«زلزله 8/9 ریشتری ژاپن هم نتوانست ارتباط خطوط اینترنتی در این کشور را قطع کند و مردم کشور آفتابتابان با استفاده از اینترنت به اطلاعرسانی و کمک به همنوعان خود پرداختهاند»؛ این عنوان خبری بود که هفته گذشته پس از وقوع زلزله مهیب و سونامی در ژاپن روی خروجی خبرگزاریها و سایتهای اینترنتی قرار گرفت. بنا بر گزارشها 2 روز پس از زلزله چند شرکت فناوری ژاپنی به سرعت شبکههای وای فای خود را بازسازی و دسترسی رایگان به آنها را ممکن کردهاند. تلاش برای تأمین برق نواحی آسیب دیده هم کماکان ادامه دارد تا مشکلی برای اتصال به اینترنت و شبکههای تلفن همراه وجود نداشته باشد. اما در ایران وضعیت اینترنت بهگونهای دیگر است؛ حتی در زمانی که حوادث طبیعی رخ نداده است اینترنت کشور با سرعت بسیار پایین خدمات خود را در اغلب مراکز دولتی و الکترونیک ارائه میکند. این بدان معناست که در شرایط عادی در ادارات دولتی و دفاتر الکترونیک پس از چند ساعت انتظار بهدلیل کندی سرعت اینترنت یا بعضا قطعی اینترنت به کارهای ارباب رجوع رسیدگی میشود. در واقع کاری که ظرف یک ربع انجام میشود بهدلیل وضعیت موجود اینترنت در ایران یک ساعت طول خواهد کشید. زمانی که در ژاپن متخصصان اینترنتی به سرعت شبکه وایفای خود را بازسازی کردهاند تا مردم بتوانند به راحتی و بهطور رایگان با اقوام خود از طریق وویس میل تماس گرفته و از سلامت آنان با خبر شوند در ایران حتی برای چک کردن حساب بانکی نیز افراد با مشکل مواجه میشوند. در حالی که در ژاپن سالهاست افراد در منازل خود دیگر حتی از ایدیاسال استفاده نمیکنند در ایران بیشتر مردم از خطوط دایل آپ غیررایگان استفاده میکنند. حال فرض کنید زلزلهای به این قدرت در ایران رخ دهد و فرض کنید ساختمانهای شهر تهران نیز از هر جهت مقاوم بوده و سخنان دکتر عکاشه بزرگترین کارشناس زلزله ایران مبنی بر نابودی تهران به واقعیت نپیوندد و همچنان زندگی در پایتخت جریان داشته باشد آن گاه آیا همچنان خطوط اینترنت کمسرعت در ایران برقرار خواهد بود؟ آیا مردم تهران خواهند توانست مانند ژاپنیها اقوام خود را از سلامت بودن خویش پس از وقوع زلزله مطلع کنند؟ پاسخ به این پرسشها کاملا منفی است زیرا با توجه به آنچه درباره سرعت اینترنت و نحوه اتصال شهروندان ایرانی به شبکه وب گفته شد بعید مینماید در شرایطی که زلزله در ایران رخ دهد، مردم بتوانند از شبکه اینترنت آن هم بهصورت رایگان استفاده کنند. با نگاهی گذرا به وضعیت پهنای باند اینترنت در ایران که گفته میشود از نظر سرعت در میان152 کشور استفادهکننده از اینترنت در رتبه144 قرار دارد میتوان به راحتی دریافت که استفاده از شبکه اینترنت در ایران حتی در شرایط عادی هم با دشواری انجام میشود. اینترنت در ایران پهنای باند ورودی به ایران از دومنبع عمده تأمین میشود؛ یکی ماهوارهها و دیگری فیبرنوری. پهنای باند ورودی به ایران توسط شرکت ارتباطات زیرساخت تهیه میشود و قیمت فروش آن به شرکتهای ارائهکننده خدمات اینترنتی یکی از دلایل بهای بالای دسترسی به اینترنت در ایران دانسته شده است. در اکتبر2008 رئیس انجمن شرکتهای اینترنتی ایران اعلام کرد که کل پهنای باند وارد شده به ایران برابر با مجموع پهنای باند دو دانشگاه در سوئد است. در تاریخ 27 تیرماه 89، کشور ایران از لحاظ آپلود در مکان170 و از لحاظ دانلود در مکان۱۷۲ در جهان قرار داشت. در شش ماهه نخست سال ۲۰۱۰ از میان ۱۵۲ کشور بررسی شده، ایران پس از کشورهایی چون ونزوئلا، نیجریه، بولیوی، عراق و پاراگوئه، با سرعتی برابر 61/0 مگابیت بر ثانیه در رتبه ۱۴۴ قرار گرفت. در بهمن1389 مخابرات ایران اعلام کرد که از 28میلیون کاربر اینترنت در کشور، تنها 700هزار نفر از اینترنت پرسرعت استفاده میکنند و مابقی، یعنی معادل 98درصد از اینترنت دایل آپ استفاده میکنند. اما آیا همین شرایط نیز در ژاپن صادق است؟ ژاپن ژاپن از بهترین زیرساختهای موجود در جهان برای ارائه خدمات اینترنت پرسرعت برخوردار است زیرا این کشور نیز از شبکههای فیبرنوری بهره میبرد. سرمایهگذاری اولیه ژاپن در زمینه ایجاد زیرساختهای قدرتمند مخابراتی و ارتباطاتی موجب شده تا این کشور از تمامی کشورهای جهان برتر باشد. بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری در حالی کاربران ژاپن را دارای ارزانترین نرخ دسترسی به اینترنت در سراسر جهان اعلام کرد که 2سال پیش شهروندان این کشور با ضریب نفوذی حدود 21درصد تنها یک هزارم متوسط حقوق ماهانه خود را برای اینترنت پرداخت میکردند. براساس تحقیقات دو دانشگاه اروپایی، ژاپن با کمک شبکه فیبرنوری خود بهترین زیرساخت جهان برای سرویسهای پهنای باند را دارد.کارشناسان دانشگاه آکسفورد انگلیس و دانشگاه اوویه دو در اسپانیا اعلام کردند که از 42کشور مورد مطالعه، ژاپن بالاترین امتیاز برای سرعت دانلود و آپلود و زمان ارسال داده از منبع به مقصد روی شبکه را دارد و سوئد دوم بوده و هلند پس از آن در مکان سوم قرار دارد.امتیاز کیفیت پهنای باند بر مبنای توان و زمان دانلود و آپلود داده شده است. سرعت شبکهها و کیفیت سرورها و رایانههای خانگی کاربران نیز همگی روی این امتیاز تأثیر دارند.
در لحظات اولیه پس از وقوع زلزله 8/9 ریشتری در ژاپن، بسیاری تصور کرده بودند کابلهایی که خطوط اینترنت ژاپن را به جهان خارج متصل میکند، قطع شده باشند اما چند روز پس از وقوع زلزله مشخص شد این خطوط آسیب ندیدهاند. بنابر گزارش خبرگزاریها ساعاتی پس از وقوع زلزله، ژاپنیها توانستند خویشاوندان خود را از سلامت خود آگاه کنند. گفته میشد که اپراتورها برای اطلاع مردمی که همچنان از وضعیت خانوادههایشان بیخبر بودند به فعال کردن سرویس وویس میل برای کاربران اینترنتی خود متوسل شدند زیرا تا چند روز پس از وقوع زلزله اخیر در ژاپن امکان برقراری ارتباط توسط تلفن همراه برای همه مقدور نبود.