چند سال پیش رسانهها خبر عجیب و غریبی منتشر کردند:
محققان در حال کار روی یک اسپری هستند که محتوی الیاف مایع است، بنابراین وقتی روی بدنتان اسپری کنید، مایع خشک میشود و شبیه یک لباس تن شما میشود که قالب تنتان است!
خبر در حد داستانهای علمی -تخیلی بود. اما این فناوری ظرف چند سال اخیر پیشرفت کرده است و کاربردهای بیشتری هم برای آن پیدا شده است، مثلا در هنر، محصولات مصرفی و یا حفاظت از محیط زیست!
شرکتی که پیشگام تحقیق روی این فناوری است، «فابریکان» نام دارد. دکتر مانل تورس، مؤسس این شرکت است، او یک شیمیدان بود که مدتهاست بیشتر کار کار طراحی لباس میکند تا تحقیقات شیمی.
ایده این کار و این شرکت وقتی به ذهن او رسید که در عروسی دوستش شرکت کرده بود، در آنجا دید که بعضی از شرکتکنندهها هنگام شوخی و خنده، از اسپری خاصی استفاده میکنند که در دهه ۱۹۹۰ میلادی مرسوم بود، این اسپری وقتی به سمت کسی افشانه شود، به شکل طنابهای ظریفی میآید که روی تن اشخاص را میگیرد.
دکتر تورس این ایده را پی گرفت و حاصلش تولید اسپریهایی بود که با آنها میتوان لباسهای فوری تولید کرد، این لباسها را میتوان از تن خارج کرد و حتی شست!
ممکن است تصور کنید که عملا این ایده کاربرد زیادی به غیر از صنایع مد و زیبایی نخواهد داشت، اما این طور نیست، از محصول این شرکت در کارخانهها و صنایع پوشاک، پزشکی، هنر و حمل و نقل استقبال شده است.
برای نمونه یک هنرمند به نام آرون اکسلرود، میگوید که این اسپریهای در حکم یک استودیوی متحرک هستند و او دیگر مجبور نیست که رنگ و پلاستیک و پارچه با خود این طرف و ان طرف ببرد.
اما کاربرد جالب دیگر این اسپریهای در بیمارستانها و اورژانسها، چرا که با آنها میتوان خیلی سریع روی زخمهای را پوشاند و پانسمان کرد، حتی میتوان در بیماران دچار شکستگی استخوانها از آن به منزله یک قالب محافظ هم استفاده کرد. شاید روزی این اسپریهای وارد جعبه کمکهای اولیه شوند!
با کمک فناوری نانو میتوان کاربردهای دیگری به این اسپریهای اضافه کرد، مثلا خیلی راحت برچسب نیکوتین یاواکسن را روی بدن اسپری کرد. حتی میتوان برای محافظت از پوست در مقابل اشعای ماورای بنفش یا پشهها،رساندن داروها و مکملهای ویتامینی هم از اسپری حاوی آنها استفاده کرد. اسپریهای مقاوم در مقابل آتشهم میتوانند به کمک آتشنشانها و افراد محاصره شده در آتش بیایند.
در حال حاضر، فابریکان در حال کار روی اسپریهایی است که در صنایع خودرو در ساخت صندلیهای سرنشینها کاربرد دارند، اسپری دیگری هم برای تمیز کردن سطوح از لکههای روغن مورد استفاده قرار میگیرد.