این ایده از کجا آب میخورد؟
آخرین نسل از غذاهای حاضری یا همان فستفود را در این قرصهای کوچک میتوان یافت؛ قرصهایی که تمامی مواد غذایی مورد نیاز بدن انسان را در خود جای دادهاند. این قرصها با مواد خام اولیه موجود در مواد غذایی تهیه شده است، چنان که میتوانند به عنوان تغذیهای مطلوب برای فضانوردان، سربازان خط مقدم جبههها، مردم فقیر و حتی آشپزان بیعرضه مورد استفاده قرار بگیرد.
تا کجا پیشرفت داشتهایم؟
طبق گزارشی در اوایل سال 2004 میلادی، ارتش آمریکا روی پروژهای با نام سوختسازی در میدان جنگ، در جستوجوی راهی برای نگهداری سربازان در خط مقدم جبهه و استفاده هرچه بیشتر و بهتر از عملکرد آنها تا پنج روز و به طور بیوقفه، کار میکرد. اگرچه این ایده به خط مقدم جبههها نرسید اما همچنان سوالی مهم و اساسی حول محور این ایده به قوت خود باقی است که چطور میتوان تنها با خوردن قرصی کوچک، تمامی فایدههای یک وعده غذای معمولی را داشته باشیم؟
یکی دیگر از عرصههای تحقیقاتی جالب و در عین حال سودمند در این حوزه، شاخه نانوغذاهاست. مواد خام غذایی که از سطح هستهای به یکدیگر متصل شدهاند. انجمن تغذیه و نانوتکنولوژی انگلستان تخمین زده است که ایجاد بازار برای چنین غذایی در سطح انگلستان و تا سال 2012، 6/5 میلیارد دلار هزینه دربر خواهد داشت.
پروفسور ویک موریس که روی نانوغذاها در موسسه تکنولوژی نانوغذا مطالعات زیادی انجام داده است، دراینباره میگوید: «شما میتوانید در این عرصه غذاهایی تولید کنید که با روشی خاص خواص صحتبخش غذاها را تقویت کند. شما حتی میتوانید غذاها را به نحوی تولید کنید که میزان چربی در آنها را بدون ایجاد هیچگونه تغییری در بافتشان کاهش یابد و ریسک بیماریهایی نظیر دیابت را نیز در آنها کمتر کنید. آن وقت حتی یک همبرگر به ظاهر چرب و چیلی و خوشمزه میتواند در پایین آوردن میزان کلسترول خون شما مؤثر بیفتد! اینگونه محصولات تا بخواهند به درجه خواص ضدسرطانیشان برسند، حداقل بایست راهی حدود 50 یا 60 سال را بپیمایند، چراکه این مقطع نیازمند آزمایشهای بالینی فراوانی خواهد بود تا میزان تأثیر اینگونه قرصها را روی انسانها تخمین زده شود.»
پس چرا این همه درنگ میکنیم؟
موریس میگوید که تکنولوژی تهیه چنین غذاهایی در حال حاضر در دست است و حداقل برای تولید آنها به یک شرکت بزرگ محصولات غذایی نیاز است. اما اینها همه در صورتی ممکن خواهد بود که تنظیمات و برنامهریزیهای دقیقی در این حیطه صورت بگیرد.
نگرانی و به عبارتی دیگر ترس کارشناسان تغذیه از تولید نانوغذاها بیشتر به اثرات فرانکنشتاینی آنها بازمیگردد. این ترس از این موضوع نشأت میگیرد که مبادا ذرات نانو باعث تغییرات ژنتیکی در بافت و ساختار غذا شده و در پی آن خسارات جبرانناپذیری به بار بیاورد؟ اولین قدم برای کاهش وحشت عمومی از اینگونه غذاها، اثبات بیضرر بودن و بیخطر بودن این محصولات است. در واقع مسوولان بایستی این ترس را با این حقیقت که نانوغذاها هیچگونه تأثیر مخربی بر سلامتی افراد نخواهند گذاشت، از بین ببرند.
موریس در ادامه نگرانیهای موجود بر سر تولیدات اینگونه غذاها، اضافه میکند که یکی دیگر از مواردی که فکر افراد را به خود مشغول کرده، این است که آیا ذرات نانو میتوانند تا سلولهای بدن ما نفوذ کنند؟ در واقع ذرات نانو آنقدر کوچک هستند که بتوانند وارد سلولهای ما بشوند اما آیا واقعا این اتفاق خواهد افتاد؟ از طرف دیگر تعدادی از آنها ترکیباتی از نقره در خود دارند که ضدمیکروب هم هست. در هر حال ما هنوز نمیدانیم که آیا این ذرات توانایی رسیدن به سلولها و تغییر در دیانای را دارند یا نه؟ و اینکه آیا میتوانند سلولها و دیانای را تخریب کرده و به آنها آسیب جدی برسانند؟
در نهایت چه زمانی شاهد این تکنولوژی خواهیم بود؟
مطالعات در زمینه تأثیرات درازمدت نانوغذاها به زودی آغاز میشود که البته این تحقیقات سالها و دهههای متمادی به طول خواهد انجامید. اینکه آیا در نهایت این غذاها در سوپرمارکت محله شما به فروش برسند یا نه هنوز معلوم نیست. باید منتظر ماند و دید نتایج چطور از آب درمیآیند.
ما تخمین میزنیم که باید تا سال 2020 صبر کرد.