخش افزایش تعرفه مکالمات، بلکه از بخش ارائه سرویس‌های متنوع ارزش‌افزوده صورت می‌گیرد.
سرویس‌هایی که هر روز با افزایش تعداد آن‌ها کاهش تعرفه در سرویس‌های قبلی را در پی دارد. درايران در بخش تلفن همراه هم‌اکنون به جز خدمات صدا و پیامک سرویس استفاده از اینترنت و پیام‌های چندرسانه‌ای نیز ارائه می‌شود؛ اما هزینه بسیار بالای استفاده از این سرویس‌ها از یک سو و روند فعال‌سازی پیچیده و نیز کیفیت بسیار پایین آن از سوی دیگر باعث شده تا آنچنان که باید و شاید مورد استقبال کاربران قرار نگیرد.
در بخش تلفن ثابت، اما سرویس‌های ارزش افزوده بیشتری تاکنون ارائه شده است. سرویس‌هایی که نسبت به سرویس‌های ارائه شده در بخش تلفن همراه از تنوع بیشتری برخوردار هستند.

سرویس‌هاي درآمدزا
سرویس‌های شبکه هوشمند معروف‌ترین و شاید پر مخاطب‌ترین سرویس‌های ارزش افزوده در بخش تلفن ثابت باشند. شبكه هوشمند تجهیزاتی سخت‌افزاری، نرم‌افزاری است كه مشترك می‌تواند با استفاده از ساده‌ترین و قدیمی‌ترین امكانات كه عبارت از یك گوشی تلفن است، از سرویس‌های این شبكه بهره‌برداری كند. این شبكه قادر است انواع مختلفی از سرویس‌های جدید و فراتر از آنچه تاكنون مخابرات ارائه داده، در حداقل زمان عرضه كند. ایجاد ارتباط بهتر و سریع‌تر، از مهم‌ترین ویژگی‌های سرویس‌های این شبكه است.
مكالمه اعتباری، مكالمه رایگان، شماره اختصاصی، شماره فراگیر، مشاوره تلفنی، نظرسنجی تلفنی، انتقال شماره و پست صوتی، هشت سرویس شبکه هوشمند است که به‌رغم کاربردی بودن آن، اما آنچنان که باید از استقبال در بین کاربران برخوردار نشده است.
سرویس مکالمه اعتباری امکان برقراری ارتباط تلفنی مشترک با مقاصد مختلف شهری، بین‌شهری و تلفن همراه را از طریق خریداری کارت‌های مکالمه اعتباری ممکن می‌سازد. مشترک این سرویس برای مکالمه باید کد دسترسی مندرج روی کارت، شماره کارت و رمز عبور خود را وارد کند تا با مقصد موردنظر ارتباط برقرار کند. یکی از مهم‌ترین مزایای این سرویس، کیفیت مطلوب ارتباط برقرار شده است.
در سرویس مکالمه رایگان، مشترك این سرویس می‌پذیرد كه هزینه مكالمات دریافتی به عهده او باشد. موسسات و مشاغل تجاری و خدماتی كه فعالیت آنان براساس دریافت سفارش از مشتریان است، می‌توانند از مزایای این سرویس بهره‌مند شوند.دارنده این سرویس با اعلام تنها یك شماره از شبكه هوشمند، می‌تواند تمامی مكالمات خود را دریافت كند، زیرا در صورت اشغال یك خط، مكالمات به خطوط دیگر غیراشغال منتقل و هدایت می‌شود. از مهمترین مزایای این سرویس، علاوه بر موارد فوق، اعمال كنترل و نظارت بر روی تعداد تماس‌ها است.
شماره رایگان 10 رقمی است و با پیش‌شماره 900212 شروع می‌شود، اما از موبایل و شهرستان نمی‌توان با این شماره تماس گرفت.متقاضی سرویس شماره اختصاصی با دریافت یك شماره از شبكه هوشمند از امكانات یك خط تلفن با قابلیت‌های بیشتری برخوردار می‌شود. مزیت عمده این سرویس در دسترس بودن اشخاص، مشابه تلفن همراه با هزینه‌های بسیار نازل‌تر است.مشترك این سرویس می‌تواند در هر لحظه و در هر مكان شماره تلفنی را به شبكه هوشمند معرفی و بعد از آن تماس‌گیرندگان با شماره شبكه هوشمند به تلفن‌های معرفی‌شده هدایت می‌شوند. اشخاصی كه دارای شماره تلفن‌های متعدد (محل كار، منزل و ...) هستند یا كسانی كه مكان ثابتی را در اختیار ندارند (مستاجرین، بازرگانان، دانشجویان و ...) عمده‌ترین كاربران این سرویس هستند، حتی اگر شما نمی‌خواهید شماره همراهتان را به افراد مختلف بدهید می‌توانید با گرفتن یک شماره اختصاصی و ارائه آن به افراد باز هم با آن‌ها ارتباط داشته باشید.
شماره اختصاصی 8 رقمی است و با پیش شماره 8080 شروع می‌شود.شركت‌ها، موسسات، سازمان‌ها و واحدهای صنفی كه دارای دفاتر و شعبات متعدد هستند، از عمده‌ترین كاربران سرویس شماره فراگیر هستند. موسسه دارنده این سرویس، تنها یك شماره از شبكه هوشمند را به آگاهی مشتریان خود می‌رساند، ولی شبكه IN، ارتباط مشتری را با شعبه‌ای از شركت كه نزدیك‌ترین فاصله را با او دارد، برقرار می‌كند. صرفه‌جویی در هزینه‌های گزاف تبلیغات و سهولت به‌خاطرسپاری یك شماره، به جای شماره‌های متعدد و امكان ارتباط در محدوده‌های خاص زمانی از دیگر مزایای این سرویس است. شماره فراگیر 10 رقمی است و با پیش‌شماره 909221 شروع می‌شود.
استفاده از خدمات مشاوره‌ای متخصصین در زمینه‌های مختلف (حقوقی، پزشكی، فنی و ...) با پرداخت هزینه مشاوره از طریق سرویس مشاوره تلفنی انجام می‌شود. این سرویس معروف‌ترین و پرمخاطب‌ترین سرویس شبکه هوشمند است.
امكان ارتباط با اینترنت در هر زمان بدون نیاز به تهیه كارت‌های مختلف و رمز عبور، دسترسی به اطلاعات و اخبار مربوط به سازمان‌ها نظیر هواشناسی، هواپیمایی، اخبار ورزشی و ... از دیگر قابلیت‌های این سرویس است. دارنده این سرویس 80 درصد درآمدهای حاصل از مكالمات مشاوره‌ای را دریافت می‌كند و حق‌الزحمه شرکت‌های اینترنتی، 70 درصد درآمدهای حاصل از ارائه این سرویس است.
نظرسنجی تلفنی از دیگر سرویس‌های شبکه هوشمند است که با استفاده از آن، سازمان‌های تجاری و موسسات عمومی می‌توانند از دیدگاه‌های مشتریان خود در زمینه خدمات ارائه شده آگاهی یابند. در این سرویس، استفاده‌كننده با یك شماره خاص تماس گرفته و انتخابش را به وسیله صدا یا صفحه كلید اعلام می‌كند. پیش‌بینی نتایج مسابقات ورزشی و نیز ثبت‌نام از متقاضیان شركت در مسابقات و سرگرمی‌های صدا و سیما، از كاربردهای دیگر سرویس نظرسنجی تلفنی است. از قابلیت‌های این سرویس، تعیین مدت‌زمان اعتبار نظرسنجی و كنترل تعداد تماس است.
در سرویس انتقال شماره مشترك می‌تواند در صورت تغییر محل جغرافیایی و به تبع آن تغییر شماره تلفن خود، ضمن اعلام شماره جدید، تمامی تماس‌های شماره قبلی را به سمت شماره تلفن جدید هدایت كند. در نتیجه شركت‌ها یا سازمان‌ها می‌توانند همزمان با تغییر مكان خود، مشتریان قبلی را حفظ كنند.
متقاضیان سرویس‌های انتقال شماره و پست صوتی می‌توانند با در دست داشتن مدارک لازم، به مرکز مخابراتی مربوط مراجعه کنند. متقاضیان سایر سرویس‌های شبکه هوشمند (IN) بایستی به ساختمان شاهد، واقع در بزرگراه کردستان، برج شرقی، طبقه دوم مراجعه و درخواست خود را اعلام کنند.

چرا استقبال نمی‌شود؟
با نگاهی گذرا به سرویس‌های ارزش افزوده که سعی شد تا حدی نیز کاربردهای آن‌ها تشریح شود این سوال پیش می‌آید که آیا استفاده از این سرویس‌ها با توجه به کارآیی شان فراگیر بوده یا خیر؟
مریم علوی، کارشناس و مسوول شبکه هوشمند مخابرات استان تهران در این باره می‌گوید: استقبال از تمامی سرویس‌های مخابراتی نه به طور مشخص سرویس‌های شبکه هوشمند چه در ایران و چه در سایر کشورها تابع شرایط فرهنگی، اجتماعی، گستره تبلیغاتی و نیز رقابت‌پذیری در جامعه است. او در مورد استقبال از سرویس‌های ارزش افزوده تلفن ثابت می‌گوید: در برخی از سرویس‌ها همانند سرویس مشاوره تلفنی استقبال بالا است؛ اما در برخی دیگر همچون مکالمه رایگان یا سرویس نظرسنجی آنچنان استقبالی صورت نگرفته است.
علوی دلایل عدم استقبال برخی از سرویس‌ها را این گونه عنوان می‌کند که سرویس‌های ارزش افزوده ارائه شده، تماما جنبه عمومی نداشته و بیشتر کاربردهای اختصاصی دارد و باید مورد استفاده شرکت‌ها، نهادها یا افراد خاص قرار گیرد. او در مورد فرهنگ‌سازی و عدم‌تبلیغات در مورد این سرویس‌ها می‌گوید: در بدو شروع ارائه این سرویس‌ها چون مخابرات از استقبال عمومی مطمئن نبود و چون از سوی دیگر این سرویس‌ها جنبه عمومی نداشتند تبلیغ نکرد که البته حق هم داشت؛ اما از سوی دیگر بحث دولتی بودن مخابرات و نیز فرآیند اختصاص بودجه برای تبلیغات هم در این بخش مطرح بود.
او ادامه می‌دهد: از سوی دیگر با توجه به سیستم‌های مخابراتی موجود ارائه این سرویس‌ها به شکل عمومی و در مقیاس گسترده‌تر نیز آنچنان فراهم نیست، البته این موضوع به تدریج و در آینده با به کار گرفتن شبکه‌های NGN رفع خواهد شد؛ اما این مهم نیز مستلزم سرمایه‌گذاری هنگفت در بخش مخابرات است که طبیعتا به تدریج صورت خواهد پذیرفت.
علوی در پایان خاطرنشان کرد که به‌رغم عدم تبلیغات در این بخش؛ اما این سرویس‌ها هم‌اکنون مشتریان خود را پیدا کرده است که انتظار می‌رود در آینده نه چندان دور با تخصیص بودجه‌های تبلیغاتی برای فرهنگ‌سازی با استقبال گسترده‌تر نیز روبه‌رو شود. همان طور که گفته شد این روزها در کشورهای توسعه یافته در بخش ارتباطات کمیت تنها فاکتور برای اندازه‌گیری ضریب نفوذ نیست؛ بلکه روند استفاده از سرویس‌های ارزش افزوده و نیز جایگزین شدن آن‌ها با سرویس‌های جدید نه تنها به عنوان یک شاخص؛ بلکه به عنوان یک فاکتور و مزیت رقابتی نیز محاسبه می‌شود.
جا دارد شرکت مخابرات ایران که این روزها نیز خصوصی شده و دیگر از بهانه‌هایی همچون پروسه‌های طولانی دولتی مبرا شده است با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های بیشتر زمینه دسترسی به سرویس‌هایی از این دست را برای کاربرانش فراهم آورد.

منبع : دنياي اقتصاد