مهمترین زیرساخت مورد نیاز جهت اجرای طرح پزشک خانواده، بحث پرونده الکترونیک سلامت است که تاکنون برای گیرندگان خدمات سلامت ایجاد نشده است.
سایت عیار آنلاین نوشت: پروژه‌ی عظیم پزشک خانواده، در واقع طرحی است که خیلی پیشتر از این مطرح بوده، ولی تاکنون به صورت جدی و موثر اجرا نشده است. موضوع پزشک خانواده، در ماده دوازدهم قانون بیمه خدمات درمانی درسال 1373 (حدود 15 سال پیش ) به تصویب رسید. ولی تاپایان سال 1383 که بودجه سال 1384 درحال تصویب درمجلس بود، این موضوع اجرایی نشد و درنهایت، در زمستان 1383 مجلس شورای اسلامی با تغییر ردیفهای اعتباری، حدود 300 میلیارد تومان به اجرای بیمه روستاییان طبق ماده 12 قانون برنامه خدمات درمانی همگانی و اجرای طرح پزشک خانواده اختصاص داد و از ابتدای سال 1384 به تدریج با تامین اعتبار، جذب پزشکان خانواده از طریق دانشگاههای علوم پزشکی زیر نظر وزارت بهداشت شروع شد. در دولتهای بعدی هم اجرای این طرح ادامه داشت اما به صورت پراکنده و ناموفق. حتی تاکید قانون پنجم توسعه (ماده 32) نیز نتوانست برای اجرای صحیح و کامل این برنامه کاری ازپیش ببرد.
* چرا؟مشکل کجاست؟
بنابر آنچه که کارشناسان حوزه سلامت بدان اذعان دارند ، دلیل اصلی عدم اجرای پزشک خانواده ، فراهم نبودن زیرساختها برای اجرای این طرح میباشد مهمترین زیرساخت مورد نیاز جهت اجرای طرح پزشک خانواده، بحث پرونده الکترونیک سلامت میباشد که تاکنون برای گیرندگان خدمات سلامت ایجاد نشده. اگر در موضوع دقیقتر شویم، به این نتیجه خواهیم رسید که فراهم نشدن پرونده الکترونیک سلامت، خود معلول علت دیگری است.
* چالش های موجود برسر راه پرونده الکترونیک سلامت
عده‌ای علت ایجاد نشدن این زیر ساخت را هزینه و بار کاری زیاد این طرح عنوان می‌کنند. اما این علت بنا بر دلایلی نمی‌تواند دلیل اصلی این موضوع باشد. کشور ما در سالهای اخیر در زمینه ایجاد زیرساختهای الکترونیکی تقریبا موفق عمل کرده و حتی نمونه‌های گسترده‌ای را نیز به اجرا گذاشته که از جمله آن میتوان به طرح کارتهای سوخت الکترونیکی و یا گسترش دولت الکترونیک اشاره کرد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که مانع موجود بر سر راه اجرای طرح پرونده الکترونیک سلامت، مشکل مالی یا دانش فنی نیست.
قاعدتا در شروع اجرای هر طرح جدید، ممکن است مقاومتهایی از سوی مجریان سطوح پائین آن صورت گیرد، که معمولا علت آن می تواند مسائل فرهنگی، مشکلات استفاده از ابزار جدید و … باشد. در طرح الکترونیکی شدن پرونده‌های پزشکی نیز، ثبت الکترونیکی اطلاعات بیمار ، بویژه نسخه پزشکی، یک چالش محسوب می شد. اما درواقع این موضوع نیز علتی نیست که بواسطه ی آن اجرای طرح مفیدی مثل پرونده الکترونیک سلامت، که دارای مزایای بسیار بیشتری از چالشهای اجرایی‌اش هست، باشد. وسائل و امکانات پیشرفته‌ی فراوانی که برای تسهیل ثبت الکترونیکی نسخه‌ها وجود دارد (مانند قلمهای الکترونیکی که برای ثبت الکترونیکی اطلاعات استفاده میشود و در کشور ما نیز بسیار فراوان و ارزان است و استفاده از آن دقیقا مشابه استفاده از نوشت افزار معمولی میباشد) گواه این حقیقت است که مشکل نسخه نویسی، آنطور که گفته میشود، دلیل عدم اجرای این طرح نیست.
* چالش اصلی
پس دلیل مقاومت در برابر الکترونیکی شدن پرونده‌های پزشکی چیست؟ در حالی که همه‌ی کارشناسان حوزه سلامت روی این موضوع تاکید دارند که فراهم شدن پرونده الکترونیک سلامت زیر ساخت فوق العاده‌ای را برای نظام سلامت کشور و در حوزه های مختلف، از جمله پزشک خانواده و بیمه‌های درمانی ایجاد می کند. اما گویی نه تنها هیچ عزمی برای اجرای این طرح وجود ندارد، بلکه در برابر اجرای احتمالی آن نیز مقاومتهایی صورت می گیرد.
با توجه به آنچه ذکر شد، میتوان دلیل اصلی اجرا نشدن این طرح را موضوع زیر عنوان کرد: پرونده‌الکترونیک‌سلامت، در درجه اول یعنی شفافیت اطلاعاتی در سیستم سلامت کشور. یعنی اینکه مسئولین میتوانند به سادگی به اطلاعات مربوط به عملکرد عاملین سیستم سلامت دسترسی پیدا کنند و این یعنی، پزشکی که بنا به هر دلیلی اقدام به درمان القایی و تجویز بی‌حساب و غیرضروری خدمات تشخیصی و داروهای غیر ضروری می‌کند و در واقع برای بیمار و سیستم سلامت ایجاد هزینه اضافی می‌کند بایستی در برابر این عملکرد پاسخگو باشد. طبیعی است که آن عده از ارائه دهندگان خدمات سلامت که منفعت خود را در غامض ماندن عملکردشان می‌بینند، با اجرای این طرح که در واقع گام بزرگی در جهت شفاف سازی سیستم سلامت کشور است مخالف باشند. و البته، از آنجایی که ابراز این نارضایتی دلیل قانع کننده‌ای نمی تواند داشته باشد، لذا برخی دلایل غیر واقعی و جزئی را برای اجرا نکردن این طرح بهانه می‌کنند. حال آنکه شفافیت سیستم سلامت کشور بیش از همه به نفع عدالت در پرداخت به ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی، و در واقع به نفع اکثریت جامعه مظلوم پزشکی خواهد بود.
