نماز پروازگاه روح، جويبار تطهيركننده قلب، روشنايي چشم عارفان، تكيه‌گاه
مطمئن سالكان، رهپويان و پشتوانه آرامش و تسكين روان انسان است و مهم‌تر
از آن نماز جماعت نيز با آثار بي كران معنوي، اجتماعي، سياسي و اخلاقي و
تربيتي، مقدمه وحدت صفوف، پاك‌ترين اجتماع، الفت دل‌ها و خاكسايي به
پيشگاه با عظمت كبريايي خالق بي‌همتاست.
نماز، تلاش و جلوه معنوي اشرف مخلوقات در پيشگاه خالق اكبر است. وقتي همه موجودات و آنچه در آسمان و زمين است، خدا را تسبيح مي‌گويند، چگونه برترين آفريده خدا، شكر نعمت او نگويد؟! چنان كه امام سجاد (ع) زينت عابدان و پرهيزگاران، در سخني نغز و زيبا، راه را براي آيندگان چنين مي‌نماياند و از خالق بي‌همتا چنين مي‌خواهد: «خدايا! دل‌هاي ما را به ياد خود، از هريادي و زبان‌هاي‌مان را به سپاس خود، از هر سپاسي و اندام‌هايمان را به طاعت خود، از هر طاعتي مشغول گردان و به كارگير.» به راستي نماز، راهي به سوي آسمان است.
خداوند متعال عالي‌ترين جملات و كلمات را در نماز درباره خود ترسيم كرد، تا همه مسلمانان در اوقات نماز با او سخن بگويند و راز و نياز داشته باشند.
از امام حسين (ع) پرسيدند: بهترين چيزي كه به وسيله آن، بندگان خدا مي‌توانند خود را به خداي متعال نزديك سازند، چيست، حضرت فرمودند: « ما اعلم شيئاً افضل من هذه الصلوه» من چيزي بهتر و كامل‌تر از نماز نمي‌دانم كه انسان را به خدا نزديك كند. معلوم مي‌شود كه نماز برنامه كامل و جامعي است و با همه تاكيداتي كه براي آن شده است، مي‌توان گفت كه همه اعمال خير آدمي تابع نماز است و انسان را به عالي‌ترين درجات معرفتي رهنمون مي‌سازد.
بقيه در ادامه
* تجلي نماز در زندگي فردي و اجتماعي
در آموزه‌ها و روايات ديني آمده است كه خداوند زيباست و زيبايي را دوست دارد و آن گاه كه انسان با جسم و روح پاك و با شرم‌ساري و دور از هر گونه كبر و غرور در پيشگاه خداوند قرار گرفت و در پي طهارت جان و تن برآمد، زيبا و در نتيجه محبوب خدا مي‌شود چنان كه ملا احمد نراقي در مورد نماز مي‌گويد: اعضايي كه امر به شستن آنها شده است، چون مباشر امور دنيوي بوده‌اند و در كدورت طبيعت فرو رفته بودند و از اهليت و خدمتگزاري خداي سبحان بيرون رفته‌اند، پس امر به شستن آنها شده تا از اين كدورت‌ها پاك شوند.
* بررسي مقام و اهميت نماز از منظر نهج‌البلاغه
شهيد محراب، على عليه السلام، سراينده نهج البلاغه و قهرمان قهرمانان جهان، شاگرد لايق و تربيت شده پيغمبر اسلام است كه فرمود:«نور چشم من نماز است.» على كه در تمام دوران حيات پيغمبر اسلام همچون سايه دنبال رسول خدا بود، چگونه مىتواند به نماز تا آن حد كه معمول مىداشت، اهميت ندهد مگر او به تمام معنى مقلد پيغمبر خاتم نبود مگر نه اين است كه در نهج‌البلاغه و در كردارش همه جا پيغمبر (ص) را اسوه و مقتداى خويش قرار مىدهد، و حاضر نيست ذره‌اي از گفتار و كردار پيغمبر (ص) تخطى كند آرى مولود كعبه و خانهزاد خدا و نخستين نمازگزار اسلام و قهرمانى كه در ميدان جنگ و حساس‌ترين لحظات زندگى، نماز را بر هر كار ديگرى ترجيح مىدهد و حاضر نيست لحظه اول وقت آن را كه ثوابى چون دريا دارد به تأخير بيندازد، سرانجام نيز در خانه خدا، مسجد كوفه و در محراب عبادت و به هنگام نماز با شمشير زهرآلود، ضربت خورد و فرق مقدسش شكافت و با آن ضربت شربت شهادت نوشيد.
امير المؤمنين على (ع) در نهج البلاغه در موارد عديدهاى از نماز، اين فرمان بزرگ الهى و محبوب مورد علاقهاش كه براى هيچ عملى بمانند آن ارج نمى‌نهاد، سخن به ميان آورده و اهميت آن را يادآور شده است. از جمله در آغاز خطبه 199 كه موضوعات مهم اسلامى را به اصحابش وصيت و نسبت به انجام دادن آنها سفارش مىكند، مىفرمايد: نماز را چنانكه بايد برپا داريد و در حفظ و اداى آن كوشا باشيد و هر چه بيشتر به جا آوريد و به وسيله آن به خداوند تقرب جوئيد، زيرا كه خداوند در قرآن مىفرمايد «نماز فريضهاى است كه در وقت معين بر اهل ايمان واجب شده است. آيا پاسخ دوزخيان را نشنيدهايد كه وقتى طبق گفته خداوند در قرآن از آنها مىپرسند چه چيز شما را به دوزخ افكند» مىگويند: ما از نمازگزاران نبوديم».
نماز در نهج البلاغه نماز، گناهان را مانند ريزش برگ درختان مىريزد و همچون رهايى چهارپايان از بند، انسان را رها مىسازد.
رسول خدا(ص) نماز را به چشمه آب گرمى تشبيه فرمود كه بر در خانه مردى باشد و شبانه روز، پنج نوبت از آن شستشو كند كه در اين صورت ديگر چركى در بدن وى باقى نمي‌ماند.
مقام و اهميت نماز را مردانى از مؤمنين مىدانند كه زينت كالاى دنيا و فرزندى كه نور چشم انسان است، و ثروت و دارايى، آنها را به خود مشغول نمىدارد چنانكه خداوند در قرآن مجيد فرموده است: مردانى هستند كه تجارت و داد و ستد دنيا آنها را از ياد خدا و اقامه نماز و پرداخت زكات باز نمىدارد. با اين كه خدا،بهشت را به پيغمبر مژده داده بود از بس نماز مىگزارد،خود را به رنج انداخته بود و در اين كار نظر به اين آيه شريفه داشت: خانوادهات را فرمان ده نماز بگزارند و خويشتن نيز بر انجام آن شكيبا باش. از اين رو پيغمبر هم خانواده خود را به انجام اين فريضه بزرگ الهى وادار مىكرد و خود نيز با بردبارى به اداى آن مىپرداخت.
پيغمبر (ص) فرموده است كه: نماز ستون دين است كه اگر پذيرفته شد، ساير اعمال نيز به تبع آن پذيرفته مىشود و اگر مقبول نيفتاد ساير اعمال ديگر بندگان هم مردود شناخته مىشد.
*همه چيز در نماز خلاصه مي‌شود
حضرت آيت الله خامنه‌اي مقام معظم رهبري در بيشتر فرمايشات خود تاكيد مي‌دارند: آشنا كردن جوانان با صفا و بهجتي كه در نماز و ذكر هست، خدمتي بزرگ به آنان و آينده‌اي است كه بايد با دست توانا و عزم جوانانه آنان ساخته و پرداخته شود.
مقام معظم رهبري تصريح مي‌دارند: سفارش اينجانب آن است كه مسجد را نيز همچون دل‌هاي جوان، پاكيزه و پيراسته و لبريز از شور و انگيزه نو و نشاط كنيد.
ايشان مي‌افزايند: مسجد بايد كانوني باشد كه مشكات نماز در آن بدرخشد و نور و معرفت و محبت و انس و صفا در آن ساطع شود.
* نخستين پل حركت
حجت‌الاسلام فاطمي‌نيا استاد اخلاق در زمينه نماز و جوانان مي‌گويد: نماز از اركان مهم دين است و عامل اتصال و ارتباط بندگان با خداست. ارتباط انسان با نماز هيچ‌گاه نبايد گسسته شود و تا آخرين لحظه عمر بايد پا برجا بماند، چنان كه پيامبر اكرم(ص) در مورد نماز مي‌فرمايد: خداوند نماز را نور چشم من قرارداده و آن را محبوب من ساخته است، آن طور كه گرسنه را بر طعام و تشنه را به آب مشتاق كرده و نيز فرموده است: نخستين عمل بنده كه روز قيامت به آن رسيدگي مي‌شود، نماز اوست و اگر نمازش پذيرفته شد، بقيه اعمال او هم قبول مي‌شود و اگر نماز او مورد قبول واقع نشد، به ساير اعمالش رسيدگي نمي‌شود.
اين استاد اخلاق در ادامه خاطرنشان مي‌كند: امام حسين (ع) حتي در ظهر عاشورا در ميان آماج تير و نيزه دشمنان، نماز را رها نكرد. نماز، سپر دفاعي انسان در برابر فتنه‌هاي دنيوي است. اگر آثار و بركات معنوي نماز را بشناسيم، هرگز آن را ترك نكرده و همواره به شوق رسيدن وقت نماز لحظات را سپري خواهيم كرد.
وي ادامه مي‌دهد: نماز، انسان را از بدي‌ها و فحشا باز مي‌دارد و مقابله با نفس يكي از مهم‌ترين آثار و بركات اين فريضه الهي است. مي‌دانيم كه هواي نفس انسان را به پرتگاه نيستي و فنا رهنمون مي‌شود. اما نماز همراه با شناخت خداوند و توأم با خلوص و خضوع در برابر پروردگار، انسان را بالا برده و در دنيا و آخرت عزت و سعادت را نصيب او مي‌كند. نماز روابط اجتماعي و فردي انسان‌ها را اصلاح مي‌كند. كسي كه نماز مي‌خواند، هرگز به نامحرم نگاه نمي‌كند، هرگز دروغ نمي‌گويد و تملق‌گويي نمي‌كند و همه چيز را در سير اراده و خواست خداوند مي‌داند.
وي يادآور مي‌شود: گاهي اوقات برخي مي‌گويند كساني را مي‌شناسيم كه اول وقت نماز مي‌خوانند اما گناه مي‌كنند، تأكيد مي‌كنم بين نماز و ترك گناه ارتباط مستقيم وجود دارد؛ يعني ترك گناه به واسطه نماز عميق و پر صلابت امكان‌پذير است؛ نمازي كه از سر عادت خوانده مي‌شود، خالي از باور و يقين است. به همين دليل است كه مي‌گويند نماز نخستين پل قبولي ساير عبادات انسان است.
* بايد نسل نو را با قرآن، نماز و مسجد بيمه كنيم
حجت‌الاسلام محسن قرائتي رئيس ستاد اقامه نماز كشور نيز با بيان اينكه بايد با تمام توان براي اقامه نمازتلاش كنيم، اظهار مي‌دارد: نبايد به پشت سرمان نگاه كنيم كه چه كارهايي انجام داده‌ايم، بلكه بايد به راه‌هاي نرفته بنگريم.
وي خاطرنشان كرد: نماز آثار و بركات فراواني دارد و مي‌تواند در همه انسان‌ها تاثيرگذار و تحول‌آفرين باشد.
وي معتقد است بايد نسل نو را با قرآن، نماز و مسجد بيمه كنيم.
وي افزود: دنياي نسل نو، دنيايي پر از شور و حرارت و پويايي است و به جستجوي اسوه و شخصيت كاملي است كه او را به اهداف مقدس برساند.
رئيس ستاد اقامه نماز كشور اظهار داشت: اصل مهم و حياتي، حضور گسترده مردم در مسجد و نماز جماعت است و اين مسئله بايد سرلوحه برنامه‌ريزي ما باشد.
وي با اشاره به اهميت شناساندن اسرار نماز خاطر نشان كرد: اگر اسرار نماز به خوبي به جوانان شناسانده شود مساجد ما پر از نمازخوان مي‌شود و اين جز با عملگرايي ما ميسر نمي‌شود.
رئيس ستاد اقامه نماز تاكيد مي‌كند: 31 سال از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌گذرد و مشكل نماز هنوز حل نشده است. ما از تمام توان در گسترش و ترويج نماز در كشور بهره نبرده‌ايم. ما در مهندسي نماز مشكل داريم. به عقيده من، اگر اسرار نماز به خوبي به جوانان شناسانده شود، مساجد پر از نمازخوان مي‌شود.
وي اظهار اميدواري كرد، در كشورمان به اولويت مهم نماز توجه بيشتري مبذول شود. جوانان ما بايد ستون دين و نخستين پل ارتباط با خداوند را به خوبي درك كنند و اين مهم امكان‌پذير نيست مگر با عملگرايي و همت عالي در پناه برنامه‌هاي هدفمند و مستمر.
* نهادينه نشدن نماز دانش‌آموزان را با مشكل مواجه مي‌كند
دبير ستاد اقامه نماز وزارت آموزش و پرورش نيز با تاكيد بر اينكه مقطع ابتدايي، حساس‌ترين مقطع سني در زمينه نماز و نيازهاي تربيتي است، اظهار مي‌دارد: اگر در بحث نماز و نهادينه كردن آن در ميان دانش‌آموزان دقت و تلاش نشود، به طور قطع دانش‌آموز، در دوره‌هاي راهنمايي و دبيرستان دچار مشكلات اساسي مي‌شود.
حجت‌الاسلام سيد جواد بهشتي با اشاره به طرح ملي برگزاري جشن تكليف در مدارس گفت: امسال حدود 2 ميليون دانش‌آموز در مراسم جشن تكليف شركت مي‌كنند و در سال‌جاري نيز با تخصيص اعتبار 10 ميليارد توماني به بخش بهسازي مدارس، اموري از قبيل رنگ آميزي و زيباسازي فضاي نمازخانه‌ها انجام شده است.
* توجه به فرهنگ نماز موجب اعتلاي جامعه مي‌شود
نماينده ولي فقيه در آذربايجان شرقي گفت: توجه به فرهنگ نماز موجب اعتلاي جامعه و حل بسياري از مشكلات اجتماعي و سياسي مي‌شود.
شبستري اظهار داشت: توجه به نماز بي‌شك اثرات مثبتي دارد كه اعتلاي جامعه اسلامي از مهم‌ترين اثرات آن است.
نماينده ولي فقيه در آذربايجان شرقي با بيان اينكه ترويج فرهنگ اقامه نماز جماعت موجب همدلي مسلمانان است، اظهار داشت: رواج فرهنگ اقامه نماز جماعت بايد در رأس برنامه‌ها قرار گرفته تا زمينه‌هاي همدلي اتحاد و همدلي مسلمانان را فراهم آورد.
امام جمعه تبريز همچنين تصريح كرد: اگر آموزه‌هاي ديني به ويژه فرهنگ اقامه نماز جماعت در جامعه نهادينه شود آن جامعه در برابر توطئه‌هاي دشمنان مصون مي‌ماند.
وي در ادامه با بيان اينكه به فرموده امامان ما نماز خالصانه موجب خلوص نيت و دوري از كبر و غرور مي‌شود، گفت: اينها آفت هستند و اگر اين اصول مورد توجه جدي قرار گيرد به طور قطع جامعه به دور از فساد و تنش‌ها به راه خود به سمت توسعه و اعتلا ادامه مي‌دهد.
امام جمعه تبريز با اشاره به لزوم اقامه پرشور نماز در ادارات و سازمان‌ها، از كم‌توجهي برخي مسئولان به اين موضوع گلايه كرد و افزود: مديران و مسئولان ادارات بايد در صف اول نماز و پيش‌تر از همه در نمازخانه حاضر شوند.
وي از نماز جماعت به عنوان نماد اسلام ياد كرد و گفت: اقامه اين فريضه در ادارات و به ويژه نهادهاي دولتي موجب ترويج اين مظهر اسلاميت مي‌شود.
نماينده ولي فقيه در آذربايجان شرقي با بيان اينكه ترويج فرهنگ اقامه نماز جماعت موجب همدلي مسلمانان است، اظهار داشت: رواج فرهنگ اقامه نماز جماعت بايد در رأس برنامه‌ها قرار گرفته تا زمينه‌هاي همدلي اتحاد و همدلي مسلمانان را فراهم آورد.
امام جمعه تبريز همچنين تصريح كرد: اگر آموزه‌هاي ديني به ويژه فرهنگ اقامه نماز جماعت در جامعه نهادينه شود آن جامعه در برابر توطئه‌هاي دشمنان مصون مي‌ماند.
* ترويج فرهنگ نماز كليد حل مشكلات اجتماعي است
اسدالله ضيايي، دبير ستاد اقامه نماز استان آذربايجان شرقي نيز نماز را لازمه زندگي سعادتمند و برنامه محور بيان داشت و با تاكيد به فضايل نماز اول وقت، اظهار داشت: ترك نماز موجب خسران و گرفتاري بشر است و شيوع آسيب‌هاي اجتماعي، ناشي از عدم توجه به فريضه نماز است.
وي ادامه داد: عزت و اقتدار مسلمانان جهان در سايه نماز است.
مشاور استاندار خاطر نشان كرد: با اقامه نماز جماعت، محافل ديني، اداري و خانوادگي از لحاظ روحي و رواني در سلامت است. ضيايي با اشاره به ضرورت تشكيل كلاس‌هاي آموزش خانواده بر تقويت راه‌هاي ترغيب و آموزش جوانان براي ترويج نماز تاكيد كرد.
وي تصريح كرد: بزرگ‌ترين دغدغه مجلس و دولت بايد بحث نماز و معنويت باشد.
ضيايي با تاكيد بر اينكه بخش عمده بودجه‌هاي فرهنگي ادارات بايد صرف نماز و مسائل معنوي و عبادي شود، اظهار داشت: نخستين اولويتي كه بايد در اين مورد در نظر گرفته شود، ايجاد محل مناسب براي اقامه نماز جماعت است.
وي افزود: جوانان به پياده كردن روش‌هاي جديد براي جذب به فريضه نماز نياز دارند و لازم است در كنار بهينه‌سازي مساجد، زيباسازي و مسائل نظافتي و بهداشتي نيز در نظر گرفته شود تا جوانان با شور و شوق در نمازهاي جماعت شركت كنند.
دبير ستاد اقامه نماز استان آذربايجان شرقي ترويج فرهنگ نماز را كليد حل مشكلات اجتماعي دانست.
*بايد اقامه نماز جماعت را از حاشيه به متن مدارس بياوريم
محمد خالقي مشاور رئيس سازمان آموزش و پرورش و دبير كميته همكاري‌هاي سازمان آموزش و پرورش و حوزه‌هاي علميه آذربايجان شرقي يكي از فعاليت‌هاي صورت گرفته دراين كميته را برگزاري دوره‌هاي تربيت مربيان پرورشي استان با همكاري اتحادية انجمن‌هاي اسلامي و سازمان تبليغات اسلامي بيان كرد.
دبير كميته همكاري‌هاي استان آذربايجان شرقي با بيان اينكه نماز جماعات مدارس در حاشيه برنامه‌ها قرار گرفته است و ما بايد نماز را به متن مدارس آورده و هدف اصلي مدارس قرار دهيم، عنوان كرد ما اين كار را آغاز كرده و با اتحاديه انجمن‌هاي اسلامي مذاكره كرده‌ايم كه در قالب فراخوان مقاله از مديران، مربيان پرورشي، معلمان، خطيبان و دانشگاهيان در زمينه كمك بگيريم.
محمد خالقي، ظرفيت حوزه‌هاي علميه استان را بسيار خوب ارزيابي كرد و افزود روحانيون جوان كه جذبه خوبي در ميان دانش‌آموزان دارند، بايد جايگزين روحانيون مسن‌تر شوند كه حوزه در اين زمينه اعلام آمادگي كرده است.
مشاور رئيس سازمان آموزش و پرورش آذربايجان شرقي نهادينه كردن خط فكر حوزه را به وسيله خود حوزويان در مدارس ضروري دانست و گفت: بايد دوره‌هايي براي مربيان پرورشي، مديران و معلمان توسط حوزه برگزار شود كه با توجه به هزينه‌هاي كلاني كه بايد براي آن صرف كرد لازم است در سطح كلان حوزه و آموزش وپرورش راجع به آن تصميم‌گيري شود.
*توجه به محتواي نماز، محور حل تمام معضلات و مشكلات
محمود چمني فرماندار تبريز نيز با تاكيد بر اينكه مديران جامعه اسلامي، والدين و دست‌اندركاران امر نماز بايد براي ايجاد فضاي معنوي، هزينه كنند، اظهار داشت: توجه به محتواي نماز، محور حل تمام معضلات و مشكلات بوده و رسالت ما ايجاب مي‌كند به محتواي نماز توجه حقيقي كنيم.
وي همچنين چندي پيش، در شوراي اداري شهرستان تبريز صراحتاً تذكر داد تا تداخل نداشتن جلسات و همايش‌ها با وقت نماز دقيقاً رعايت شود.
وي همچنين رعايت حداكثر 20 دقيقه وقت تعيين شده براي اقامه نماز جماعت در ادارات و ارگان‌هاي مختلف با حضور حداكثري كاركنان و بدون اجراي برنامه‌هاي جانبي را براي رعايت حقوق ارباب رجوع ضروري دانست و گفت: اين امر موجب مي‌شود تا با ايجاد انگيزه، خود مراجعان و ارباب رجوع نيز در نمازهاي جماعت ادارات حضور يابند.
چمني با تاكيد بر اينكه سرمنشاء آرامش، نماز و مخصوصاً اقامه نماز در اول وقت و به صورت نماز جماعت است، افزود: مسئولان ادارات و اعضاي شوراي اقامه نماز ادارات و نهادهاي مختلف بايد با برنامه‌ريزي و اتخاذ تصميمات ابتكاري در گرايش كاركنان، كارمندان و جوانان و نوجوانان به سمت نماز جماعت اهتمام كنند.
فرماندار تبريز همچنين با اشاره به برگزاري مسابقه حضوري تفسير نماز، با شركت 2 هزار و 500 نفر از كاركنان ادارات تبريز، هدف از اجراي اين مسابقه را ارتقا بار مذهبي و علمي و نهادينه كردن فرهنگ مطالعه در ميان كاركنان و كارمندان عنوان كرد.
فرماندار تبريز همچنين از بررسي برگزاري جشنواره كشوري فرهنگي و هنري با موضوع نماز در آينده، خبر داد.
در آخرين لحظات عمر شريف و با بركت امام صادق عليه السلام، اين جمله از لبان گهربار آن حضرت صادر شد كه: «ان شفاعتنا لاتنال مستخفا بالصلوه»
همانا شفاعت ما نخواهد رسيد به كسي كه نماز را سبك شمرد و اعتنا و اهتمام به آن نداشته باشد.
گزارش: جواد آهنگري- مريم عباسي ادامه مطلب
نماز، تلاش و جلوه معنوي اشرف مخلوقات در پيشگاه خالق اكبر است. وقتي همه موجودات و آنچه در آسمان و زمين است، خدا را تسبيح مي‌گويند، چگونه برترين آفريده خدا، شكر نعمت او نگويد؟! چنان كه امام سجاد (ع) زينت عابدان و پرهيزگاران، در سخني نغز و زيبا، راه را براي آيندگان چنين مي‌نماياند و از خالق بي‌همتا چنين مي‌خواهد: «خدايا! دل‌هاي ما را به ياد خود، از هريادي و زبان‌هاي‌مان را به سپاس خود، از هر سپاسي و اندام‌هايمان را به طاعت خود، از هر طاعتي مشغول گردان و به كارگير.» به راستي نماز، راهي به سوي آسمان است.
خداوند متعال عالي‌ترين جملات و كلمات را در نماز درباره خود ترسيم كرد، تا همه مسلمانان در اوقات نماز با او سخن بگويند و راز و نياز داشته باشند.
از امام حسين (ع) پرسيدند: بهترين چيزي كه به وسيله آن، بندگان خدا مي‌توانند خود را به خداي متعال نزديك سازند، چيست، حضرت فرمودند: « ما اعلم شيئاً افضل من هذه الصلوه» من چيزي بهتر و كامل‌تر از نماز نمي‌دانم كه انسان را به خدا نزديك كند. معلوم مي‌شود كه نماز برنامه كامل و جامعي است و با همه تاكيداتي كه براي آن شده است، مي‌توان گفت كه همه اعمال خير آدمي تابع نماز است و انسان را به عالي‌ترين درجات معرفتي رهنمون مي‌سازد.
بقيه در ادامه
* تجلي نماز در زندگي فردي و اجتماعي
در آموزه‌ها و روايات ديني آمده است كه خداوند زيباست و زيبايي را دوست دارد و آن گاه كه انسان با جسم و روح پاك و با شرم‌ساري و دور از هر گونه كبر و غرور در پيشگاه خداوند قرار گرفت و در پي طهارت جان و تن برآمد، زيبا و در نتيجه محبوب خدا مي‌شود چنان كه ملا احمد نراقي در مورد نماز مي‌گويد: اعضايي كه امر به شستن آنها شده است، چون مباشر امور دنيوي بوده‌اند و در كدورت طبيعت فرو رفته بودند و از اهليت و خدمتگزاري خداي سبحان بيرون رفته‌اند، پس امر به شستن آنها شده تا از اين كدورت‌ها پاك شوند.
* بررسي مقام و اهميت نماز از منظر نهج‌البلاغه
شهيد محراب، على عليه السلام، سراينده نهج البلاغه و قهرمان قهرمانان جهان، شاگرد لايق و تربيت شده پيغمبر اسلام است كه فرمود:«نور چشم من نماز است.» على كه در تمام دوران حيات پيغمبر اسلام همچون سايه دنبال رسول خدا بود، چگونه مىتواند به نماز تا آن حد كه معمول مىداشت، اهميت ندهد مگر او به تمام معنى مقلد پيغمبر خاتم نبود مگر نه اين است كه در نهج‌البلاغه و در كردارش همه جا پيغمبر (ص) را اسوه و مقتداى خويش قرار مىدهد، و حاضر نيست ذره‌اي از گفتار و كردار پيغمبر (ص) تخطى كند آرى مولود كعبه و خانهزاد خدا و نخستين نمازگزار اسلام و قهرمانى كه در ميدان جنگ و حساس‌ترين لحظات زندگى، نماز را بر هر كار ديگرى ترجيح مىدهد و حاضر نيست لحظه اول وقت آن را كه ثوابى چون دريا دارد به تأخير بيندازد، سرانجام نيز در خانه خدا، مسجد كوفه و در محراب عبادت و به هنگام نماز با شمشير زهرآلود، ضربت خورد و فرق مقدسش شكافت و با آن ضربت شربت شهادت نوشيد.
امير المؤمنين على (ع) در نهج البلاغه در موارد عديدهاى از نماز، اين فرمان بزرگ الهى و محبوب مورد علاقهاش كه براى هيچ عملى بمانند آن ارج نمى‌نهاد، سخن به ميان آورده و اهميت آن را يادآور شده است. از جمله در آغاز خطبه 199 كه موضوعات مهم اسلامى را به اصحابش وصيت و نسبت به انجام دادن آنها سفارش مىكند، مىفرمايد: نماز را چنانكه بايد برپا داريد و در حفظ و اداى آن كوشا باشيد و هر چه بيشتر به جا آوريد و به وسيله آن به خداوند تقرب جوئيد، زيرا كه خداوند در قرآن مىفرمايد «نماز فريضهاى است كه در وقت معين بر اهل ايمان واجب شده است. آيا پاسخ دوزخيان را نشنيدهايد كه وقتى طبق گفته خداوند در قرآن از آنها مىپرسند چه چيز شما را به دوزخ افكند» مىگويند: ما از نمازگزاران نبوديم».
نماز در نهج البلاغه نماز، گناهان را مانند ريزش برگ درختان مىريزد و همچون رهايى چهارپايان از بند، انسان را رها مىسازد.
رسول خدا(ص) نماز را به چشمه آب گرمى تشبيه فرمود كه بر در خانه مردى باشد و شبانه روز، پنج نوبت از آن شستشو كند كه در اين صورت ديگر چركى در بدن وى باقى نمي‌ماند.
مقام و اهميت نماز را مردانى از مؤمنين مىدانند كه زينت كالاى دنيا و فرزندى كه نور چشم انسان است، و ثروت و دارايى، آنها را به خود مشغول نمىدارد چنانكه خداوند در قرآن مجيد فرموده است: مردانى هستند كه تجارت و داد و ستد دنيا آنها را از ياد خدا و اقامه نماز و پرداخت زكات باز نمىدارد. با اين كه خدا،بهشت را به پيغمبر مژده داده بود از بس نماز مىگزارد،خود را به رنج انداخته بود و در اين كار نظر به اين آيه شريفه داشت: خانوادهات را فرمان ده نماز بگزارند و خويشتن نيز بر انجام آن شكيبا باش. از اين رو پيغمبر هم خانواده خود را به انجام اين فريضه بزرگ الهى وادار مىكرد و خود نيز با بردبارى به اداى آن مىپرداخت.
پيغمبر (ص) فرموده است كه: نماز ستون دين است كه اگر پذيرفته شد، ساير اعمال نيز به تبع آن پذيرفته مىشود و اگر مقبول نيفتاد ساير اعمال ديگر بندگان هم مردود شناخته مىشد.
*همه چيز در نماز خلاصه مي‌شود
حضرت آيت الله خامنه‌اي مقام معظم رهبري در بيشتر فرمايشات خود تاكيد مي‌دارند: آشنا كردن جوانان با صفا و بهجتي كه در نماز و ذكر هست، خدمتي بزرگ به آنان و آينده‌اي است كه بايد با دست توانا و عزم جوانانه آنان ساخته و پرداخته شود.
مقام معظم رهبري تصريح مي‌دارند: سفارش اينجانب آن است كه مسجد را نيز همچون دل‌هاي جوان، پاكيزه و پيراسته و لبريز از شور و انگيزه نو و نشاط كنيد.
ايشان مي‌افزايند: مسجد بايد كانوني باشد كه مشكات نماز در آن بدرخشد و نور و معرفت و محبت و انس و صفا در آن ساطع شود.
* نخستين پل حركت
حجت‌الاسلام فاطمي‌نيا استاد اخلاق در زمينه نماز و جوانان مي‌گويد: نماز از اركان مهم دين است و عامل اتصال و ارتباط بندگان با خداست. ارتباط انسان با نماز هيچ‌گاه نبايد گسسته شود و تا آخرين لحظه عمر بايد پا برجا بماند، چنان كه پيامبر اكرم(ص) در مورد نماز مي‌فرمايد: خداوند نماز را نور چشم من قرارداده و آن را محبوب من ساخته است، آن طور كه گرسنه را بر طعام و تشنه را به آب مشتاق كرده و نيز فرموده است: نخستين عمل بنده كه روز قيامت به آن رسيدگي مي‌شود، نماز اوست و اگر نمازش پذيرفته شد، بقيه اعمال او هم قبول مي‌شود و اگر نماز او مورد قبول واقع نشد، به ساير اعمالش رسيدگي نمي‌شود.
اين استاد اخلاق در ادامه خاطرنشان مي‌كند: امام حسين (ع) حتي در ظهر عاشورا در ميان آماج تير و نيزه دشمنان، نماز را رها نكرد. نماز، سپر دفاعي انسان در برابر فتنه‌هاي دنيوي است. اگر آثار و بركات معنوي نماز را بشناسيم، هرگز آن را ترك نكرده و همواره به شوق رسيدن وقت نماز لحظات را سپري خواهيم كرد.
وي ادامه مي‌دهد: نماز، انسان را از بدي‌ها و فحشا باز مي‌دارد و مقابله با نفس يكي از مهم‌ترين آثار و بركات اين فريضه الهي است. مي‌دانيم كه هواي نفس انسان را به پرتگاه نيستي و فنا رهنمون مي‌شود. اما نماز همراه با شناخت خداوند و توأم با خلوص و خضوع در برابر پروردگار، انسان را بالا برده و در دنيا و آخرت عزت و سعادت را نصيب او مي‌كند. نماز روابط اجتماعي و فردي انسان‌ها را اصلاح مي‌كند. كسي كه نماز مي‌خواند، هرگز به نامحرم نگاه نمي‌كند، هرگز دروغ نمي‌گويد و تملق‌گويي نمي‌كند و همه چيز را در سير اراده و خواست خداوند مي‌داند.
وي يادآور مي‌شود: گاهي اوقات برخي مي‌گويند كساني را مي‌شناسيم كه اول وقت نماز مي‌خوانند اما گناه مي‌كنند، تأكيد مي‌كنم بين نماز و ترك گناه ارتباط مستقيم وجود دارد؛ يعني ترك گناه به واسطه نماز عميق و پر صلابت امكان‌پذير است؛ نمازي كه از سر عادت خوانده مي‌شود، خالي از باور و يقين است. به همين دليل است كه مي‌گويند نماز نخستين پل قبولي ساير عبادات انسان است.
* بايد نسل نو را با قرآن، نماز و مسجد بيمه كنيم
حجت‌الاسلام محسن قرائتي رئيس ستاد اقامه نماز كشور نيز با بيان اينكه بايد با تمام توان براي اقامه نمازتلاش كنيم، اظهار مي‌دارد: نبايد به پشت سرمان نگاه كنيم كه چه كارهايي انجام داده‌ايم، بلكه بايد به راه‌هاي نرفته بنگريم.
وي خاطرنشان كرد: نماز آثار و بركات فراواني دارد و مي‌تواند در همه انسان‌ها تاثيرگذار و تحول‌آفرين باشد.
وي معتقد است بايد نسل نو را با قرآن، نماز و مسجد بيمه كنيم.
وي افزود: دنياي نسل نو، دنيايي پر از شور و حرارت و پويايي است و به جستجوي اسوه و شخصيت كاملي است كه او را به اهداف مقدس برساند.
رئيس ستاد اقامه نماز كشور اظهار داشت: اصل مهم و حياتي، حضور گسترده مردم در مسجد و نماز جماعت است و اين مسئله بايد سرلوحه برنامه‌ريزي ما باشد.
وي با اشاره به اهميت شناساندن اسرار نماز خاطر نشان كرد: اگر اسرار نماز به خوبي به جوانان شناسانده شود مساجد ما پر از نمازخوان مي‌شود و اين جز با عملگرايي ما ميسر نمي‌شود.
رئيس ستاد اقامه نماز تاكيد مي‌كند: 31 سال از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌گذرد و مشكل نماز هنوز حل نشده است. ما از تمام توان در گسترش و ترويج نماز در كشور بهره نبرده‌ايم. ما در مهندسي نماز مشكل داريم. به عقيده من، اگر اسرار نماز به خوبي به جوانان شناسانده شود، مساجد پر از نمازخوان مي‌شود.
وي اظهار اميدواري كرد، در كشورمان به اولويت مهم نماز توجه بيشتري مبذول شود. جوانان ما بايد ستون دين و نخستين پل ارتباط با خداوند را به خوبي درك كنند و اين مهم امكان‌پذير نيست مگر با عملگرايي و همت عالي در پناه برنامه‌هاي هدفمند و مستمر.
* نهادينه نشدن نماز دانش‌آموزان را با مشكل مواجه مي‌كند
دبير ستاد اقامه نماز وزارت آموزش و پرورش نيز با تاكيد بر اينكه مقطع ابتدايي، حساس‌ترين مقطع سني در زمينه نماز و نيازهاي تربيتي است، اظهار مي‌دارد: اگر در بحث نماز و نهادينه كردن آن در ميان دانش‌آموزان دقت و تلاش نشود، به طور قطع دانش‌آموز، در دوره‌هاي راهنمايي و دبيرستان دچار مشكلات اساسي مي‌شود.
حجت‌الاسلام سيد جواد بهشتي با اشاره به طرح ملي برگزاري جشن تكليف در مدارس گفت: امسال حدود 2 ميليون دانش‌آموز در مراسم جشن تكليف شركت مي‌كنند و در سال‌جاري نيز با تخصيص اعتبار 10 ميليارد توماني به بخش بهسازي مدارس، اموري از قبيل رنگ آميزي و زيباسازي فضاي نمازخانه‌ها انجام شده است.
* توجه به فرهنگ نماز موجب اعتلاي جامعه مي‌شود
نماينده ولي فقيه در آذربايجان شرقي گفت: توجه به فرهنگ نماز موجب اعتلاي جامعه و حل بسياري از مشكلات اجتماعي و سياسي مي‌شود.
شبستري اظهار داشت: توجه به نماز بي‌شك اثرات مثبتي دارد كه اعتلاي جامعه اسلامي از مهم‌ترين اثرات آن است.
نماينده ولي فقيه در آذربايجان شرقي با بيان اينكه ترويج فرهنگ اقامه نماز جماعت موجب همدلي مسلمانان است، اظهار داشت: رواج فرهنگ اقامه نماز جماعت بايد در رأس برنامه‌ها قرار گرفته تا زمينه‌هاي همدلي اتحاد و همدلي مسلمانان را فراهم آورد.
امام جمعه تبريز همچنين تصريح كرد: اگر آموزه‌هاي ديني به ويژه فرهنگ اقامه نماز جماعت در جامعه نهادينه شود آن جامعه در برابر توطئه‌هاي دشمنان مصون مي‌ماند.
وي در ادامه با بيان اينكه به فرموده امامان ما نماز خالصانه موجب خلوص نيت و دوري از كبر و غرور مي‌شود، گفت: اينها آفت هستند و اگر اين اصول مورد توجه جدي قرار گيرد به طور قطع جامعه به دور از فساد و تنش‌ها به راه خود به سمت توسعه و اعتلا ادامه مي‌دهد.
امام جمعه تبريز با اشاره به لزوم اقامه پرشور نماز در ادارات و سازمان‌ها، از كم‌توجهي برخي مسئولان به اين موضوع گلايه كرد و افزود: مديران و مسئولان ادارات بايد در صف اول نماز و پيش‌تر از همه در نمازخانه حاضر شوند.
وي از نماز جماعت به عنوان نماد اسلام ياد كرد و گفت: اقامه اين فريضه در ادارات و به ويژه نهادهاي دولتي موجب ترويج اين مظهر اسلاميت مي‌شود.
نماينده ولي فقيه در آذربايجان شرقي با بيان اينكه ترويج فرهنگ اقامه نماز جماعت موجب همدلي مسلمانان است، اظهار داشت: رواج فرهنگ اقامه نماز جماعت بايد در رأس برنامه‌ها قرار گرفته تا زمينه‌هاي همدلي اتحاد و همدلي مسلمانان را فراهم آورد.
امام جمعه تبريز همچنين تصريح كرد: اگر آموزه‌هاي ديني به ويژه فرهنگ اقامه نماز جماعت در جامعه نهادينه شود آن جامعه در برابر توطئه‌هاي دشمنان مصون مي‌ماند.
* ترويج فرهنگ نماز كليد حل مشكلات اجتماعي است
اسدالله ضيايي، دبير ستاد اقامه نماز استان آذربايجان شرقي نيز نماز را لازمه زندگي سعادتمند و برنامه محور بيان داشت و با تاكيد به فضايل نماز اول وقت، اظهار داشت: ترك نماز موجب خسران و گرفتاري بشر است و شيوع آسيب‌هاي اجتماعي، ناشي از عدم توجه به فريضه نماز است.
وي ادامه داد: عزت و اقتدار مسلمانان جهان در سايه نماز است.
مشاور استاندار خاطر نشان كرد: با اقامه نماز جماعت، محافل ديني، اداري و خانوادگي از لحاظ روحي و رواني در سلامت است. ضيايي با اشاره به ضرورت تشكيل كلاس‌هاي آموزش خانواده بر تقويت راه‌هاي ترغيب و آموزش جوانان براي ترويج نماز تاكيد كرد.
وي تصريح كرد: بزرگ‌ترين دغدغه مجلس و دولت بايد بحث نماز و معنويت باشد.
ضيايي با تاكيد بر اينكه بخش عمده بودجه‌هاي فرهنگي ادارات بايد صرف نماز و مسائل معنوي و عبادي شود، اظهار داشت: نخستين اولويتي كه بايد در اين مورد در نظر گرفته شود، ايجاد محل مناسب براي اقامه نماز جماعت است.
وي افزود: جوانان به پياده كردن روش‌هاي جديد براي جذب به فريضه نماز نياز دارند و لازم است در كنار بهينه‌سازي مساجد، زيباسازي و مسائل نظافتي و بهداشتي نيز در نظر گرفته شود تا جوانان با شور و شوق در نمازهاي جماعت شركت كنند.
دبير ستاد اقامه نماز استان آذربايجان شرقي ترويج فرهنگ نماز را كليد حل مشكلات اجتماعي دانست.
*بايد اقامه نماز جماعت را از حاشيه به متن مدارس بياوريم
محمد خالقي مشاور رئيس سازمان آموزش و پرورش و دبير كميته همكاري‌هاي سازمان آموزش و پرورش و حوزه‌هاي علميه آذربايجان شرقي يكي از فعاليت‌هاي صورت گرفته دراين كميته را برگزاري دوره‌هاي تربيت مربيان پرورشي استان با همكاري اتحادية انجمن‌هاي اسلامي و سازمان تبليغات اسلامي بيان كرد.
دبير كميته همكاري‌هاي استان آذربايجان شرقي با بيان اينكه نماز جماعات مدارس در حاشيه برنامه‌ها قرار گرفته است و ما بايد نماز را به متن مدارس آورده و هدف اصلي مدارس قرار دهيم، عنوان كرد ما اين كار را آغاز كرده و با اتحاديه انجمن‌هاي اسلامي مذاكره كرده‌ايم كه در قالب فراخوان مقاله از مديران، مربيان پرورشي، معلمان، خطيبان و دانشگاهيان در زمينه كمك بگيريم.
محمد خالقي، ظرفيت حوزه‌هاي علميه استان را بسيار خوب ارزيابي كرد و افزود روحانيون جوان كه جذبه خوبي در ميان دانش‌آموزان دارند، بايد جايگزين روحانيون مسن‌تر شوند كه حوزه در اين زمينه اعلام آمادگي كرده است.
مشاور رئيس سازمان آموزش و پرورش آذربايجان شرقي نهادينه كردن خط فكر حوزه را به وسيله خود حوزويان در مدارس ضروري دانست و گفت: بايد دوره‌هايي براي مربيان پرورشي، مديران و معلمان توسط حوزه برگزار شود كه با توجه به هزينه‌هاي كلاني كه بايد براي آن صرف كرد لازم است در سطح كلان حوزه و آموزش وپرورش راجع به آن تصميم‌گيري شود.
*توجه به محتواي نماز، محور حل تمام معضلات و مشكلات
محمود چمني فرماندار تبريز نيز با تاكيد بر اينكه مديران جامعه اسلامي، والدين و دست‌اندركاران امر نماز بايد براي ايجاد فضاي معنوي، هزينه كنند، اظهار داشت: توجه به محتواي نماز، محور حل تمام معضلات و مشكلات بوده و رسالت ما ايجاب مي‌كند به محتواي نماز توجه حقيقي كنيم.
وي همچنين چندي پيش، در شوراي اداري شهرستان تبريز صراحتاً تذكر داد تا تداخل نداشتن جلسات و همايش‌ها با وقت نماز دقيقاً رعايت شود.
وي همچنين رعايت حداكثر 20 دقيقه وقت تعيين شده براي اقامه نماز جماعت در ادارات و ارگان‌هاي مختلف با حضور حداكثري كاركنان و بدون اجراي برنامه‌هاي جانبي را براي رعايت حقوق ارباب رجوع ضروري دانست و گفت: اين امر موجب مي‌شود تا با ايجاد انگيزه، خود مراجعان و ارباب رجوع نيز در نمازهاي جماعت ادارات حضور يابند.
چمني با تاكيد بر اينكه سرمنشاء آرامش، نماز و مخصوصاً اقامه نماز در اول وقت و به صورت نماز جماعت است، افزود: مسئولان ادارات و اعضاي شوراي اقامه نماز ادارات و نهادهاي مختلف بايد با برنامه‌ريزي و اتخاذ تصميمات ابتكاري در گرايش كاركنان، كارمندان و جوانان و نوجوانان به سمت نماز جماعت اهتمام كنند.
فرماندار تبريز همچنين با اشاره به برگزاري مسابقه حضوري تفسير نماز، با شركت 2 هزار و 500 نفر از كاركنان ادارات تبريز، هدف از اجراي اين مسابقه را ارتقا بار مذهبي و علمي و نهادينه كردن فرهنگ مطالعه در ميان كاركنان و كارمندان عنوان كرد.
فرماندار تبريز همچنين از بررسي برگزاري جشنواره كشوري فرهنگي و هنري با موضوع نماز در آينده، خبر داد.
در آخرين لحظات عمر شريف و با بركت امام صادق عليه السلام، اين جمله از لبان گهربار آن حضرت صادر شد كه: «ان شفاعتنا لاتنال مستخفا بالصلوه»
همانا شفاعت ما نخواهد رسيد به كسي كه نماز را سبك شمرد و اعتنا و اهتمام به آن نداشته باشد.
گزارش: جواد آهنگري- مريم عباسي
