تیمی متشکل از محققان امریکایی و اروپایی این امر را تایید کرده اند که انقراض کامل در دوران سوم کرتاسه یعنی واقعه ای که تقریباً 75 درصد از گونه های زنده روی زمین از جمله تقریباً تمام دایناسورها را منقرض کرد، به وسیله شهاب سنگی که 66 میلیون سال قبل با زمین برخورد کرد، رخ داده است. انقراض دوران سوم کرتاسه در اصل آخرین انقراض بزرگی است که بر روی زمین رخ داده و از آن رو مورد توجه است که منجر به گوناگونی پستانداران شد که آن نیز سر انجام، به پیدایش نسل بشر انجامید.
66 میلیون سال قبل، شهاب سنگی که 15 کیلومتر پهنا داشت به منطقه ای که امروزه دهانه چیکسالوب نام دارد و در مکزیک واقع شده، برخورد کرد. این تصادم باعث به جای ماندن یک دهانه برخوردی با قطر 180 کیلومتر شد و نزدیک به 420 زتا ژول (یعنی 420 ضربدر 10 به توان 21 ژول) انرژی را آزاد کرد که برابر با انرژی حاصل از انفجار 100 ترا تن (یعنی 100 ضربدر 10 به توان 12 تن) TNT بود. برای مقایسه، کافی است اشاره کنیم که انرژی آزاد شده از برخورد چیکسالوب، 2 میلیون بار بزرگتر از انرژی رها شده در قوی ترین آزمایش هسته ای بشر یعنی بمب تزار روسیه است که به سال 1961 انجام شده.
اثر حاصل از این برخورد، به پا خواستن یک ابر عظیم گرد و غبار بود که نور خورشید را مسدود کرد و منجر به شروع فرآیند مرگ بخش بزرگی از پوشش گیاهی زمین شد که آن نیز به نوبه خود، مرگ جانوران گیاه خوار -و به واسطه آن گوشت خوار- را به دنبال داشت. با توجه به درصد بالای اکسیژن هوای زمین در دوران کرتاسه، این تصادم بزرگ احتمالاً منجر به وقوع توفان های آتش بزرگ در سطح دنیا هم شده که آن نیز می تواند علت مرگ تعداد دیگری از جانداران باشد. از آنجایی که محل برخورد در اقیانوس بوده، وقوع سونامی های عظیم هم سواحل دنیا را زیر و رو کرده.
با این حال تا زمان حاضر، شواهد کافی برای آنکه برخورد چیکسالوب را عامل وقوع انقراض عظیم کرتاسه بدانیم وجود نداشت. مسلم بود که یک اثر برخوردی بزرگ باعث آن انقراض شده ولی شواهد قبلی زمان برخورد چیکسالوب را تا 300 هزار سال قبل از انقراض دایناسورها نشان می دادند. زیست شناس ها و زمین شناس ها در حال بحث بودند که شاید علت دیگری باعث این انقراض شده -دهانه برخوردی شیوا در هند که باعث فعال شدن آتش فشان ها شده، یا فوران های عظیم آتش فشانی در سطح زمین یا شاید هم فرآیندی تدریجی؛ اینها نظریه های موازی به شمار می رفتند.
با این حال اکنون دانشمندان اروپایی و امریکایی با استفاده از تجهیزات جدید توانسته اند دامنه تخمین زمان برخورد در دهانه چیکسالوب را به 11 هزار سال محدود کرده و بین 66.03 تا 66.04 میلیون سال قبل قرار دهند که تقریباً همزمان با انقراض عظیم دایناسورها است. وقتی بحث بر سر پیدا کردن زمان وقایع زیست شناسی باشد، 11 هزار سال نهایت دقت ممکن به شمار می رود.
مقاله منتشره به واسطه تحقیق جدید نشان می دهد که «برخورد چیکسالوب به احتمال زیاد شروع تغییرات اکوسیستم هایی را کلید زده که در همان زمان نیز در شرایط بسیار شکننده ای قرار داشته اند.» به بیان دیگر، پیش از وقوع برخورد نیز اکو سیستم های آن موقع زمین در حال تلو تلو خوردن به سمت خود-نابودی بوده اند و این انفجار زتا ژولی (!) تنها ضربه آخر به آنها بوده.
